Ongeye nsaka za somba ozolanga, kansi o nkaz’aku nkanda miandi kezolanga o tanga. Ozolanga kala vamosi ye akundi aku, kansi o nkaz’aku fulu kia yandi mosi kezolanga kala.

Olenda vova vo: “Mana nzolele oyandi kazolele mo ko.” Ekuma twalembi bakulwila e diambu diadi vitila twasompana?

Nanga wamona dio kwaku, kansi kwabakula dio ko. Kadi muna kinzitikila kwasianga sungididi mu diambu diadi ko. Wau kina vo osompele, diambote wasia e sungididi muna diambu diadi. Longi diadi dilenda kusadisa mu vanga wo. Kansi, yambula twavovela ntete mambu mesonganga vo ongeye yo nkaz’aku nwaswaswana.

Nwaswaswana mu mambu mayingi. E kimakangu i ntangwa yazaya kana vo nulenda zinga kumosi. Dianu vo, ayingi befokolanga kimakangu vava bemonanga vo baswaswana mu mambu mayingi. Adieyi tuvova avo nwaswaswana mu mambu makete-kete mana ke mekondwanga ko muna longo?

Wantu wole ke balendi fwanana mu mawonso ko. Dianu vo, ke diambi kwandi ko kele vo yakala yo nkaz’andi baswaswana mu mambu mena ova yanda:

Nsansuka. Nkento mosi nkumbu andi Anna, a wavova vo: “Omono kizolanga kwenda kiyi ko, kwenda tomboki miongo, kwenda zieti mu mfinda lumbu yayingi nze una nkaz’ame kasansukila.”

Fu. Yakala dimosi nkumbu andi Brian, wavova vo: “O nkaz’ame ke vita lekanga ko, kansi nsiuka-nsiuka kesimanga. Vo i mono mfwete leka ola 7 yo 8, avo ke divangamene ko, ku makasi isikamenanga.”

Kadilu. Nanga ongeye kuvovanga kwayingi ko, kansi o nkaz’aku wazola mokena kwayingi. Yakala dimosi nkumbu andi Davidi, wavova vo: “muna nzo yasansukila ke twavovanga mawonso ko twayindulanga, kansi o nkaz’ame wasansukila muna nzo ina konso muntu wavovanga mana kayindulanga.”

E nswaswani zazi zilenda twasa nluta. Nkento mosi nkumbu andi Helena, wavova vo: “Ngindu zame zilenda kala zambote, kansi ke disongele ko vo i zau kaka zisundidi.”

Kuvavi wete wa ngeye kibeni ko. Yakala dimosi nkumbu andi Adam, wavova vo: “Nkaz’ame Karen ke zolanga kwenda mu fulu ya nsaka ko. Kansi ezak’e ntangwa okwendanga yame ntwadi yo yangalala. Oyandi ozolanga kwenda kingula e nzo zilundilwanga e lekwa ya nz’ankulu (museu). Ntwadi tukwendanga, yavana kemona vo e ntangw’a vutuka ifwene. Wau vo nkaz’ame fulu yayi keyangalelanga, ivanganga mawonso kimana omono mpe yayangalela yo.”—Nkanikinu wa Nkand’a Nzambi: 1 Korinto 10:24.

Tambulwila ngindu za nkaz’aku. Avo e ngindu za nkaz’aku zaswaswana ye zaku, e diadi ke disongele ko vo e ngindu zandi zambi. Yakala dimosi una ye nkumbu Alex, wabakula e diambu diadi. Wavova vo: “Yabanzanga vo vena ye mpila imosi kaka yavangila e diambu. Avo muntu unsongele ngindu zakaka kiatondanga zo ko. Kansi o longo lukunsadisanga mu bakula vo vena ye mpila zayingi zambote tulenda vangila e diambu.”—Nkanikinu wa Nkand’a Nzambi: 1 Petelo 5:5.

Kusiandami mu ngindu zaku ko. Ovangila e diambu mu mpila imosi ke disongele ko vo lwafwanana mu mawonso. Muna kuma kiaki, kuyindula ko vo vilwa nwavanga wau nwasompana. Muna nkanda Case Against Divorce mwasonama vo, “wantu ayingi bevovanga vo e nzola meso izimanga. Kansi avo ngeye yo nkaz’aku nuviokese e lumbu kiamvimba kuna kiese, ediadi disongele vo kana una vo nwaswaswana, nulenda zolaziana.” Nulanda longi edi: “Nuvezananga mambu . . . kana nkutu vo muntu obakidi nkw’andi diambu.”—Kolosai 3:13.

Sadila longi edi: Soneka mambu mana ongeye ozolanga yo mana nkaz’aku kezolanga. I bosi, soneka mpe o mambu mana yeno awole ke nuzolanga ko. Avo ovangidi wo, se wamona vo mambu makete kwandi mekunuswaswanesanga. Ediadi dikusadisa mu zaya e mambu ofwete sila e sungididi ye mana ofwete yambulwila. Yakala dimosi una ye nkumbu a Kenneth, wavova vo: “Itoma yangalalanga vava nkaz’ame kekuyisianga vana fulu kiame, nzeye wo mpe vo oyandi mpe oyangalala vava omono ikuyisianga vana fulu kiandi. Kana una vo divavanga vo yakala ye volo. Mana metwasilanga o nkaz’ame kiese, mekuntwasilanga mpe kiese.”—Nkanikinu wa Nkand’a Nzambi: Filipi 4:5.