1, 2. Pingo Paulo ocoyo waraga bot Lukricitayo me Ibru?

I MWAKA 61 K.M., kacokke pa Lukricitayo ma gitye i Icrael onongo cwinygi yom pien olo to gitye ki kuc mo. Kadi bed ni lakwena Paulo onongo tye i mabuc i Roma, en onongo tye ki gen ni kicok gonye woko. Lawote Temceo onongo pud kigonyo agonya ki i mabuc, dok onongo gitye ka yubbe me limo Lukricitayo ma gitye i Judaya. (Ibru 13:23) Ento, gin ma onongo pe gingeyo aye ni i nge mwaki abic, ‘mony birumo Jerucalem,’ kit ma Yecu owaco kwede con. Lukricitayo me Judaya, tutwalle jo ma gibedo i Jerucalem, myero onongo gumok tamgi oyotoyot adada. Yecu onongo ocikogi ni myero gungwec woko cutcut tekki guneno jami magi ka timme.​—Luka 21:20-24.

² Onongo mwaki 28 dong okato cakke i kare ma Yecu ociko kwede lulub kore. I kare meno Lukricitayo ma i Icrael onongo dong gukato ki i adegadega kacel ki aunauna mapol kun gigwoko niyegi. (Ibru 10:32-34) Ento Paulo onongo ngeyo ni meno gicok kemme ki gin mo ma bitemo niyegi adada. (Mat. 24:20, 21; Ibru 12:4) En onongo mito ni gubed ma guyubbe  pi atematema mo keken ma bibino. Mitte onongo ni gubed ki cwiny me ciro atematema kacel ki niye matek ma bikonyogi me medde ki kwo. (Kwan Jo Ibru 10:36-39.) Cwiny pa Jehovah aye ma oweko Paulo ocoyo waraga bot omege kacel ki lumege me cikogi i yo ma rwatte ki gin ma onongo gibikato ki iye. Waraga meno dong i kom kare-ni kilwongo ni waraga ma gicoyo bot Jo Ibru.

3. Pingo omyero wabed ki miti i kom waraga ma gicoyo bot jo Ibru?

³ Wan ducu i kareni myero wabed ki miti i kom waraga ma Paulo ocoyo bot Lukricitayo me Ibru i cencwari me acel-li. Pingo? Pien watye ka kwo i kare macal ki kare meno. I kare man ma ‘piny tye marac-ci,’ jo pa Jehovah dong guwok ki i adegadega ki aunauna mapol adada. (2 Tem. 3:1, 12) Wangeyo labongo akalakala mo ni niyewa ki genwa bibedo matek. Ento jo mapol i kinwa i kareni olo to gitye ka kwo ki kuc labongo aunauna mo i komgi. Ento, calo Lukricitayo ma gukwo i cencwari me acel, wan bene omyero wiwa pe owil i kom lok man ma pire tek-ki​—cokcok-ki wabikemme ki atematema madit loyo i kom niyewa!​—Kwan Luka 21:34-36.

4. Ginacoya me mwaka 2016 tye ningo dok pingo rwatte adada?

⁴ Gin ango ma bikonyowa me yubbe pi jami macok timme anyim? I waraga ma Paulo ocoyo bot jo Ibru en oryeyo jami mapol ma gitwero konyowa me jingo niyewa. Gin acel ma pire tek ma en ocoyo tye nonge i cura me agikki i tyeng mukwongo. Tyeng meno aye kiyero me bedo ginacoya me mwaka 2016. Lokke cuko cwinywa ni: “Wumedde ki mar i kinwu kekenwu macalo omego.”​—Ibru 13:1.

5. Mar me omego obedo gin ango?

⁵ Te lokke ngo, ka kiwaco ni meno myero wanyut mar me omego? I leb Grik nyig lok me phi·la·del·phiʹa ma Paulo otiyo kwede-ni te lokke ni “mar me omego.” Mar me omego kwako wat macok dok ma moko matek ma bedo i kin jo me gang acel nyo i kin lurem macok adada. (Jon 11:36) Pe waporo apora me bedo omege nyo lumege ento i ada watye omege ki lumege. (Mat. 23:8) Miti ma watye kwede i kom ngat acel acel tye i lok man ma wacci: “Wumarre kekenwu ki cwinywu ducu macalo omego, kun dano acel acel miyo deyo bot lawote.” (Rom. 12:10) Mar me omego kacel ki mar ma jenge i kom cik ma iye lac me Baibul konyo me dongo wat macok i kin jo pa Lubanga dok miyo ginote kacel.

6. Anga ma Lakricitayo myero oter calo omine?

⁶ Ma lubbe ki lok pa lakwan mo acel, “‘Mar me omego,’ obedo lok mo ma kitiyo kwede tutwalle i bukke pa Lukricitayo.” I dini pa Lujudaya, te lok man ni “omego” i kine mukene onongo Lujudaya gitiyo kwede i wa i kom jo ma pe gubedo wadigi tekki gin Lujudaya ento man onongo pe kwako Lurok. Lukricitayo ginyuto mar man bot luye ducu labongo paro pi rokgi. (Rom. 10:12) Macalo utmego, Jehovah opwonyowa me bedo ki mar me omego pi luwotwa. (1 Tec. 4:9) Ento pingo pire tek ni wamedde ki nyuto mar me omego?

7. Pingo omyero wanyut mar me omego?

⁷ Lagamme tye macek ni, pien Jehovah mito ni wanyut mar me omego bot  luwotwa. Pe watwero poro odenge ni wamaro Lubanga kun nongo pe wamaro omegiwa. (1 Jon 4:7, 20, 21) Medo i kom meno, wamito kony pa ngat acel acel. Man pire tek tutwalle i kare me peko. Paulo onongo ngeyo ni Lukricitayo me Ibru ma en tye ka coyo waraga botgi-ni mogo cokcok-ki gibiweko gangigi kacel ki jamigi giringo woko. Yecu onongo otito kit ma kwo i kare meno bibedo tek kwede. (Mar. 13:14-18; Luka 21:21-23) Onongo mitte adada ni Lukricitayo me kare meno gujing mar ma gitye kwede i kingi.​—Rom. 12:9.

8. Gin ango ma myero watim i kareni ma peya kiweko yamo me twon can madit atika-ni?

⁸ Cokcok-ki gibiweko yamo mager me twon can madit atika-ni. (Mar. 13:19; Yabo 7:1-3) Dong pire bibedo tek me lubo tira man ni: “Wubin, wun jona, wudony i kicikawu, ka wulor doggola woko; kong wukanne kunnu pi kare mo manoknok, nio wang ma akemo pa Rwot [Jehovah] dong okato.” (Ic. 26:20) ‘Kicika’ man nen calo obedo kacokke pa Lukricitayo. Meno aye ka ma wan macalo omege ki lumege wacokke kacel me woro Jehovah. Ento cokke kacel kare ki kare keken pe romo. Paulo opoyo wi Lukricitayo me Ibru ni myero guti ki kare meno me tugo cwiny ngat acel acel “i mar ki i tiyo tic mabeco.” (Ibru 10:24, 25) Myero wadong mar me omego i kareni pien bikonyowa me ciro atematema ki aunauna ma wabikato ki iye i anyim.

9. (a) Kare maber ango ma watye kwede me nyuto mar me omego i kareni? (b) Mi labol ma nyuto kit ma jo pa Jehovah ginyuto kwede mar me omego.

⁹ Mitte mada ni omyero wabed ki mar matek macalo omego i kareni ma peya twon can madit atika ocakke. Omegiwa mapol dong guwok ki i can madito calo oyengyeng, pong pa pii, yamo lapiro, tsunamis, nyo can mukene-gu ma poto atura. Utmego mukene gitye ka deno can pi adegadega ki aunauna. (Mat. 24:6-9) Medo i kom meno, nino ki nino wakato ki i peko me can lim macalo adwogi me kwo i lobo ma opong ki camucana. (Yabo 6:5, 6) Kit macalo pekki magi woto ki medde ameda-ni, man biminiwa kare me nyuto mar me omego. Kadi bed ni “mar pa jo mapol bikwe woko,” omyero wan macalo Lukricitayo wanyut ni marwa me omego bedo ka dongo medde ameda.​—Mat. 24:12. ^[1]

10. Gin ango ma wabinyamone?

¹⁰ Kadi bed ni wawok ki pekki mapol, watwero medde ki nyuto mar me omego nining? Watwero nyuto ni watye ki mar ma kit man pi omegiwa i yo mene? I nge waco ni, “wumedde ki mar i kinwu kekenwu macalo omego,” lakwena Paulo omiyo yo mapatpat ma Lakricitayo twero timo meno kwede. Kong waneno gin abicel i kin yo meno.

11, 12. Jolo welo kwako gin ango? (Nen cal ma tye i pot karatac 7.)

¹¹ “Wiwu pe owil ka jolo welo.” (Kwan Jo Ibru 13:2.) I leb ma kikwongo coyo iye lok ma kigonyo ni “jolo welo” te lokke ni “nyuto kica bot welo ma pe ingeyo.” Lok man twero poyo wiwa i kom labol pa Abraim gin ki Lot. Co aryo magi ducu gunyuto kica bot wele ma pe gingeyo. Wele magi onongo gubedo lumalaika. (Acak. 18:2-5; 19:1-3) Paulo oloko i kom labol man me cuko cwiny Lukricitayo me Ibru me nyuto mar me omego i jolo welo.

¹² Tika wanyuto cwiny me jolo welo kun walwongo jo mukene i gangiwa me  nywako i cam nyo i galowang kacel kwedwa i yo me cuko cwiny? Pe mitte ni waket yub mo madit nyo me wel wek kinenwa calo jo ma ngeyo gwoko welo; dok bene pe mitte ni walwong jo ma giromo culo wang lwongowa keken. (Luka 10:42; 14:12-14) Mitiwa myero obed me cuko cwiny ento pe me wakke! Kadi bed ni pe wangeyo laneno me adwolwa kacel ki dakone maber, tika wabedo ki miti me jologi? (3 Jon 5-8) Kit macalo kwowa opong ki jami mapol me atima kacel ki anywena nywena me nino ducu-ni, pire tek adada ni ‘wiwa pe owil ka jolo welo’!

13, 14. Watwero ‘po pi jo ma gitye i mabuc’ nining?

¹³ “Wupo pi jo ma tye i mabuc.” (Kwan Jo Ibru 13:3.) Paulo onongo pe tye ka lok i kom mabuc mo keken. Ento onongo tye ka lok i kom utmege ma gityweyogi pi niyegi. Paulo bene onongo dong gitweyo i buc pi mwaki ma romo angwen i kare ma en coyo lok man bot Lukricitayo me Ibru. (Pil. 1:12-14) En opwoyo omege magi pien ‘kica yam omakogi i kom mabuc.’ (Ibru 10:34) Lukricitayo me Ibru magi onongo pe gitye kacel ki Paulo calo jo mogo ma onongo gubedo ka konye i kare ma en tye i buc. Dong gin onongo gitwero po i kome nining? Gin onongo gitwero timo meno ki lega bot Lubanga pire.​—Ibru 13:18, 19.

¹⁴ I kareni bene watwero pokke woko ki utmegiwa mogo pien nongo kimakogi i mabuc. Gwok nyo pe watwero bedo ki kero me konyogi kit macalo Lucaden mukene ma gibedo cok ki mabuc gitimo-ni. Ento pud watwero nyuto cwiny me kica kacel ki mar me omego ka kare ki kare wapo pi jo magi ma gin lugen-ni kun walego bot Jehovah pigi. Me labolle, tika wiwa po i kom omege ki lumege kacel ki lutino ma gitye i mabuc i lobo Eritrea, ma i kingi tye omege adek​—Paulos Eyassu, Isaac Mogos, ki Negede Teklemariam ma dong gurii i buc pi mwaki makato 20 woko-ni?

15. Watwero keto deyo i nyom nining?

¹⁵ “Jo ducu myero guket deyo i kom nyom.” (Kwan Jo Ibru 13:4.) Watwero bene nyuto mar me omego ka pe wadonyo i timo tim maraco. (1 Tem. 5:1, 2) Ka ce ngat mo ‘otimo bal bot ominne’ nyo laminne kun timo tim me abor kwede nyo ki ngat mukene i gang acel-li, man twero rwenyo gen ma kelo mar me omego woko. (1 Tec. 4:3-8) Medo i kom meno, go kong kit ma dako moni biwinyo kwede ka oniang ni meno cware obedo ka neno cal nyo vidio macilo. Kodi tim man tika twero nyuto mar ki woro pi yub me nyom?​—Mat. 5:28.

16. Bedo ma wayeng ki jami ma watye kwede twero konyowa nining me nyuto mar me omego?

¹⁶ “Jami ma wutye kwede myero oromwu.” (Jo Ibru 13:5.) Genwa i kom Jehovah aye weko wayeng ki jami ma watye kwede. Man miyo wabedo ki neno mupore i kom jami me kom. (1 Tem. 6:6-8) Konyowa me niang ni meno watwa ki Jehovah kacel ki Lukricitayo luwotwa pire tek kato jami ma cente twero wilone. Ngat ma yeng ki jami ma en tye kwede pe bedo ka nguru nyo yenyo bal; dok pe bedo ka gomo jami pa jo mukene ki cwiny me woro​—jami magi gitwero balo mar me omego. Ma ka meno, ngat ma yeng ki jami ma tye kwede bedo ma cinge yot.​—1 Tem. 6:17-19.

17. ‘Bedo ki cwiny matek’ twero konyowa nining me nyuto mar me omego?

¹⁷ “Wubed ki cwiny matek.” (Jo Ibru 13:6.) Genwa i kom Jehovah miyo wabedo ki tekcwiny me ciro atematema mo  keken ma wakemme kwede. Tekcwiny meno miyo wabedo ki neno mupore. Mar me omego kacel ki neno mupore twero konyowa me cuko cwiny luye luwotwa. (1 Tec. 5:14, 15) Kadi wa i kare me twon can madit atika, pud watwero bedo ki tekcwiny kun wangeyo ni meno ‘kare me kokowa dong onyiko cok.’​—Luka 21:25-28.

18. Watwero jingo marwa pi luelda nining?

¹⁸ “Wupo i kom lutel wiwu.” (Jo Ibru 13:7, 17.) Ka watamo i kom tic matek ma luelda gitimo piwa​—ducu labongo cul mo​—bijingo marwa me omego ki bene weko wabedo ki cwiny me pwoc. Pe wamito ni gurweny yomcwinygi nyo gubed ki arem pien nongo watye ka timo jami mogo ma pe gupore. Ma ka meno, myero ‘waket deyo madwong i komgi pi ticgi.’​—1 Tec. 5:13.

19, 20. Watwero medde ki nyuto mar me omego i yo matut nining?

¹⁹ Labongo akalakala mo, jo pa Jehovah gingene pi nyuto mar me omego. Meno aye gin ma obedo ka timme bene i kare pa Paulo. Ento en ocuko cwiny Lukricitayo ni gumedde ki nyuto mar me omego i rwom ma lamal kun waco ni: “wumedde ka timo kit meno nakanaka.” (1 Tec. 4:9, 10) Pol kare pud watwero keto alokaloka i kit me nyuto mar me omego!

²⁰ Ka waneno ginacoyawa me mwaka-ni i kor Ot me Kerwa, myero wamedde ki lwodo lok i kom i lapeny magi: Tika atwero dongo cwiny me jolo welle? Wiya twero po nining pi utmege ma gitye i mabuc? Tika anyuto ni atye ki woro i kom yub pa Lubanga pi nyom? Gin ango ma bikonya me nongo yengo me ada? Atwero jingo gena i kom Jehovah nining? Atwero bedo ki cwak muromo pi jo ma gitelowa nining? Ka watamo i kom lapeny abicel magi, ci ginacoyawa me mwaka-ni pe bibedo gin ma kingabo malo i kor Ot me Kerwa keken. Bipoyo wiwa me lubo tira man ma waco ni: “Wumedde ki mar i kinwu kekenwu macalo omego.”​—Ibru. 13:1.