Naoko, ma kiloko i kome i pwony mukato-ni oloko i kom kit ma eloyo kwede lweny i kom mato taa, kun wacci, “Abedo ki kero me loko kwona pien acako pwonyo lok ada i kom kit pa Lubanga kacel ki yubbe.” Gin ma en opwonyo tye i Baibul. Kadi bed ni Baibul pe loko i kom taa, ento pud konyowa me niang kit ma Lubanga neno kwede mato taa. * Pi jo mapol, ngec man okonyogi me weko mato taa. (2 Temceo 3:16, 17) Kong dong wanenu adwogi maraco adek ma bino pi mato taa ki dong gin ma Baibul waco.

Taa tye ki nicotine, ma ka ibedo ka mato taa inongo wekone tek adada. Nicotine miyo ngat moni nino, bedo ki mit kom, cwinye gone oyot ki dok i kine mukene pe nino, kweyo arem, ki dong kwanyo par. Mato taa miyo nicotine cito i adam wic oyotoyot kare ki kare. Ngat ma mato paket me taa nongo ywayo nicotine i rwom ma lamal kato yadi mukene-ni ducu. Mato taa teretere miyo ngat moni nongo ni wekone tek adada. Ka dong ngati mo odoko opii pa nicotine, en winyo ni kome lit ka ce peya ebilo.

Baibul konyowa me bedo ki neno mupore ma lubbe ki lok man kun waco ni: “Pe wungeyo ni ka dong wumine kenwu bot ngat mo calo opii me winyo gin ma en loko, dong bene wudoko opii pa ngat ma wuwinyo lokke-ni?” (Jo Roma 6:16) Ka tam pa ngat moni ki mitine ducu nongo ocung i kom taa, cutcut en twero doko opii pa kit meno marac-ci. Ento, Lubanga, ma nyinge “Jehovah[-ni]”, pe mito ni wabed agonya ki i jami ma wano komwa keken, ento bene ki i gin ma cido cwinywa. (Jabuli 83:18, NW; 2 Jo Korint 7:1) Pi meno, ka ngat moni woto ki dongo pwocce ki worone i kom Jehovah, en cako niang ni Jehovah mito gin maber loyo dok ni pe etwero miyo gin maber loyo bot Lubanga ka pud etye opii pa gin ma neko dano. Ngec man konyo dano ma kit meno me kwero miti maraco.

Olaf, ma bedo i lobo Germany ocako mato taa ki mwaka 12 dok otute pi mwaki 16 wek ewek bedo opii pa mato taa. Olaf onongo tamo ni mato taa pe bikelo adwogi mo marac. Ento i nge mwaki mogo, en omoko i owic-ce. En owacci: “I nino mo acel ma ape ki taa, cwinya onongo pe yom, pi meno, acoko odul taa ma atyeko matogi ci ariyo ki gajeti akwana. Ka atamo i kom gin man, ci kela twon lewic madit adada.” Gin ango ma okonye me weko mato taa? En owaco ni: “Gin ma pire tek aye obedo mitina me  yomo cwiny Jehovah. Mar ma Jehovah tye kwede pi dano kacel ki gen ma en miniwa omiya kero me weko tim man matwal.”

Buk mo ma nyinge The Tobacco Atlas waco ni: “Lucayan . . . gumoko atir ni mato taa balo dul komwa mapat pat calo oboo dok kelo two kacel ki to mapol. Ngene i kabedo ducu ni mato taa kelo two ma pe kobo calo kanca, two aduno, ki dong two oboo. Ento ma lubbe ki lok pa Dul ma Loyo Lok Kom Yotkom i Wi Lobo, mato taa bene kelo two ma kobo calo aona opiyo.

Lubanga Jehovah pwonyowa me bedo ki neno mupore i kom kwowa, komwa, ki dong tamwa kun tiyo ki Baibul. Wode, Yecu, oloko i kom gin meno i kare ma en owacci: ‘Mar Rwot Lubangani ki cwinyi ducu, ki kwoni ducu, ki tammi ducu.’ (Matayo 22:37) Ada, Lubanga mito ni wati maber ki kwowa kacel ki komwa dok myero watergi i yo me woro. Ka nongo wapwonyo lok i kom Jehovah ki cikkene, wacako maro jami ducu ma en otimo dok pigi bedo tek botwa. Man cuko cwinywa pe me nywene ki gin mo keken ma cido komwa.

Daktar mo ma nyinge Jayavanth, ma bedo i lobo India omato taa pi mwaki 38. En owaco ni: “Akwano lok mapol madok i kom adwogi maraco ma bino pi mato taa ki i bukke me yoto kom. Onongo angeyo ni rac, dok amiyo tam bot lutwona me giko matone woko. Ento, onongo pe atwero wekone kadi bed ni atemo tyen abic nyo abicel kulu.” Gin ango ma okonye? En owaco ni: “Kwano Baibul aye okonya me weko mato taa. Miti ma onongo atye kwede me yomo cwiny Jehovah okonya me gikone cutcut.”

Yiro ma lumat taa gingulo woko kacel ki yiro ma duny ki i taa gitye ki kwir marac adada. Ywayo yiro ma kit meno kelo kanca ki two mukene, dok dano 600, 000 ma pe gimato taa gito mwaka ki mwaka, pole mon ki lutino. Ripot ma kati ki bot Dul ma Loyo Lok Kom Yotkom i Wi Lobo waco ni: “Yiro taa rac kadi bed iywayo manok nyo mapol.”

 Yecu owaco ni maro luwotwa​—lupacowa, luremwa, ki jo ma i ka ngetwa​—obedo cik me aryo madit loyo i nge cik me maro Lubanga. En owaco ni “mar lawoti macalo imarre keni.” (Matayo 22:39) Ka ce watimo jami ma wano jo macok kwedwa, ci nongo watye ka nyutone ni pe wamaro luwotwa. Mar me ada cuko cwinywa me lubo tira me Baibul ni: “Dano pe olub gin ma konyo en keken, ento myero olub gin ma konyo lawote bene.”​—1 Jo Korint 10:24.

Armen, ma bedo i lobo Armenia, owaco ni: “Jo me pacona gubako doggi bota ni myero awek mato taa woko pien tye ka twenyogi. Onongo pe amito yeni taa tye ka kelo adwogi marac i komgi.” En otito gin ma oloko tamme: “Ngecca i kom Baibul kacel ki marra pi Jehovah okonya me weko mato taa dok aye ni onongo tye ka kelo adwogi marac i koma ki bene jo ma bedo cok kweda.”

Ngec me Baibul okonyo Olaf, Jayavanth, ki Armen me weko tim marac ma onongo tye ka wanogi kacel ki jo mukene. Gin guweko pe ni pien guniang kit ma mato taa rac kwede ento pienni gitye ki mar i kom Jehovah dok gimito timo gin ma en mito. Kit ma mar pire tek kwede kicoyo i 1 Jon 5:3, ma wacci: “Pien maro Lubanga en aye gwoko cikke. Dok cikke pe nurowa.” Ki lok ada, lubo cik ma igi lac me Baibul kare ducu pe yot, ento ka mar matut pi Lubanga aye otugo cwinywa, ci wanongo ni bedo lawiny yot.

Lubanga Jehovah tye ka konyo dano milion mapol me weko mato taa nyo me gwokke kwede kun tiyo ki tic me tito kwena i twok lobo lung. (1 Temceo 2:3, 4) Cokcok-ki, Jehovah bitic ki Ker-re​—gamente me polo ma tye i te loc pa Wode, Yecu Kricito​—me jwero lutim biacara ma guweko dano milion mapol gudoko opii pa taa. En bigiko mato taa matwal dok bikwanyo roc ki i kom dano ma luwiny.​—Icaya 33:24; Niyabo 19:11, 15.

Ka itye ka tute me weko mato taa, pe iil cingi. Ka ipwonyo kit me maro Jehovah dok ineno mato taa kit ma en neno kwede, ci in bene ibiwekone. Lucaden pa Jehovah cwinygi bibedo yom me konyi ka nongo giloko kwedi wang ki wang wek ipwony dok iket cik me Baibul i tic. Bed labongo akalakala ni ka imito ni Jehovah okonyi me weko mato taa, en bimini kero ma imito.​—Jo Pilipi 4:13.