Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

Mo Ná Baiblo Kanemi He Se Kɛ Pi Si

Mo Ná Baiblo Kanemi He Se Kɛ Pi Si

“I suɔ Mawu mlaa a saminya.”—ROM. 7:22.

1-3. Ke wa kaneɔ Baiblo ɔ nɛ waa kɛ tsuɔ ní ɔ, mɛni se wa ma ná?

NYƐMIYO ko nɛ e wa ngɛ jeha mi ɔ de ke: “I naa Yehowa si daa mɔtu kaa e yeɔ bua mi nɛ i nuɔ Baiblo ɔ sisi.” E ngɛ mi kaa e kane Baiblo ɔ pe si 40 mohu lɛɛ, se loloolo ɔ, e hii kanee. Nyɛmiyo wayoo ko ngma kaa Baiblo ɔ nɛ e kaneɔ ɔ ye bua lɛ nɛ e na Yehowa kaa nɔ ko nɛ e ngɛ nitsɛnitsɛ. Enɛ ɔ ha nɛ e hɛ lɛ kɛ su e hiɔwe Tsɛ ɔ he haa. E de ke, “Nɔ́ kpa ko be nɛ haa nɛ i náa bua jɔmi pe Baiblo ɔ kanemi!”

2 Bɔfo Petro wo wɔ tsuo he wami kaa wa ‘ha nɛ mumi mi nyɔ nyu nɛ mi tsɔ ɔ nɛ jlo wɔ.’ (1 Pet. 2:2) Ke wa kaseɔ Baiblo ɔ nɛ waa kɛ tsuɔ ní ɔ, wa ma ná he nile kpakpa, nɛ wa tsui hu maa nɔ wa mi ngɛ si himi mi. E ma ha nɛ huɛ bɔmi kpakpa maa hi waa kɛ nihi nɛ mɛ hu a suɔ anɔkuale Mawu ɔ nɛ a jaa lɛ ɔ wa kpɛti. Enɛ ɔmɛ a heje nɛ e sa kaa waa “suɔ Mawu mlaa a saminya” a nɛ. (Rom. 7:22) Se nami kpahi hu ngɛ nɛ wa ma nyɛ ma ná. Mɛni ji se nami nɛ ɔmɛ ekomɛ?

3 Ke o kaseɔ Yehowa kɛ e Bi ɔ a he ní fuu ɔ, jã nɔuu nɛ suɔmi nɛ o ngɛ kɛ ha mɛ kɛ ni kpahi ɔ mi maa wa wawɛɛ. Jehanɛ se hu ɔ, Baiblo ɔ maa tsɔɔ mo bɔnɛ Mawu ma plɛ kɛ he dali a yi wami ke e ngɛ yayami peeli a hɛ mi kpatae ɔ. Sane kpakpa ko ngɛ nɛ e sa kaa o fiɛɛ kɛ ha nihi. E sa nɛ o ná nɔ mi mami kaa Yehowa maa ye bua mo ke o tsɔɔ ni kpahi níhi nɛ o kaseɔ ngɛ Mawu Munyu ɔ mi ɔ.

MOO KANE BAIBLO Ɔ NƐ O SUSU NƆ́ NƐ O KANE Ɔ HE

4. Ke a ke waa kane Baiblo ɔ nɛ wa “susu he” ɔ, mɛni e tsɔɔ?

4 Yehowa suɔ nɛ waa to wa tsui si kɛ kane Baiblo ɔ, konɛ wa susu níhi nɛ wa kaneɔ ɔ a he nɛ waa nu sisi. E de Yoshua ngɛ blema be ɔ mi ke: ‘Moo kane mlaa womi nɛ ɔ daa. Mo susu he nyɔ kɛ pia.’ (Yosh. 1:8; La 1:2) Anɛ enɛ ɔ tsɔɔ kaa e sa nɛ wa wo wa gbi nɔ kɛ kane Baiblo ɔ kɛ je Mose Kekle Womi ɔ kɛ ya si Kpojemi lo, aloo waa kane ngɛ wa nya he? Dɛbi. Nɔ́ nɛ e tsɔɔ ji kaa e sa nɛ waa to wa tsui si kɛ kane Baiblo ɔ nɛ wa susu he. Ke o kaneɔ Baiblo ɔ nɛ o ‘susuɔ he’ ɔ, lɔɔ maa ye bua mo nɛ o kɛ o juɛmi maa ma e mi munyuhi nɛ maa ye bua mo nɛ maa wo mo he wami ɔ nɔ. Ke o na munyuhi, aloo kukuhi, aloo munyukpɔhi nɛ maa ye bua mo ɔ, moo to o tsui si kɛ kane, nɛ ke e maa hi po ɔ, o tsɛ munyungu ɔmɛ nɛ a je kpo. Lɔɔ ma ha nɛ Ngmami ɔ mi munyu ɔ maa sɛ o tsui mi nitsɛnitsɛ. Mɛni heje nɛ e he hia kaa o pee jã? E he hia, ejakaa ke o nu Mawu ga womi ɔ sisi saminya a, lɔɔ maa wo mo he wami nɛ o kɛ ma tsu ní.

5-7. Mo ha nɔ hyɛmi níhi nɛ tsɔɔ bɔnɛ ke o kane Mawu Munyu ɔ nɛ o susu he ɔ, e maa ye bua mo konɛ (a) o je mi bami he nɛ tsɔ ha; (b) o to o tsui si kɛ ha nihi, nɛ o je mi mi himi kpo kɛ tsɔɔ mɛ ha; (d) e ha nɛ o kɛ o hɛ nɛ fɔ Yehowa nɔ ngɛ haomi behi a mi ha.

5 Ke wa ngɛ Baiblo ɔ mi womihi nɛ wa susu kaa a sisi numi yee ɔ kanee ɔ, e maa hi kaa wa maa to wa tsui si kɛ kane saminya, konɛ wa nyɛ nɛ wa susu nɔ́ nɛ wa kane ɔ he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, nyɛminyumu ko to e tsui si kɛ kane Hosea womi ɔ. Benɛ e kane yi 4, kuku 11 kɛ ya si 13 ɔ, e mlɛ bɔɔ nɛ e susu he. (Kane Hosea 4:11-13.) Mɛni heje? Ligbi etɛ nɛ ɔ, e kɛ je mi bami yaya he ka ngɛ kpee ngɛ sukuu. Se benɛ e ngɛ kuku nɛ ɔmɛ a he susue ɔ, e de e he ke: ‘Ke nihi ngɛ ní yaya pee nɛ nɔ ko nɛ mɛ po ɔ, Yehowa naa mɛ. I sume nɛ ma tɔ̃ Yehowa nɔ.’ Nyɛminyumu ɔ mwɔ e yi mi kpɔ kaa e ma ha nɛ e je mi bami he nɛ tsɔ ngɛ Yehowa hɛ mi.

6 Nɔ hyɛmi nɔ́ enyɔne ji, nyɛmiyo ko to e tsui si kɛ kane Yoel womi ɔ kɛ su yi 2, kuku 13 ɔ. (Kane Yoel 2:13.) Kuku nɛ ɔ ha nɛ e yɔse kaa e sa nɛ e kase Yehowa, nɔ nɛ e ‘mi mi jɔ, nɛ e naa mɔbɔ, nɛ e mi mi fu we mla,’ nɛ e suɔmi kɛ e mɔbɔ nami hiɛ babauu ɔ. E ma e juɛmi nya si kaa e maa pee tsakemi komɛ ngɛ e si himi mi, ejakaa be komɛ ɔ, e kɛ abofu tuɔ munyu yaya kɛ siɔ e huno ɔ kɛ ni kpahi.

7 Nɔ hyɛmi nɔ́ etɛne ɔ kɔɔ nyɛminyumu ko nɛ e ngɛ yo kɛ bimɛ ɔ he. E nítsumi puɛ, nɛ e ngɛ tsui yee ngɛ bɔnɛ e ma plɛ kɛ hyɛ e weku ɔ nɔ ha a he. E to e tsui si kɛ kane Nahum womi ɔ, nɛ e na ngɛ yi 1:7 ɔ mi kaa, Yehowa ‘baa nihi nɛ ba saa we ngɛ e ngɔ ɔ a yi ngɛ haomi behi a mi.’ Enɛ ɔ wo e bua wawɛɛ. Ngmami nɛ ɔ ha nɛ e na kaa Yehowa suɔ e kɛ e weku ɔ, nɛ enɛ ɔ ha nɛ e tsui yemi ɔ ba si. Lɔɔ se ɔ, e kane kuku 15 ɔ, nɛ e susu he. (Kane Nahum 1:15.) Wa nyɛminyumu ɔ yɔse kaa ke e fiɛɛ sane kpakpa a ngɛ haomi behi a mi ɔ, lɔɔ maa tsɔɔ kaa e ngɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi ngɛ Yehowa mi. Enɛ ɔ he ɔ, benɛ e ya nɔ nɛ e ngɛ nítsumi ekpa hlae ɔ, e kɛ e he woɔ otsi ɔ mi fiɛɛmi nítsumi ɔ hu mi.

8. Moo tsɔɔ nɔ́ ko nɛ o kase ngɛ o Baiblo kanemi ɔ mi kpiti.

8 Baiblo ɔ mi womihi nɛ eko ɔ, ni komɛ ma susu kaa a sisi numi yee ɔ mi nɛ wa je nɔ hyɛmi ní kpakpahi nɛ wa susu a he piɔ ɔ ngɛ. Ke o na munyuhi nɛ woɔ nɔ he wami ngɛ Hosea, Yoel, kɛ Nahum womi ɔmɛ a mi ɔ, o maa suɔ nɛ o ya nɔ nɛ o kane womi nɛ ɔmɛ. Womihi nɛ gbali nɛ ɔmɛ a ngma a ma nyɛ maa wo wa bua, nɛ a ha nɛ waa le ní! Nɛ Baiblo ɔ mi womi kpa amɛ hu nɛɛ? Mawu Munyu ɔ ngɛ kaa tɛ nɛ he jua wa nɛ a naa ngɛ zu mi. Ke o ngɛ Baiblo ɔ kanee ɔ, moo bɔ mɔde nɛ o hla “tɛhi nɛ a he jua wa” a, aloo blɔ tsɔɔmi kɛ he wami womi munyuhi nɛ ngɛ mi ɔ!

MOO BƆ MƆDE NƐ O NU NƆ́ NƐ O KANE Ɔ SISI

9. Mɛni ma ha nɛ́ waa nu níhi nɛ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ a sisi saminya?

9 E he hia nɛ waa kane Baiblo ɔ daa ligbi nɛ waa bɔ mɔde kaa wa maa nu níhi nɛ wa kaneɔ ɔ a sisi. Enɛ ɔ he ɔ, mo hla níhi a mi ngɛ womihi nɛ Yehowa asafo ɔ pee ɔ a mi, konɛ o le nihi nɛ o kane a he sane ɔ a he ní, kɛ he nɛ a je, kɛ níhi nɛ ya nɔ. Aloo ke o li bɔnɛ o ma plɛ kɛ ngɔ Baiblo mi blɔ tsɔɔmi ko kɛ tsu ní ha a, o ma nyɛ ma bi asafo mi nɔkɔtɔma ko, aloo nyɛminyumu kpa ko nɛ e nane pi si ngɛ Mawu jami mi nɛ e ye bua mo. Ngɛ kaseli ɔmɛ a be ɔ mi ɔ, Kristofono ko hi si nɛ a ye bua lɛ loko e nu anɔkuale ɔ sisi. A tsɛ lɛ ke Apolo.

10, 11. (a) Mɛni blɔ nɔ a gu kɛ ye bua Apolo nɛ e ba pee sane kpakpa fiɛɛlɔ nɛ e he be? (b) Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ Apolo sane ɔ mi? (Hyɛ daka nɛ ji “Anɛ O Ní Tsɔɔmi Kɛ Bɔnɛ Wa Nu Níhi A Sisi Ha Amlɔ Nɛ ɔ Kɔ Lo?” ɔ.)

10 Apolo ji Yudano Kristofono nɛ ‘le Ngmami ɔmɛ a mi fitsofitso,’ nɛ e kɛ “kã kɛ mumi nɛ nya wa fiɛɛ Mawu munyu ɔ.” Bɔfo Ɔmɛ A Nítsumi ɔ tu Apolo he munyu ke: ‘E tsɔɔ Yesu he ní fitsofitso. Pohu Yohane nɔ baptisimi ɔ pɛ nɛ e le.’ Apolo li kaa baptisimi he ní nɛ e ngɛ tsɔɔe ɔ be be. Benɛ Kristofoli komɛ nɛ a ji nɔ kɛ e yo nɛ a biɛ ji, Priskila kɛ Akuila a bu e ní tsɔɔmi ɔ tue ngɛ Efeso ɔ, “a tsɔɔ lɛ Nyɔmtsɛ ɔ blɔ ɔ fitsofitso.” (Níts. 18:24-26) Kɛ Apolo ná he se ha kɛɛ?

11 Benɛ Apolo fiɛɛ ngɛ Efeso ta a, e ho Akaya ya. “Benɛ e ba su lejɛ ɔ, nihi nɛ Mawu dloomi nya a, a ba he Kristo ye ɔ ná e he se saminya. Ejakaa e tu munyu kɛ he wami kɛ ku Yudabi ɔmɛ a nya la; nɛ e je ngmami ɔmɛ a mi kɛ tsɔɔ mɛ faii kaa Yesu ji Kristo ɔ nɛ.” (Níts. 18:27, 28) Amlɔ nɛ ɔ lɛɛ, Apolo nu nɔ́ nɛ Kristofoli a baptisimi tsɔɔ ɔ sisi fitsofitso, nɛ ni hehi nɛ a ba kase anɔkuale ɔ “ná e he se saminya.” Mɛni wa ma nyɛ maa kase ngɛ munyu nɛ ɔ mi? Wa ma nyɛ maa kase nɔ́ nɛ Apolo pee ɔ, konɛ waa bɔ mɔde wawɛɛ nɛ waa nu níhi nɛ wa kaneɔ ngɛ Baiblo ɔ mi ɔ a sisi. Se e sa nɛ waa ba wa he si nɛ waa kplɛɛ ga womihi nɛ nihi kɛ ma ha wɔ konɛ waa pee tsɔɔli kpakpahi ɔ nɔ, nɛ waa na mɛ si.

O KƐ NƆ́ NƐ O KASE Ɔ NƐ YE BUA NIHI

12, 13. Kɛ o ma plɛ kɛ ngɔ Ngmami ɔ kɛ tsu ní ngɛ ga blɔ nɔ kɛ ye bua Baiblo kaselɔ ko nɛ e ya e hɛ mi kɛɛ?

12 Kaa bɔnɛ Priskila, Akuila, kɛ Apolo pee ɔ, wɔ hu wa ma nyɛ maa ye bua nihi. Ke o ye bua nɔ ko nɛ e ngɛ munyu ɔ he bua jɔmi, nɛ e pee tsakemihi ngɛ e si himi mi, nɛ e ya e hɛ mi ngɛ anɔkuale ɔ mi ɔ, kɛ o nuɔ he ha kɛɛ? Aloo ke o ji asafo mi nɔkɔtɔma nɛ o kɛ Ngmami ɔ ye bua o nyɛmi Odasefono ko nɛ e nyɛ da e haomi ko nya, nɛ e ba na mo si ɔ, kɛ o nuɔ he ha kɛɛ? Atsinyɛ jemi ko be he kaa, ke waa kɛ Mawu Munyu ɔ ye bua nihi nɛ a pee tsakemihi ngɛ a si himi mi ɔ, e haa nɛ wa náa bua jɔmi wawɛɛ. * Mɛni blɔ nɔ o maa gu kɛ pee jã.

13 Ngɛ Eliya be ɔ mi ɔ, Israelbi fuu li Mawu nɛ e sa kaa a ja. Ga nɛ Eliya wo ni ɔmɛ ɔ ma nyɛ maa ye bua Baiblo kaselɔ ko nɛ e mwɔɛ e yi mi kpɔ lolo kaa e ma sɔmɔ Yehowa a. (Kane 1 Matsɛmɛ 18:21.) Mo susu si fɔfɔɛ kpa ko hu he nɛ o hyɛ: Ngɔɔ lɛ kaa nɔ ko nɛ bua jɔ anɔkuale ɔ he ngɛ gbeye yee kaa e huɛmɛ aloo e wekuli maa tu munyu kɛ si lɛ ngɛ Baiblo ɔ nɛ e ngɛ kasee ɔ he. O kɛ lɛ ma nyɛ ma susu munyu nɛ ngɛ Yesaya 51:12, 13 ɔ he.—Kane.

14. Mɛni maa ye bua mo konɛ o nyɛ nɛ o kai Baiblo ngmamihi nɛ o kɛ maa ye bua nihi?

14 E ngɛ heii kaa munyuhi fuu ngɛ Baiblo ɔ mi nɛ ma nyɛ maa wo wɔ he wami, nɛ e dla wɔ. Se eko ɔ, o ma bi ke, ‘Ke i ngɛ ngmami ko hlae ɔ, kɛ ma plɛ kɛ na jamɛ a ngmami ɔ kɛɛ?’ Kane Baiblo ɔ daa ligbi nɛ o susu he. Ke o peeɔ jã a, lɔɔ ma ha nɛ o maa le Baiblo ɔ mi saminya, nɛ Yehowa kɛ mumi klɔuklɔu ɔ maa ye bua mo konɛ ke o ngɛ ngmami ko hlae ɔ, o nyɛ nɛ o kai.—Mar. 13:11; kane Yohane 14:26. *

15. Mɛni maa ye bua mo konɛ o nu Mawu Munyu ɔ sisi saminya?

15 Kaa bɔnɛ Matsɛ Salomo pee ɔ, moo sɔle konɛ Yehowa nɛ ha mo nile konɛ o kɛ tsu o teokrase blɔ nya nítsumihi a he ní. (2 Kron. 1:7-10) Kaa bɔnɛ gbali nɛ a hi si blema a pee ɔ, moo bɔ mɔde kaa o ma ‘hla Mawu Munyu ɔ mi fitsofitso,’ nɛ enɛ ɔ maa ye bua mo konɛ o le nɔ́ nɛ ji Yehowa suɔmi nya ní. (1 Pet. 1:10-12) Bɔfo Paulo wo Timoteo he wami kaa e ngɔ ‘hemi kɛ yemi kɛ tsɔɔmi kpakpa’ a kɛ lɛ e he. (1 Tim. 4:6) Ke o pee jã a, lɔɔ ma ha nɛ o maa ye bua nihi konɛ huɛ bɔmi kpakpa nɛ hi a kɛ Mawu a kpɛti. Nɛ lɔɔ ma ha nɛ mo hu o hemi kɛ yemi mi maa wa.

BAIBLO Ɔ KANEMI POƆ WA HE PIƐ

16. (a) Mɛni blɔ nɔ Beroyabi ɔmɛ ná ‘Ngmami ɔ nɛ a kaneɔ daa ligbi’ ɔ he se ngɛ? (b) Mwɔnɛ ɔ, mɛni heje nɛ e he hia kaa waa kane Baiblo ɔ daa ligbi ɔ?

16 Yudabi nɛ a ngɛ Makedonia ma nɛ ji Beroya a mi ɔ ‘kpaa ngmami ɔmɛ a mi daa.’ Benɛ Paulo fiɛɛ sane kpakpa a kɛ tsɔɔ Yudabi nɛ ɔmɛ ɔ, a ngɔ nɔ́ nɛ Paulo de mɛ ɔ kɛ to Ngmami ɔ mi nile nɛ a ngɛ ɔ he. Mɛni je mi kɛ ba? Nihi fuu ná nɔ mi mami kaa nɔ́ nɛ Paulo ngɛ tsɔɔe ɔ ji anɔkuale, nɛ a “he ye.” (Níts. 17:10-12) Enɛ ɔ tsɔɔ kaa ke wa kaneɔ Baiblo ɔ daa ligbi ɔ, wa hemi kɛ yemi ngɛ Yehowa mi ɔ mi maa wa. Hemi kɛ yemi nɛ ɔ nɛ ji “níhi nɛ wa ngɛ blɔ hyɛe ɔ a nɔ mi mami” ɔ, he hia ke Mawu maa baa wa yi kɛ sɛ je ehe ɔ mi ɔ.—Heb. 11:1.

17, 18. (a) Mɛni blɔ nɔ hemi kɛ yemi nɛ mi wa kɛ suɔmi poɔ Kristofono we okadi peemi mi tsui ɔ he piɛ ngɛ? (b) Mɛni blɔ nɔ hɛ kɛ nɔ fɔmi poɔ wa he piɛ ngɛ?

17 Paulo ngma ke: “Wɔɔ lɛɛ piani bimɛ ji wɔ, nɛ e hia kaa wa hɛ mi nɛ ka si. Wa hemi kɛ yemi, kɛ suɔmi ɔ mi nɛ wa kaa dama, nɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa a ma he wa yi wami ɔ, lɔɔ hu mi nɛ wa kaa dade pɛɛ.” (1 Tes. 5:8) E he hia nɛ ta bulɔ nɛ po e tsui he piɛ. Jã kɛ̃ nɛ e sa nɛ Kristofono nɛ po e we okadi peemi mi tsui ɔ he piɛ konɛ yayami nɛ ko ná e nɔ he wami. Ke Kristofono ko ha nɛ hemi kɛ yemi nɛ e ngɛ ngɛ Mawu si womihi a mi ɔ mi wa, nɛ e je suɔmi kpo kɛ ha Mawu kɛ ni kpahi ɔ, mɛni maa je mi kɛ ba? Lɔɔ tsɔɔ kaa jamɛ a Kristofono ɔ ngɔ mumi mi dama nɛ hi wawɛɛ kɛ po e tsui he piɛ. E he maa wa kaa jamɛatsɛ ɔ maa pee nɔ́ ko nɛ Mawu mi mi ma fu lɛ.

18 Paulo wo “hɛ kɛ nɔ fɔmi kaa a ma he wa yi wami ɔ” hu ta. Blema a, ke ta bulɔ ko pui e yi he piɛ ɔ, e hɛ mi nyɛɔ kpataa ngɛ ta mi. Se ke e bu dade pɛɛ kpakpa a, níhi nɛ a fiaa ba náa e yi ɔ yi lɛ awi. Ke wa kase Yehowa Munyu ɔ, lɔɔ haa nɛ hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ wa ngɛ kaa e ma he wa yi wami ɔ mi waa. Ke hɛ kɛ nɔ fɔmi nɛ wa ngɛ ɔ mi wa a, lɔɔ maa ye bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa yu wa he ngɛ hemi kɛ yemi kuali a “yakayaka ní sɛɛmi” he. (2 Tim. 2:16-19) Wa hɛ kɛ nɔ fɔmi ɔ hu ma nyɛ maa wo wɔ kã konɛ ke nihi de wɔ kaa waa pee nɔ́ ko nɛ sɛ Yehowa hɛ mi ɔ, wa kua.

NƆ́ TITLI NƐ MA HE WA YI WAMI

19, 20. Mɛni heje nɛ wa bua jɔ Mawu Munyu ɔ he wawɛɛ ɔ, nɛ mɛni wa peeɔ kɛ tsɔɔ kaa wa bua jɔ he? (Hyɛ daka nɛ e yi ji, “Yehowa Ha Mi Nɔ́ Tutuutu Nɛ I Hia” a.)

19 Be mi nɛ je ɔ nyagbe ɔ ngɛ sue nɛ ɔ, e he hia nɛ waa kɛ wa hɛ nɛ fɔ Yehowa Munyu ɔ nɔ wawɛɛ. E ma nyɛ maa ye bua wɔ nɛ́ wa kpa su yaya komɛ nɛ wa ngɛ ɔ, konɛ waa hwu kɛ si nɔ́ yaya peemi. E maa wo wa bua, nɛ e maa wo wɔ he wami konɛ wa fi si ngɛ ka saisaa nɛ Satan kɛ e je ɔ kɛ maa ba wa nɔ ɔ mi. Blɔ tsɔɔmihi nɛ ngɛ Yehowa Munyu ɔ mi ɔ maa ye bua wɔ konɛ waa ya nɔ nɛ waa nyɛɛ wami blɔ ɔ nɔ.

20 Mo kai kaa Mawu suɔ kaa ‘e he nimli tsuo a yi wami.’ Yehowa sɔmɔli hu piɛɛ “nimli tsuo” nɛ a wo ta a, a he. Nɛ jã kɛ̃ nɛ e suɔ kaa e he nihi nɛ eko ɔ, wa maa fiɛɛ kɛ ha mɛ nɛ wa maa tsɔɔ mɛ ní ɔ hu a yi wami. Se e sa kaa nihi tsuo nɛ a suɔ kaa a he a yi wami ɔ nɛ́ a “le anɔkuale ɔ.” (1 Tim. 2:4) Ja wa kane Baiblo ɔ nɛ waa kɛ blɔ tsɔɔmihi nɛ ngɛ mi ɔ tsu ní loko a ma he wa yi wami. Ee, Baiblo ɔ nɛ wa maa kane daa a maa tsɔɔ kaa wa bua jɔ Yehowa Munyu ɔ he wawɛɛ.—Yoh. 17:17.

^ kk. 12 E sɛ nɛ waa ngɔ Baiblo ɔ kɛ nyɛ nihi a nɔ kaa a pee tsakemihi aloo wa de mɛ kaa a ní peepee dɛ. E sa nɛ waa to wa tsui si kɛ ha wa Baiblo kaseli ɔmɛ nɛ́ wa je mi mi jɔmi kpo kɛ tsɔɔ mɛ.—La 103:8.

^ kk. 14 Nɛ ke o kai munyungu pɔtɛɛ nɛ ngɛ ngmami ɔ mi se o li Baiblo ɔ mi he nɛ e je kpo ngɛ ɔ hu nɛɛ? Ke o hla jamɛ a munyungu ɔmɛ ngɛ he nɛ a to Baiblo mi munyunguhi a nya ngɛ, ngɛ New World Translation ɔ se ɔ, aloo Watchtower Library ɔ nɔ, aloo ngɛ Comprehensive Concordance womi ɔ mi ɔ, o ma nyɛ maa na he nɛ ngmami ɔ je kpo ngɛ ɔ.