Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

Moo Ye Bua Nihi Konɛ A Tsu Babauu

Moo Ye Bua Nihi Konɛ A Tsu Babauu

“Ma tsɔɔ mo blɔ nɛ o nyɛɛ nɔ. Ma tsɔɔ mo ní, nɛ ma wo mo ga.”LA 32:8.

1, 2. Kɛ Yehowa naa e sɔmɔli nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ ha kɛɛ?

KE JOKUƐWI ngɛ fiɛe nɛ a fɔli ngɛ mɛ hyɛe ɔ, behi fuu ɔ, a peeɔ ní komɛ nɛ e peeɔ a fɔli ɔmɛ nyakpɛ. Anɛ mo hu o bi ko pee nɔ́ ko nɛ e pee mo nyakpɛ hyɛ lo? Jokuɛ ko ngɛ nɛ e bɔɔ mɔde ngɛ bɔɔlu fiami kɛ fo tumi mi, nɛ jokuɛ ko hu ngɛ nɛ e bɔɔ mɔde ngɛ níhi a tɛnimi kɛ níhi a peemi mi. Fɔli yeɔ bua a bimɛ ɔmɛ konɛ a he nɛ be ngɛ níhi nɛ a nyɛɔ peeɔ ɔ a mi.

2 Yehowa hu bua jɔ e sɔmɔli nɛ a ngɛ zugba a nɔ ɔ a he. E naa e sɔmɔli ɔmɛ kaa a he jua wa kaa bɔ nɛ “juetli” ngɛ ɔ. (Hag. 2:7) Hemi kɛ yemi nɛ a ngɛ ɔ, kɛ jami nɛ a jaa lɛ ɔ he je nɛ Yehowa buu mɛ kaa a he jua wa a nɛ. Se eko ɔ, o yɔse kaa e slo Yehowa Odasefohi nɛ a ngɛ mwɔnɛ ɔ, a ti nɔ tsuaa nɔ nyɛmi kɛ e nile. Nyɛmimɛ nyumu komɛ ngɛ nɛ a bɔɔ mɔde ngɛ magbɛ nɔ munyu tumi mi, nɛ ni komɛ hu ngɛ nɛ a bɔɔ mɔde ngɛ níhi a blɔ nya tomi mi. Nyɛmimɛ yihi fuu nyɛɔ kaseɔ gbi kpahi nɛ a kɛ fiɛɛɔ. A ti ni komɛ hu le bɔ nɛ a woɔ nihi he wami ha, aloo bɔ nɛ a hyɛɛ hiɔtsɛmɛ a nɔ ha. (Rom. 16:1, 12) Anɛ wa bua jɔɛ he kaa waa kɛ nyɛmimɛ kaa kikɛ ɔ ngɛ asafo ɔ mi lo?

3. Mɛni sane bimihi a he wa ma susu ngɛ munyu nɛ ɔ mi?

3 Se nyɛmimɛ komɛ ngɛ nɛ eko ɔ, a susuɔ kaa nɔ́ ko be nɛ a ma nyɛ maa pee ngɛ asafo ɔ mi. Nihi nɛ a susuɔ jã titli ji nihewi kɛ yihewi, aloo nihi nɛ a baptisi mɛ kɛ we. Mɛni blɔ nɔ wa maa gu kɛ ye bua mɛ konɛ a tsu babauu? Mɛni he je nɛ e sa kaa waa bɔ mɔde nɛ waa le a mɔde bɔmi, konɛ waa na mɛ kaa bɔ nɛ Yehowa naa mɛ ɔ?

YEHOWA LE E SƆMƆLI A MƆDE BƆMI

4, 5. Mɛni blɔ nɔ Manyadali 6:11-16 tsɔɔ kaa Yehowa naa e sɔmɔli a mɔde bɔmi ngɛ?

4 Baiblo ɔ tsɔɔ kaa pi Yehowa sɔmɔli a mɔde bɔmi pɛ nɛ e naa, se e naa níhi nɛ a ma nyɛ maa pee hulɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, benɛ Mawu hla Gideon konɛ e kpɔ Israel bi ɔmɛ kɛ je Midian bi ɔmɛ a dɛ mi, Gideon nya kpɛ e he ngɛ nɔ́ nɛ nyɛɛ se nɛ ɔ nɛ bɔfo ɔ de lɛ ɔ he. Bɔfo ɔ de lɛ ke: ‘Mo nyumu kãtsɛ, Yehowa kɛ mo ngɛ.’ Gideon susuu we kaa e ji nyumu “kãtsɛ.” E he we yi kaa e ma nyɛ ma kpɔ Mawu we bi ɔmɛ. Se Yehowa le kaa Gideon ma nyɛ ma kpɔ Israel bi ɔmɛ.Kane Manyadali 6:11-16.

5 Yehowa he Gideon ye kaa e ma nyɛ ma kpɔ Israel bi ɔmɛ ejakaa e to bɔ nɛ Gideon peeɔ e ní ha a he hɛ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Yehowa bɔfo ɔ na bɔ nɛ Gideon ngɔ e he wami tsuo kɛ ngɛ ngma gbee ha a. Bɔfo ɔ to nɔ́ ko hu he hɛ. Blema a, ngmɔ huli gbeɔ ngma ngɛ kpo nɔ konɛ kɔɔhiɔ nɛ fli jakati ɔ kɛ ho. Nyakpɛ sane ji kaa Gideon ya laa e he ngɛ wai muɔ ko mi nɛ e ngɛ ngma gbee ngɛ lejɛ ɔ konɛ Midian bi ɔmɛ nɛ a ko na lɛ nɛ a ba kpɔ e ngma nyafii ɔ ngɛ e dɛ. E hɛ mi tɛ̃ wawɛɛ nitsɛ! Enɛ ɔ ha nɛ Yehowa na kaa Gideon ji ngmɔ hulɔ nɛ e hɛ mi wa, nɛ e le ní hulɔ. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, Yehowa na e mɔde bɔmi, nɛ e kɛ lɛ tsu ní.

6, 7. (a) Kɛ Israel bi komɛ buɔ Amos ha kɛɛ, se kɛ Yehowa lɛɛ e buɔ lɛ ha kɛɛ? (b) Mɛni tsɔɔ kaa Amos le ní?

6 Jã kɛ̃ nɛ Yehowa na nɔ́ nɛ gbalɔ Amos hu ma nyɛ maa pee. Eko ɔ, nihi fuu na Amos kaa nɔ ko nɛ e sume munyu, nɛ e li nɔ́ ko nɔ́ ko peemi. Amos tsɔɔ kaa e ji to hyɛlɔ kɛ ngmɔ hulɔ. Benɛ Yehowa hla Amos konɛ e ya tu munyu kɛ si ní yayahi nɛ Israel wɛtso nyɔngma matsɛ yemi ɔ ngɛ pee ɔ, eko ɔ, Israel bi komɛ susu kaa e sɛ nɛ Yehowa nɛ hla lɛ.Kane Amos 7:14, 15.

7 E ngɛ mi kaa Amos je kɔpe mohu lɛɛ, se e le kusumihi fuu nɛ a peeɔ ngɛ e be ɔ mi ɔ. E le níhi fuu ngɛ nɔ yeli nɛ a hi si ngɛ e be ɔ mi ɔ a he hulɔ. Eko ɔ, e kase ní nɛ ɔmɛ kɛ je jua yeli nɛ a yaa e kɔpe ɔ mi ɔ a ngɔ. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Amos le níhi fuu nɛ yaa nɔ ngɛ mahi nɛ a kɛ e kɔpe ɔ he kɛ we ɔ a mi. E le ní yayahi hu nɛ ngɛ nɔ yae ngɛ Israel. (Amos 1:6, 9, 11, 13; 2:8; 6:4-6) Mwɔnɛ ɔ, Baiblo he ní leli komɛ tsɔɔ kaa Amos le ní ngmami saminya. Amos kɛ munyuhi nɛ a sisi numi yi, nɛ plɛɔ nɔ yi mi tsu ní. E kɛ nɔ́ hetomi níhi hu tsu ní. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ke wa hyɛ bɔ nɛ Amos tu munyu kɛ kã kɛ si osɔfo Amazia ha a, wa na kaa Yehowa hla nɔ nɛ sa. Sisije ɔ, eko ɔ, nihi li kaa Amos ma nyɛ maa pee nɔ́ ko kaa jã, se Yehowa lɛɛ e le.Amos 7:12, 13, 16, 17.

8. (a) Mɛni Yehowa de David? (b) Mɛni he je nɛ La 32:8 ɔ ma nyɛ maa wo nihi nɛ eko ɔ, a susu kaa a be nyɛe maa pee nɔ́ ko ɔ he wami ɔ?

8 Yehowa le nɔ́ nɛ e sɔmɔli ɔmɛ a ti nɔ tsuaa nɔ ma nyɛ ma tsu. E de Matsɛ David kaa e maa ‘wo lɛ ga’ daa. (Kane La 32:8.) Mɛni he je nɛ e sa kaa munyu nɛ ɔ nɛ wo wɔ he wami ɔ? Eko ɔ, wa ma susu kaa wa be nyɛe maa pee nɔ́ ko. Se Yehowa ma nyɛ maa ye bua wɔ nɛ waa pee nɔ́ ko nɛ wa susuu we kaa wa ma nyɛ maa pee. Kaa bɔ nɛ tsɔɔlɔ kpakpa yeɔ bua sukuu bi nɛ a nyɛɔ peeɔ nɔ́ ko ɔ, jã kɛ̃ nɛ Yehowa hu yeɔ bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ wa tsu babauu. Yehowa ma nyɛ maa gu wa nyɛmimɛ Odasefohi a nɔ kɛ ye bua wɔ konɛ wa nyɛ nɛ waa pee jã. Kɛ gu mɛni blɔ nɔ?

MO JE NIHI A YI

9. Mɛni blɔ nɔ wa maa gu konɛ waa kɛ ga nɛ Paulo wo wɔ kaa wa ‘fo ni kpahi a nɔ́ mi’ ɔ nɛ tsu ní?

9 Paulo wo Kristofohi tsuo he wami konɛ ‘a fo a nyɛmimɛ a nɔ́ mi.’ (Kane Filipi Bi 2:3, 4.) Nɔ́ nɛ Paulo ngɛ tsɔɔe ji kaa e sa nɛ wa yɔse ní kpakpahi nɛ wa nyɛmimɛ ɔmɛ peeɔ ɔ konɛ wa je a yi. Ke nɔ ko je wa yi ngɛ mɔde nɛ wa ngɛ bɔe ɔ he ɔ, kɛ e peeɔ wɔ ha kɛɛ? Behi fuu ɔ, lɔ ɔ woɔ wɔ he wami nɛ wa bɔɔ mɔde wawɛɛ. Jã kɛ̃ nɛ ke wɔ hu wa je wa nyɛmimɛ a yi ngɛ mɔde nɛ a ngɛ bɔe ɔ he ɔ, lɔ ɔ haa nɛ a he waa ngɛ Mawu jami mi wawɛɛ.

10. Mɛnɔmɛ titli nɛ eko ɔ, e he hia nɛ a je a yi?

10 Mɛnɔmɛ titli nɛ eko ɔ, e ma bi nɛ wa je a yi? Ngɛ anɔkuale mi ɔ, wɔ tsuo wa hia yi jemi be komɛ. Se kɛ̃ ɔ, e he hia nɛ nihewi kɛ zangmawi aloo nihi nɛ a baptisi mɛ kɛ we ɔ nɛ a ná nɔ mi mami kaa a he hia ngɛ asafo ɔ mi. Lɔ ɔ maa ye bua mɛ nɛ a bua maa jɔ kaa a piɛɛ Yehowa we bi a he. Enɛ ɔ ma ha nɛ a maa bɔ mɔde konɛ a he nɛ su nɛ́ a kɛ blɔ nya ní tsumihi nɛ wo a dɛ kaa bɔ nɛ Mawu Munyu ɔ wo mɛ he wami kaa a pee ɔ. Se ke wa je we a yi ɔ, a kɔni mi ma nyɛ maa jɔ, nɛ a be jã pee.1 Tim. 3:1.

11. (a) Mɛni blɔ nɔ asafo mi nɔkɔtɔma ko gu kɛ ye bua nyɛminyumu wayoo ko, nɛ e gbo we zo hu? (b) Mɛni o kase ngɛ Julien sane ɔ mi?

11 Asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Ludovic ɔ tsɔɔ kaa benɛ e wɛ ɔ, nyɛminyumu ko pɔɔ e yi jemi, nɛ lɔ ɔ ye bua lɛ. E de ke: “I yɔse kaa ke i je nyɛminyumu ko yi ɔ, e yaa e hɛ mi mlamlaamla.” Julien ji nyɛminyumu wayoo ko nɛ e gboɔ zo wawɛɛ nitsɛ. Ludovic de ngɛ Julien he ke: “Akɛnɛ e he we yi kaa e ma nyɛ maa pee nɔ́ ko ngɛ asafo ɔ mi he je ɔ, be komɛ ɔ, bɔ nɛ e peeɔ e ní haa a piɛ bɔɔ. Se i na kaa e mi mi jɔ wawɛɛ nitsɛ, nɛ e suɔ kaa e maa ye bua nyɛmimɛ ɔmɛ ngɛ asafo ɔ mi. Enɛ ɔ he ɔ, i ná we e he juɛmi yaya, mohu ɔ, i susu su kpakpahi nɛ e ngɛ ɔ he, nɛ i ye bua lɛ.” Pee se ɔ, Julien he ba su, nɛ e sɔmɔ kaa asafo mi sɔmɔlɔ. Amlɔ nɛ ɔ, e ngɛ sɔmɔe kaa daa blɔ gbalɔ hulɔ.

MOO YE BUA MƐ KONƐ A TSU BABAUU

12. Ke wa suɔ nɛ waa ye bua nɔ ko ɔ, mɛni e sa kaa waa pee? Mo ha enɛ ɔ he nɔ hyɛmi nɔ́.

12 Loko wa ma nyɛ maa ye bua nihi nɛ a tsu babauu ɔ, ja wa to a he hɛ. Kaa bɔ nɛ e ba ngɛ Julien blɔ fa mi ɔ, e sɛ nɛ waa hyɛ nihi a gbɔjɔmi, mohu ɔ, e sa nɛ waa hyɛ su kpakpahi nɛ a ngɛ, kɛ a nyɛmi konɛ waa da lɔ ɔ nɔ kɛ ye bua mɛ nɛ a ya a hɛ mi. Jã ji bɔ nɛ Yesu na bɔfo Petro. E ngɛ mi kaa be komɛ ɔ, Petro haa si kɛ peeɔ níhi mohu lɛɛ, se Yesu le kaa hwɔɔ se ɔ, e he ma nyɛ maa wa kaa tɛ sa.Yoh. 1:42.

13, 14. (a) Kɛ Barnaba na Marko ha kɛɛ? (b) Mɛni blɔ nɔ a ye bua nyɛminyumu wayoo ko ngɛ? (Moo hyɛ foni nɛ ngɛ ni kasemi ɔ sisije ɔ.)

13 Barnaba hu pee nɔ́ ko kaa jã ngɛ Yohane nɛ e Roma biɛ ji Marko ɔ he. (Níts. 12:25) Marko piɛɛ Paulo kɛ Barnaba he ngɛ a kekleekle ma se sane kpakpa fiɛɛmi blɔ nɛ a hia a mi. Eko ɔ, e “sɔmɔ” Paulo kɛ Barnaba. Se benɛ a su Pamfilia a, Marko si mɛ tlukaa ngɛ blɔ kpɛ. Mɛ pɛ a hia blɔ kɛ ho yiti je ya kɛ ya be ngɛ he nɛ ojo fiali ngɛ. (Níts. 13:5, 13) Se pee se ɔ, Barnaba de we ke e be nyɛe maa fĩa kɛ fɔ Marko nɔ. Mohu ɔ, e yɔse kaa Marko ngɛ su kpakpa komɛ hulɔ, enɛ ɔ he ɔ, e ye bua lɛ. (Níts. 15:37-39) Enɛ ɔ ha nɛ Marko ba pee Yehowa sɔmɔlɔ nɛ e nane pi si. Jeha komɛ a se benɛ a wo Paulo tsu ngɛ Roma a, Marko ya ye bua lɛ. Jehanɛ se hu ɔ, benɛ Paulo ngɛ sɛ womi ngmae ya ha Kolose asafo ɔ, e tu Marko he munyu kpakpa. (Kol. 4:10) Pee se ɔ, Paulo de Barnaba kaa e ha nɛ Marko nɛ ba ye bua lɛ Paulo ɔ. Hyɛ bɔ nɛ enɛ ɔ ma ha nɛ Barnaba bua maa jɔ ha.2 Tim. 4:11.

14 Jã kɛ̃ nɛ asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Alexandre ɔ, kai yemi kɛ buami nɛ nyɛminyumu ko kɛ ha lɛ ɔ. E de ke: “Benɛ i wɛ ɔ, ke a ke ma sɔle ngɛ ma hɛ mi ɔ, e yee ha mi wawɛɛ. Asafo mi nɔkɔtɔma ko tsɔɔ mi nɔ́ nɛ ma pee konɛ ke i ngɛ sɔlee ɔ, ye tsui nɛ ko po tsɔ. E de we ke e be hae nɛ ma sɔle hu, mohu ɔ, daa nɛ ɔ, e haa nɛ i sɔleɔ ngɛ fiɛɛmi yami kpehi a sisi. Bɔbɔɔbɔɔ ɔ, i nyɛɔ nɛ i sɔleɔ nɛ ye tsui pui hu.”

15. Mɛni blɔ nɔ Paulo gu kɛ je e nyɛmimɛ Kristofohi a yi?

15 Ke wa na kaa nyɛmi ko ngɛ su kpakpa ko ɔ, anɛ wa jeɔ e yi ngɛ jamɛ a su ɔ he lo? Ngɛ Roma Bi yi 16, Paulo je e nyɛmimɛ Kristofohi nɛ a hiɛ pe 20 ɔ a yi ngɛ su kpakpahi nɛ a ngɛ ɔ he je. (Rom. 16:3-7, 13) Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, Paulo tsɔɔ kaa Androniko kɛ Yunia a se kɛ ngɛ Kristofohi asafo ɔ mi pe lɛ, nɛ e tsɔɔ kaa a ngɛ tsui si tomi. Paulo tu Rufo yayo hu he munyu kpakpa. Eko ɔ, be ko nɛ be ɔ, e je suɔmi mi nɛ e hyɛ Paulo nɔ.

Frédéric (muɔ nɔ) wo Rico he wami konɛ e ya nɔ nɛ e sɔmɔ Yehowa (Hyɛ kuku 16)

16. Ke wa je jokuɛwi a yi ɔ, mɛni ma nyɛ maa je mi kɛ ba?

16 Ke wa jeɔ wa tsui mi nɛ wa jeɔ nihi a yi ɔ, ní kpakpahi ma nyɛ maa je mi kɛ ba. Mo susu nyumuyo ko nɛ e ngɛ France nɛ a tsɛɛ lɛ ke Rico ɔ he nɛ o hyɛ. Rico papaa pi Odasefo no. Enɛ ɔ he ɔ, e te si kɛ wo lɛ. E sume kaa a baptisi Rico. Rico susu kaa e maa mlɛ konɛ ke e wa nɛ e ngɛ e dɛhe ɔ, kɛkɛ e ma ha nɛ a baptisi lɛ. Nihi nɛ e kɛ mɛ yaa sukuu ɔ yeɔ e he fɛu, nɛ enɛ ɔ hu haoɔ lɛ. Asafo mi nɔkɔtɔma ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Frédéric, nɛ a de lɛ ke e kɛ Rico nɛ kase ní ɔ de ke: “I je Rico yi kaa ngɛ si nɛ nihi ngɛ tee kɛ ngɛ lɛ woe ɔ tsuo se ɔ, e kɛ kã fiɛɛɔ e hemi kɛ yemi ɔ kɛ tsɔɔ nihi.” Munyu nɛ ɔ wo Rico he wami nɛ e fia e pɛɛ si kaa be tsuaa be ɔ, e maa ba e je mi saminya, nɛ e ma ná suɔmi nɛ mi wa kɛ ha e papaa. Benɛ Rico ye jeha 12 ɔ, e ha nɛ a baptisi lɛ.

Jérôme (hiɔ nɔ) ye bua Ryan nɛ e ngɛ sɔmɔe kaa ma se sane kpakpa fiɛɛlɔ (Hyɛ kuku 17)

17. (a) Mɛni blɔ nɔ wa ma nyɛ maa gu kɛ ye bua wa nyɛmimɛ nyumuhi konɛ a sɔmɔ Yehowa saminya? (b) Mɛni blɔ nɔ ma se sane kpakpa fiɛɛlɔ ko ye bua nyɛmimɛ nihewi ngɛ? Mɛni je jã nɛ e pee ɔ mi kɛ ba?

17 Ke a ha nɔ ko ní tsumi ko ngɛ asafo ɔ mi nɛ e tsu lɛ saminya, nɛ wa je e yi ɔ, lɔ ɔ ma nyɛ maa wo nɔ ɔ he wami konɛ e kɛ kã nɛ sɔmɔ Yehowa. Nyɛmiyo ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Sylvie, * nɛ e ngɛ sɔmɔe jehahi babauu ji nɛ ɔ ngɛ France Betel ɔ, tsɔɔ kaa nyɛmimɛ yihi hu ma nyɛ maa wo nyɛmimɛ nyumuhi he wami. E tsɔɔ kaa ke yihi hu na kaa nɔ ko bɔ mɔde ngɛ nɔ́ ko mi ɔ, a ma nyɛ ma je nɔ ɔ yi. E de ke: “Yihi hu ma nyɛ maa piɛɛ nyɛmimɛ nyumuhi nɛ a nane pi si ɔ a he kɛ wo nihi he wami. Imi lɛɛ i naa lɛ kaa e ji nɔ tsuaa nɔ blɔ nya kaa e je nihi a yi.” (Abɛ 3:27) Ma se sane kpakpa fiɛɛlɔ ko nɛ ngɛ French Guiana nɛ a tsɛɛ lɛ ke Jérôme ɔ ye bua nihewi fuu, nɛ mɛ hu a ba plɛ ma se sane kpakpa fiɛɛli. E de ke: “I yɔse kaa ke nihewi ha sanehi a heto nɛ e pi si, aloo a bɔ mɔde ngɛ fiɛɛmi ní tsumi ɔ mi nɛ i je a yi ɔ, lɔ ɔ haa nɛ a náa kã. Enɛ ɔ haa nɛ a tsuɔ babauu.”

18. Mɛni he je nɛ se nami ngɛ he kaa waa kɛ nyɛmimɛ nyumuwi maa pee kake kɛ tsu ní ɔ?

18 Ke waa kɛ wa nyɛmimɛ Odasefohi pee kake kɛ tsu ní ɔ, lɔ ɔ hu haa nɛ a nane pii si. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, asafo mi nɔkɔtɔma ko ma nyɛ ma de nyɛminyumu wayoo ko nɛ e le kɔmpiuta mi ɔ, konɛ e fia munyu ko nɛ ma nyɛ maa ye bua nihi nɛ a wa ngɛ jeha mi ɔ ngɛ jw.org, konɛ e kɛ ya ha a ti ni nɛmɛ nɛ a be kɔmpiuta a. Aloo ke o ngɛ nɔ́ ko tsue ngɛ Matsɛ Yemi Asa a he ɔ, mɛni he je nɛ o tsɛ we nyɛminyumu wayoo ko konɛ e ba piɛɛ o he kɛ tsu ɔ? Jã nɛ o maa pee ɔ ma ha nɛ o maa na a mɔde bɔmi, nɛ o ma je a yi, konɛ o hyɛ nɔ́ nɛ maa je mi kɛ ba.Abɛ 15:23.

MO DLA O HE KƐ FƆ SI

19, 20. Mɛni he je nɛ e sa kaa waa ye bua nihi konɛ a nane nɛ pi si ɔ?

19 Benɛ Yehowa hla Yoshua kaa e nyɛɛ Israel bi ɔmɛ a hɛ mi ɔ, e fã Mose kaa e wo Yoshua “kã kɛ he wami.” (Kane 5 Mose 3:28.) Mwɔnɛ ɔ, nihi fuu ba ngɛ wa he piɛe kɛ ngɛ Yehowa jae. Pi asafo mi nikɔtɔma amɛ pɛ nɛ a ma nyɛ maa ye bua nyɛmimɛ nihewi kɛ ni hehi konɛ a he nɛ wa ngɛ Mawu jami mi. Wɔ tsuo wa ma nyɛ maa pee jã. Enɛ ɔ ma ha nɛ nihi fuu kɛ a he maa wo be tsuo sɔmɔmi ní tsumi ɔ mi. Lɔ ɔ hu ma ha nɛ nihi fuu maa ‘le ní tsɔɔmi saminya.’2 Tim. 2:2.

20 Wa ngɛ asafo ko nɛ pi si mi jio, wa ngɛ kuu nyafii ko nɛ kpaako e maa pee asafo mi jio, nyɛ ha nɛ wa dla wa he kɛ fɔ si. Nɔ́ titli nɛ e sa kaa waa pee ji kaa wa maa kase Yehowa. Lɛɛ lɛɛ be tsuaa be ɔ, e hyɛɛ e sɔmɔli a mɔde bɔmi.

^ kk. 17 A tsake biɛ ɔ.