Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Kunas chiqpach munasiñaxa?

¿Kunas chiqpach munasiñaxa?

¿Kunas chiqpach munasiñaxa?

APÓSTOL JUANAX “Diosax munasiñawa” sasaw satayna, ukhamasti Diosax wali munasiripuniwa (1 Juan 4:8). Jaqinakaru ukham munasitap laykuw Jupar jakʼachassna ukat munasitaparakïsna. ¿Ukat kunjamanakatsa munasiñapax yanaptʼistaspa? Kuntï munktan khitinakarutï munktan ukarjamaw sarnaqtanxa. Chiqas khitinakatï jiwasar munkistu ukanakatx yatiqasiraktänwa. Diosar uñtasit luratätanwa, ukhamasti Jupjam munasiñanïñasawa (Gén. 1:27). Ukatwa apóstol Juanax akham sasin qillqpachäna: “Diosaw nayraqat jiwasanakar munistu, ukatwa jiwasax juparux munaraktanxa” sasa (1 Juan 4:19).

Bibliax pusi kasta munasiñatwa parli

Apóstol Pablox munasiñax mä “suma thaki[wa]” sasaw satayna (1 Cor. 12:31). ¿Kunatsa ukham sispachäna? ¿Kuna kasta munasiñats parlaskpachäna? Uk sum yatiñatakix munasiña siski uka arux kamsañs muni uk yatxatañäni.

Nayra griegonakaxa, munasiñ tuqit parlañatakix aka pusi aru apnaqapxirïna: storgué, éros, filía ukat agápe. Kunapachatï Biblian agápe arux uñstki ukhaxa, “Diosax munasiñawa” sas qhanañchtʼañatakiwa. * William Barclay sat yatxattʼat jaqixa, Palabras griegas del Nuevo Testamento siski uka libropanx akham sasaw uka kasta munasiñat parlkasax säna: “Agape siski uka munasiñax janiw chuymasatak jutañapäkiti, jan ukasti yatiqatasarjam sum amuytʼasisa kunatï askïki uk mayninakatak taqi chuym thaqhañawa” sasa. Ukhamasti, agápe siski uka munasiñaxa, yatiqatasarjam sum amuytʼasis chuymatpach munasiñawa. Maysa tuqitxa, janiw taqi yatiqatasax askipunïkiti, ukatwa cristianonakax Diosan Arupan utjki uka aski kamachinakarjam munasiñanïpxañapa. Agápe munasiñat jukʼamp sum amuytʼañatakixa, storgué, éros ukat filía munasiñanakat amuytʼañäni, ukhamatwa kunjamsa munasiñ uñachtʼayañäni uk sum amuytʼarakiñäni.

Familia taypin munasiña

Kunapachatï familiasan munasiña ukat mayachtʼat qamasiñ utjki ukhaxa, ¡wali kusisitapuniw jikxatastanxa! Storgué griego aruxa, familia taypin munasiñ tuqit parlañatakiw uñsti. Cristianonakax familiasar munasiñatakiw chʼamachastanxa, ukampisa aka qhipa urunakanxa, kunjamtï Pablox siskänxa, jaqinakax ‘jan munasiñanïpxiwa’ (2 Tim. 3:1, 3).

Chiqpachansa, familian munasiñax utjañapäki uka munasiñax janiw utjkiti. ¿Kunatsa warminakax waw jiwayasin purakat apsuyasipxi? ¿Kunatsa mä jukʼanikix chuymankipstat familianakapar uñjapxpacha? ¿Kunatsa divorciasiñax wal utjpacha? ‘Jan munasiñanïpxatap’ layku.

Ukhamarus Bibliax akham sarakiwa: “Jaqin chuymapjama ñanqha, kʼarintirix janiw utjkiti” sasa (Jer. 17:9). Storgué aruxa familia taypin chuymatpach munasiñ tuqit parli. Ukampis Pablox kunjamsa chachax warmipar munasi uk qhanañchtʼañatakis agápe aru apnaqkchïnxa, Cristox kunjamsa tamar munasi uk uñachatʼayañatakïnwa (Efesios 5:28, 29). Uka munasiñax khititï familia uttʼayki ukan yatichäwiparjam munasiñawa, mä arunxa, Jehová Diosan yatichataparjam munasiñasawa.

Awk taykanakax wawanakaparux janiw munañanakaparuk sarnaqayapkiti, jan ukasti munasitap laykuxa, kuntï lurañapäki uk lurayañatakiw yanaptʼapxi ukat wakiski ukhax wali munasiñampiw chiqañchtʼapxaraki (Efe. 6:1-4). Ukat uka munasiñaw chuymankipstat awk taykasar sum uñjañatakis yanaptʼarakistu.

Chacha warmi munasiñampi Biblian yatichäwinakapampi

Chacha warmi munasiñaxa, Diosan mä aski churäwipawa (Pro. 5:15-17). Ukhamäkchisa, Biblia qillqirinakax uka kasta munasiñat parlañatakix janiw éros siski uka arumpi qillqtʼapkänti. ¿Kunatsa? Khuri maranakanxa, La Atalaya sat revistax akham sasaw qhanañchtʼäna: “Jichhürunakanxa kuna jan walinaktï nayra griegonakax lurapxäna uka kikparakiw lurasipki. [Jupanakaxa], Eros sat diosaruw yupaychapxäna, altarapan nayraqataparuw qunqurtʼasipxäna ukat sacrificionak luqtapxirïna. [...] Ukampis ukham qʼañu luräwinakar munasinxa, jan phinqʼaniw kunayman jan wali qʼañu luräwinakar purtʼasipxäna. Biblia qillqirinakax ukat inas uka aru jan qillqapkchïnti” sasa. Ukhamasti, eros siski uka munasiñamp jan atipayasiñatakix agápe siski uka munasiñat janiw armasiñasäkiti, kunattix Diosan Arupan utjki uka aski kamachinakarjam apnaqataw uka munasiñaxa. “¿Nayax ukhamarjamati lurasktxa?” sasaw sapa mayni jikstʼasiñasa.

Kunapachatix tawaqükasïna waynäkasïna chacha warmjam sarnaqañ munañax wal jilxatti ukhaxa, Diosan nayraqatapan qʼumäskakiñatakix Biblian utjki uka kamachinakapar respetañaw wakisi (Col. 3:5). Jaqichasiñax Jehová Diosan nayraqatapan qullanawa, ukat ukhamarakwa cristianonakax uñjtanxa. Jaqichasitanakat parlkasax akham sasaw Jesusax säna: “Jaqix janiw jaljtaykaspati kuntix Diosax mayachkis ukxa” sasa (Mat. 19:6). Ukhamasti, jaqichasit cristianonakax arsutaparjamaw phuqapxi, janiw munasiñ tukusiñapkamakix sarnaqapkiti. Ukat jan waltʼäwinak utjki ukhaxa, janiw jaljtañar tirapkiti, jan ukasti kunjamtï Diosax yatichkistu ukarjam askichañatakiw taqi chuym chʼamachasipxi. Ukaw familian wali kusisit jakasiñatakix yanaptʼistu (Efe. 5:33; Heb. 13:4).

Amigonakar munasiña

Jan amigonïksna ukhaxa, ¡janiw walïkaspati! Bibliax akham siwa: “Mä amigow utji jilat sipansa jukʼamp suma” sasa (Pro. 18:24). Ukham suma amigonïsna ukwa Jehová Diosax muni. Davitampi Jonatanampix wali suma amigüpxapunïnwa, jupanakatwa yatiqassna (1 Sam. 18:1). Ukat Jesusax apóstol Juanarux “wal munäna” sasaw Bibliax qhanañchtʼaraki (Juan 20:2). Uka kasta munasiñat parlañatakix filía griego arwa apnaqasi. Ukat ukhamwa yaqhip jilat kullakanakasarux munastanxa. Ukampisa, “jilapurjam sarnaqañarusti” agápe siski uka munasiñaw utjañaparaki sasaw 2 Pedro 1:7 qillqatan amtayistu. Filadelfía griego aruxa, ‘jilapurjam sarñaqaña’ sas jaqukipatawa, ukaxa fílos (munasiña) ukat adelfós (jilata) siski uka pä aru jaqthapitawa. Jiwasatï amigonakasampi sum apasiñ munstanxa, uka iwxtʼar istʼañasawa. Ukatwa sapa mayni akham sas jisktʼasiñasa: “¿Jila purjam munasiñxa Biblian utjki uka kamachinakarjamati uñachtʼayasktxa?” sasa.

Maysa tuqitxa, jiwasatï Biblian yatichäwiparjam sarnaqañänixa, janiw mayninakar yaqhachas amigonakasaruk munaskañäniti. Janirakiw amigonak jikxatañ laykux llunkʼuskañäniti. Ukatxa, wali amuyumpipuniw amigonak ajlliñäni, janiw ‘jan wali jaqinakampi sarnaqasax suma luräwinaka chhaqhayañ’ munktanti (1 Cor. 15:33).

Munasiñax wali wakiskiripuniwa

Munasiñaw cristianonakarux mayachistu. Apóstol Pablox akham sasaw qillqatayna: “Chiqa munasiñax [agápe] jumanakanxa maynit maynikam utjpan”. “Jilatpura munasiñansti, purapata suma chuymampi munasisa” sasa (Rom. 12:9; 12:10, MT). Chiqas ukhamawa, cristianonakax ‘chiqpachapuniw munastanxa’, mä arunxa, Biblian yatichäwiparjamaw munastanxa. Ukampisa uka tʼaqanxa, Pablox filadelfía griego arwa ayti, ‘jilapurjam munasiña’ sasaw uka arux jaqukipasi, ukat filóstorgos uka aruxa, pä aru jaqthapitarakiwa fílos ukat storgué ukaxa, “purapata suma chuymampi munasi[ña]” sas jaqukipatarakiwa. Jilapurjam munasiñaxa, “mayninakar wali munasiñampi uñjaña, khuyaptʼayasirïña ukat yanaptʼasirïña ukhamawa” sasaw mä yatxattʼat jaqix satayna. Ukat kunapachatï filóstorgos munasiñampi ukat agápe munasiñamp uñachtʼayktan ukhaxa, sumpunwa jilapurjam Jehová Diosan luqtirinakapjamax apastanxa (1 Tes. 4:9, 10). Filóstorgos (“purapata suma chuymampi munasi[ña]”) siski uka aruxa, may kutikiw Biblian uñsti, ukat kunjamsa mä familian munasisa wali sum apasipxi uk qhanañchtʼañatakiwa.

Chiqpach cristianonakaruxa, storgué, filía ukat agápe munasiñanakaw mayachtʼi. Ukhamax tamanxa, janiw amigonakampik jikisir sarktanti, janirakiw amtanakas phuqhañatak tantachasktanti, jan ukasti mä familiäksnas ukhamwa Jehová Diosar mayachtʼat yupaychañatak tantachastanxa. Ukatwa cristiano masinakasarux jilata, kullaka sasin sistanxa, kunattix chiqpach familiasarjamaru ukat amigonakasarjamaruw uñjtanxa. Ukatwa, jupanakarux Biblian yatichäwinakaparjam uñjtanxa. Ukhamawa, munasiñaw “jukʼampi suma thaki[xa]” (Juan 13:35). Ukhamasti, cristiano taman munasiñampi mayachtʼat sarnaqañatak chʼamachasiskakiñäni.

[Qhanañchäwi]

^ Awisax jan walinak lurañat parlaski ukharakiw agápe arux Biblian uñsti (Juan 3:19, 12:43; 2 Tim. 4:10; 1 Juan 2:15-17).

[12 janan qhanañchäwipa]

¿Kunjamsa taman mayachtʼat sarnaqañatakix munasiñ uñachtʼayaskta?