Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

¿Yatiyätati?

¿Yatiyätati?

¿Kunatsa Nínive markarojj “jaqe jiwayir marka” sasin sutichaspachäna?

Kunjamsa soldadonakajj atipjat markan jaqenakan pʼeqenakap apthapisipki ukaw ukan uñjasi

Nínive markajj Asiria jachʼa markan capitalapänwa. Ukanjja suma palacionaka, jachʼa callenakaw utjäna ukat perqanakapas altorakïnwa. Uka markat parlkasajj Nahúm profetajj akham sänwa: “Jaqe jiwayir marka” sasa (Nahúm 3:1).

Ukajj cheqäskapunïnwa, kunattejj Senaquerib reyin palaciopan jachʼa perqanakapanjja, asirionakajj jan sinttʼasiripjjatapwa uñachtʼayi. Uka perqan mä katuntat jaqer jan sinttʼasis lajjrap jikʼsusipkir uñjasi. Ukat kunjamsa katuntat jaqenakar nasanakapata jan ukajj lakanakapat ganchonakamp katuntayasajj chinkatat apapjje ukas uñjasirakiwa. Ukat pʼeqtʼirinakarojj jiwayat reyinakan pʼeqenakapampiw mä kollarar uñtat warkuntasiyapjjerïna.

Asirionakat yatjjattʼir Archibald Henry Sayce sat chachajja, mä markar atipjasajj kuna jan walinaksa lurapjjerïna ukanakat akham siwa: “Jaqenakan pʼeqenakap walj montontʼapjjerïna, ukat imillanakarusa yoqallanakarusa jakkirpachwa phichhantapjjerïna jan ukasti jukʼamp jan walinak lurañatakiw jakayasipkakirïna; chachanakarojj kharinoqapjjerïna, juykhuptayapjjerïna, jan ukasti kayupsa, amparapsa, jiñchupsa jan ukajj nasapsa khareqapjjerïnwa” sasa.

¿Judionakajj kunatakis uta patapjjarojj uyuchjjatapjjerïpachäna?

Diosajj akham sasaw judionakar säna: “Kunapachatejj maynejj mä machaq uta lurasini, uta patapan terrasarojj mä perqampi muyuntayañapawa; ukhamatwa familiapajj jan juchañchata uñjasini, khititejj uka terrasat jalaqtasin jiwkaspa ukatjja” sasa (Deuteronomio 22:8). Uka kamachejj wali wakiskirïnwa, kunattejj judío familianakajj uta patan jila partejj qamarapjjerïna.

Israel markankirinakan uta patanakapajj qamartʼañatak suma lurtʼatänwa, lupirtʼasiñatakisa, uñatattʼasiñatakis jan ukajj kuna lurañanakapatï utjkän ukan lurapjjerïna. Juntʼu pachanjja, uka patan ikiñajj khusapunïpachänwa (1 Samuel 9:26). Yapuchirinakajj trigonak janïr muliyir apkasajj ukaruw wañachapjjerïna. Ukat higonaksa, uvasanaksa ukanakar wañtʼayapjjerïna (Josué 2:6).

Cheqpach Diosarus jan ukajj kʼari diosanakarus ukanwa yupaychapjjarakirïna (Nehemías 8:16-18; Jeremías 19:13). Apóstol Pedrojj uta pataruw oración lurir chika urojj makatäna (Hechos 10:9-16). Ukat uvasa ukat palmera alinakamp chʼiwjjatatächïnjja, wali sumäpachänwa.

The Land and the Book (La Tierra y el Libro) sat libronjja, israelitanakan utanakapan “mä escalerajj uta patar mistuñatakejj utjapunïnwa, ukajj uta anqäjjankänwa” sasaw qhanañchi. Ukhamatwa maynejj utapar jan mantas saraqanispäna. Ukatwa Jesusajj Jerusalén markankirinakarojj akham sispachäna: “Uta patankkis ukanakasti, jan saraqanpati utat ni kuna apsuñatakisa” sasa (Mateo 24:17).