1, 2. а) Исраиллиләр һансы вәзијјәтдәдирләр? б) Илјас пејғәмбәр Кармел дағында кимләрлә гаршы-гаршыја дуруб?

ИЛЈАС ПЕЈҒӘМБӘР ҝүҹ-бәла илә Кармел дағына галхан ҹамаата бахыр. Үч ил јарым сүрән аҹлыг өз сөзүнү дејиб. Сәһәрин алаторанында белә, ҹамаатын касыб вә јохсул олдуғу асанлыгла сезилир.

² Баалын 450 нәфәр пејғәмбәри дә онларын арасындадыр. Јеһованын пејғәмбәринә нифрәтлә алышыб јанан бу пејғәмбәрләр башларыны дик тутуб шәстлә ирәли ҝедирләр. Мәликә Изәбил Јеһова Аллаһын садиг гулларынын чохуну едам етдириб, анҹаг Илјас пејғәмбәр һеч бир вәҹһлә Баалын гаршысында әјилмир. О, нә вахтадәк мәтин галаҹаг? Јәгин Баалын пејғәмбәрләри фикирләширләр ки, Илјас пејғәмбәр тәкбашына онларын гаршысында дуруш ҝәтирә билмәјәҹәк (1 Пад. 18:4, 19, 20). Әһәб падшаһ да арабасына миниб ора ҝәлиб. Онун да Илјас пејғәмбәрдән зәһләси ҝедир.

3, 4. а) Нәјә ҝөрә демәк олар ки, Илјас пејғәмбәр бир гәдәр горхур? б) Бу фәсилдә һансы суаллара ҹаваб тапаҹағыг?

³ Бу ҝүн Илјас пејғәмбәрин һәјатында ән ағыр ҝүндүр. Пејғәмбәр даға галхан ҹамаата бахыр. Бир аздан һамы хејирлә шәрин һеч вахт ҝөрүнмәмиш гаршыдурмасынын шаһиди олаҹаг. Һава ишыглашдыгҹа пејғәмбәр һансы һиссләри кечирир? «Бизим кими ади бир инсан» олдуғу үчүн горху һисси она да јад дејил. (Јагуб 5:17 ајәсини оху.) Бир шеји дәгиг билирик ки, имансыз инсанларын, дөнүк падшаһын вә мәнфур каһинләрин арасында о, өзүнү тәк һисс едир (1 Пад. 18:22).

⁴ Исраили бу аҹынаҹаглы вәзијјәтә салан нә олмушду? Бу әһвалатын бизә нә аидијјәти вар? Ҝәлин Илјас пејғәмбәрин гојдуғу иман өрнәјинә нәзәр салаг вә ҝөрәк ондан нә өјрәнә биләрик.

5, 6. а) Исраилдә нә баш верирди? б) Падшаһ Әһәб Јеһова Аллаһа гаршы неҹә һөрмәтсизлик етмишди?

⁵ Илјас пејғәмбәр узун илләр иди ки, пак ибадәтин неҹә сыхышдырылдығыны,  неҹә тапдаландығыны чарәсиз-чарәсиз изләјирди. Хејли вахт иди ки, Исраилдә пак динлә сахта дин арасында мүбаризә ҝедирди, исраиллиләр Јеһова Аллаһы гојуб гоншу халгларын аллаһларына ибадәт едирдиләр. Илјасын вахтында бүтпәрәстлик даһа да ҝениш јајылмышды.

⁶ Әһәб падшаһ Јеһова Аллаһа гаршы бөјүк сајғысызлыг етмишди. О, Сидон падшаһынын гызы Изәбиллә евләнмишди. Изәбил Баала ибадәти бүтүн Исраилә јајмаг, Јеһова Аллаһа ибадәтинсә көкүнү кәсмәк истәјирди. Чох кечмәди ки, Әһәб онун тәсири алтына дүшдү. О, Баал үчүн мәбәд вә гурбанҝаһ тикди, Баала ибадәтә башчылыг етмәјә башлады (1 Пад. 16:30—33).

7. а) Нәјә ҝөрә Баала ибадәт ијрәнҹ иди? б) Нәјә әсасән дејә биләрик ки, гураглыгла бағлы мәлуматлар арасында зиддијјәт јохдур? (Һәмчинин  чәрчивәјә бах.)

⁷ Нәјә ҝөрә Баала ибадәт ијрәнҹ иди? Чүнки бу ибадәт исраиллиләри Јеһова Аллаһдан узаглашдырмышды. Бу дин һәмчинин мурдар вә гәддар дин иди. Баалын мәбәдиндә кишиләр вә гадынлар фаһишәлик едирди, она ибадәт едәнләр әхлагсыз ајинләр иҹра едир, һәтта ушагларыны Баала гурбан ҝәтирирдиләр. Буна ҝөрә дә Јеһова Аллаһ Илјас пејғәмбәри Әһәбин јанына ҝөндәриб она гураглыг олаҹағыны хәбәр верди. Пејғәмбәр демәјинҹә јағыш јағмајаҹагды (1 Пад. 17:1). Бир нечә илдән сонра Илјас пејғәмбәр Әһәби ҝөрмәјә ҝетди. Она халгы вә Баал пејғәмбәрләрини Кармел дағына топламасыны сөјләди *.

8. Баала ибадәтлә бағлы мәлуматдан нә өјрәнирик?

⁸ Бу әһвалатын бизә нә аидијјәти вар? Кимсә дүшүнә биләр ки, Баала ибадәтлә бағлы мәлуматын бизә һеч бир аидијјәти јохдур, чүнки бу ҝүн нә Баалын мәбәди, нә гурбанҝаһы вар. Амма бу, садәҹә тарихи мәлумат дејил (Ром. 15:4). «Баал» сөзүнүн мәнасы «саһиб», «аға» демәкдир. Јеһова бујурмушду ки, халгы башга аллаһлары јох, Ону өзүнүн «баалы», јәни ағасы сајмалыдыр (Әшј. 54:5, һашијә). Бу ҝүн дә инсанлар Гадир Аллаһы гојуб мүхтәлиф «ағалара» гуллуг едирләр. Әксәријјәт Јеһова Аллаһа ибадәт етмир, пулун, карјеранын, әјләнҹәнин, еһтирасын вә бир сыра шејләрин гулу олуб, онлары өзләринә «аға» сечиб (Мәт. 6:24; Ромалылара 6:16 ајәсини оху). Баала ибадәтин әсасыны тәшкил едән амилләр бу ҝүн дә инсанлара ҝүҹлү тәсир ҝөстәрир. Илјас  пејғәмбәрлә Баал пејғәмбәрләри арасындакы мүбаризә бизә кимә гуллуг едәҹәјимизлә бағлы дүзҝүн гәрар вермәјә көмәк едәҹәк.

9. а) Нәјә ҝөрә Кармел дағы Баала ибадәти ифша етмәк үчүн мүнасиб јер иди? (Һәмчинин һашијәјә бах.) б) Илјас пејғәмбәр ҹамаата нә дејир?

⁹ Кармел дағынын зирвәсиндән ҝөзәл мәнзәрә ачылыр: ашағыда Гишон вадиси илә Бөјүк дәниз (Аралыг дәнизи), узагда, шимал тәрәфдә Ливан дағлары *. Амма бу һәлледиҹи ҝүндә ҝүнәш галхдыгҹа ҝөз өнүндә аҹынаҹаглы мәнзәрә ҹанланыр. Јеһова Аллаһын Ибраһим пејғәмбәрин нәслинә вердији, бир вахтлар бәрәкәтли олан  бу торпаг инди ҹансыз сәһраја дөнүб. Исраиллиләрин ағылсызлығы уҹбатындан торпаг бәрбад вәзијјәтдәдир, ҝүнәшин гызмар шүалары ону гарсыдыб. Ҹамаат бир јерә топлашанда Илјас пејғәмбәр онлара јахынлашыб дејир: «Нә вахта гәдәр ики тәрәфә әјиләҹәксиниз? Әҝәр Јеһова Аллаһдырса, Онун далынҹа ҝедин. Јох әҝәр Баал Аллаһдырса, онда онун далынҹа ҝедин!» (1 Пад. 18:21).

10. Һансы мәнада исраиллиләр ики тәрәфә әјилирдиләр вә онлар һансы ваҹиб амили јаддан чыхармышдылар?

¹⁰ Илјас пејғәмбәр исраиллиләрә «нә вахта гәдәр ики тәрәфә әјиләҹәксиниз?» демәклә нәји нәзәрдә тутурду? Халг баша дүшмүрдү ки, ја Јеһова Аллаһа ибадәт етмәлидир, ја Баала. Онлар дүшүнүрдүләр ки, һәм ијрәнҹ ајинләри илә Баалы разы сала биләрләр, һәм дә Јеһова Аллаһдан лүтф диләјә биләрләр. Јәгин инанырдылар ки, Баал онларын мәһсулларына вә сүрүләринә бәрәкәт верәҹәк, ордулар Аллаһы Јеһова исә онлары дүшмән әлиндән гуртараҹаг (1 Ишм. 17:45). Зәманәмизин бир чох адамлары кими онлар да ваҹиб бир амили јаддан чыхарырдылар: Јеһова Аллаһа шәрик гошмаг олмаз! О, һамыдан там сәдагәт тәләб едир вә белә дә олмалыдыр. Јеһова Аллаһ ејни заманда һәм Она, һәм дә башга бир шејә гуллуг едән инсанын ибадәтини гәбул етмир, һәтта буну Өзүнә гаршы күфр сајыр. (Чыхыш 20:5 ајәсини оху.)

11. Илјас пејғәмбәрин сөзләри бизә нәдә көмәк едир?

¹¹ Исраиллиләр ејни вахтда ики јолла ҝетмәк истәјән адама бәнзәјирдиләр. Бу ҝүн дә чохлары ејни сәһви тәкрарлајыр, онлар башга «баалларын» һәјатларына ҝириб Аллаһа ибадәтин јерини тутмасына јол верирләр. Амма Илјас пејғәмбәрин исраиллиләрә дедији сөзләр бизә нәјә үстүнлүк вердијимизи вә нә ҹүр ибадәт етдијимизи јохламаға көмәк едәҹәк.

12, 13. а) Илјас пејғәмбәр Баал каһинләринә нә тәклиф едир? б) Илјас пејғәмбәр кими Јеһова Аллаһа ҝүвәндијимизи неҹә ҝөстәрә биләрик?

¹² Илјас пејғәмбәр Баал каһинләрини сынаг мејданына чағырыр. Бу ади сынаг кимин дүз, кимин сәһв олдуғуну ајдын ҝөстәрәҹәк. Баал каһинләри гурбанҝаһ дүзәлтмәли, үстүнә гурбан гојуб аллаһларындан од диләмәлидирләр. Ејни шеји Илјас пејғәмбәр дә едәҹәк. Пејғәмбәр дејир ки, ким одла ҹаваб версә, Аллаһ одур. О, јахшы билир, Аллаһ кимдир. Онун иманы о гәдәр ҝүҹлүдүр ки, о, рәгибләринин ишини асанлашдырыр вә мејданы биринҹи онлара верир. Беләҹә, Баал пејғәмбәрләри гурбанлыг буға  сечиб һазырлајыр вә аллаһларына јалвармаға башлајырлар * (1 Пад. 18:24, 25).

¹³ Һазырда Јеһова Аллаһ мөҹүзә ҝөстәрмир. Амма О, бу ҝүн дә һәмин Аллаһдыр. Биз дә Илјас пејғәмбәр кими Она там етибар едә биләрик. Мәсәлән, кимсә Мүгәддәс Китабда јазылан фикирләрлә разы олмајанда имкан вермәлијик ки, әввәлҹә о, фикрини десин, бундан горхмамалыјыг. Илјас пејғәмбәр кими биз дә јол вермәлијик ки, она Аллаһ ҹаваб версин. Биз өзүмүзә јох, инсаны ислаһ етмәјә гадир олан Мүгәддәс Китаба ҝүвәнмәлијик (2 Тим. 3:16).

14. Илјас пејғәмбәр Баал пејғәмбәрләрини неҹә вә нәјә ҝөрә лаға гојур?

¹⁴ Баал пејғәмбәрләри гурбаны гурбанҝаһын үстүнә гојуб аллаһларыны чағырмаға башлајырлар. Онлар дурмадан: «Баал, бизә ҹаваб вер!» — дејә бағырырлар. Дәгигәләр, саатлар кечир, амма һеч бир сәс-сораг јохдур. Ҝүнорта оланда Илјас пејғәмбәр бу фырылдагчылары лаға гојуб дејир: «Бәркдән чығырын! Ахы о, аллаһдыр. Бәлкә, фикрә далыб, јахуд ајагјолуна ҝедиб. Ја да јатыр, дурғузмаг лазымдыр!» Пејғәмбәр јахшы билир ки, Баала ибадәт едәнләр әслиндә олмајан бир шејә ибадәт едирләр вә о, исраиллиләрин дә буну баша дүшмәсини истәјир (1 Пад. 18:26, 27).

15. Бу һадисәдән неҹә ҝөрүнүр ки, Јеһова Аллаһы гојуб башга «ағалара» гуллуг етмәк ағылсызлыгдыр?

¹⁵ Баал пејғәмбәрләри ҹошуб дәлилик едирләр, адәтләри үзрә бәдәнләрини хәнҹәрлә, низә илә јаралајыр, өзләрини гана бојајырлар. Амма нә фајда?! Нә бир сәс-сәмир ҝәлир, нә дә һај верән олур (1 Пад. 18:28, 29). Бәли, Баал адлы аллаһ јохдур. Баал халгы Јеһова Аллаһдан узаглашдырмаг үчүн Шејтанын ујдурдуғу јаландыр. Һәгигәт будур: Јеһова Аллаһы гојуб башга «ағалара» гуллуг едәнләр әввәл-ахыр мәјус олурлар, һәтта рүсвај олурлар. (Зәбур 25:3; 115:4—8 ајәләрини оху.)

16. а) Илјас пејғәмбәр гурбанҝаһы бәрпа етмәклә исраиллиләрә нәји баша салмаг истәјир? б) Пејғәмбәр Аллаһа ҝүвәндијини даһа неҹә ҝөстәрир?

¹⁶ Ахшамүстү Илјас пејғәмбәр һазырлыг ҝөрмәјә башлајыр.  Он ики даш ҝөтүрүб пак ибадәтә дүшмән кәсиләнләрин учурдуғу гурбанҝаһы бәрпа едир. Бу сајда даш ҝөтүрмәклә о, онгәбиләли Исраил халгына баша салмаг истәјир ки, Ганун Исраилин он ики гәбиләсинә верилиб вә онлар она риајәт етмәјә борҹлудурлар. Пејғәмбәр гурбаны гурбанҝаһын үстүнә гојур. Сонра һәм гурбанын, һәм дә гурбанҝаһын үстүнә чохлу су төкмәји бујурур. (Јәгин сују јахынлыгдакы Аралыг дәнизиндән ҝәтиздирир.) Һәтта гурбанҝаһын әтрафында хәндәк газдырыб, ичини су илә долдурур. Илјас пејғәмбәр Баал пејғәмбәрләринин ишини асанлашдырмышды, амма өз ишини Јеһова Аллаһа етибар етдијиндән чәтинләшдирмишди (1 Пад. 18:30—35).

17. Илјас пејғәмбәрин дуасындан онун һаггында нә өјрәнирик вә ону неҹә тәглид едә биләрик?

¹⁷ Һазырлыг ҝөрүб гуртарандан сонра Илјас пејғәмбәр дуа едир. Пејғәмбәрин гыса дуасындан онун үчүн нәјин ваҹиб олдуғуну ајдын ҝөрмәк олар. Биринҹиси вә ән әсасы, о, ҹамаата әјан етмәк истәјирди ки, Исраилдә Аллаһ Јеһовадыр, Баал јох. Икинҹиси, ҝөстәрмәк истәјирди ки, о, Јеһова Аллаһын гулудур вә бүтүн шәрәф Аллаһа мәхсусдур. Вә үчүнҹүсү, онун дуасындан ҝөрүнүр ки, о, һәлә дә халгы дүшүнүрдү, истәјирди ки, Аллаһ халгы Өзүнә тәрәф дөндәрсин (1 Пад. 18:36, 37). Исраиллиләр Аллаһа хәјанәт едиб өлкәни аҹынаҹаглы вәзијјәтә салсалар да, пејғәмбәр онлары севирди. Биз дә дуа едәркән Илјас кими тәвазөкар олмалы, Аллаһын адыны дүшүнмәли вә көмәјә еһтијаҹ дујанлары јада салмалыјыг.

18, 19. а) Јеһова Аллаһ пејғәмбәрин дуасына неҹә ҹаваб верир? б) Пејғәмбәр халга нә әмр едир вә нәјә ҝөрә Баал каһинләри әфвә лајиг дејилләр?

¹⁸ Илјас пејғәмбәр дуа етмәздән әввәл, бәлкә дә, ҹамаатда суал јаранмышды: «Ҝөрәсән, Јеһова Аллаһ да Баал кими сахта чыхаҹаг?» Дуадан дәрһал сонра онлар суалларына ҹаваб алдылар. Мүгәддәс Китабда јазылыб: «Онда Јеһова ҝөјдән од ҝөндәрди. Од јандырма гурбаныны, одунлары, дашлары, торпағы јандырды, хәндәкдәки сују удду» (1 Пад. 18:38). Бу, инанылмаз иди, әсил мөҹүзә иди! Буну ҝөрән халг нә етди?

¹⁹ Онлар уҹадан: «Аллаһ Јеһовадыр! Јеһовадыр Аллаһ!» — дејә гышгырдылар (1 Пад. 18:39). Ахыр ки, халгын ҝөзү ачылды. Лакин  онларын Јеһова Аллаһа иман ҝәтирдијини демәк олмазды. Ҝөјдән дүшән алову ҝөрүб, «Аллаһ Јеһовадыр!» демәләри Јеһова Аллаһа иман ҝәтирдикләринә сүбут дејилди. Илјас пејғәмбәр онлара иманларыны әмәлдә ҝөстәрмәји бујурду. Онлардан илләр әввәл етмәли олдуглары шеји — Аллаһын Ганунуну иҹра етмәји тәләб етди. Ганунда бујрулурду ки, јаланчы пејғәмбәрләр вә бүтә ситајиш едәнләр гәтлә јетирилмәлидир (Ган. 13:5—9). Баал каһинләри Јеһова Аллаһа дүшмән идиләр, билә-билә Она гаршы чыхырдылар. Онлар әфвә лајиг дејилдиләр! Ахы ҝүнаһсыз ушаглары дири-дири јандырыб гурбан ҝәтирәнләри неҹә бағышламаг олар?! (Мәсәлләр 21:13 ајәсини оху; Әрм. 19:5.) Беләҹә, халг Илјас пејғәмбәрин әмри илә онлары гәтлә јетирди (1 Пад. 18:40).

20. Нәјә ҝөрә каһинләрин гәтли илә бағлы сәсләнән тәнгидләр әсассыздыр?

²⁰ Бу ҝүн бәзи тәнгидчиләр Баал каһинләринин гәтлини кәскин тәнгид едирләр. Онлар горхурлар ки, дини фанатлар буну әлдә бајраг тутараг башга динин нүмајәндәләринә гаршы зор тәтбиг едәрләр. Әфсус ки, бу ҝүн белә фанатлар чохдур. Амма Илјас пејғәмбәр дини фанат дејилди. О, Јеһова Аллаһын адил һөкмүнү иҹра етмишди. Һәм дә ки, мәсиһиләр билирләр ки, Илјас пејғәмбәрдән фәргли олараг, пис адамлары гәтлә јетирмәјә онларын ихтијары јохдур. Онлар Иса пејғәмбәрин Бутрусун тимсалында бүтүн мәсиһиләрә вердији әмрә табе олурлар: «Гылынҹыны гајтар гој гынына. Гылынҹ ҝөтүрән һәр кәс гылынҹдан өләҹәк» (Мәт. 26:52). Ҝәләҹәкдә Јеһова Аллаһ Иса Мәсиһин васитәсилә адил һөкмүнү иҹра едәҹәк.

21. Биз Илјас пејғәмбәрдән нәдә өрнәк алмалыјыг?

²¹ Иманла һәјат сүрмәк һәр бир мәсиһинин борҹудур (Јәһ. 3:16). Бунун бир јолу Илјас пејғәмбәр кими иман саһибләриндән өрнәк алмагдыр. О, јалныз Јеһова Аллаһа ибадәт едирди, башгаларыны да буна сәсләјирди. Шејтанын инсанлары Аллаһдан узаглашдырмаг үчүн јаратдығы дини ҹәсарәтлә ифша едирди. Һәмчинин һәр шејдә Јеһова Аллаһа етибар едирди, өз баҹарығына, өз ағлына ҝүвәнмирди. Бәли, Илјас пејғәмбәр пак ибадәтин кешијиндә дурурду! Ҝәлин даима онун иманыны өрнәк алаг!