1, 2. «Нәғмәләр нәғмәси» китабыны нәзәрдән кечирмәк кимләр үчүн фајдалы ола биләр вә нәјә ҝөрә? (Мәгаләнин әввәлиндәки шәклә бахын.)

«ОНЛАРЫН севҝиси бахышларындан ҝөрүнүр. Ҝөр неҹә нәвазишлә әл-әлә тутублар! Һеч ким онларын мәһәббәтини дана билмәз!» Бу фикир бәјлә ҝәлинин никаһ мәрузәсини сөјләјән ағсаггалын ағлындан кечир. Ағсаггал рәгс едән тәзәбәјлә ҝәлинә баха-баха дүшүнүр: «Ҝөрәсән, онларын никаһы заманын сынағындан кечәҹәк? Илләр өтдүкҹә онларын мәһәббәти ҝүҹләнәҹәк, јохса бухарланыб јоха чыхаҹаг?» Киши илә гадын арасындакы мәһәббәтин әсил ҝөзәллији онун сарсылмаз вә сөнмәз олмасындадыр. Бу ҝүн бу гәдәр чох никаһын дағылдығыны ҝөрәндә, һаглы олараг белә бир суал јараныр: ҝөрәсән, мәһәббәт түкәнмәз ола биләр?

² Һәтта гәдим Исраилин падшаһы Сүлејманын дөврүндә белә әсил мәһәббәтә надир һалларда раст ҝәлинирди. Сүлејман падшаһ дөврүнүн әхлаги вәзијјәтини белә тәсвир етмишди: «Мин кишинин ичиндә бир јахшысыны тапдым, амма бу гәдәр гадынын ичиндә бир јахшысыны тапмадым. Анҹаг буну өјрәндим ки, Аллаһ инсанлары камил јаратды, онлар исә гарышыг фикирләрә дүшдү» (Ваиз 7:26—29). Сүлејман падшаһын дөврүндә, әсас етибарилә, Баала ибадәт едән јаделли гадынларын тәсири алтында әхлаг нормалары дәјәрини о гәдәр итирмишди ки, әхлаглы  кишијә вә ја гадына раст ҝәлмәк мүшкүл мәсәлә иди *. Амма бу сөзләри демәздән тәхминән 20 ил әввәл Сүлејманын јаздығы «Нәғмәләр нәғмәси» китабындан ҝөрүнүр ки, киши илә гадын арасында сарсылмаз мәһәббәт ола биләр. Һәмчинин бу китабда бу ҹүр мәһәббәтин неҹә олдуғу вә неҹә тәзаһүр едилдији ајдын тәсвир олунур. Јеһованын һәм евли, һәм дә субај хидмәтчиләри бу китабы диггәтлә нәзәрдән кечириб белә мәһәббәт һагда чох шеј өјрәнә биләрләр.

3. Нә үчүн киши илә гадын арасында әсил мәһәббәтин олмасы мүмкүндүр?

³ Нәғмәләр нәғмәси 8:6 ајәсини охујун. Мәһәббәти тәсвир едән «Јаһын алову» ифадәсиндә дәрин мәна ҝизләниб. Әсил мәһәббәт о мәнада «Јаһын аловудур» ки, бу ҹүр мәһәббәтин мәнбәји Јеһовадыр. О, инсаны Өзүнә бәнзәр, севмәк габилијјәти илә јарадыб (Јар. 1:26, 27). Аллаһ илк гадыны, Һәвваны јарадыб Адәмә верәндә о, өз һиссләрини шаиранә сөзләрлә ифадә етди. Сөзсүз ки, Һәвва да ҝөтүрүлдүјү инсана, Адәмә гаршы доғмалыг һисс етди (Јар. 2:21—23). Јеһова инсанлары севмәк габилијјәти илә јаратдығындан киши илә гадын арасында сарсылмаз вә түкәнмәз мәһәббәтин олмасы мүмкүндүр.

4, 5. «Нәғмәләр нәғмәси» китабы нәдән бәһс едир?

⁴ Киши илә гадын арасындакы мәһәббәтин сарсылмаз вә даими олмагдан башга диҝәр јөнләри дә вар. «Нәғмәләр нәғмәси» китабында мәһәббәтин бу јөнләри ҝөзәл шәкилдә тәсвир олунуб. Бу китаб сөзләри опера мәтнинә бәнзәјән нәғмә шәклиндә јазылыб вә Шунем, јахуд Шулем кәндиндән олан ҝәнҹ гызла чобанын ешг һекајәсидир. Сүлејман падшаһ дүшәрҝәсинин јахынлығындакы үзүмлүкләрин гаровулуну чәкән бу гызын ҝөзәллијинә мәфтун олуб ону өз дүшәрҝәсинә ҝәтиздирир. Лакин елә әввәлдән мәлум олур ки, гыз чобана ашигдир. Сүлејман онун үрәјини фәтһ етмәјә чалышса да, гыз севҝилисинә говушмағын һәсрәтиндә олдуғуну ачыг-ајдын сөјләјир (Нәғмә. н. 1:4—14). Чобан дүшәрҝәјә јол тапыр вә орада онлар бир-биринә көнүл охшајан сөзләр дејирләр (Нәғмә. н. 1:15—17).

⁵ Сүлејман падшаһ гызы ҝөтүрүб Јерусәлимә гајыдыр. Чобан да гызын далынҹа ҝедир (Нәғмә. н. 4:1—5, 8, 9). Падшаһын гызын көнлүнү овсунламаг ҹәһдләри боша чыхыр (Нәғмә. н. 6:4—7; 7:1—10). Ахырда падшаһ гызы евинә бурахыр. Нәғмәнин сонунда гыз севҝилисинин аһу кими гачыб ону гаршыламаға ҝәлмәсини арзулајыр (Нәғмә. н. 8:14).

6. Бу әсәрдә данышанлары мүәјјән етмәк нәјә ҝөрә чәтиндир?

⁶ Сүлејманын «Нәғмәләр нәғмәси» китабы дәрин мәналы вә ҝөзәл әсәрдир. Лакин бу нәғмәдә диалогларын, монологларын вә рөјаларын кимә аид олдуғуну мүәјјәнләшдирмәк чәтиндир (Нәғмә. н. 1:1). Бир лүғәтә әсасән, «бу китабда әсас мәсәлә мөвзу, һадисәләрин нәгли вә персонажлар кими амилләр дејил» («The Неw Interpreter’s Dictionary of the Bible»). Әсәрин лирик вә поетик үслубуну позмамаг үчүн данышанларын ады чәкилмир. Анҹаг кимин нә дедијини персонажларын дедији вә онлара үнванланан сөзләрдән билмәк олур.

7, 8. «Нәғмәләр нәғмәси» китабында јазылан нәвазишли сөзләр барәдә нә демәк олар? Нүмунәләр чәкин.

⁷ «Нәғмәләр нәғмәси» китабы гызла чобанын бир-биринә дедији нәвазишли сөзләрлә долудур. Тәхминән 3000 ил бундан әввәлки шәрг тәфәккүрүнү әкс етдирән бу сөзләр мүасир охуҹуја гәрибә ҝәлә биләр. Амма бу сөзләрдәки дәрин мәна вә һиссләр бизә јад дејил. Мәсәлән, чобан јарына «ҝөјәрчин ҝөзлү» дејиб онун меһрибан, фүсункар ҝөзләрини вәсф едир (Нәғмә. н. 1:15). Гыз исә онун ҝөзләрини ҝөјәрчинин ҝөзләринә јох, ҝөјәрчинин өзүнә бәнзәдир. (Нәғмәләр нәғмәси 5:12 ајәсини охујун.) Гызын нәзәриндә оғланын ҝөзүнүн гара ҝиләси сүддә јујунан ҝөјәрчинә охшајыр.

⁸ Нәғмәдә јалныз заһири ҝөзәллик вәсф едилмир. Мәсәлән, ҝәлин ҝөрәк чобан гызын дедији сөзләр барәдә нә дејир. (Нәғмәләр нәғмәси 4:7, 11 ајәләрини охујун.) Оғлан дејир ки, гызын «додагларындан шаны балы ахыр». Адәтән, шаны балы чәкилмиш балдан даһа ширин вә әтирли олур. Гызын дилинин алтында бал вә сүдүн олмасы о демәкдир ки, онун сөзләри хошдур, гәлб охшајыр. Сөзсүз ки, чобан гыза: «Тәпәдән дырнаға гәдәр ҝөзәлсән, јарым, тамамилә ејибсизсән», — дејәндә тәкҹә онун заһири ҝөзәллијини нәзәрдә тутмурду.

9. а) Әрлә-арвад арасындакы мәһәббәт өзүнә нәләри дахил едир? б) Нәјә ҝөрә әрлә арвадын бир-биринә нәвазишли сөзләр демәси ваҹибдир?

⁹ Никаһ севҝи-мәһәббәтдән касад разылашма вә ја сазиш дејил. Әслиндә, мәһәббәт мәсиһчи аиләсинин өзүлүнү тәшкил едир. Бәс сөһбәт һансы мәһәббәтдән ҝедир? Мүгәддәс Китаб принсипләринә әсасланан мәһәббәтдән? (1 Јәһ. 4:8). Аилә үзләри арасында олан мәһәббәтдән? Әсил достлар арасында олан сәмими вә сәдагәтли мәһәббәтдән? (Јәһ. 11:3). Јохса романтик мәһәббәтдән? (Сүл. мәс. 5:15—20). Сөзсүз ки, әр-арвад арасында олан әсил вә сөнмәз мәһәббәтдә бүтүн бунлар вар. Мәһәббәт изһар едиләндә ајдын дујулур. Она ҝөрә дә әр-арвадын башы ҝүндәлик гајғылара гарышмамалыдыр, онлар вахт тапыб бир-биринә нәвазишли сөзләр демәлидир. Бу ҹүр сөзләр аиләдә әмин-аманлығы, сәадәти горумаға көмәк едир. Бәзи халгларда оғлана гызы, гыза оғланы гоһумлары сечир, буна ҝөрә дә тој ҝүнүнә кими оғланла гыз бир-бирини дүз-әмәлли танымыр. Бу ҹүр гурулан аиләләрдә мәһәббәти сөзлә ифадә етмәк хүсусилә зәруридир. Бу, онларын мәһәббәтини аловландырар вә никаһларыны мөһкәмләндирә биләр.

10. Нәвазишли сөзләрин хатирәләри нәјә көмәк едә биләр?

¹⁰ Әрлә арвадын бир-биринә нәвазишли сөзләр демәсинин башга мүсбәт ҹәһәти дә вар. Сүлејман падшаһ шуламлы гыза «дүјмәләри ҝүмүшдән гызыл силсилә» вәд едир, гыза тәрифләр јағдырыр, онун ај тәк ҝөзәл, ҝүн тәк парлаг олдуғуну дејирди (Нәғмә. н. 1:9—11; 6:10). Анҹаг гыз севдији чобана вәфалы галды. Бәс оғландан ајры дүшдүјү вахт гыза ҝүҹ вә тәскинлик верән нә иди? Ҹавабы гыз өзү дејир. (Нәғмәләр нәғмәси 1:2, 3 ајәләрини охујун *.) Она көмәк едән чобанын нәвазишли сөзләринин хатирәләри иди.  Гыз үчүн бу нәвазишли сөзләр үрәкләри хошһал едән шәрабдан ширин иди, оғланын ады исә ону баша чәкилән әтирли јағдан даһа чох раһатлашдырырды (Мәз. 23:5; 104:15). Бәли, ифадә олунан мәһәббәтин хош хатирәләри мәһәббәти мөһкәм едә биләр. Әрлә арвадын севҝиләрини бир-бириләринә тез-тез ифадә етмәләри олдугҹа ваҹибдир!

11. Субај мәсиһчиләр шуламлы гызын Јерусәлим гызларыны анд вермәсиндән нә өјрәнә биләрләр?

¹¹ Һәмчинин субај мәсиһчиләр, хүсусилә дә һәјат јолдашы ахтаранлар «Нәғмәләр нәғмәси» китабындан чох шеј өјрәнә биләр. Ҝәнҹ гыз Сүлејман падшаһы севмирди. О, Јерусәлим гызларыны анд вериб деди: «Гәлбимдә мәһәббәт ајылтмајын, ојатмајын, өзү ојанмајынҹа» (Нәғмә. н. 2:7; 3:5, ЈД). Ахы гаршысына чыхан һәр адама инсанын романтик һиссләр бәсләмәси дүзҝүн дејил. Буна ҝөрә дә јахшы олар ки, аилә гурмаг истәјән мәсиһчи гаршысына әсил мәнада севә биләҹәји инсан чыханадәк сәбирлә ҝөзләсин.

12. Шуламлы гыз нәјә ҝөрә чобаны севирди?

¹² Шуламлы гыз нәјә ҝөрә чобаны севирди? Дүздүр, оғлан јарашыглы иди, «аһуја» бәнзәјирди. Әлләри гызыл будаг кими гүввәтли иди, гычлары мәрмәр сүтунлар кими ҝөзәл вә мөһкәм иди. Анҹаг бу ҹаван садәҹә јарашыглы вә ҝүҹлү дејилди. Гызын ҝөзүндә севҝилиси бүтүн оғланлардан фәргләнирди, о, «мешәдәки ағаҹлар арасында алма ағаҹына охшајыр»ды. Әҝәр Јеһоваја садиг олан бир гыз оғлан һаггында белә дүшүнүрдүсә, демәли, бу оғлан Аллаһы севән адам иди (Нәғмә. н. 2:3, 9; 5:14, 15).

13. Чобан гызы нә үчүн севирди?

¹³ Бәс шуламлы гыз һагда нә демәк олар? Гызын ҝөзәллији һәмин вахт алтмыш мәләкәси, сәксәнә јахын ҹаријәси вә сајсыз-һесабсыз кәнизи олан падшаһы валеһ етмишди. Буна бахмајараг, гыз өзү һагда дејирди: «Мән... ади зәфәран ҝүлүјәм» (ЈД). Гыз һәддән артыг садә вә тәвазөкар иди. Тәәҹҹүблү дејил ки, чобанын ҝөзүндә гыз тиканлар арасында занбаг кими иди, о, һеч дә ади ҝүлә бәнзәмирди. Бәли, шуламлы гыз Јеһоваја садиг иди (Нәғмә. н. 2:1, 2; 6:8).

14. «Нәғмәләр нәғмәси» китабында тәсвир олунан мәһәббәт аилә гурмаг истәјән мәсиһчиләрә нә өјрәдир?

 ¹⁴ Мүгәддәс Китабда конкрет нәсиһәт верилир ки, мәсиһчиләр јалныз «Ағамызын хидмәтчиси» илә аилә гурсунлар (1 Кор. 7:39). Аилә гурмаг истәјән мәсиһчи иманына шәрик олмајан инсанла романтик мүнасибәтләр јаратмыр, өзү үчүн һәјат јолдашыны Јеһоваја сәдагәтлә хидмәт едән инсанлар арасындан сечир. Бундан әлавә, һәјатын аҹы ҝерчәкликләри гаршысында аиләдәки сүлһү вә руһани аб-һаваны горумаг үчүн иман вә Аллаһа сәдагәт тәләб олунур. Буна ҝөрә дә јахшы оларды ки, мәсиһчи ҝәләҹәк һәјат јолдашында бу кејфијјәтләри ахтарсын. Чобанла гыз да бир-бириндә мәһз бу кејфијјәтләри тапмышды.

15. Шуламлы гыз субајлар үчүн нәдә нүмунәдир?

¹⁵ Нәғмәләр нәғмәси 4:12 ајәсини охујун *. Чобан нә үчүн севҝилисини гыфыллы баға бәнзәдир? Һасара вә ја чәпәрә алынмыш баға һәр адам ҝирә билмәз. Ора анҹаг гыфыллы гапыны ачыб ҝирмәк олар. Гыз өз үрәјини јалныз ҝәләҹәк һәјат јолдашы олан чобана вердији үчүн белә бир баға бәнзәдилирди. Падшаһын тәклифләринә ујмамагла о ҝөстәрди ки, тајбатај ачылан гапы јох, бир һасардыр (Нәғмә. н. 8:8—10). Ејнилә, иманлы субај мәсиһчи дә өз мәһәббәтини ҝәләҹәк һәјат јолдашы үчүн сахлајыр.

16. «Нәғмәләр нәғмәси» китабындан ҝөрүшмәклә бағлы нә өјрәнмәк олар?

¹⁶ Ҝөзәл бир јаз ҝүнү чобан гызы ҝәзмәјә чағырыр. Анҹаг гызын гардашлары ҝетмәјә иҹазә вермирләр. Гызы үзүмлүкләрин гаровулуну чәкмәјә ҝөндәрирләр. Мәҝәр онлар баҹыларына етибар етмирдиләр? Јохса фикирләширдиләр ки, гызын үрәјиндән пис шејләр кечир? Хејр, онлар садәҹә еһтијат едирдиләр ки, баҹылары бирдән сајыглығыны итириб јанлыш һәрәкәтә јол верәр (Нәғмә. н. 1:6; 2:10—15). Субај мәсиһчиләр бундан нәтиҹә чыхара биләрләр. Ҝөрүшән заман еһтијатлы олмаг лазымдыр ки, мүнасибәтләр ләкәләнмәсин. Онлар тәклијә чәкилмәмәлидирләр. Саф нәвазишләр ҝөстәрмәкдә пис бир шеј олмаса да, еһтијаты әлдән вермәк олмаз.

17, 18. «Нәғмәләр нәғмәси» китабыны нәзәрдән кечирмәјин сизә һансы фајдасы олду?

¹⁷ Адәтән, мәсиһчиләр бир-бирини севиб евләнирләр. Јеһова никаһы даими издиваҹ олараг јарадыб. Одур ки, әрлә арвад әлләриндән ҝәләни етмәлидирләр ки, онларын бир-биринә олан мәһәббәти нәинки сөнмәсин, һәтта ҝүнү-ҝүндән аловлансын (Марк 10:6—9).

¹⁸ Јәгин һәр кәс истәјәр ки, гаршысына үрәкдән севә биләҹәји адам чыхсын. Араларындакы мәһәббәт «Нәғмәләр нәғмәси»ндәки кими мөһкәм, сөнмәз олсун. Истәр һәјат јолдашы ахтаранлара, истәрсә дә артыг аиләли оланлара арзумуз будур ки, гој мәһәббәтиниз әсил мәһәббәт, Јаһын алову олсун! (Нәғмә. н. 8:6).