1, 2. (a) ?Like mɔ Ɲanmiɛn mannin e m’ɔ “lɛ-man wunsu’n,” yɛle benin? (b) ?Kosan benin mun yɛ like suanlɛ nga wá tɛ́ be su ɔ?

KLOLƐ mɔ Ɲanmiɛn Zoova klo e’n ti’n, ɔ sunmɛnnin i Wa Zezi m’ɔ ti i awlɛn su ba’n, asiɛ’n su wa naan ɔ yo like kun man e. (Zan 3:16; 1 Zan 4:9, 10) Like sɔ mɔ Ɲanmiɛn maan Zezi yoli’n, Pɔlu waan ɔ ti “like dan b’ɔ lɛ-man wunsu’n.” (2 Korɛntfuɛ Mun 9:15) ?Ngue ti yɛ Pɔlu se sɔ ɔ?

² Pɔlu wunnin i wlɛ kɛ e ti tɛ’n mɔ Zezi fɛli i wun yili’n ti’n, sa kpakpa kwlaa nga Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ yó’n, ɔ́ yó be. (An kanngan 2 Korɛntfuɛ Mun 1:20 nun.) Sanngɛ, like nga Ɲanmiɛn mannin e m’ɔ “lɛ-man wunsu’n,” nɛ́n i ngunmin yɛle e ti tɛ mɔ Zezi fɛli i wun yili’n. I wie ekun yɛle ninnge kpakpa kwlaa nga cɛn wie lele Ɲanmiɛn yó mán e’n. Like m’ɔ leman wunsu mɔ Ɲanmiɛn mannin e’n, e kwlá yiyiman nun weinwein e guɛmɛn i ti nin i bo. ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ like sɔ mɔ Ɲanmiɛn mannin e’n, ɔ yo e fɛ ɔ? Afuɛ 2016,  Marsi i le 23 mɔ ti Mlan cɛn’n, é yó e Wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n. ?Blɛ sɔ’n nun’n, ngue yɛ é yó naan y’a kle kɛ e si ye ɔ?

3, 4. (a) ?Kɛ be man e like’n, wafa sɛ yɛ i sɔ’n yo e ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ ninnge wie mɔ be fa man e’n, annzɛ be yo be man e ti’n, e mɛn dilɛ’n kwla kaci ɔ?

³ Kɛ be man e like’n, annzɛ be yo like be man e’n, ɔ yo e fɛ. Like wie o lɛ’n, kɛ be fa man e’n, annzɛ be yo be man e’n, ɔ ti i liɛ ngunmin. Afin, e ɲan su ye dan lele. Maan e fa sa kun e nian. Wienun ɔn, y’a kun sran. Yɛ ɔ fata kɛ be kun e wie. Kpɛkun, m’ɔ si aunnvuɛ wie w’a fɛ i wun w’a to e ti. ?Wafa sɛ yɛ sa dan sɔ’n mɔ sran’n yoli’n, ɔ́ yó e ɔ?

⁴ Ye dan sɔ’n mɔ sran sɔ’n yoli e’n ti’n, siɛn’n, é káci e nzuɛn’n. I wie yɛle kɛ é kló e wiengu mun, yɛ é yó be ye. Sɛ be yo e sa’n, é yáci é cɛ́ be weiin. Nanwlɛ, sa’n kwlaa nun é klé kɛ e ti mɔ sran’n fɛli i wun toli’n, ɔ yo e fɛ dan naan e si ye.

5. ?Ngue ti yɛ e ti kpɔlɛ tɛ mɔ Ɲanmiɛn maan Zezi fɛli i wun yili’n, ɔ lemɛn i wunsu kaan sa ɔ?

⁵ E ti kpɔlɛ tɛ mɔ Ɲanmiɛn maan Zezi fɛli i wun yili’n, ɔ lemɛn i wunsu kaan sa. (1 Piɛr 3:18) Adam ti’n, e kwlakwla e ti sa tɛ yofuɛ. Yɛ sa tɛ’n ti yɛ e wu ɔ. (Rɔmfuɛ Mun 5:12) Sanngɛ, klolɛ mɔ Ɲanmiɛn klo sran mun ti’n, ɔ sunmannin Zezi asiɛ’n su wa. Kpɛkun, ɔ wa “wuli sran’m be kwlaa be ti.” (Ebre Mun 2:9) Zezi i wie sɔ’n ti’n, cɛn wie lele sran’m be su wuman kun mlɔnmlɔn. (Ezai 25:7, 8; 1 Korɛntfuɛ Mun 15:22, 26) Sran kwlaa nga be lafi Zezi su’n, be wun wá jɔ́ be kpa fɔuun. Be nun wie’m bé kɔ́ ɲanmiɛn su. Yɛ be nin Klist bé dí famiɛn. Kpɛkun, be onga’m bé ɲán anannganman nguan asiɛ’n su wa. (Rɔmfuɛ Mun 6:23; Sa Nglo Yilɛ 5:9, 10) Sanngɛ, like nga Zoova wá yó mán sran mun’n, nɛ́n i ngba yɛle ngalɛ’n.

6. (a) ?Ninnge nga Ɲanmiɛn maan cɛn wie lele sran’m bé wá ɲán be’n, i wie ekun yɛle benin? (b) ?Like nsan benin yɛ ɔ fata kɛ e yo e fa la Ɲanmiɛn nin i Wa’n be ase ɔ?

⁶ Ninnge nga Ɲanmiɛn wá yó mán sran mun ekun’n, i wie yɛle kɛ asiɛ’n wunmuan’n wá káci lika klanman. Sran’m be su tɔman tukpacɛ kun. Kpɛkun, be nga be wuli’n bé cɛ́n. (Ezai 33:24; 35:5, 6; Zan 5:28, 29) Like “dan b’ɔ lɛ-man wunsu’n,” yɛ Zoova nin i Wa’n be mannin e ɔ. ?Ɔ maan, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo e fa la be ase ɔ? Ɔ ti like nsan. (1) Maan e nanti Zezi i ajalɛ’n su kpa. (2) Maan e klo e niaan Klistfuɛ mun. (3) Sa nga e wiengu’m be yo e’n, maan e yaci e cɛ be weiin.

7, 8. (a) ?Wafa sɛ yɛ e bu klolɛ mɔ Klist fa kloli e’n niɔn? (b) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e kusu e yo ɔ?

⁷ Pɔlu seli kɛ: “Sa kwlaa nga e yo’n, e yo i klolɛ bɔ Krist fa klo sran’n ti.” (An kanngan 2 Korɛntfuɛ Mun 5:14, 15 nun.) I sɔ mɔ Pɔlu kannin’n, ɔ kle kɛ maan e klo Zezi naan like kwlaa nga é yó’n, e yo e fa lɛ i ase. Nanwlɛ, like dan nga Zoova nin Zezi be yoli mannin e’n ti’n, é yó like ng’ɔ yo be fɛ’n. ?Ngue yɛ e kwla yo m’ɔ́ yó be fɛ ɔ?

⁸ Sran ng’ɔ klo Zoova’n, ɔ miɛn i ɲin nanti Zezi i ajalɛ’n su kpa. (1 Piɛr 2:21; 1 Zan 2:6) Kɛ e ɲin yi Zoova nin Zezi’n, yɛ e kle kɛ e klo be ɔ. Zezi seli kɛ: “Sran ng’ɔ ti min ndɛ’n naan ɔ fa su’n, sran sɔ’n yɛ ɔ klo min-ɔn. Sran ng’ɔ klo min’n, n Si wá kló i, n kusu ḿ má kló i, yɛ ń yí mín wun klé i.”—Zan 14:21; 1 Zan 5:3.

9. ?Ngue yɛ ɔ kwla tanndan e ɲrun naan y’a nantiman Zezi i ajalɛ’n su ɔ?

 ⁹ E Wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n i blɛ’n nun’n, ɔ fata kɛ e bu e ayeliɛ’n i su akunndan. E tinuntinun e kwla usa e wun kɛ: ‘?Ngue yɛ n yo m’ɔ kle kɛ n nanti Zezi i ajalɛ’n su ɔ? ?Ngue yɛ n kwla yo i kpa ekun ɔn?’ Ɔ ti cinnjin kpa kɛ e fa kosan sɔ mun e usa e wun. Afin be nga be suman Ɲanmiɛn’n, be kunndɛ kɛ e nian be ayeliɛ’n su. (Rɔmfuɛ Mun 12:2) Be nun wie yɛle fluwa sifuɛ dandan mun, ɔ nin balɔn bofuɛ nin jue tofuɛ mɔ be dunman w’a fu’n. Sɛ y’a nianman e wun kpa’n, ɔ cɛman naan y’a nian be ninnge yolɛ’n su. (Kolɔsfuɛ Mun 2:8; 1 Zan 2:15-17) ?Ngue yɛ é yó naan y’a nianman sran sɔ’m be ayeliɛ’n su ɔ?

10. (a) ?E Wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n i blɛ’n nun’n, kosan benin yɛ ɔ fata kɛ e tinuntinun e fa usa e wun ɔn? (b) ?Sɛ e klo Zoova sakpa’n, ngue yɛ é yó ɔ? (An nian foto nin desɛn ng’ɔ o kan like suanlɛ’n bo i bo lɛ’n.)

¹⁰ Wafa nga e wlawla e wun’n, ɔ nin flimu nga e nian be’n, ɔ nin balo nga e tie be’n, ɔ nin ninnge nga e fa sie i e ɔrdinatɛli, annzɛ selilɛli, annzɛ e tablɛti’n su’n, maan e bu e klun lɔ e nian sɛ be ti kpa o. E Wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n i blɛ’n nun’n, maan e tinuntinun e usa e wun kɛ: ‘?Sɛ Zezi wun wafa nga n wlawla min wun’n, ɔ́ yó i fɛ annzɛ ɔ́ yó i kɛnsrɛn? (An kanngan 1 Timote 2:9, 10 nun.) ?Wafa nga n wlawla min wun’n, ɔ kle kɛ n ti Klist i sɔnnzɔnfuɛ? ?Sɛ Zezi wun flimu nga n nian’n, annzɛ ɔ tie balo nga n bo’n, ɔ́ yó i fɛ? ?Sɛ Zezi wun like ng’ɔ o min selilɛli’n, annzɛ min tablɛti’n nun’n, ɲannzuɛn kún min? ?Sɛ Zezi waan video nga n nian’n, n yiyi nun n kle i’n, ɲannzuɛn kún min?’ Sɛ e klo Zoova sakpa’n, maan e wla like kwlaa nga be yolɛ’n nin Klistfuɛ fataman’n be ase. Kannzɛ e toli like kun i gua kpan naan i sin’n, e wun kɛ ɔ kwla saci e nin Zoova e afiɛn’n, maan e yi i blo. (Sa Nga Be Yoli’n 19:19, 20) Kɛ é fá e wun mán Zoova’n, e tali ɔ nin Klist be nda kɛ é yó be klun sa titi. Ɔ maan, nán e fa like fi e tanndan e ja nun naan y’a kwlá nantiman Zezi i ajalɛ’n su.—Matie 5:29, 30; Filipfuɛ Mun 4:8.

11. (a) ?Sɛ e klo Ɲanmiɛn nin Zezi’n, wafa sɛ yɛ é yí i nglo ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ e kwla uka e niaan Klistfuɛ mun ɔn?

¹¹ Sran ng’ɔ klo Zezi’n, ɔ tu i klun bo jasin fɛ’n. Kpɛkun, ɔ kle sran’m be like naan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ wie. (Matie 28:19, 20; Lik 4:43) E Wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n i blɛ’n nun’n, be nga be yo cɛn kunngun atin bofuɛ’n, be kwla man dɔ 30 annzɛ 50. Maan e buabua e wun naan blɛ sɔ’n nun’n, e di junman sɔ’n wie. Aniaan bian kun le afuɛ 84. Kɛ m’ɔ kwlaman nun’n ti’n, ɔ buli i kɛ ɔ kwlá yoman cɛn kunngun atin bofuɛ. Sanngɛ, aniaan nga be ti atin bofuɛ’n be ukɛli i. Yɛle kɛ, be kunndɛli aniaan oke’n i wun koko lɛ jasin bowlɛ kun. Kpɛkun, be ko fɛ i loto nun. Ɔ maan, ɔ kwla boli jasin fɛ’n dɔ 30. Marsi nin Avrili anglo’n nun’n, maan e uka e niaan wie mun naan be yo cɛn kunngun atin bofuɛ. Sɛ kusu e kwlá yoman atin bofuɛ’n, maan e tu e klun e bo jasin fɛ’n i kpa tra titi liɛ’n. Sɛ e yo sɔ’n, é klé kɛ e nian Pɔlu i ayeliɛ’n su. Yɛle kɛ e yo sa kwlaa klolɛ mɔ Klist fa klo sran’n ti. ?Sɛ e klo Ɲanmiɛn sakpa’n, ngue ekun yɛ é yó ɔ?

12. ?Kɛ Ɲanmiɛn klo e m’ɔ yo e fɛ ti’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ?

¹² Sran ng’ɔ klo Ɲanmiɛn’n, ɔ klo i wiengu. Akoto Zan seli kɛ: “N sran kpa mun, sɛ Nyanmiɛn klo ye dan kɛ nga sa’n, maan e kusu e klo e wun sɔ.” (1 Zan  4:7-11) Kɛ e si kɛ Ɲanmiɛn klo e’n, ɔ yo e fɛ. I sɔ’n ti, maan e klo e wiengu mun. (1 Zan 3:16) ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e klo e wiengu ɔ?

13. ?Wafa sɛ yɛ Zezi kleli kɛ ɔ klo sran ɔn?

¹³ Zezi kle e wafa nga e kwla kle kɛ e klo e wiengu’n. I nun m’ɔ o asiɛ’n su wa’n, ɔ yoli sran’m be ye. Sran ng’ɔ yoli be ye kpa’n, yɛle ɲrɛnnɛnfuɛ mun. Yɛle kɛ, ɔ yoli tukpacifuɛ’m be juejue. I aɲinsifuɛ o, i sutrefuɛ o, i cɛcɛwafuɛ o, ɔ yoli be juejue. (Matie 11:4, 5) Zuifu’m be like klefuɛ’m be bo sran’m be sannzan. Zezi liɛ’n, ɔ kleli sran’m be like naan be si Ɲanmiɛn. (Zan 7:49) Klolɛ mɔ Zezi klo sran mun’n ti’n, ɔ yoli like ng’ɔ kwla yo be ye’n.—Matie 20:28.

14. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e klo e niaan mun ɔn?

¹⁴ E Wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n i blɛ’n nun’n, maan e bu wafa nga e kwla uka e niaan mun’n i akunndan. Sran ng’ɔ fata kɛ e bu be akunndan kpa’n, yɛle e niaan oke mun. Maan e sin be su e nian be lika. I lɛ’n nun’n, e kwla tɔn aliɛ e ko man be. E kwla uka be e di be awlo lɔ junman mun. E kwla ko fa be e ba aɲia’m be bo, annzɛ e nin be e kwla ko bo jasin fɛ’n. (An kanngan Lik 14:12-14 nun.) Nanwlɛ, kɛ Ɲanmiɛn klo e m’ɔ yo e fɛ’n ti’n, maan e klo e niaan mun wie.

15. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e kwlakwla e wun i wlɛ ɔ?

¹⁵ Sɛ e waan e klo Zoova sakpa’n, ɔ fata kɛ e yaci sa nga e wiengu’m be yo e’n e cɛ be. E kwlakwla e ti Ɲanmiɛn i mma mun. Sanngɛ sa tɛ’n mɔ e yo’n ti’n, e wu. Ɔ maan, e nun wie fi kwlá seman kɛ e ti kpɔlɛ tɛ’n, ɔ timɛn i cinnjin. Sran ng’ɔ nin Zoova be nanti klanman kpa bɔbɔ’n, ɔ kwlá seman sɔ. Ɔ fata kɛ e kwlakwla e wun i wlɛ kɛ e yo sa tɛ, naan ɔ fata kɛ be yaci be cɛ e. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e wun i wlɛ sɔ ɔ? Sunnzun ase kun mɔ Zezi fa kannin ndɛ’n, ɔ yiyi nun.

16, 17. (a) ?Ngue yɛ junman difuɛ’n nin i min’n be wun ɲanndra mɔ Zezi buli’n, ɔ kle e ɔ? (b) ?Kɛ a bu ɲanndra sɔ’n i su akunndan’n, ngue yɛ a kunndɛ kpa kɛ á yó ɔ?

¹⁶ Zezi seli kɛ junman difuɛ kun o lɛ’n, i min’n i talan akpi blu (10.000) o i su. Kpɛkun junman difuɛ’n, ɔ leman like naan w’a tuɛ i su kalɛ sɔ’n. Ɔ yoli i min’n i annvɔ. Ɔ maan, i min’n yacili kalɛ sɔ’n cɛli i. Sanngɛ junman difuɛ sɔ’n i liɛ’n su’n, w’a yacimɛn i wiengu kun mɔ i denie ya o i su’n w’a cɛmɛn i. Kɛ be min’n tili sa nga junman difuɛ’n fa yoli i wiengu kun’n, ɔ fali ya dan kpa. Ɔ flɛli i junman difuɛ’n, ɔ seli i kɛ: “Sran tɛfuɛ, kɛ a kpatali min’n, n yacili ɔ kalɛ liɛ’n kwlaa cɛli wɔ. ?Kɛ n sili wɔ aunnvuɛ’n, ɔ kusu, a kwlá si-man ɔ wiengu’n i aunnvuɛ wie?” (Matie 18:23-35) Junman difuɛ’n be min’n, ɔ ti aunnvuɛ sifuɛ dan. I wafa kunngba’n, Zoova klo e. Ɔ maan, ɔ yaci sa nga e yo i’n cɛ e. ?Kɛ e bu i sɔ liɛ’n i akunndan’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ?

¹⁷ E Wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n i blɛ’n  nun’n, maan e tinuntinun e usa e wun kɛ: ‘?Aniaan wie loli min ngasi? ?Kɛ ɔ yo naan n yaci n cɛ i’n, ɔ ti kekle man min?’ Sɛ ɔ ti sɔ’n, maan e wla kpɛn su kɛ Zoova “yaci sa tɛ’n cɛ,” yɛ maan e yo sɔ wie. (Neemi 9:17; Jue Mun 86:5) Kɛ e yo sa mɔ Zoova yaci cɛ e’n, ɔ yo e fɛ. I sɔ’n ti’n, maan e si e wiengu’m be aunnvuɛ. Sa nga be yo e’n, maan e yaci e cɛ be weiin. Sɛ y’a yoman sɔ’n, Zoova su yaciman sa nga e yo i’n su cɛman e wie. (Matie 6:14, 15) Kannzɛ sa nga e wiengu’m be yo e’n, ɔ yo e ya sɛ’n, sanngɛ maan e yaci e cɛ be. Sɛ e yo sɔ’n, cɛn wie lele é ɲán su mmlusuɛ.

18. ?Ɲanmiɛn mɔ aniaan bla kun klo i’n ti’n, wafa sɛ yɛ ɔ nin aniaan bla kun mɔ i like yolɛ yo ya’n be trannin ɔn?

¹⁸ Sa nga e wiengu yo mɔ e wun i’n, ɔ fata kɛ ɔ sɔn e nun. I sɔ yolɛ’n kusu timan pɔpɔ. (An kanngan Efɛzfuɛ Mun 4:32, ɔ nin Kolɔsfuɛ Mun 3:13, 14 be nun.) Sanngɛ, aniaan bla kun kwla yoli sɔ. Be flɛ aniaan bla sɔ’n kɛ Lili. ^[1] (An nian “ndɛ wie mun ekun” i nun.) Yɛ ɔ nian aniaan bla oke kun m’ɔ ti angbeti’n i lika. Be flɛ aniaan bla sɔ’n kɛ Karɔlu. Lili di gua mɛn i cɛn kwlakwla. Lika kwlaa nga Karɔlu kɔ́’n, Lili ko sunmɛn i loto nun. Nanwlɛ, Lili nian Karɔlu i lika kpa. Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, Karɔlu siman ye. I like yolɛ yo ya. Ɔ maan wie liɛ’n, Lili wunman like ng’ɔ́ yó naan Karɔlu i klun w’a jɔ su’n. Sanngɛ, Lili fɛli i ɲin sieli i like nga Karɔlu yo m’ɔ ti kpa’n i su. Ɔ maan, ɔ niannin Karɔlu i lika lele yɛ Karɔlu fa wuli ɔ. Karɔlu i lika nianlɛ’n w’a yoman pɔpɔ w’a manman Lili. Sanngɛ, ɔ seli kɛ: “Min ɲin o blɛ mɔ Ɲanmiɛn wá cɛ́n Karɔlu i sin kpa. Blɛ sɔ’n nun mɔ fɔ’n su trɛnmɛn i nun kun’n, n kunndɛ kɛ ń sí wafa ng’ɔ nin sran’m bé trán’n.” Nanwlɛ, Ɲanmiɛn mɔ e klo i’n ti’n, ɔ fata kɛ sa nga e niaan’m be yo e’n, ɔ sɔn e nun. Kpɛkun, blɛ mɔ fɔ’n su tranman sran fi nun’n, maan e ɲin trɛn i sin tititi.

19. ?Like dan nga Ɲanmiɛn mannin e’n m’ɔ “lɛ-man wunsu’n” ti’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ?

¹⁹ Like dan nga Ɲanmiɛn Zoova mannin e’n, ɔ “lɛ-man wunsu.” I sɔ’n ti, maan cɛn kwlakwla e kle kɛ e si ye. E Wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n i blɛ’n nun’n, maan e bu like kwlaa nga Zoova nin Zezi be yo mannin e’n, be akunndan kpa. Klolɛ mɔ Zoova nin Zezi be kloli e’n ti’n, maan e nanti Zezi i ajalɛ’n su kpa. Maan e klo e wiengu mun. Sa nga be yo e’n, maan e yaci e cɛ be weiin.