1, 2. (a) Taano ta mamundo si Hana mantang nag-aandam sa pagbaklay? (b) Ano an manunudan ta sa istorya dapit ki Hana?

 SIBOT-SIBOT si Hana mantang nag-aandam sa pagbaklay, na pigmamaigutan na dai isipon an mga problema niya. Maugma kutanang panahon idto; napagkatudan na ni Elkana, an agom niya, na iiba an bilog na pamilya sa taunan na pagduman sa Silo tanganing sumamba sa tabernakulo duman. Gusto ni Jehova na magin magaya-gaya an siring na mga okasyon. (Basahon an Deuteronomio 16:15.) Asin daing duda na puon pa kan aki si Hana nauugma siya sa mga kapiyestahan na iyan. Pero nagbago an kamugtakan niya kan nakaagi pa sanang mga taon.

² Biniyayaan siya nin sarong agom na namumuot sa saiya. Minsan siring, may saro pang agom si Elkana. Penina an pangaran niya, asin garo baga desidido siyang gibuhon na miserable an buhay ni Hana. Dawa sa taunan na mga okasyon na ini, nakaisip si Penina nin paagi na makulgan nin grabe an buot ni Hana. Paano? Saro pa, paano nakatabang ki Hana an pagtubod niya ki Jehova na makayanan an sitwasyon na garo imposibleng maresolberan? Kun may mga problema kamo na nakakawara nin kagayagayahan, mapaparigon kamo kan istorya dapit ki Hana.

3, 4. Ano an duwang dakulang problema ni Hana, asin taano ta an kada saro kaiyan nagin masakit para sa saiya?

³ Sinasabi kan Bibliya an duwang dakulang problema ni Hana. Mayo siya nin kontrol sa inot asin lalo na sa ikaduwa. An inot, duwa sindang agom ni Elkana, asin nauungis sa saiya an karibal niya. An ikaduwa, baog siya. Masakit iyan para sa siisay man na agom na babayi na gustong magkaaki; pero kan panahon ni Hana asin sa kultura ninda, dahilan iyan nin grabeng kamunduan. An lambang pamilya nag-aasa na an mga aki an mapadagos kan pangaran kan pamilya. An pagkabaog grabeng katuyawan asin kasusupgan.

⁴ Kun bakong huli ki Penina, mas nakayanan kutana ni Hana an sitwasyon niya. An poligamya bako talagang marahay. Pirmi iyan na kawsa nin pagriribal, iriwal, asin kamunduan. Lain iyan sa  pamantayan nin monogamya na inestablisar nin Diyos sa hardin nin Eden. (Gen. 2:24) Huli kaini, bakong magayon an paglaladawan kan Bibliya sa poligamya, asin pinapatunayan iyan kan makamumundong mga pangyayari sa pamilya ni Elkana.

 5. Taano ta gusto ni Penina na pasakitan si Hana, asin paano niya iyan ginibo?

⁵ Si Hana an pinakanamumutan ni Elkana. Sigun sa Judiong tradisyon, si Hana an inot niyang nagin agom dangan si Penina pakalihis nin nagkapirang taon. Totoo man iyan o bako, grabe an pag-imon ni Penina ki Hana kaya dakul siyang ginibong paagi na pasakitan an karibal niya. Lamang si Penina ki Hana huling mainaki siya. Sunod-sunod an nagin aki ni Penina, asin kada magkaaki siya, an pagmati niya mas nagigin importante siya. Imbes na mahirak asin rangahon si Hana huli sa pangluluya nin buot, urog pa nganing inaprobetsaran ni Penina an sitwasyon. Sinasabi kan Bibliya na pinapainit na gayo ni Penina an payo ni Hana ‘tanganing pamunduon’ ini. (1 Sam. 1:6) Pigtutuyo iyan ni Penina. Gusto niyang kulgan an buot ni Hana, asin nagibo niya iyan.

6, 7. (a) Sa ibong kan pagmamaigot ni Elkana na rangahon si Hana, taano ta tibaad dai isinumbong ni Hana si Penina? (b) An pagigin baog daw ni Hana nangangahulugan na dai siya inuuyunan ni Jehova? Ipaliwanag. (Hilingon an nota sa ibaba.)

⁶ Garo baga an pirming inaaprobetsaran ni Penina iyo an taunan na pagduman sa Silo. An kada saro sa dakul na aki ni Penina—‘gabos niyang aking lalaki asin gabos niyang aking babayi’—tinatawan ni Elkana nin parte kan mga atang na idinulot ki Jehova. Pero an nareresibi ni Hana, na mayong aki, an parte sana na para sa saiya. Sa panahon na iyan, dinadaog-daog ni Penina si Hana asin pauruutrong sinasabihan na baog ini, kaya an makahirak na si Hana nagpaparahibi asin nawawaran pa ngani nin ganang magkakan. Nariparo ni Elkana na an namumutan niyang si Hana napupurisaw asin dai nagkakakan, kaya pigmaigutan niyang rangahon ini. “Hana,” an hapot niya, ‘ano ta naghihibi ka? Asin ano ta dai ka nagkakakan? Asin ano ta nagmumundo an saimong puso? Bako daw akong urog karahay [para] sa saimo kisa sampulong aking lalaki?’—1 Sam. 1:4-8.

⁷ Minsan paano, nasabutan ni Elkana na an pagkabaog ni Hana an dahilan kan pagkapurisaw kaini. Asin siguradong pinahalagahan ni Hana an mabuot na pagsiyerto ni Elkana na namumutan siya kaini. a Pero dai sinambit ni Elkana an maraot na  pagtratar ni Penina; asin mayo man nin ipinaparisa sa Bibliya na sinabi ini ni Hana sa agom niya. Naisip gayod ni Hana na mas magrabe sana an sitwasyon kun isusumbong niya si Penina. Mababago daw talaga ni Elkana an sitwasyon? Bako daw na tibaad lalo sanang apihon ni Penina si Hana, asin arugon man siya kan mga aki saka suruguon niya? Urog sanang mamamatian ni Hana na siya garo itsa-puwera sa harong.

 8. Kun nakakaeksperyensiya kamo nin maraot na pagtratar o inhustisya, taano ta nakakarangang girumdumon na si Jehova an Diyos nin hustisya?

⁸ Baga man aram ni Elkana o dai an gabos dapit sa maraot na pagtratar ni Penina, nahihiling iyan gabos ni Jehova. Sinasabi kan Tataramon niya an bilog na pangyayari, kaya nagseserbing patanid iyan sa siisay man na pirming nauungis asin nag-iimon, dawa sa saradit sanang bagay. Sa ibong na lado, mararanga an mga mayong sala asin mapagpatuninong, arog ni Hana, na maaraman na itinatanos kan Diyos nin hustisya an gabos na bagay sa sadiri niyang panahon saka paagi. (Basahon an Deuteronomio 32:4.) Tibaad aram man iyan ni Hana, huling ki Jehova siya naghagad nin tabang.

 9. Anong leksiyon an manunudan ta sa pagigin andam ni Hana na magduman sa Silo dawa aram niya an gigibuhon kan karibal niya?

⁹ Amay pa sibot-sibot na an pamilya. An gabos nag-aandam na, pati mga aki. Tanganing makaabot sa Silo, kaipuhan na bagtason kan dakulang pamilya an labing 30 kilometros kan mabulod na rehiyon nin Efraim. b Saro o duwang aldaw iyan kun babaklayon. Aram ni Hana an gigibuhon kan karibal niya. Minsan siring, dai siya nagpawalat. Huli kaini, si Hana angay na arugon kan mga nagsasamba sa Diyos sagkod ngunyan. Bakong madunong na tugutan an salang gibo nin iba na makaulang sa sato sa pagsamba sa Diyos. Ta kun iyo, dai niyato maaako an mga bendisyon na magpapakusog kutana sa sato na makatagal.

10, 11. (a) Taano ta nagduman tulos si Hana sa tabernakulo? (b) Paano biyong ipinahayag ni Hana sa pamibi sa saiyang langitnon na Ama an nasa puso niya?

¹⁰ Pagkatapos nin bilog na aldaw na pagbaklay sa pasiko-sikong tinampo sa kabukidan, sa katapos-tapusi harani na sa Silo an dakulang pamilya. Iyan nasa sarong bulod, na haros napapalibutan nin mas haralangkaw na bulod. Mantang padangadang sinda, posibleng pinag-iisipan ni Hana an ipapamibi niya ki Jehova. Pag-abot kan pamilya, iriba sindang nagkakan. Pagkakakan, nagduman tulos si Hana sa tabernakulo ni Jehova. Yaon duman an Halangkaw na Saserdoteng si Eli na nakatukaw harani sa harigi kan pinto. Pero konsentrado si Hana sa pamimibi sa saiyang Diyos. Sa tabernakulo, may kumpiyansa siya na igwang madangog sa saiya. Kun mayo nin siisay man na lubos na makakasabot  sa nakakapurisaw na kamugtakan niya, masasabutan iyan kan saiyang Ama sa langit. Garo maputok na an daghan niya sa kulog nin buot, kaya napahibi na siya.

¹¹ Mantang nagkukubog-kubog an hawak ni Hana huli sa pagsigok-sigok, nakipag-ulay siya nin silensiyo ki Jehova. Nagkikibig-kibig an mga ngabil niya mantang iniisip niya kun paano ipapahayag an kulog nin buot. Asin namibi siya nin halawig, na biyong ipinapahayag sa saiyang Ama an nasa puso niya. Pero, an hinagad niya sa Diyos bako sanang magkaaki. Bako sanang gustong-gusto ni Hana na mag-ako nin mga bendisyon hali sa Diyos kundi itao man sa Saiya an makakaya niyang itao. Kaya nanuga siya na kun magkaaki siya nin lalaki, idudusay niya ini sa bilog na buhay na paglilingkod ki Jehova.—1 Sam. 1:9-11.

12. Siring kan ipinapahiling kan halimbawa ni Hana, ano an maninigo tang girumdumon kun namimibi?

¹² Sa siring na paagi, nagpahiling si Hana nin halimbawa sa gabos na lingkod nin Diyos kun dapit sa pamimibi. May kabuutan na inaagda ni Jehova an mga lingkod niya na dai mag-alangan na makipag-ulay sa saiya, na biyong ipahayag sa saiya an saindang mga kahaditan, arog nin nagtitiwalang aki na nakikipag-ulay sa mamumuton na magurang. (Basahon an Salmo 62:8; 1 Tesalonica 5:17.) Pinasabngan si apostol Pedro na isurat an nakakarangang mga tataramon na ini dapit sa pamimibi ki Jehova: ‘Ibugtak nindo sa saiya an gabos nindong kahaditan, huli ta siya may pagmakulog saindo.’—1 Ped. 5:7.

13, 14. (a) Ano an isinahot tulos ni Eli ki Hana? (b) Paano nagseserbing marahayon na halimbawa nin pagtubod an simbag ni Hana ki Eli?

¹³ Minsan siring, an mga tawo bakong arog ni Jehova kamapagsabot asin kamadinamayon. Mantang naghihibi asin namimibi si Hana, nabigla siya huli sa sarong boses. Si Eli idto, an halangkaw na saserdote, na taod-taod nang nagmamasid sa saiya. Nagsabi siya: ‘Sagkod nuarin ka magigin burat; halia na an arak saimo.’ Nariparo ni Eli an pagkibig-kibig kan mga ngabil ni Hana, an pagsigok-sigok, asin an pagigin emosyonal kaini. Imbes na maghapot kun ano an problema, nagsabi tulos siya na burat si Hana.—1 Sam. 1:12-14.

¹⁴ Sa oras na idto nin labi-labing kamunduan, makulugon para ki Hana na sahutan siya nin sarong bagay na mayo nin basehan—asin hali pa sa saro na kagalang-galang an katungdan! Minsan siring, nagpahiling giraray siya nin kaumaw-umaw na halimbawa nin pagtubod. Dai niya tinugutan na an pagkabakong perpekto nin sarong tawo makaulang sa saiya sa pagsamba ki Jehova. Magalang siyang nagsimbag ki Eli asin ipinaliwanag an sitwasyon niya. Nagsimbag si Eli, tibaad sa maluway asin mas mabuot nang boses: ‘Lakaw sa katuninungan, asin itugot lugod saimo kan Diyos nin Israel an kahagadan mo saiya.’—1 Sam. 1:15-17.

15, 16. (a) Ano an epekto ki Hana kan ipahayag niya ki Jehova an nasa puso niya asin magsamba sa Saiya sa tabernakulo? (b) Paano ta maaarog an halimbawa ni Hana kun may piglalabanan kitang negatibong sabuot?

 ¹⁵ Ano an epekto ki Hana kan ipahayag niya ki Jehova an nasa puso niya asin magsamba sa Saiya sa tabernakulo? An pagkasaysay nagsasabi: ‘Duminagos siya sa saiyang paglakaw, asin nagkakan siya, asin bako nang mamundo an saiyang lalawgon.’ (1 Sam. 1:18) Nakaginhawa na si Hana. Garo man sana ipinasa niya an saiyang magabat na emosyonal na pasan sa saro na mas dakulaon asin mas makusugon an abaga kisa sa saiya, an saiyang langitnon na Ama. (Basahon an Salmo 55:22.) Igwa daw nin ano man na problema na magabaton para sa Diyos? Mayo nanggad—kaidto, ngunyan, asin nuarin man!

¹⁶ Kun kita nagagabatan, biyong pinangluluyahan nin buot, o nadadaog nin kamunduan, marahay na arugon ta an halimbawa ni Hana asin dai mag-alangan na ipahayag iyan sa Saro na inaapod kan Bibliya na ‘Parahinanyog kan pamibi.’ (Sal. 65:2) Kun gigibuhon ta iyan na may pagtubod, masasalidahan an satong kamunduan nin ‘katuninungan nin Diyos, na minalampas sa gabos na pakasabot.’—Fil. 4:6, 7.

17, 18. (a) Paano sinuportaran ni Elkana an panuga ni Hana? (b) Ano an dai na kayang gibuhon ni Penina ki Hana?

¹⁷ Pagkaaga, nagbalik si Hana sa tabernakulo kaiba si Elkana. Posibleng sinabi ni Hana sa agom niya an dapit sa saiyang hinagad asin ipinanuga sa Diyos, huling sinasabi sa Ley ni Moises na may deretso an agom na lalaki na bawion an ipinanuga kan agom niya kun mayo siyang pagtugot. (Bil. 30:10-15) Pero dai iyan ginibo kan maimbod na lalaking ini. Imbes, bago magpuli magkaibanan sinda ni Hana na nagsamba ki Jehova sa tabernakulo.

¹⁸ Kasuarin man nanggad narealisar ni Penina na dai na niya kayang kulgan an buot ni Hana? Mayong sinasabi an Bibliya, pero an pananaram na ‘bako nang mamundo’ nagpaparisa na maugma na si Hana puon kaidto. Dai nahaloy, nahiling minsan paano ni Penina na mayo nang epekto an pang-aapi niya. Nungka nang nasambitan giraray kan Bibliya an pangaran niya.

19. Anong bendisyon an nakamtan ni Hana, asin paano niya ipinahiling na nasabutan niya kun sain iyan hali?

¹⁹ Sa paglihis nin mga bulan, an katuninungan nin isip ni Hana nagin labi-labing kaugmahan huli ta bados na siya! Dawa naggagaya-gaya, nungkang liningawan ni Hana kun sain hali an bendisyon na ini. Kan mamundag an aki, pinangaranan niya ining Samuel, na nangangahulugan “Pangaran nin Diyos” asin minalataw na iyan nanunungod sa pag-apod sa pangaran nin Diyos, siring kan ginibo ni Hana. Kan taon na idto, dai siya uminiba ki Elkana asin sa pamilya sa pagduman sa Silo. Nagdanay siya sa harong kaiba kan aki sa laog nin tulong taon, sagkod na butason ini sa pagsuso. Dangan nagtipon siya  nin kusog nin buot para sa aldaw na kaipuhan na niyang mapasuway sa namumutan niyang aki.

20. Paano inutob ni Hana asin Elkana an ipinanuga ninda ki Jehova?

²⁰ Dai nagin madali an pagsuwayan na iyan. Siyempre, aram ni Hana na maaasikaso si Samuel sa Silo, tibaad kan nagkapirang babayi na naglilingkod sa tabernakulo. Pero, akion pa siya, asin siisay na ina an gustong mapasuway sa aki niya? Minsan siring, dinara ni Hana asin Elkana an aki na dai napipiritan kundi may pagpasalamat. Nag-atang sinda sa harong nin Diyos, iprinesentar ninda si Samuel ki Eli, asin ipinagirumdom ki Eli an ipinanuga duman ni Hana pirang taon na an nakaagi.

21. Paano mahihiling sa pamibi ni Hana ki Jehova an rarom kan pagtubod niya? (Hilingon man an kahon na “ Duwang Pambihirang Pamibi.”)

²¹ Dangan namibi si Hana ki Jehova, na ibinilang nin Diyos na angay na iiba sa saiyang ipinasabong na Tataramon. Mantang binabasa nindo an sinabi niya sa 1 Samuel 2:1-10, mahihiling nindo an rarom kan pagtubod niya na ipinahayag sa kada linya. Inumaw niya si Jehova huli sa makangangalas na paggamit nin kapangyarihan—sa dai mapantayan na abilidad na ibaba an mga maabhaw, bendisyunan an mga inaapi, asin tapuson o iligtas pa ngani an buhay nin saro. Inumaw man ni Hana an saiyang Ama huli sa daing kaagid na kabanalan, hustisya, asin kaimbudan. May marahay na dahilan na nasabi ni Hana: ‘Mayo nin gapong siring kan samuyang Diyos.’ Si Jehova biyong masasarigan asin dai nagbabago, pailihan para sa gabos na inaapi na naghahagad sa saiya nin tabang.

22, 23. (a) Taano ta makakasiyerto kita na mantang nagdadakula aram ni Samuel na namumutan siya kan mga magurang niya? (b) Paano urog pang binendisyunan ni Jehova si Hana?

²² Bendisyon para sa aking si Samuel na magkaigwa nin ina na lubos an pagtubod ki Jehova. Minsan ngani siyertong napungaw si Samuel sa saiyang ina mantang nagdadakula,  nungka niyang namatian na nalingawan na siya. Taon-taon, nagbabalik sa Silo si Hana na may darang bado na mayong manggas para gamiton ni Samuel sa paglilingkod sa tabernakulo. An kada tahi kaiyan ebidensiya kan pagkamuot asin pag-ataman niya sa saiyang aki. (Basahon an 1 Samuel 2:19.) Imahinaron ta na isinusulot niya sa aki an bagong bado, pinapakaray iyan, asin maugmang pigmamasdan an aki mantang mabuot na kinakaulay saka pinaparigon ini. Bendisyon ki Samuel an siring kaiyan na ina, asin mantang nagdadakula siya nagin bendisyon man siya para sa mga magurang niya saka sa bilog na Israel.

²³ Kun dapit ki Hana, dai man siya nalingawan. Biniyayaan siya ni Jehova nin lima pang aki ki Elkana. (1 Sam. 2:21) Pero, an pinakadakula gayod na bendisyon ki Hana iyo an relasyon niya sa saiyang Ama, si Jehova, na urog pang kuminusog sa pag-agi nin mga taon. Magin totoo man lugod iyan sa saindo, mantang inaarog nindo an pagtubod ni Hana.