1, 2. (a) Ano an trabaho ni Rut? (b) Anong positibong mga aspekto kan Ley nin Diyos asin kan banwaan Niya an naaraman ni Rut?

 NAKALUHOD si Rut sa may tambak nin sebada na natipon niya sa maghapon. Pabanggi na sa kaumahan sa Betlehem, asin dakul na trabahador an luway-luway nang nagtutukad pasiring sa tata kan sadit na siyudad na nasa alituktok nin karaning palabang bukid. Siguradong makukulog an kalamnan ni Rut huli sa halawig asin durudiretsong pagtrabaho puon aga. Pero padagos pa siyang nagtrabaho, na rinarapas nin sadit na kahoy o pangginik an mga uhoy para marakdag an mga tipasi. Dawa mapagal, magayon na aldaw idto—mas magayon kisa sa linalauman niya.

² Magigin marahay na daw an sitwasyon kan hoben na balong ini? Arog kan naaraman ta sa sinundan na kapitulo, nagdesisyon si Rut na umiba sa panugangan niyang si Noemi, na nangakong magdadanay na kaiba kaini asin magigin Diyos niya an Diyos ni Noemi na si Jehova. An duwang balo magkaibang nagpa-Betlehem hali sa Moab, asin dai nahaloy naaraman kan Moabitang si Rut na an Ley ni Jehova may mga probisyon na praktikal saka nagtataong dignidad sa mga dukha sa Israel, pati sa mga dayuhan. Asin ngunyan nahiling niya na an nagkapira sa banwaan ni Jehova, na namumuhay kauyon kan Ley saka sinanay diyan, may marahay na espirituwalidad patin kabuutan na nakaranga sa mamundo niyang puso.

3, 4. (a) Paano naparigon ni Boaz si Rut? (b) Paano makakatabang sa sato sa masakit na pagbuhay ngunyan an halimbawa ni Rut?

³ Saro sa sainda si Boaz, an mayaman asin may edad nang kagsadiri kan kaumahan na duman nangua si Rut nin mga tada sa inanihan. Kan aldaw na iyan, si Boaz nagpahiling sa saiya nin pagmakulog na siring sa ama. Napapangirit siya, sa buot sana niya, pag naiisip niya an mabuot na mga pag-umaw sa saiya ni Boaz huli sa pag-ataman ki Noemi asin sa desisyon niyang magpaili sa tunay na Diyos, si Jehova.—Basahon an Rut 2:11-14.

⁴ Pero, tibaad iniisip-isip ni Rut kun ano an magigin buhay niya. Bilang pobreng dayuhan na mayong agom asin aki, paano niya bubuhayon an sadiri niya saka si Noemi sa maabot na mga taon? Magkakaigo  daw an pangungua niya nin mga tada sa inanihan? Asin siisay an maataman sa saiya kun siya gurang na? Natural sanang ikahadit niya iyan. Iyan man an ikinakahadit nin dakul huli sa masakit na pagbuhay ngunyan. Mantang nanunudan ta kun paano an pagtubod ni Rut nakatabang sa saiya na makayanan an siring na kasakitan, dakul kitang maaarog sa saiya.

5, 6. (a) Gurano kadakul na sebada an nakua ni Rut sa uma ni Boaz sa inot na aldaw? (b) Ano an reaksiyon ni Noemi kan mahiling niya si Rut?

⁵ Pagkatapos ni Rut na magrapas asin tipunon an mga tipasi, nakakua siya nin mga sarong takad na efa nin sebada. Tibaad mga 14 kilos iyan! Pinatos niya gayod iyan nin tela, inalsa asin sinuknong, dangan nagpa-Betlehem kan pabanggi na.—Rut 2:17.

⁶ Naugma si Noemi kan mahiling an namumutan niyang manugang, asin tibaad napahangos siya nin hararom sa pagkasorpresa kan mahiling an magabat na sebada na suknong ni Rut. Nagdara man si Rut nin tadang kakanon hali sa ipinakakan ni Boaz sa mga trabahador, kaya magkaiba sindang nagkakan nin simpleng pamanggihan. Naghapot si Noemi: ‘Sain ka naggutol ngunyan? Asin sain ka nangaldawan? Pag-umawon lugod an nakamidbid saimo.’ (Rut 2:19) Mapagmasid si Noemi; an mga probisyon na dara ni Rut pruweba na may nakariparo asin nagpahiling nin kabuutan sa hoben na balo.

7, 8. (a) Para ki Noemi, kiisay hali an kabuutan ni Boaz, asin taano? (b) Paano urog pang nagpahiling si Rut nin maimbod na pagkamuot sa panugangan niya?

⁷ Nag-istoryahan sinda, asin sinabi ni Rut ki Noemi an dapit sa kabuutan ni Boaz. Huling napahiro an buot ni Noemi, siya nagsabi: ‘Pag-umawon lugod siya ni Jehova, huli ta dai niya isinayuma sa mga buhay an saiyang pagkahirak na ginamit niya sa mga gadan.’ (Rut 2:20) Para ki Noemi, an pagkahirak o kabuutan ni Boaz hali ki Jehova, na nagpapahiro sa mga lingkod Niya na magin matinao asin nangangako na matao nin balos sa banwaan Niya huli sa ipinapahiling na kabuutan. a—Basahon an Talinhaga 19:17.

⁸ Sinadol ni Noemi si Rut na akuon an alok ni Boaz na padagos na mangua kan mga tada nin inanihan sa kaumahan kaini asin magdanay na harani sa mga hoben na babayi na kairiba ni Boaz sa harong tanganing dai siya pagkantiyawan kan mga paraani. Sinunod iyan ni Rut. Padagos man siyang ‘nag-untok duman sa saiyang panugangan na babayi.’ (Rut 2:22, 23) Sa mga tataramon na iyan, nahiling ta giraray an saiyang pambihirang kuwalidad—an maimbod na  pagkamuot. An halimbawa ni Rut makakapahiro sa sato na haputon an satong sadiri kun baga pinapahalagahan ta an bugkos nin pamilya, na maimbod na sinusuportaran an mga mahal niyato sa buhay asin tinatabangan sinda kun kaipuhan. Nahihiling ni Jehova an siring na maimbod na pagkamuot.

 9. Ano an manunudan ta ki Rut asin Noemi dapit sa pamilya?

⁹ Bako daw kumpletong pamilya si Rut asin Noemi? Para sa nagkapira, an “kumpletong” pamilya dapat na may agom na lalaki, agom na babayi, aki, lolo, lola, asin iba pa. Pero ipinapagirumdom sa sato kan halimbawa ni Rut asin Noemi na puwedeng buksan kan mga lingkod ni Jehova an saindang puso tanganing mamatian an kapadangatan, kabuutan, patin pagkamuot dawa sa laog nin pinakasadit na pamilya. Pinapahalagahan mo daw an pamilya nindo? Ipinagirumdom ni Jesus sa mga parasunod niya na an Kristiyanong kongregasyon puwedeng magin pamilya para sa mga mayong pamilya.—Mar. 10:29, 30.

10. Sa anong paagi gustong tabangan ni Noemi si Rut?

¹⁰ Padagos na nangua si Rut kan mga tada nin inanihan sa kaumahan ni Boaz puon tig-ani nin sebada (mga Abril) sagkod tig-ani nin trigo (mga Hunyo). Sa paglihis nin mga semana, daing duda na urog pang inisip ni Noemi kun ano an magigibo niya para sa namumutan niyang manugang. Kan nasa Moab pa, aram na ni Noemi na nungka niyang matatabangan si Rut na makahanap nin magigin agom. (Rut 1:11-13) Pero ngunyan, nagbago na an isip niya. Kaya sinabi niya ki Rut: ‘Aki ko, dai daw ako mahanap nin pahingaluan na magin saimong ikakarahay?’ (Rut 3:1) Kaugalian kaidto na mga magurang an naghahanap nin magigin agom kan mga aki ninda, asin para ki Noemi si Rut tunay na niyang aki. Gusto niyang ihanap si Rut nin ‘pahingaluan’—katiwasayan asin proteksiyon na ikakatao nin sarong harong saka agom. Pero ano an magigibo ni Noemi?

11, 12. (a) Kan apudon ni Noemi si Boaz na “paratubos,” anong mamumuton na probisyon kan Ley nin Diyos an buot niyang sabihon? (b) Ano an reaksiyon ni Rut sa sadol kan panugangan niya?

¹¹ Kan inot na nasambit ni Rut si Boaz, nagsabi si Noemi: ‘[Paryente] niyato an lalaking idto, asin sa mga paratubos niyato siya.’ (Rut 2:20) Ano an buot sabihon kaiyan? An Ley nin Diyos sa Israel may mamumuton na probisyon sa mga pamilyang nagsasakit huli sa kadukhaan o pagkagadan nin mahal sa buhay. Kun magin balo an sarong babayi na mayo pang aki, makulugon iyan sa saiya huling  mapuputol na an pangaran asin lahi kan agom niya. Minsan siring, sigun sa Ley nin Diyos an babaying balo puwedeng magin agom kan bayaw niya tanganing magkaaki siya na iyo an mapadagos kan pangaran kan nagadan niyang agom asin maasikaso sa mga pagsadiri kan pamilya. b—Deut. 25:5-7.

¹² Sinabi ni Noemi ki Rut an plano niya. Maiimahinar ta na napapaburarat an mga mata kan hoben na babayi mantang nagtataram an panungangan niya. Bago pa ki Rut an Ley kan Israel, asin medyo dai pa siya pamilyar sa kadaklan na kostumbre kaiyan. Dawa siring, halangkaw an paggalang niya ki Noemi kaya naghinanyog siya nin maingat sa gabos na sinabi kaini. An ipinapagibo sa saiya ni Noemi garo baga nakakaalangan o nakakasupog—posibleng makapababa pa ngani nin dignidad—pero nag-uyon si Rut. May kahuyuan niyang sinabi: ‘Gigibuhon ko an gabos na ipagbuot mo sakuya.’—Rut 3:5.

13. Anong leksiyon an manunudan ta ki Rut dapit sa pagsunod sa sadol nin mga mas may edad na? (Hilingon man an Job 12:12.)

¹³ Kun beses dipisil para sa mga hoben na maghinanyog sa sadol kan mga mas may edad na asin mas eksperyensiyado. Madali sanang isipon na dai talaga nasasabutan kan mga mas may edad na an kadipisilan asin problema na inaatubang nin mga hoben. Ipinapagirumdom sa sato kan mapagpakumbabang halimbawa ni Rut na kapakipakinabang na maghinanyog sa kadunungan nin mga mas may edad na, na namumuot sa sato asin na an iniisip iyo an pinakaikakarahay ta. (Basahon an Salmo 71:17, 18.) Pero ano an sadol ni Noemi, asin talaga daw na nakinabang si Rut kan sunudon niya iyan?

14. Ano kaidto an pinaggiginikan, asin ano an ginigibo duman?

¹⁴ Kan bangging idto, nagduman si Rut sa sarong pinaggiginikan—patag asin dasok na daga na diyan dinadara nin nagkapirang parauma an mga inani tanganing ginikon asin pahimalidan. Sa parati, iyan nasa bakilid o sa alituktok nin bulod, na diyan makusog an duros kun hapon nang marhay asin kadidiklom pa sana. Tanganing ikasuhay an tipasi sa apa asin dagami, naggagamit an mga parauma nin darakulaon na tinidor o pala tanganing ipapalid sa duros an mga apa saka mawalat an mga tipasi.

15, 16. (a) Ano an sitwasyon sa pinaggiginikan mantang patapos na an patrabaho ni Boaz kan bangging idto? (b) Paano naaraman ni Boaz na nakahigda si Rut sa may pamitisan niya?

¹⁵ Nagmasid si Rut na dai nagpapariparo mantang patapos na an trabaho kan bangging idto. Si Boaz an nag-aasikaso sa pagpahimalid sagkod na magin dakulang tambak an mga tipasi. Pagkatapos na mabasog sa pagkakan, huminigda siya sa gilid nin sarong tambak. Minalataw na komun na kaugalian ini kaidto, tibaad para maprotektaran sa mga parahabon asin tulisan an mahalagang ani. Nahiling ni Rut na naghigda na si Boaz. Oras na tanganing isagibo an plano ni Noemi.

¹⁶ Luway-luway na nagrani si Rut, na grabe an kurab-kutab kan daghan. Nahiling niya na nanok na an turog ni Boaz. Kaya arog kan sinabi ni Noemi, nagrani si Rut ki Boaz, hinali an tahob sa bitis kaini, saka huminigda sa may pamitisan. Dangan naghalat siya. Nag-agi an mga oras. Para ki Rut, garo baga halawigon an mga oras na idto. Sa katapos-tapusi, kan mga matanga na, napagmata si Boaz. Huling nagkukubog-kubog sa lipot, posibleng nagtukaw siya para tahuban giraray an mga bitis niya. Pero nariparo niya na igwang tawo sa may  pamitisan niya. Arog kaini an mababasa sa pagkasaysay: ‘Uya, may babaying nakahigda sa may bitis niya.’—Rut 3:8.

17. Ano an duwang simpleng katotoohan na binabaliwala kan mga nagsasabi na may sala sa ginibo ni Rut?

¹⁷ ‘Siisay ka?,’ an hapot ni Boaz. Nagsimbag si Rut, na tibaad nagguguro-gudo an boses: ‘Ako si Rut na saimong uripon na babayi: unata an gayad kan saimong alikboy sa ibabaw kan saimong uripon na babayi, huli ta ika [paratubos].’ (Rut 3:9) Sinasabi nin nagkapirang parainterpretar ngunyan na may seksuwal na kahulugan an ginibo asin sinabi ni Rut, pero binabaliwala ninda an duwang simpleng katotoohan. Inot, an ginibo ni Rut kauyon kan kaugalian kaidto, na dakul kaiyan dai ta na ginigibo ngunyan. Kaya sala na ikumparar an ginibo niya sa biribid asin hababang pamantayan sa moral ngunyan. Ikaduwa, an reaksiyon ni Boaz malinaw na nagpapahiling na para sa saiya an iginawi ni Rut malinig sa moral asin kaumaw-umaw.

18. Ano an sinabi ni Boaz para rangahon si Rut, asin ano an sinabi niyang duwang pagkakataon na nagpahiling si Rut nin mamumuton na kabuutan?

¹⁸ Dangan nagtaram si Boaz, asin siyertong nakaranga ki Rut an mabuot saka kalmadong tono niya. Nagsabi siya: “Bendisyunan ka lugod ni Jehova, aki ko. Mas marahay an pagkapahayag mo kan saimong mamumuton na kabuutan sa huring pagkakataon kisa sa inot na pagkakataon, paagi sa dai paghanap nin hoben na mga lalaki baga man dukha o mayaman.” (Rut 3:10, NW) An “inot na pagkakataon” nanunungod sa maimbod na pagkamuot ni Rut kan ibanan niya si Noemi pabalik sa Israel asin kan atamanon niya siya. An “huring pagkakataon” iyo an ginibo pa sana niya. Aram ni Boaz na an sarong hoben na arog ni Rut madali kutanang makahiling nin magigin agom sa mas hoben na mga lalaki, mayaman man o dukha. Imbes, gusto ni Rut na gumibo nin karahayan bako sanang ki Noemi kundi pati sa gadan nang agom ni Noemi, tanganing an pangaran kan nagadan magpadagos sa sadiring lugar kaini. Iyan an dahilan kaya napahanga si Boaz sa pagigin bakong makasadiri kan hoben na babaying ini.

19, 20. (a) Taano ta dai tulos nagin agom ni Boaz si Rut? (b) Paano nagpahiling si Boaz nin kabuutan asin pagmalasakit ki Rut saka sa reputasyon kaini?

¹⁹ Nagsabi pa si Boaz: ‘Tara ngunyan, dai ka matakot, aki ko; gigibuhon ko saimo an saimong sabihon, huli ta an bilog na tata kan sakuyang banwaan nakakaisi na ika [marahayon] na babayi.’ (Rut 3:11) Gusto man niyang magin agom si Rut; tibaad dai siya  biyong nabigla kan hagadon ni Rut na siya an magin paratubos kaini. Minsan siring, matanos si Boaz kaya dai siya basta mahiro sa sadiri sana niyang kagustuhan. Sinabi niya ki Rut na may saro pang paratubos, na mas haraning paryente kan gadan nang agom ni Noemi. Kakaulayon nguna ni Boaz an lalaking iyan para itao sa saiya an oportunidad na magin agom si Rut.

²⁰ Sinabihan ni Boaz si Rut na maghigda giraray asin magturog sagkod sa maagahon; dangan puwede na siyang maghali na mayong nakakarisa. Gusto niyang protektaran an reputasyon ninda ni Rut, huling tibaad isipon nin mga tawo na may nangyari sainda. Naghigda giraray si Rut sa may pamitisan ni Boaz, na tibaad mas pamugtak na an isip huli sa mabuuton na simbag kaini sa saiya. Dangan, mantang madurudiklom pa, nagbuhat siya. Pinano ni Boaz an alikboy ni Rut nin regalong sebada, asin nagpuli na ini sa Betlehem.—Basahon an Rut 3:13-15.

21. Ano an nakatabang na mamidbid si Rut bilang ‘marahayon na babayi,’ asin paano ta maaarog an halimbawa niya?

²¹ Siyertong naugma nanggad si Rut pag naiisip an sinabi ni Boaz—na midbid siya sa bilog na banwaan bilang ‘marahayon na babayi’! Daing duda na nagkaigwa siya kan reputasyon na iyan huli sa kagustuhan niyang mamidbid si Jehova asin paglingkudan Siya. Nagpahiling man siya nin dakulang kabuutan asin pagmalasakit ki Noemi saka sa mga kahimanwa kaini, na andam na makibagay sa pamumuhay patin mga kaugalian na siyertong bakong pamilyar sa saiya. Kun aarugon niyato an pagtubod ni Rut, hihinguwahon tang magpahiling nin hararom na paggalang sa iba asin sa saindang pamumuhay saka mga kaugalian. Kun gigibuhon ta iyan, magkakaigwa man kita nin marahayon na reputasyon.

22, 23. (a) Ano an posibleng kahulugan kan regalo na itinao ni Boaz ki Rut? (Hilingon an nota sa ibaba.) (b) Ano an isinadol ni Noemi ki Rut?

²² “Tara, aki ko?” an sabi ni Noemi pagpuli ni Rut. Gusto gayod maaraman ni Noemi kun baga si Rut magdadanay na balo o nagpaplano nang mag-agom. Sinabi tulos ni Rut sa panugangan niya an gabos na nangyari. Itinao man niya an dakul na regalong sebada na ipinapatao ni Boaz ki Noemi. c—Rut 3:16, 17.

²³ Tama sanang sinadol ni Noemi si Rut na magdanay na lang sa harong kan aldaw na idto imbes na mangua kan mga tada nin inanihan sa kaumahan. Siniyerto niya ki Rut: ‘An lalaking idto dai  matunong sagkod na matapos niya an bagay ngunyan na aldaw.’—Rut 3:18.

24, 25. (a) Paano ipinahiling ni Boaz na siya matanos asin bakong makasadiri? (b) Paano biniyayaan si Rut?

²⁴ Tama si Noemi kun dapit ki Boaz. Nagduman si Boaz sa tata kan siyudad, na parating pinagtitipunan kan kamagurangan kan siyudad, asin naghalat sagkod na mag-agi an lalaki na mas haraning paryente. Sa atubangan nin mga testigo, tinawan ni Boaz an lalaking iyan nin oportunidad na magin paratubos paagi sa pag-agom ki Rut. Minsan siring, nagsayuma an lalaki, na nagsabi na kun gigibuhon niya iyan mawawara an sadiri niyang mana. Dangan, sa atubangan nin mga testigo na nasa tata kan siyudad, sinabi ni Boaz na siya an magigin paratubos, na mabakal kan mga pagsadiri kan gadan nang agom ni Noemi na si Elimelec asin siya an magigin agom ni Rut, an balo ni Malon na aki ni Elimelec. Ipinahayag ni Boaz na linalauman niya na paagi kaiyan ‘mapapatindog an pangaran kan gadan sa ibabaw kan saiyang [mana].’ (Rut 4:1-10) Talagang matanos asin bakong makasadiri si Boaz.

²⁵ Nagin agom ni Boaz si Rut. Pagkatapos kaiyan, mababasa ta: ‘[Pinangyari] ni Jehova na siya mangidam asin mangaki nin sarong aking lalaki.’ Inumaw si Noemi kan mga babayi sa Betlehem; asin inumaw man ninda si Rut huli sa pagigin mas marahay kaini para ki Noemi kisa sa pitong aking lalaki. Dangan, naaraman ta na an aking lalaki ni Rut nagin apuon kan bantog na si Hading David. (Rut 4:11-22) Si David nagin man apuon ni Jesu-Cristo.—Mat. 1:1. d

26. Ano an ipinapagirumdom sa sato kan halimbawa ni Rut asin Noemi?

²⁶ Biniyayaan si Rut, arog ni Noemi, na nagtabang sa pagpadakula kan aki na garo na man sana aki niya. An buhay kan duwang ini malinaw na nagpapagirumdom na nahihiling ni Jehova an gabos na mapakumbabang nagpapagal para itao an mga pangangaipo kan saindang pamilya asin maimbod na naglilingkod sa saiya kaiba kan pinili niyang banwaan. Nungka niyang linilingawan na tawan nin balos an mga maimbod, arog ni Boaz, Noemi, asin Rut.