1. Ano an dapat niyatong gibuhon tanganing masigurado na danay na makusog an satong pagtubod?

DAKUL an nagsasabi na naniniwala sana sinda sa mga bagay na nahihiling kan saindang mata. Paano ta matatabangan an arog kaiyan na mga indibidwal na magkaigwa nin pagtubod ki Jehova? Tutal, an Bibliya nagsasabi na ‘dai nin siisay man na nakahiling sa Diyos kasuarin man.’ (Juan 1:18) Sa bagay na iyan, ano an puwede tang gibuhon tanganing masigurado na danay na makusog an sato mismong pagtubod ki Jehova, an ‘Diyos na dai nahihiling’? (Col. 1:15) An inot na lakdang iyo na aramon kun anong mga katukduan an nakakaulang sa mga tawo na maaraman an katotoohan manungod ki Jehova. Dangan, dapat na epektibo tang gamiton an Bibliya tanganing maitumba an ano man na pangangatanusan na “pinapatindog tumang sa kaaraman sa Diyos.”—2 Cor. 10:4, 5, NW.

2, 3. Ano an duwang katukduan na nakakaulang sa mga tawo na maaraman an katotoohan manungod sa Diyos?

² An sarong lakop na palsong katukduan na nakakaulang sa mga tawo na maaraman an katotoohan manungod sa Diyos iyo an doktrina nin ebolusyon. An pangangatanusan na ini nin tawo minakontra sa sinasabi kan Bibliya asin hinahalian nin paglaom an mga tawo. An pinakakonsepto kan katukduan nin ebolusyon iyo na an gabos na bagay na may buhay basta sana luminataw; sa siring, ipinaparisa kaiyan na an buhay nin tawo mayo nin katuyuhan.

³ Sa ibong na lado, an mga pundamentalista nin Kakristiyanuhan nagtutukdo na an uniberso, kaiba na an satong planetang Daga asin an gabos na nabubuhay digdi, pirang ribong taon pa sanang nag-eeksister. An mga nagtutukdo kan doktrinang ini—na inaapod na creationism—puwedeng igwa nin halangkaw na pagpapahalaga sa Bibliya, pero iniinsistir ninda na an gabos na bagay linalang nin Diyos sa laog nin anom na aldaw na tigbebeynte-kuwatro oras, mga 10,000 na taon pa sana an nakaagi. Sinasayumahan ninda an masasarigan na siyentipikong ebidensiya na kontra sa saindang punto de vista. Kaya, huli sa katukduan nin creationism, an Bibliya nawawaran nin kredibilidad asin minalataw lugod na bakong rasonable asin bakong tama. An mga  indibidwal na nagsusuportar sa arog kaiyan na mga pagmansay nagpapagirumdom sa sato dapit sa nagkapira kaidtong inot na siglo na igwa nin kaigutan para sa Diyos “alagad bakong uyon sa tamang kaaraman.” (Roma 10:2, NW) Paano ta magagamit an Tataramon nin Diyos tanganing maitumba an doktrina nin ebolusyon asin creationism na “marigunon an pagkagamot”? * Magigibo ta sana iyan kun kita mismo nagmamaigot na magkaigwa nin tamang kaaraman sa kun ano an itinutukdo kan Bibliya.

4. Sa ano maninigong nakabasar an satong pagtubod?

⁴ Itinutukdo sa sato kan Bibliya na pahalagahan an kaaraman. (Tal. 10:14) Gusto ni Jehova na an satong pagtubod sa saiya nakabasar sa ebidensiya asin tamang pangangatanusan, bako sa pilosopiya nin tawo o sa mga tradisyon nin relihiyon. (Basahon an Hebreo 11:1.) Tanganing magkaigwa nin makusog na pagtubod sa Diyos, dapat nguna kitang magin kumbinsido na si Jehova nag-eeksistir. (Basahon an Hebreo 11:6.) Nakapagkongklusyon kita nin arog kaiyan bakong huli sa gusto tang paniwalaan iyan kundi huling siniyasat ta an mga katotoohan asin ginamit an satong “kakayahan na mangatanusan.”—Roma 12:1, NW.

5. Ano an sarong dahilan kun taano ta puwede kitang makumbinsir na may Diyos?

⁵ Si apostol Pablo nagtao nin sarong dahilan kun taano ta puwede kitang makumbinsir na may Diyos dawa dai ta siya nahihiling. Manungod ki Jehova, si Pablo nagsurat: ‘An mga bagay niya na dai nahihiling magpuon pa kan paglalanga kan kinaban, na iyo an saiyang daing katapusan na kapangyarihan asin pagka-Diyos, nahihiling na nin malinaw, huling namamansayan diyan sa mga bagay na ginibo.’ (Roma 1:20) Kun an saro nagdududa sa pag-eksistir nin Diyos, paano mo siya matatabangan na mahiling an pagigin totoo kan ipinasabong na mga tataramon ni Pablo? Puwede mong gamiton an pira sa minasunod na ebidensiya na yaon sa mga linalang, na naghahayag kan kapangyarihan asin kadunungan kan satong Kaglalang.

6, 7. Paano an kapangyarihan ni Jehova ihinahayag kan duwang pansagang na nagpoprotektar sa sato?

⁶ An kapangyarihan ni Jehova ihinahayag kan duwang pansagang na nagpoprotektar sa sato—an atmospera kan planetang Daga asin an magnetikong puwersa kaiyan. Halimbawa, an atmospera dai sana nagtatao sa sato kan aire na hinahangos ta. Pinoprotektaran man kita kaiyan sa dakul na bagay na marikas na nagraralayog sa espasyo sa luwas kan Daga. An darakulang tipak nin gapo, na puwedeng magkawsa nin grabeng danyos, sa parati nasusulo dangan natutumtom pag minalaog sa atmospera asin minakurit nin magayon na liwanag sa langit kun banggi.

⁷ An magnetikong puwersa kan Daga nagpoprotektar man sa sato. An pansagang na ini naggigikan sa laog kan Daga, sa pinakasentro kaiyan. An nasa ibabaw kan pinakasentro kan Daga, na sa panginot kompuwesto nin tunaw na lansang (batbat), nagpoprodusir nin makusog na magnetikong puwersa na minapalibot sa satong planeta asin harayo an naaabot sa espasyo. An pansagang na ini nagpoprotektar sa sato sa radyasyon na dara kan mga solar flare asin mga pagsabog sa ibabaw na parte kan saldang. Marahay na sana ta igwa nin magnetikong puwersa an Daga, ta huli kaiyan an gabos na bagay na may buhay sa ibabaw kan globo dai nasusulo kan mga pagbulwak na ini nin enerhiya. Imbes, iyan sinasangga asin pinapatablada, o pinapabalik sa espasyo. An magayunon na liwanag na lain-lain an kulor na nahihiling sa kalangitan sa may North Pole asin South Pole ebidensiya na yaon an magnetikong pansagang na ini. Mayong duda na ‘dakula an kapangyarihan’ ni Jehova.—Basahon an Isaias 40:26.

8, 9. Paano an kadunungan ni Jehova ihinahayag kan mga siklo na nagsusustenir sa buhay?

⁸ An kadunungan ni Jehova ihinahayag kan mga siklo na nagsusustenir kan buhay digdi sa daga. Sa pag-ilustrar: Imahinaron na nakaistar ka sa sarong siyudad na matawuhon asin nakukudalan, na dai nin paagi tanganing masuplayan nin malinig na tubig o mailuwas an mga ati asin basura. Dai mahahaloy, an  siyudad na iyan magigin maation asin dai na maiistaran. An satong planetang Daga igwa nin pagkakapareho sa nakukudalan na siyudad na iyan. Limitado sana an yaon diyan na malinig na tubig, asin masakiton nanggad na mailuwas niyato sa espasyo an mga ati asin basura. Pero, kaya kan “nakukudalan na siyudad” na ini na susteniran an binilyon na linalang, sagkod lamang. Taano? Huling igwa iyan nin makangangalas na kakayahan na iresiklo o pagribayon an ano man na bagay na nagsusustenir sa buhay.

⁹ Isip-isipon an siklo nin oksiheno. Binilyon na linalang an naghahangos palaog nin oksiheno asin nagluluwas nin carbon dioxide. Sa ibong kaiyan, nungkang nauubos an oksiheno, asin an atmospera nungkang nasosobrahan kan “ati” na gas, an carbon dioxide. Taano? An simbag yaon sa makangangalas na proseso na inaapod na photosynthesis. Sa prosesong ini, ginagamit kan mga tinanom an carbon dioxide, tubig, liwanag kan saldang, asin mga sustansiya sa daga tanganing makaprodusir nin carbohydrates asin oksiheno. Pag hinahangos ta an oksiheno, nakukumpleto ta an siklo. Literal na ginagamit ni Jehova an mga tinanom na linalang niya tanganing magtao ‘nin buhay saka hinangos sa gabos na tawo.’ (Gui. 17:25, BPV) * Pambihirang kadunungan nanggad!

10, 11. Paano ihinahayag kan monarch butterfly asin kan atibagros an kadunungan ni Jehova?

¹⁰ An kadunungan ni Jehova nahihiling man sa kadakul na linalang na nabubuhay sa satong pambihirang planeta. Kinakarkulo na igwa nin mga 2 milyon sagkod sa 100 na milyon na klase (species) nin nabubuhay na bagay. (Basahon an Salmo 104:24.) Mangnuha an kadunungan na risang-risa sa pagkadisenyo kan pira sana sa mga linalang na ini.

¹¹ Halimbawa, an hutok kan monarch butterfly garo sana puro kan bolpen kadakula. Pero, kaya asin aram na marhay kaiyan kun paano magbalyo sa harayong lugar na haros 3,000 kilometros an distansiya, puon Canada sagkod sa sarong partikular na kadlagan sa Mejico, gamit an saldang tanganing masusog an tamang direksiyon. Paano ini nagigibo kaiyan mantang an saldang naghihiro sa kalangitan? Dinisenyo ni Jehova an saditon na hutok kaiyan na may kakayahan na susugon an tamang direksiyon dawa naghihiro an saldang. Mangnuhon man an mata kan atibagros (dragonfly). An kada saro sa duwang mata kan linalang na ini kompuwesto nin mga 30,000 na lente. Pero, kaya kan saditon na hutok kan atibagros na masabutan an mga signal hali sa gabos na lenteng iyan asin marisa dawa an dikiton na hiro sa palibot kaiyan.

12, 13. Ano an hinahangaan mo sa pagkadisenyo ni Jehova sa mga selula na minakompuwesto kan saimong hawak?

¹² Mas kahanga-hanga pa ngani an pagkadisenyo ni Jehova sa mga selula na minakompuwesto sa gabos na nabubuhay na linalang. Halimbawa, an saimong hawak kompuwesto nin mga 100 na trilyon na selula. Sa laog kan kada selulang iyan, igwa nin garo saradit na pisi na inaapod na DNA (deoxyribonucleic acid). Nakasaray diyan an kadaklan na impormasyon na kaipuhan tanganing mabilog an saimong hawak.

¹³ Gurano kadakul na impormasyon an nasa DNA? Ikumparar an kapasidad nin sarong gramo nin DNA asin nin sarong compact disc (CD). Kayang isaray sa sarong CD an gabos na impormasyon na yaon sa sarong diksiyonaryo. Kahanga-hanga ini huling an CD saro sanang manipis na plaka na gibo sa plastik. Pero, an kapasidad nin saro sanang gramo nin DNA  katumbas nin sarong trilyon na CD! Sa ibang pananaram, an sarong kutsarita nin pinaalang na DNA kayang magsaray nin igong impormasyon tanganing makagibo nin mga tawo na an bilang mas dakul nin 350 beses sa populasyon ngunyan kan kinaban!

14. Huli sa mga nadiskubre kan mga siyentista, ano an saimong namamatian manungod ki Jehova?

¹⁴ Sinabi ni Hading David na an impormasyon na kaipuhan tanganing mabilog an hawak nin sarong tawo garo nakasurat sa sarong libro. Manungod sa Diyos na Jehova, siya nagsabi: “Nahiling kan saimong mga mata dawa kan ako embrayo pa, asin nakasurat sa saimong libro an gabos na kabtang ko, kan mga aldaw na nahaman an mga iyan asin mayo pa ni saro sa mga iyan.” (Sal. 139:16, NW) Masasabutan niyato kun taano ta napahiro si David na umawon si Jehova kan iniisip-isip niya an pagkagibo sa saiya mismong hawak. Huli sa mga nadiskubre kan mga siyentista sa nag-agi pa sanang mga taon, urog pa ngani kitang napapahanga pag hinuhurop-hurop ta an pagkagibo ni Jehova sa sato. An mga nadiskubreng ini nagtatao sa sato nin urog pang dahilan na mag-uyon sa salmista na nagsurat manungod ki Jehova: ‘Pasasalamatan taka, huli ta makatatakot asin makangangalas an pagkagibo sako. Makangangalas an saimong mga gibo, asin an kalag ko namimidbid iyan nin marhay.’ (Sal. 139:14) Kaya, paanong dai mahihiling kan mga tawo na ihinahayag kan mga linalang na igwa nin sarong buhay na Diyos?

15, 16. (a) Paano an satong mga publikasyon nakakatabang na pararumon an satong pag-apresyar sa kakayahan ni Jehova sa paglalang? (b) Anong artikulo sa “Was It Designed?” an nangurugnang nagustuhan mo?

¹⁵ Sa laog nin dakul na dekada, minilyon na tawo an natabangan kan magasin na Awake! na mapahalagahan an mga bagay na ihinahayag kan mga linalang manungod sa satong buhay na Diyos. Halimbawa, an Setyembre 2006 na isyu may titulong “Is There a Creator?” Katuyuhan kan bilog na isyung iyan na tabangan idtong mga nabuta kan doktrina nin ebolusyon asin creationism. Mapadapit sa espesyal na isyung iyan, sarong sister an nagsurat sa sangang opisina sa Estados Unidos: “Marahayon an resulta kan kampanya sa pag-alok kan espesyal na isyung ini. May sarong babayi na naghagad nin 20 kopya. Maestra siya sa biology asin gusto niyang magkaigwa kaini an mga estudyante niya.” Sarong brother an nagsurat: “Aktibo na ako sa paglilingkod sa langtad puon pa kan huring mga taon kan dekada nin 1940 asin ma-75 anyos na ako, pero dai pa ako nagin arog kaini kaugma sa sakong paglilingkod sa langtad kan iinaalok kan bulan na ini an espesyal na isyu kan Awake!”

¹⁶ Sa nakaagi pa sanang mga taon, an kadaklan sa mga isyu kan Awake! igwa kan tampok na “Was It Designed?” Itinatampok sa halipot na mga artikulong ini an kahanga-hangang pagkadisenyo na mahihiling sa mga linalang asin kun paano pinagmamaigutan kan mga tawo na arugon an Ekspertong Disenyador. Tanganing tabangan kita na magtao nin kamurawayan sa Diyos, ilinuwas kan 2010 an bagong brosyur na Linalang daw an Buhay? An magagayon na ritrato asin nakakapagtukdong mga drowing sa publikasyon na ini dinisenyo tanganing pararumon an satong pag-apresyar sa kakayahan ni Jehova sa paglalang. An mga hapot sa katapusan kan kada seksiyon nakakatabang sa nagbabasa na pag-isipan an impormasyon na binasa pa sana niya. Nagamit mo na daw an brosyur na ini sa pagpapatotoo sa harong-harong, sa pampublikong mga lugar, o sa impormal na paagi?

17, 18. (a) Mga magurang, paano nindo mapapakusog an kumpiyansa kan saindong mga aki sa saindang kakayahan na idepensa an saindang pagtubod? (b) Paano nindo ginagamit sa saindong pampamilyang pagsamba an mga brosyur dapit sa paglalang?

¹⁷ Mga magurang, ginamit na daw nindo an makulor na brosyur na ini sa saindong mga aki bilang kabtang kan saindong pampamilyang pagsamba? Kun iyo, matatabangan nindo sinda na urog na pahalagahan an satong buhay na Diyos. Tibaad igwa kamo nin tin-edyer na mga aki na nasa hayskul. Sinda partikularmenteng pinupuntirya kan mga nagtutukdo kan palsong doktrina nin ebolusyon. An mga siyentista, maestra, dokumentaryo dapit sa naturalesa, pati an media, paagi sa mga programa kaiyan sa TV asin pelikula, nagpapalakop kan ideya na an ebolusyon totoo. Matatabangan nindo an saindong tin-edyer na mga aki na labanan an siring na mga propaganda paagi sa paggamit kan saro pang  brosyur, an The Origin of Life—Five Questions Worth Asking, na ilinuwas man kan 2010. Arog kan brosyur na Linalang daw an Buhay?, dinadagka kaini an mga hoben na patalubuon an saindang “kakayahan sa pag-iisip.” (Tal. 2:10, 11, NW) Tinutukduan sinda kaiyan na analisaron kun baga lohikal an itinutukdo sa sainda sa eskuwelahan.

¹⁸ An brosyur na Origin of Life dinisenyo tanganing tabangan an mga estudyante na ebalwaron an nakakabiglang mga bareta na nagsasabi na an mga siyentista may nanumpungan na mga fossil kan inaapod nindang mga “missing link.” Dinadagka sinda kaini na magkongklusyon sa saindang sadiri kun baga pinapatunayan talaga kan mga baretang iyan na an tawo naghali sa mas hababang klase nin mga linalang. Tinutukduan man sinda kaiyan kun paano sisimbagon an mga paghihingako na napatunayan na kan mga siyentista sa saindang mga laboratoryo na an buhay puwedeng lumataw nin basta sana. Mga magurang, kun gagamiton nindo an brosyur na ini, dakula an magigibo nindo tanganing mapakusog an kumpiyansa kan saindong mga aki sa saindang kakayahan na simbagon an mga naghahagad nin paliwanag kun taano ta nagtutubod sinda na may Kaglalang.—Basahon an 1 Pedro 3:15. *

19. Igwa kita gabos nin anong pribilehiyo?

¹⁹ An siniyasat na marhay na impormasyon na yaon sa mga publikasyon na inaako ta paagi sa organisasyon ni Jehova nagtatabang sa sato na maapresyar paagi sa mga bagay sa palibot an saiyang magayon na mga kuwalidad. Ini matibay na ebidensiya na nagpapahiro sa sato na umawon nin lubos an satong Diyos. (Sal. 19:1, 2) Sarong pribilehiyo nanggad niyato na itao ki Jehova, an Kaglalang kan gabos na bagay, an onra asin kamurawayan na maninigo nanggad sa saiya!—1 Tim. 1:17.