Arogon an Saindang Pagtubod

Nakanood Sia nin Leksion Dapit sa Pagkaherak

DAKOL an panahon ni Jonas tanganing mag-isip. Sia madali nang magbaklay nin labing 800 kilometros, na malawig nin mga sambulan o tibaad mas haloy pa ngani. Enot, kinaipuhan niang pumili kun sa mas halipot o sa mas ligtas na mga ruta sia maagi dangan dirediretso niang babaklayon an dai mabilang na kababan asin kabukidan. Kinaipuhan niang mag-agi sa gilid kan mahiwas na Desierto nin Siria, magbalyo sa mga salog na arog kan dakulang Eufrates, asin makidagos sa mga dai nia kamidbid sa mga banwaan saka baryo nin Siria, Mesopotamia, asin Asiria. Sa paglihis nin mga aldaw, inisip-isip nia an destinasyon na kinakatakotan niang gayo, asin sia parani nang parani sa siudad na iyan​—an Nineve.

Sarong bagay an siertong aram ni Jonas: Dai na sia makakaatras asin makakadulag sa asignasyon na ini. Prinobaran na nia iyan kaidto. Kan enot siang sugoon ni Jehova na magduman asin magpaabot nin mensahe nin paghokom sa makapangyarihan na kutang ini nin Asiria, tolos-tolos na suminakay si Jonas sa barko na paibong an direksion. Pagkatapos kaiyan, nagpaabot si Jehova nin makosog na unos, asin dai nahaloy naheling ni Jonas na huli sa saiyang pagrebelde namemeligro an buhay kan gabos na nakasakay. Tanganing ikaligtas an pusoan na mga marinero, sinabihan nia sinda na ihulog sia sa dagat. Minsan ngani nag-aalangan, ihinulog ninda sia, asin inisip ni Jonas na seguradong magagadan na sia. Alagad, nagsugo si Jehova nin sarong dakulaon na sira tanganing halonon si Jonas asin iluwa ini na ligtas sa baybayon pagkatapos nin mga tolong aldaw. Huli kaiyan, si Jonas napangalas asin nagin mas makinuyog. *​—Jonas, kapitulo 1, 2.

Kan si Jonas sugoon ni Jehova sa ikaduwang beses na magpasiring sa Nineve, makinuyog na nagpasirangan an propeta para sa halawig na pagbaklay na ini. (Jonas 3:​1-3) Minsan siring, lubos daw siang nabago kan disiplina ni Jehova? Halimbawa, kinaherakan sia ni Jehova, na nagligtas sa saiya sa pagkalamos, nagpugol na padusahan sia sa pagrebelde nia, asin nagtao sa saiya nin saro pang oportunidad na gibohon an asignasyon na ini. Pagkatapos kan gabos na ini, nakanood na daw si Jonas na maherak sa iba? An pagkaherak sarong leksion na parateng depisil manodan nin bakong sangkap na mga tawo. Helingon niato kun ano an manonodan ta sa mga inagihan ni Jonas.

Sarong Mensahe nin Paghokom Asin Sarong Makangangalas na Reaksion

An pagmansay ni Jonas sa Nineve bakong arog kan ki Jehova. Mababasa niato: “Ngonyan an Nineve siudad na dakula sa Dios.” (Jonas 3:3) An rekord kan Jonas tolong beses na kinotar si Jehova na inaapod an “Nineve na dakulang siudad.” (Jonas 1:2; 3:2; 4:11) Taano ta dakula, o mahalaga, para ki Jehova an siudad na ini?

An Nineve sarong suanoy na siudad, na kabale sa enot na mga siudad na inestablisar ni Nimrod pagkatapos kan Baha. Iyan mahiwas, sarong dakula asin sibot na rehion na minalataw na may sakop na nagkapira pang siudad, na tolong aldaw an kaipuhan kun lalakawon an mang-ibong-ibong na poro kaiyan. (Genesis 10:11; Jonas 3:3) An Nineve talagang kahangahanga, may halangkaw asin magayon na mga templo, masarig na mga lanob, asin iba pang edipisyo. Alagad bakong an mga bagay na ini an dahelan kaya mahalaga ki Jehova Dios an siudad na iyan. Mga tawo an mahalaga sa saiya. Dakula an populasyon kan Nineve kan panahon na iyan. Sa ibong kan saindang karatan,  nagmamakolog sa sainda si Jehova. Pinapahalagahan nia an buhay nin tawo asin an potensial kan kada indibiduwal na magsolsol asin makanood na gibohon an tama.

Kan sa katapustapusi makaabot na si Jonas sa Nineve, an dakulaon na populasyon kaiyan na labing 120,000 tibaad orog pa nganing nagpatakot sa saiya. * Sia naglakaw sa laog nin sarong aldaw, na minalaog sa matawong siudad na iyan, na tibaad naghahanap nin angay asin sentrong lugar tanganing ponan an pagpaabot kan saiyang mensahe. Paano sia makikikomunikar sa mga tawong ini? Nakanood daw siang magtaram kan lenguahe nin mga Asirio? O an abilidad daw na iyan itinao sa saiya ni Jehova paagi sa milagro? Dai niato aram. Posibleng ginamit ni Jonas an sadiri niang lenguahe na Hebreo sa pagbalangibog asin naggamit sia nin interprete tanganing ikasabi iyan sa mga taga Nineve. Ano man an nangyari, an saiyang mensahe simple asin dai sia gigibohon na popular: “Kuarentang aldaw na sana, asin an Nineve gagabaon na.” (Jonas 3:4) Sia nagtaram nin may kapusoan asin paorootro. Sa paggibo kaiyan, nagpaheling sia nin pambihirang kosog nin boot asin pagtubod, mga kualidad na orog na kaipuhan nin mga Kristiano ngonyan kisa kasuarin man.

Nakua ni Jonas an atension kan mga taga Nineve. Daing duwa-duwa na inandam nia an saiyang sadiri sa antipatiko asin madahas na reaksion kan mga tawo. Sa kabaliktaran, may nangyaring pambihirang bagay. Naghinanyog an mga tawo! An saiyang mga tataramon marikas na nakalakop. Dai nahaloy, pinag-orolayan kan bilog na siudad an hula ni Jonas dapit sa kalaglagan. An rekord ni Jonas nagsasabi sa sato: “An mga tawo sa Nineve nagpoon na magturubod sa Dios, asin nagbalangibog sinda nin pag-ayuno asin nagsulot nin telang sako, magpoon sa pinakadakula sa sainda sagkod sa pinakasadit sa sainda.” (Jonas 3:5) An mga mayaman asin dukha, makosog asin maluya, hoben asin gurang pararehong nagpaheling nin pagsolsol. Dai nahaloy, nabaretaan kan hade an dapit sa pagsolsol na ini kan mga tawo.

An hade nagpoon man na matakot sa Dios. Buminuhat sia sa saiyang trono, hinuba an saiyang luhosong gubing na panghade, nagsulot nin magaspang na tela na iyo man an ginagamit kan saiyang nasasakopan, asin “tuminukaw [pa ngani] sa abo.” Kaiba kan saiyang “nobleng mga tawo,” nagtao sia nin dekreto na ginibong sarong opisyal na pagboot kan hade an popular na pagsadiring boot nin mga tawo na mag-ayuno. Ipinagboot nia na magsulot nin telang sako an gabos, dawa an magarong mga hayop. * Mapakumbaba niang inadmitir na an saiyang nasasakopan nagkasala nin karatan asin kadahasan. Nagpahayag man sia nin paglaom na magpapaheling nin pagkaherak an tunay na Dios kun maheling na nagsosolsol sinda, na nagsasabing: ‘An Dios tibaad magpondo sa saiyang naglalaad na kaanggotan, tangani na kita dai mapara.’​—Jonas 3:​6-9.

An nagkapirang kritiko nagpahayag nin pagduda sa siring karikas na pagbago nin puso kan mga taga Nineve. Minsan siring, an mga nag-espesyalisar sa Biblia nagsabi na an arog kaiyan na paghiro kaoyon kan pagigin superstisyoso asin madaling magbago kan mga tawo sa siring na mga kultura kan suanoy na mga panahon. Ano man an nangyari, kan huri sinambit mismo ni Jesu-Cristo an pagsolsol kan mga taga Nineve. (Mateo 12:41) Aram nia kun ano an sinasabi nia, huling buhay na sia kaidto sa langit asin naheling nia an mga pangyayaring iyan. (Juan 8:​57, 58) Pero, ano an reaksion ni Jehova sa pagsolsol kan mga taga Nineve?

An Pagkakalaen kan Pagkaherak nin Dios Asin kan Sobrang Pagkaestrikto nin Tawo

Kan huri si Jonas nagsurat: “Naheling kan tunay na Dios an saindang mga gibo, na sinda nagbaya na sa saindang maraot na dalan; kaya an  tunay na Dios nagbasol sa kapahamakan na sinabi niang papangyayarihon sa sainda; asin dai nia iyan pinangyari.”​—Jonas 3:10.

Nangangahulogan daw ini na napasala si Jehova sa saiya mismong paghokom manongod sa Nineve? Dai. An Biblia nagsasabi dapit ki Jehova: “Sangkap an saiyang gibo, huli ta an gabos niang dalan hustisya. Dios nin kaimbodan, na sa saiya mayo nin inhustisya.” (Deuteronomio 32:4) Nahale na sana an matanos na kaanggotan ni Jehova sa Nineve. Naheling nia na nagbago an mga tawong iyan asin dai na angay an padusang itatao kutana nia sa sainda. Panahon ini na magpaheling nin pagkaherak an Dios.

Si Jehova bakong arog kan estriktohon, daing pakilabot, asin maisog pa nganing Dios na parate nanggad na ilinaladawan nin mga namomoon sa relihion. Sa kabaliktaran, sia rasonable, madaling makibagay, asin maheherakon. Kun nagdedesisyon sia na padusahan an mga maraot, ginagamit nia nguna an saiyang mga representante sa daga tanganing patanidan an mga tawo, huling gustong-gusto nia na maheling na gibohon kan mga maraot an arog kan ginibo kan mga taga Nineve​—magsolsol asin magbago kan saindang dalan. (Ezequiel 33:11) Sinabi ni Jehova sa saiyang propeta na si Jeremias: “Sa ano man na oras na ako magtaram tumang sa sarong nasyon asin tumang sa sarong kahadean na sakong gagaboton iyan asin gagabaon iyan patin lalaglagon iyan, asin an nasyon na iyan magbaya nanggad sa karatan kaiyan na tumang dian ako nagtaram, pagbabasolan ko man an kapahamakan na sakong inisip na gibohon dian.”​—Jeremias 18:​7, 8.

Kaya, sala daw an hula ni Jonas? Bako; inotob kaiyan an katuyohan kaiyan bilang sarong patanid. An patanid na iyan basado sa maraot na dalan kan mga taga Nineve, na binago ninda pagkatapos kaiyan. Kun an mga taga Nineve magbalik sa saindang maraot na dalan, hohokoman sinda nin Dios. Iyan mismo an nangyari kan huri.​—Sofonias 2:​13-15.

Ano an reaksion ni Jonas kan an paglaglag dai nangyari sa panahon na inaasahan nia? Mababasa niato: “Pero para ki Jonas, iyan dai nanggad nia nagustohan, asin sia nag-init sa kaanggotan.” (Jonas 4:1) Namibi pa ngani si Jonas sa paagi na garo baga itinatanos nia an Makakamhan sa Gabos! Sinabi ni Jonas na nagdanay na sana kutana sia sa sadiri  niang lugar. Sinabi nia na aram na nia kaidto pa na dai mapaabot si Jehova nin kalamidad sa Nineve, na ginagamit pa ngani iyan bilang sarahotan sa pagdulag nia kaidto pasiring sa Tarsis. Dangan nakiolay sia na magadan na sia, na sinasabing magigin mas marahay an kagadanan kisa sa buhay.​—Jonas 4:​2, 3.

Ano an ikinakapurisaw ni Jonas? Dai niato kayang aramon an gabos na naglaog sa isip nia, alagad aram niato na ibinalangibog nia sa gabos na tawong iyan na lalaglagon an Nineve. Naniwala sinda sa saiya. Asin ngonyan, mayong mangyayaring paglaglag. Natakot daw siang olog-ologon o ibilang na falsong propeta? Ano man an nasa isip nia, dai nia ipinaggayagaya an pagsolsol nin mga tawo o an pagkaherak ni Jehova. Imbes, sia garo baga paorog nang paorog na naaanggot, naheherak sa sadiri, asin sa pagmate nia naraot an saiyang reputasyon. Pero, minalataw na an maheherakon na Dios ni Jonas may naheling pang karahayan sa napupurisaw na tawong ini. Imbes na padusahan si Jonas sa pagkadaing galang nia, si Jehova naghapot sana sa saiya nin sarong maboot asin mapagsiyasat na hapot: “Ika daw tama na maanggot nin labi-labi?” (Jonas 4:4) Si Jonas daw nagsimbag lamang? Mayong sinasabi an Biblia.

Kun Paano ni Jehova Tinokdoan nin Leksion si Jonas

An desganadong propeta naghale sa Nineve asin nagpasiring, bako sa saiyang lugar, kundi sa sirangan, na may kabukidan na duman natatanaw an rehion na iyan. Naggibo sia nin sadit na masisirongan asin nagdanay dian tanganing maghalat saka masdan an Nineve. Tibaad naglalaom pa sia na maheling iyan na linalaglag. Paano totokdoan ni Jehova na magin maheherakon an matagas an payo na tawong ini?

Sa laog nin sarong banggi, pinatubo ni Jehova an sarong barantiong. Pagmata ni Jonas, naheling nia an marambong na tinanom na ini, na may dakulang mga dahon na orog nanggad na nagtatao nin limpoy sa saiya kisa sa maluyang klaseng sirongan nia. Naogma siang marhay. “Si Jonas naggayagayang marhay” huli sa tinanom, na tibaad minamansay na an milagrosong paglataw kaiyan tanda nin bendisyon asin pag-oyon nin Dios. Minsan siring, may gustong gibohon si Jehova para ki Jonas na orog pa sa basta paglimpoy sa saiya asin paghale sa saiyang garo sa aking pagkaanggot. Gusto niang maabot an puso ni Jonas. Kaya naggamit an Dios nin sarong ulod tanganing raoton asin gadanon an tinanom. Dangan nagpaabot sia nin “nakakadangdang na doros hale sa sirangan” sagkod na haros ‘madismayo’ na si Jonas huli sa init. Sa giraray nadesganar sia, asin nakiolay sia sa Dios na magadan na sia.​—Jonas 4:​6-8.

Hinapot giraray ni Jehova si Jonas kun tama daw na maanggot ini, na ngonyan huli sa pagkagadan kan barantiong. Imbes na magsolsol, ipinangatanosan ni Jonas an saiyang sadiri, na nagsasabi: “Ako tama na naanggot nin labi-labi, sagkod sa kagadanan.” Oras na tanganing malinaw na ipaliwanag ni Jehova an leksion.​—Jonas 4:9.

Nangatanosan si Jehova ki Jonas, na sinasabi na namomondo an propeta sa pagkagadan nin saro sanang tinanom na tuminubo sa laog nin sarong banggi, na dai man itinanom ni pinatubo ni Jonas. Dangan nagkongklusyon an Dios: “Kun para sa sako, dai daw ako dapat na maherak sa Nineve na dakulang siudad, na dian igwa nin labi sa siento beinte mil katawo na dai man lamang nakakaaram kan pagkakalaen kan saindang toong kamot  asin kan saindang wala, apuera sa dakol na magarong hayop?”​—Jonas 4:​10, 11. *

Nasasabotan daw nindo an mahalagang praktikal na leksion ni Jehova digdi? Mayo lamang ginibo si Jonas tanganing atamanon an tinanom na iyan. Sa ibong na lado, si Jehova an Ginikanan nin buhay kan mga taga Nineve asin nagsustenir sa sainda arog kan ginigibo nia sa gabos na linalang sa daga. Taano ta mas papahalagahan ni Jonas an sarong tinanom kisa sa buhay nin 120,000 katawo, apuera pa sa gabos nindang ataman na hayop? Bako daw na iyan huli ta tinogotan ni Jonas an saiyang kaisipan na magin maimot? An totoo, nasayang sia sa tinanom huli sana ta nakikinabang sia dian. Bako daw na an kaanggotan nia manongod sa Nineve huli man sa maimot niang mga motibo​—sarong mapalangkaw na kamawotan na dai mapasupog, na mapatunayan na tama sia?

Sarong hararom na leksion nanggad! An hapot iyo ini, Isinapuso daw ni Jonas an leksion? An libro na inginaran sa saiya nagtatapos paagi sa hapot ni Jehova na dai pa nasisimbag. Tibaad magsabi an nagkapirang kritiko na dai noarin man nagsimbag si Jonas. Pero, an totoo, yaon dian an simbag nia. Iyan an libro mismo. Aram nindo, ipinaparisa kan ebidensia na si Jonas an nagsurat kan libro na inginaran sa saiya. Imahinara na sana an propetang iyan, na sa giraray ligtas na nasa saiyang sadiring lugar asin isinusurat an pangyayaring ini. Haros maiimahinar niato an sarong mas gurang, mas madonong, asin mas mapakumbabang tawo na mamondong nagpipilingpiling mantang ilinaladawan nia an saiya mismong mga sala, an saiyang pagrebelde, asin an saiyang katagasan nin payo sa pagsayuma na magpaheling nin pagkaherak. Malinaw nanggad na nakanood si Jonas sa madonong na pagtotokdo ni Jehova. Nakanood siang magin maheherakon. Makakanood man daw kita?

[Mga Nota sa Ibaba]

[Blurb sa pahina 16]

Gustong-gusto nin Dios na maheling na an mga maraot nagsosolsol asin nagbabago kan saindang dalan, arog kan ginibo kan mga taga Nineve

[Blurb sa pahina 17]

Ginamit nin Dios an barantiong tanganing tokdoan si Jonas nin leksion dapit sa pagkaherak