Bushe Ifyaba mwi Buuku lya Ukusokolola Fipilibula Cinshi?
Icasuko ca mu Baibolo
Ishina lya ciGriki ilya ibuuku lya Ukusokolola ni A·po·kaʹly·psis, ilipilibula “Ukufimbula.” Ili ishiwi lipilibula Ukusokolola pantu ili ibuuku lilasokolola ifintu ifyafisama e lyo lilasokolola ne fikacitika ku ntanshi ifyalembelwe kale sana. Amasesemo ayengi ayaba muli ili ibuuku tayalafikilishiwa.
Ifyaba mwi Buuku lya Ukusokolola
Intendekelo.—Ukusokolola 1:1-9
Amashiwi ayo Yesu alembeele ifilonganino 7.—Ukusokolola 1:10-3:22.
Icimonwa pali Lesa ninshi ali pa cipuna ca bufumu mu muulu.—Ukusokolola 4:1-11.
Ifimonwa, umo fyakonkanina:
Ifikakatikilo 7.—Ukusokolola 5:1-8:6.
Amapenga 7, aya kulekeleshako yatatu yalanda pa finkunka fitatu.—Ukusokolola 8:7-14:20.
Imbale 7, umwali ifinkunka, kabili icinkunka cimo na cimo cilangilila ubupingushi bwa kwa Lesa ubuli no kwisa pa calo.—Ukusokolola 15:1-16:21.
Ifimonwa ifilanga ukonaulwa kwa balwani ba kwa Lesa.—Ukusokolola 17:1-20:10.
Ifimonwa pa mapaalo ya kwa Lesa ku bakekala ku muulu na pa calo.—Ukusokolola 20:11-22:5.
Insondwelelo.—Ukusokolola 22:6-21.
Ifingamwafwa ukumfwikisha ifyaba mwi buuku lya Ukusokolola
Ilyashi ilyaba mwi buuku lya Ukusokolola lisuma, talifwile ukutiinya ababomfi ba kwa Lesa. Nangu ca kuti abantu abengi bamona kwati ishiwi ukwafuma ishina lya kuti Ukusokolola lilanda pa tuyofi tukalamba, ibuuku lya Ukusokolola litendeka no kupwa na mashiwi ayatila alipaalwa onse uubelenga, uumfwa no kukonka amashiwi ayalembwa muli ili ibuuku.—Ukusokolola 1:3; 22:7.
Mwi buuku lya Ukusokolola mwaba “ifishibilo” nelyo ifimpashanya, ifyalembwa mu mampalanya.—Ukusokolola 1:1.
Ifintu ifingi e lyo ne fishibilo ifyalandwapo mwi buuku lya Ukusokolola fyalilandwapo na mu mabuuku yambi aya mu Baibolo:
Yehova—e “Lesa wa cine mu muulu” kabili e Kabumba wa fintu fyonse.—Amalango 4:39; Amalumbo 103:19; Ukusokolola 4:11; 15:3.
Yesu Kristu—“Mwana wa mpaanga uwa kwa Lesa.”—Yohane 1:29; Ukusokolola 5:6; 14:1.
Satana Kaseebanya—mulwani wa kwa Lesa.—Ukutendeka 3:14, 15; Yohane 8:44; Ukusokolola 12:9.
Babiloni Mukalamba—aba kwati musumba wa Babiloni (Babele) uwa ku kale, umulwani wa kwa Yehova Lesa na babomfi bakwe, e kwafuma ubufi ubo aba mapepo basambilisha abantu.—Ukutendeka 11:2-9; Esaya 13:1, 11; Ukusokolola 17:4-6; 18:4, 20.
“Bemba”—abantu ababifi abapata Lesa.—Esaya 57:20; Ukusokolola 13:1; 21:1.
Ifyo balebomfya pa cikuulwa ca mushilo ico balepepelapo Lesa—icipao ca cipangano, bemba uwaba nge cilola (imbale umwa kusambila), inyali, ifyanunkila ifyo balepeela kuli Lesa, ne cipailo apo balepeelela amalambo.—Ukufuma 25:10, 17, 18; 40:24-32; Ukusokolola 4:5, 6; 5:8; 8:3; 11:19.
Ifiswango—fimininako amabuteko ya bantunse.—Daniele 7:1-8, 17-26; Ukusokolola 13:2, 11; 17:3.
Amanambala ayabomfiwa mu mampalanya.—Ukusokolola 1:20; 8:13; 13:18; 21:16.
Ifimonwa filanda pa “bushiku bwa kwa Shikulu,” ubwatendeke ilyo Yesu ali Imfumu mu Bufumu bwa kwa Lesa ubwatampile ukuteka mu 1914. (Ukusokolola 1:10) Kanshi ifingi ifyaba mwi buuku lya Ukusokolola fikafikilishiwa ku ntanshi.
Nga tulefwaya ukumfwikisha ifyaba mwi buuku lya Ukusokolola, ifingatwafwa ni filya fine ifitwafwa ukumfwikisha ifyalembwa mu Baibolo yonse. Ne fi, mano ayafuma kuli Lesa e lyo na bantu abengatwafwa ukufyumfwikisha.—Imilimo 8:26-39; Yakobo 1:5.