KOLYOKOLYO wa myunga (Moloch horridus) uusangwa ku Australia, alikwata inkanda iyonka amenshi ayafuma kuli fubefube, ku mutonshi na ku mucanga uwabomba. Aya amenshi yalengila mu mubili no kuya ku kanwa pa kuti enganwa. Acita shani ifi? Nalimo icilenga uyu kolyokolyo alecita ifi, ni fintu inkanda yakwe yapangwa.

Tontonkanyeni pali ici: Inkanda ya kwa kolyokolyo uyu yalikwata sana amamba. Basayantisti batontonkanya ukuti amenshi nelyo umume nga waponena pa mamba yakwe, yalakonkoloka no kwingila mu nkanda iyakwata utwapala kwati tumipaipi utwaba pa kati ka mamba. Utu utumipaipi twalisuntinkana mpaka na ku kanwa.

Nomba finshi uyu kolyokolyo acita pa kuti alesenda amenshi ku molu no kuyapisha mu mubili mpaka yafika na ku kanwa ukwabula ukuti yabwelele pa nshi? Bushe uyu kolyokolyo onka shani amenshi nga akumya ifumo lyakwe apali umutonshi?

Abafwailisha pa fintu balisanga ifyo uyu kolyokolyo acita pa konka amenshi. Utumipaipi utwaba mu nkanda twalisuntinkana no tumipaipi tumbi utwaba mu mubili wakwe. Ifyo utu utumipaipi twapangwa filalenga amenshi yalepita bwino ica kuti te kuti yabwelele pa nshi nga yaingila mu nkanda ya kwa kolyokolyo. Kanshi kuti twatila inkanda ya kwa kolyokolyo uyu yaba kwati butonge.

Ba Janine Benyus, abakalamba ba mu kabungwe ka Biomimicry Institute batile, abapanga ifya kupangapanga nga baishiba ifyo uyu kolyokolyo onka amenshi, kuti bapanga fimashini ifyonka amenshi pa kuti filetalalika bwino ifikuulwa kabili kuti balekwata na menshi ya kunwa.

Muletipo shani? Bushe ifyo inkanda ya kwa kolyokolyo wa myunga yapangwa filanga ukuti asangwike fye nelyo kwali uwa mupangile?