1, 2. (1) ?I minim wanem se wan man i wan witnes, mo wanem samting we ol nius blong wol oli no talemaot? (2) ?From wanem Jehova i no nidim televisin no radio blong mekem ol man oli save hem?

?I MINIM wanem se wan man i wan witnes? Wan diksonari i eksplenem se wan witnes hem i “wan man we i luk wan samting i hapen nao i talemaot samting ya.” Long Saot Afrika, i gat wan niuspepa we oli kolem The Witness. Oli wokem niuspepa ya bitim 160 yia finis mo hem i blong talemaot ol tru ripot long saed blong ol samting we oli stap hapen. Taswe, nem blong hem i stret long wok blong hem. Man we i raetem niuspepa ya i talem se niuspepa ya bambae i givimaot ol ripot we “oli tru, i no gat wan toktok insaed we i giaman. Evri toktok oli tru nomo.”

² Sore tumas, ol nius blong wol we oli kamaot long televisin, radio, mo niuspepa, oli no talem stret nius blong plante samting we oli stap hapen tede. Mo oli no talemaot trutok long saed blong God mo samting we God i mekem finis. Jehova, we hem i hae rula blong heven mo wol, hem i no nidim ol samting ya blong mekem ol man oli save hem. Jehova i talem long profet Esikel blong i talemaot se: “Ol man blong olgeta kantri bambae oli savegud we mi mi Hae God.” (Esik. 39:7) Jehova i gat klosap 8 milian Witnes blong hem we oli stap talemaot hem long olgeta man long wol. Olgeta ya oli stap talemaot ol samting we God i mekem bifo, ol samting we hem i stap mekem naoia, mo ol samting we hem i promes blong mekem long fiuja. Long Aesea 43:10, Jehova i talem se: “Yufala i witnes blong mi. Mi mi jusumaot yufala blong yufala i man blong wok blong mi.”  Taem yumi wok strong long wok blong prij, yumi pruvum se yumi rili ol Witnes blong Jehova.

3, 4. (1) ?Wetaem ol Baebol Studen oli karem nem ya ol Witnes blong Jehova, mo oli harem olsem wanem? (Yu luk pija long stat blong stadi.) (2) ?Bambae yumi tokbaot wanem kwestin?

³ Nem blong Jehova bambae i stap blong olwe from we hem i “King we rul blong hem i stap oltaem nomo, gogo i no save finis.” Jehova i talem se: “Nem ya blong mi bambae i stap we i stap, we bambae i no save lus samtaem, mo ol laen blong yufala bambae oli stap singaot mi long nem ya.” (1 Tim. 1:17; Eks. 3:15; skelem wetem Prija 2:16.) !I wan bigfala ona blong karem nem blong Jehova! Long 1931, ol Baebol Studen oli glad tumas blong karem nem ya ol Witnes blong Jehova. Plante brata mo sista oli sanem ol leta blong talemaot se oli glad tumas blong karem nem ya. Wan kongregesen long Kanada i talem se, niufala nem ya i pulum olgeta blong oli wantem moa blong laef, long fasin we i leftemap nem blong Jehova.

⁴ ?Yu save soemaot olsem wanem se yu glad blong karem nem ya Witnes blong Jehova? Folem tok blong Aesea, ?yu save eksplenem from wanem Jehova i singaot yumi se ol Witnes blong hem?

5, 6. (1) ?Ol papa mo mama long Isrel oli talemaot Jehova olsem wanem? (2) ?Wanem narafala samting we oli mas mekem, mo from wanem ol papa mo mama tede oli mas mekem sem mak?

⁵ Jehova i jusum neson blong Isrel se oli ol witnes blong hem. Taswe, wanwan man Isrel i mas talemaot Jehova long ol man. (Aes. 43:10) Ol papa mo mama oli mekem olsem taem oli tijim pikinini blong olgeta, long ol samting we Jehova i mekem. Yu traem tingbaot. Jehova i talem long ol papa mo mama blong oli tijim pikinini blong olgeta long saed blong Pasova. Hem i talem se: ‘Sipos ol pikinini blong yufala oli askem long yufala se, “?Yumi stap mekem ol samting ya from wanem?” bambae yufala i mas talem long olgeta se, “Hemia sakrefaes blong Lafet blong Pasova ya. Yumi stap mekem  blong ona long Hae God, from we bifo, taem we mifala i stap long Ijip, hem i kilim ol man Ijip oli ded, be i pasova long ol haos blong mifala, i letem mifala i stap laef.”’ (Eks. 12:26, 27) Maet ol papa mo mama ya oli tokbaot taem ya we king blong Ijip i no wantem letem ol man Isrel oli go long draeples blong oli mekem wosip long Jehova. King ya i talem se: ‘?Hu ya Jehova ya? ?Weswe mi mi mas harem hem? ?From wanem mi mi mas letem ol man blong hem oli go?’ (Eks. 5:2) Nao maet ol papa mo mama ya oli eksplenem olsem wanem Jehova i ansa long king ya mo i soemaot se hem i gat olgeta paoa. Hemia taem hem i mekem ol ten trabol i kasem Ijip mo i sevem ol man Isrel long Red Si. Long taem ya, ol man Isrel oli luksave klia se Jehova i tru God, mo se oltaem ol promes blong hem oli kamtru.

⁶ Ol man Isrel oli harem se i wan bigfala ona blong stap olsem ol Witnes blong Jehova. Oli tokbaot ol gudgudfala samting we Jehova i mekem long ol pikinini blong olgeta mo long ol slef blong olgeta. Oli kasem save tu se oli mas mekem ol fasin we oli tabu. Jehova i talem se: “Mi mi Hae God, mi God blong yufala, mo yufala i mas tabu, yufala i mas klin gud, olsem we mi mi tabu, mi klin gud.” Yes, ol papa mo mama long Isrel bifo oli mas tijim ol pikinini blong olgeta blong oli tabu, i min se oli mas folem ol loa blong Jehova long laef blong olgeta. (Lev. 19:2; Dut. 6:6, 7) Ol papa mo mama tede, oli mas mekem sem mak. Oli mas tijim ol pikinini blong olgeta blong oli mekem ol fasin we i leftemap nem blong Jehova.—Ridim Ol Proveb 1:8; Efesas 6:4.

7. (1) ?Taem ol man Isrel oli obei long Jehova, hemia i mekem wanem long ol man blong narafala kantri? (2) ?Olgeta we oli karem nem blong God, oli mas wanem kaen man?

⁷ Taem ol man Isrel oli obei long Jehova, hem i blesem olgeta, mo samting ya i givim wan gudfala witnes long ol man. Yes, ol man blong narafala kantri oli luksave se Jehova i stap lukaotgud long ol man blong hem. (Dut. 28:10) Be sore tumas, ol man Isrel oli no obei long Jehova. Oli mekem wosip long ol giaman god blong ol man Kenan, nao fasin blong olgeta i kam nogud olgeta. Oli bonem pikinini blong olgeta olsem sakrefaes blong givim long ol god ya. Mo oli mekem i strong tumas long ol puaman. Yumi no mas mekem olsem olgeta. Yumi mas folem fasin blong Jehova we hem i tabu we i tabu, mo yumi mas tabu from we yumi karem nem blong hem.

8. ?Jehova i talem wanem long Aesea, mo tok blong hem i mekem wanem long Aesea?

⁸ Jehova i talem se bambae hem i mekem wan “niufala samting” mo bambae hem i mekem ol man blong hem oli fri bakegen, be long wan defren rod olgeta. (Aes. 43:19) Aesea japta 1 kasem 6 i tokbaot ol woning we Aesea i talemaot long saed blong trabol we bambae i kasem Jerusalem mo ol taon raonabaot long hem. Jehova i talem long Aesea blong i gohed, i givim woning long ol man Isrel, nating se Jehova i save se bambae oli no tanem tingting blong olgeta. Aesea i sek long tok blong Jehova, nao hem i wantem save se ol man Isrel bambae oli gohed blong no obei long Jehova kasem wetaem. Ale, Jehova i ansa se: “Bambae i stap olsem go kasem taem we ol taon ya bambae oli brokdaon olgeta, oli stap nating. Bambae i stap olsem go kasem taem we ol haos ya bambae oli stap nating, i no moa gat man i stap long olgeta. Bambae i stap olsem go kasem taem we kantri ya bambae i no moa gat man i stap long hem, i kam rabis olgeta.”—Ridim Aesea 6:8-11.

9. (1) ?Wetaem profet tok blong Aesea i kamtru? (2) ?Tede, yumi kasem wanem woning?

⁹ Blong samwe long 46 yia, Aesea i stap givim woning long ol man Isrel. Hem i stat blong givim woning ya long yia 778 bifo Kraes, long laswan yia blong rul blong King Usia. Mo hem i gohed olsem kasem taem we King Hesekia i rul, hemia samwe long yia 732 bifo Kraes. Biaen, Jehova i gohed blong givim woning long ol man blong hem, go kasem taem we hem i letem ol enemi oli spolem Jerusalem long yia 607 bifo Kraes. Yes, ol man Isrel oli kasem woning plante yia bifo we Jerusalem i  lus. Tede, ol man blong Jehova oli kasem ol woning long saed blong bigfala trabol we bambae i kamtru long fiuja. Blong plante yia nao, Wajtaoa i stap talemaot se i no longtaem rul blong Setan bambae i finis, mo Jisas Kraes bambae i rulum wol ya.—Rev. 20:1-3, 6.

10, 11. ?Wanem profet tok blong Aesea we ol man Isrel oli luk i kamtru?

¹⁰ Plante man Isrel we oli obei long tok blong Jehova, oli laef taem Jerusalem i lus. Olgeta ya oli letem ol man Babilon oli tekem olgeta olsem slef blong olgeta. (Jer. 27:11, 12) Seventi yia afta, oli luk profet tok blong Aesea i kamtru, we i se: “Olgeta. From we mi wantem sevem yufala, bambae mi mi sanem ol soldia oli go mekem faet long ol man blong taon ya Babilon. Bambae mi mi brekemdaon ol doa blong bigfala stonwol blong taon ya.”—Aes. 43:14.

¹¹ Folem profet ya, long naet blong manis Oktoba long yia 539 bifo Kraes, king blong Babilon wetem ol haeman blong hem, oli mekem lafet blong ona long ol god blong olgeta. Oli stap dring waen blong olgeta long ol kap we oli stilim long haos blong Jehova long Jerusalem. Be long sem naet ya nomo, King Sirus wetem ol soldia blong hem, oli go insaed long Babilon, mo oli winim ol man long taon ya. Long yia 538 no 537 bifo Kraes, King Sirus i talem long ol man Isrel blong oli gobak blong wokem haos tempol long Jerusalem. Jehova i lukaot gud long ol man Isrel taem oli stap wokbaot i gobak long Jerusalem. Ol samting ya oli kamtru stret olsem we Aesea i bin talemaot. Jehova i singaot ol man Isrel ya se: “Ol man we mi mi mekem olgeta blong oli kam man blong mi, mo olgeta ya, bambae oli save singsing blong presem nem blong mi.” (Aes. 43:21; 44:26-28) Taem ol man Isrel oli gobak long Jerusalem mo oli wokem gud haos blong God, oli luksave se Jehova i tru God mo se oltaem ol promes blong hem oli kamtru.

12, 13. (1) ?Hu i joen wetem ol man Isrel taem oli gobak blong wokem haos tempol long Jerusalem? (2) ?Wanem blesing we “ol narafala sipsip” oli gat from we oli sapotem ‘Isrel blong God’? ?Bambae oli mekem wanem long fiuja?

¹² Taem ol man Isrel oli gobak blong wokem haos tempol, plante man we oli no laen blong Isrel oli joen wetem olgeta blong mekem wosip long Jehova. Mo biaen bakegen, plante moa man blong ol narafala kantri tu oli joen wetem olgeta. (Esra 2:58, 64, 65; Esta 8:17) Tede, ol tabu Kristin oli “Isrel blong God.” Mo wan “bigfala kampani” blong “ol narafala sipsip” oli joen wetem olgeta, blong mekem wosip long Jehova. (Rev. 7:9, 10, NW; Jon 10:16; Gal. 6:16, NW) From samting ya, olgeta tu oli gat blesing ya blong karem nem ya ol Witnes blong Jehova.

¹³ Long niufala wol, yumi ol man long bigfala kampani bambae yumi mekem plante samting. Bambae yumi glad tumas blong tokbaot long ol man we oli laef bakegen, olsem wanem yumi bin stap olsem ol Witnes blong Jehova long ol las dei blong wol blong Setan.  Be blong kasem gudfala blesing ya, yumi mas tabu oltaem. Mo nating se yumi traehad blong folem ol rul blong Jehova, be yumi stap mekem mastik yet. Taswe, evri dei yumi mas askem long Jehova blong hem i fogivim yumi. Sipos yumi stap klin mo tabu, yumi soemaot se yumi glad we Jehova i letem yumi karem nem blong hem.—Ridim 1 Jon 1:8, 9.

14. ?Nem ya Jehova i minim wanem?

¹⁴ Yumi mas kasem save mining blong nem blong God, olsem nao bambae yumi luksave se hem i wan bigfala blesing blong yumi karem nem ya. Nem ya Jehova, i kamaot long wan Hibru tok we i min se “kam olsem.” Tok ya i soemaot aksen we man i mekem. Taswe, nem ya Jehova i minim “Hem i Mekem i Kam Olsem.” Mining blong nem ya i soemaot gud se Jehova i mekem olgeta samting long heven mo long wol, mo hem i stap mekem stamba tingting blong hem i kamtru. Be i no hemia nomo, taem ol samting oli stap hapen long wol, hem i stap mekem stamba tingting blong hem mo samting we hem i wantem, oli kamtru. I no gat wan man i save blokem hem. Setan tu i no save blokem hem.

15. ?Yumi lanem wanem long mining blong nem blong Jehova? (Yu luk bokis ya “ Jehova—Nem We i Gat Bigfala Mining.”)

¹⁵ Jehova i eksplenem moa, mining blong nem blong hem long Moses. Taem Jehova i sanem Moses blong i go tekemaot ol man Isrel long Ijip, hem i talem se: “Bambae Mi Mi Jenis i Kam Olsem We Mi Mi Wantem,” [no “Bambae Mi Mi Soemaot Mi Olsem We Mi Wantem Soemaot Mi”]. Mo hem i gohed i talem se: “Yu mas talem long ol pikinini blong Isrel se, God ya, ‘Bambae Mi Mi Jenis i Kam,’ hem nao i sanem mi mi kam long yufala.” (Eks. 3:14, NW) Taswe, Jehova i save kam olsem eni samting we hem i wantem, blong mekem stamba tingting blong hem i kamtru, long taem we hem i wantem. Jehova i pruvum long ol man Isrel we oli stap wok slef long Ijip se hem i save sevem olgeta, mo protektem olgeta, mo lidim olgeta, mo givim samting we oli nidim, blong bilif blong olgeta i strong mo blong oli harem gud long laef.

16, 17. (1) ?Olsem wanem yumi save soemaot se yumi glad blong karem nem blong God? (2) ?Bambae yumi tokbaot wanem long nekis stadi?

¹⁶ Tede, Jehova i no jenis. Nem blong hem i mekem yumi tingbaot bakegen, se hem i save kam olsem eni samting we hem i wantem, blong hem i save lukaot gud long ol man blong hem. Hem i givim evri samting we yumi nidim blong yumi laef mo blong bilif blong yumi i stap strong oltaem. Be nem blong Jehova i tijim yumi long wan narafala samting. ?Wanem samting ya? Jehova i save yusum ol samting we hem i wokem, blong mekem stamba tingting blong hem i kamtru. Wan eksampol hemia se, hem i yusum ol Witnes blong hem blong oli mekem wok blong hem. Taem yumi tingbaot samting ya, hemia i mas pusum yumi blong yumi mekem gud ol wok we hem i askem yumi blong mekem. Kåre i wan brata blong Nowei we i mekem wok blong paenia blong 70 yia finis. Hem i talem se: “Mi mi harem se i rili wan bigfala blesing blong mekem wok blong Jehova, King ya blong olwe, mo blong stap olsem man blong hem we i holem tabu nem blong hem. Mo i wan blesing tu blong luk olsem wanem ol man oli glad tumas taem oli kasem save long trutok blong Baebol. Yes, mi mi glad tumas blong tijim olgeta long samting we sakrefaes blong Jisas i mekem blong givhan long ol man, blong oli save laef olwe long pis long wol ya we stret fasin nomo i stap long hem.”

¹⁷ Long sam ples, i hadwok blong faenem ol man we oli wantem save Jehova. Be olsem Kåre, yumi glad tumas taem yumi faenem wan man we hem i wantem save nem blong God. ?Be olsem wanem yumi save stap olsem Witnes blong Jehova, mo long semtaem, Witnes blong Jisas? Bambae yumi tokbaot ansa blong kwestin ya long nekis stadi.