Talagsaong mga Linalang sa Kalasangan sa Tasmania

KON maadlaw, ang kalasangan linaw ug hilom. Kon magabii, ang makapanglimbawot nga mga ngulob ug piliik maglanoglanog. Diin kini gikan? Gikan sa agresibong mananap nga ngil-ad ug ngalan—ang Tasmanian devil. Ang dagway ug tingog niining bus-ok ug lawas nga mga mananap makahahadlok, ilabina dihang mangaon silag patayng mananap. Ang ilang pagpamanghag dihang mag-ilogay ug kaon maoy pagpanghulga lang.

Kilabon ra nilag kaon ang patayng mananap. Habhabon sa ilang kusgang apapangig ug ngipon ang bisan unsang patayng mananap—apil panit, bukog, ug uban pa. Gani, sulod lang sa 30 minutos ang Tasmanian devil makahurot ug pagkaon nga motumbas ug 40 porsiyento sa iyang timbang—katumbas kini sa tawong mokaon ug 25 kilos nga sud-ang karne sa usa lang ka kan-anan!

Ang mas makalingaw mao ang buotang wombat, usa ka tambok nga mananap nga nindot kaayong kugoson. Sama sa ubang marsupial, ang baye nga wombat dunay bulsabulsa sa lawas ug nagpasuso sa iyang nati. Apan, lahi sa ubang marsupial, ang entrada sa bulsabulsa anaa sa luyo. Haom lang kini aron dili masudlag yuta ug magkabulingit ang iyang nati samtang nagkalot ug lungag. Duna sab silay mga ngipon nga sigeg tubo—nga dako kaayog tabang sa pagkitkit sa mga babag sama sa gamot samtang sila mangalot. Bisan pag tambok, ang mga wombat liksi ug daling makapunit ug mga dahon ug ihungit kini.

 Ang laing katingalahang mananap mao ang platypus. Ang sungo ug tiil niini sama sa itik, ang lawas ug balhibo sama sa otter, ug ang ikog sama sa beaver. Kini mangitlog sama sa manok, mangalot sama sa wombat, ug magpasuso sa iyang nati sama sa oso. Busa, ang unang siyentista nga nagsusi niini nagduda kon tinuod ba kini nga mananap!

Nganong malingaw kaayo kita nga makakitag ingon niini nga mga mananap? Siyempre gilalang sila ni Jehova nga makalingaw. Ang Bibliya nag-ingon nga iyang gisugo ang unang magtiayon nga ‘but-an ang matag buhing linalang nga nagalihok diha sa yuta.’ (Genesis 1:28) Sa dihang makita nato kining mga mananapa, dili ba kita madasig sa pagtuman sa maong sugo?

[Kahon/Hulagway sa panid 11]

SA LANDONG SA MGA HIGANTE

Kon sa gidak-on, pipila lang ang ikatandi sa dagkong mga kahoy sa Tasmania. Ang kinatas-an sa mga kahoy didto mao ang mountain ash (Eucalyptus regnans), nga mamulak ug sagad moabot sa gitas-ong mga 75 metros. Ang kinatas-an niini maoy 99.6 metros, nga kulang lag 16 metros aron makatupong sa kinatas-ang kahoy sa kalibotan, ang redwood sa California, U.S.A.

Ang laing kahoy, ang Huon pine, bisan katunga lang sa gidak-on sa mountain ash, unom ka pilo nga mas taas ug kinabuhi. Gibanabana sa mga siyentista nga mabuhi kinig kapin sa 3,000 ka tuig, mao nga usa kini sa kinatas-ag kinabuhi nga kahoy sa kalibotan. Pinangita kini sa mga tighimog muwebles ug barko. Ang kahoy niini dalag ug kolor, daling gabson, ug dili magabok ug dili bukbokon tungod sa lana niini. Ang pipila ka troso nga nakuha gikan sa lasang magamit gihapon bisag gatosan na ka tuig nga naa didto.

[Hulagway sa panid 10]

Tasmanian devil

[Credit Line]

© J & C Sohns/age fotostock

[Hulagway sa panid 11]

Wombat

[Hulagway sa panid 11]

Platypus

[Picture Credit Lines sa panid 11]

Wombat and platypus: Tourism Tasmania; giant tree: Tourism Tasmania and George Apostolidis