ANG baka nga highlander mailhan dayon tungod sa mga sungay nga nanglingkang, bangs nga nakatabon sa mga mata, ug sa baga, kalkag nga balhibo sa dakong lawas niini.

Sa daghang siglo, ang kusgang baka nga highlander—usa sa dugay na kaayong iladong mga rasa sa baka—nakalahutay sa grabeng katugnaw sa kabukiran ug kaislahan sa Scotland. Kaniadto, ang mga baka nga nanibsib sa hilan nga kabukiran mas dagko ug pulag balhibo, samtang kadtong sa kaislahan sa kasadpang bahin mas gagmay ug sagad itom ug balhibo. Karon ang highlander giisip nga usa ka rasa ug lainlaig kolor sama sa pula, itom, kapehon, dalag, ug puti-puti.

Ang baga, kataw-anan tan-awon nga bangs sa highlander mapuslanon kaayo. Sa tingtugnaw, kini makasalimbong sa kusog nga paghuros sa hangin, ulan, ug niyebe. Sa ting-init, kini makahatag ug proteksiyon batok sa mga insekto nga makaimpeksiyon.

Sa karaang panahon, dad-on sa mga tigbuhig baka inigkagabii ang ilang mga baka ngadto sa toril nga kinoralag bato nga ang entrada walay sira. Ang toril proteksiyon nila batok sa mga lobo ug sa kusog nga hangin nga grabe ka tugnaw.

Ang highlander lahi sa tanang baka tungod kay kini dunay sapawng balhibo. Ang kalkag, pang-ibabaw nga balhibo taas nga usahay moabot ug 13 pulgadas. Kining lanahon nga balhibo dili mabasa sa ulan  ug niyebe. Ang pang-ilalom nga balhibo niini baga ug humok nga makahatag ug kainit sa mananap.

Si Jim, nga dugay nang tig-alimag highlander miingon: “Lisod kaayong shampoo-han ang ilang balhibo kay halos dili kini mabasa!” Kay bagag balhibo, ang highlander mabuhi ug mosanay sa kabukiran bisan pa sa pagbunok sa ulan ug sa paghuros sa kamig kaayong hangin, diin dili mabuhi ang ubang matang sa baka.

Kon grabe ka init ug uga ang klima panahon sa ting-init, ang baga nga pang-ibabawng balhibo sa highlander manglarot. Dayon inigka-tingtugnaw, ang balhibo manubog balik.

Ang kasagbotan daoton sa karnero tungod kay apilon nilag sibsib ang mga gamot ug ang mga bag-ong turok, samtang ang highlander ug ubang baka dili. Sa pagkatinuod, ang palanas nga sibsibanan mapatabunok sa highlander. Sa unsang paagi? Pinaagi sa ilang taas, kusgang sungay ug simod, ungaron nila ang sagbot nga dili kaonon sa ubang matang sa baka. Tungod niini, manubo ang mga balili ug mga kahoy.

Ang balhibo sa highlander duna poy laing dakong bentaha. Kay dili man kinahanglan ang baga nga tambok aron mapainit ang lawas, ang unod sa highlander halos walay tambok ug kolesterol ug daghag protina ug iron kay sa karne sa ubang baka. Ug ang karne niini nga baka maayog klase bisag wala ginapakaon ug mahal nga feeds!

Sa una pa, ang mga tawo nagbuhi nag mga highlander. Ibutang sa mga taga-Scotland kaniadto kini nga baka diha sa silong sa ilang mga balay. Ang baka makahatag ug kainit sa taas sa balay diin nagpuyo ang pamilya.

Bisan tuod ang binuhi nga baka sagad dili mangunsa, dunay ubang highlander nga agresibo. Pananglitan, ang bag-o pang nanganak nga baka mapanalipdon kaayo sa iyang nati. Dugang pa, ayawg lakaw sa tunga sa panon, lakaw diha lang sa ilang palibot.

Ang highlander popular nga matang sa baka sa tibuok kalibotan tungod kay mabuhi kini sa bisan unsang klima. Kini mabuhi bisan sa halayong amihanang Alaska ug sa Scandinavia, ug kini makita nga nagapanibsib sa gihabogong 3,000 metros sa Andes Mountains. Ug mabuhi usab kini sa init-init nga mga dapit.

Ang Scotland dili lang ilado sa delanang tartan, kilt, ug bagpipe, kondili sa nindot usab nga highland cattle. Duna bay baka sa inyong lugar nga may sapawng balhibo?