Nahibalo Ka Ba?

Ang sanla ba nga gihisgotan sa Bibliya sama ra usab sa sanla karon?

Karon, ang sakit nga gitawag ug “sanla” nagtumong sa impeksiyon tungod sa bakterya. Kining bakteryaha (Mycobacterium leprae) unang nadiskobrehan ni Dr. G. A. Hansen niadtong 1873. Nadiskobrehan sa mga tigdukiduki nga ang bakterya mabuhi sa gawas sa lawas sa tawo hangtod sa siyam ka adlaw diha sa mga pluwido nga gisikma. Naobserbahan usab nila nga ang mga tawo nga duol sa sanlahon peligrosong matakdan ug posible nga motakod ang sanla pinaagi sa sinina sa sanlahon. Sumala sa World Health Organization, kapin sa 220,000 ka bag-ong mga kaso sa sanla ang gireport niadtong 2007.

Daghan sa mga Israelitas kaniadto nag-antos gayod sa sanla. Gani ang Moisesnong Balaod nagsugo sa pagkuwarentinas sa mga sanlahon. (Levitico 13:4, 5) Apan, ang Hebreohanong pulong nga tsa·raʹʽath, nga gihubad ug “sanla,” wala lamang magtumong sa sakit sa tawo. Ang Tsa·raʹʽath mitakboy usab sa mga sinina ug balay. Ang maong matang sa sanla mahimong makaplagan diha sa mga tela o mga linen o sa bisan unsa nga hinimo sa panit sa mananap. Dunay mga kahimtang nga mawala ang maong sanla kon kini labhan, apan kon ang mitapot nga “dalagong-berde o pulahon nga hampak” dili matangtang, kini pagasunogon gayod. (Levitico 13:47-52) Kon kini makita diha sa mga bungbong sa balay, kana nagpaila nga kini natakboyan usab. Ang nataptan nga mga bato ug semento sa maong balay angayng tangtangon. Kon mobalik ang sanla, angayng gub-on ang maong balay ug ang mga materyales niini dili na gamiton pag-usab. (Levitico 14:33-45) Ang pipila nag-ingon nga ang sanla sa mga sinina o balay lagmit mao na karon ang gitawag ug agup-op o mold. Apan, dili kini segurado.

Nganong nasuko ang mga platero sa pagsangyaw ni apostol Pablo sa Efeso?

Ang mga platero sa Efeso miasenso tungod sa ilang paghimog plata nga gigamit sa pag-ampo kang Artemis. Siya kono ang nanalipod sa iyang mga magsisimba ug siya usab ang diyosa sa pagpangayam, pertilidad, ug sa pagpanganak. (Buhat 19:24) Kadtong nagsimba kaniya nagtuo nga ang iyang larawan nahulog “gikan sa langit” ug gibutang diha sa templo ni Artemis sa Efeso. (Buhat 19:35) Ang maong templo giila ingong usa sa pito ka gibantog nga talan-awon sa karaang panahon. Daghang debotadong mga tawo ang moadto sa Efeso sa bulan sa Marso/Abril matag tuig aron motambong sa mga pista nga nagpasidungog kang Artemis. Kadaghanan kanila mamalit ug mga rebulto o imahen aron himoong sobenir, anting-anting, halad sa diyosa, o kaha dad-on sa ilang balay aron simbahon. Ang karaang mga kinulit nga gikan sa Efeso nagpakita nga gama sa bulawan ug plata ang estatwa ni Artemis, ug aduna poy laing mga kinulit nga may ngalan sa grupo sa mga platero nga naggama niini.

Si Pablo nagtudlo nga ang mga imahen nga hinimog tawo dili mga diyos. (Buhat 19:26) Tungod niini, mihinay ang kita sa mga platero. Busa, ilang giagda ang mga tawo sa pagprotesta sa pagsangyaw ni Pablo. Ang hinungdan niana gisulti ni Demetrio, nga usa ka platero: “Adunay kapeligrohan nga dili lamang nga kining atong pangita mahimong walay dungog kondili usab nga ang templo sa bantogang diyosa nga si Artemis isipon nga walay kapuslanan ug bisan gani ang iyang kahalangdon nga ginasimba sa tibuok distrito sa Asia ug sa gipuy-ang yuta hapit nang pagahanawon.”—Buhat 19:27.