DUNA ka bay anak nga tin-edyer? Kon mao, imong nakita ang usa sa labing makalilipay nga yugto sa pagtubo sa imong anak. Mahimo usab kining usa sa labing makapaguol nga yugto. Pamilyar ba ang mosunod nga mga situwasyon?

• Sa bata pa ang imong anak nga lalaki, sama siya sa usa ka bangka nga gihigot diha sa pantalan—ikaw. Karon nga tin-edyer na siya, nagsige siyag bitad sa pisi kay gusto niyang molawig nga siya-siya ra.

• Sa bata pa ang imong anak nga babaye, itug-an niya kanimo ang tanan. Karon nga tin-edyer na siya, ang mga barkada na niya ang iyang kanunayng kaestorya.

Kon mao kanay kahimtang sa imong pamilya, ayaw dayon paghunahuna nga nagrebelde na ang imong anak. Nan, unsa man diay nahitabo? Aron matubag kanang pangutanaha, tagdon nato ang hinungdanong papel sa pagkatin-edyer diha sa pagtubo sa imong anak.

Sukad sa iyang pagkahimugso, ang kinabuhi sa usa ka bata maoy panahon sa unang mga higayon—unang mga tikang, unang pulong, unang adlaw sa eskuylahan, sa paghisgot lamang ug pipila. Malipay ang mga ginikanan kon ang ilang anak makaabot sa usa ka hinungdanong yugto. Ang maong kalamposan nagpamatuod nga nagtubo ang ilang anak.

Ang pagkatin-edyer usa usab ka hinungdanong yugto—apan ang pipila ka ginikanan dili tingali mahinangop sa pag-abot niini. Natural lamang nga sila mabalaka. Kay kinsa man nga ginikanan ang malipayng magtan-aw nga ang iyang masinundanong anak nahimong sapoton nga tin-edyer? Bisan pa niana, ang pagkatin-edyer maoy hinungdanong bahin sa pagtubo. Sa unsang paagi?

Ang Bibliya nag-ingon nga moabot ang adlaw nga “ang lalaki mobiya sa iyang amahan ug sa iyang inahan.” (Genesis 2:24) Ang panahon sa pagkatin-edyer motabang sa pag-andam sa imong anak sa dihang magkinaugalingon na siya. Nianang panahona, ang imong anak kinahanglang makasulti sama sa giingon ni apostol Pablo: “Sa dihang ako bata pa, ako nagasulti ingon sa usa ka bata, naghunahuna ingon sa usa ka bata, nangatarongan ingon sa usa ka bata; apan karon nga ako hingkod na, ako nang giwagtang ang mga kinaiya sa usa ka bata.”—1 Corinto 13:11.

Sa ato pa, mao kanay buhaton sa imong anak panahon sa pagkatin-edyer—biyaan ang kinaiya  sa usa ka bata ug magkat-on sa pagkahimong responsableng hamtong nga makabarog sa iyang kaugalingon. Gani ang usa ka basahon naghubit sa pagkatin-edyer ingong panahon sa dihang ang mga batan-on mangandam sa pagbiya sa ilang mga ginikanan.

Tingali sa pagkakaron magduhaduha ka kon makahimo ba ang imong anak sa pagkinaugalingon. Lagmit maghunahuna ka:

• “Kon ang akong anak nga lalaki dili gani makaatiman sa ginagmayng mga gimbuhaton sa balay, unsa pa kaha kon magkinaugalingon na siya?”

• “Kon ang akong anak nga babaye dili gani makasunod sa gitakdang oras sa pagpauli, masunod kaha niya ang eskedyul sa trabaho kon manarbaho na siya?”

Kon mao usab kanay imong gikabalak-an, hinumdomi kini: Nagkinahanglag taastaas nga panahon una makat-onan sa imong anak ang pagkaindependente. Sa pagkakaron, imong naobserbahan nga ang “binuang nabugkos sa kasingkasing sa usa ka bata.”—Proverbio 22:15.

Apan, uban ang hustong giya, ang imong anak lagmit mahimong responsableng hamtong nga ‘nakabansay sa iyang gahom sa pagsabot aron sa pag-ila sa maayo ug sa daotan.’—Hebreohanon 5:14.

Aron maandam ang imong anak sa pagkahamtong, kinahanglan nimo siyang tabangan nga maugmad ang iyang “gahom sa pagpangatarongan” aron makahimo siyag maalamong mga desisyon. (Roma 12:1, 2) Ang mosunod nga mga prinsipyo sa Bibliya motabang kanimo sa pagbuhat niana.

Filipos 4:5: “Ipaila ang inyong pagkamakataronganon.” May gihangyo ang imong anak, tingali madugaydugay siyag pauli. Mibalibad ka dayon. Mireklamo ang imong anak, “Di na ko bata!” Sa dili ka pa motubag ug “Ayaw pagbinata,” hunahunaa kini: Ang mga tin-edyer sagad mangayog mas dakong kagawasan, apan ang mga ginikanan dili dayon mohatag niana. Dili ba nimo siya mahatagag dugang kagawasan matag karon ug unya? Nganong dili nimo ibutang ang imong kaugalingon sa iyang dapit?

Colosas 3:21: “Mga amahan, ayaw kaayog pig-oti ang inyong mga anak. Kon kamo lisod kaayong pahimut-an, basin mawad-an silag gana.”—International Children’s Bible. Ang pipila ka ginikanan mapig-oton ra kaayo sa ilang anak. Aron magawngan ang ilang anak, bantayan nila ang tanan niyang lihok. Sila maoy mopili sa iyang mga higala ug sekretong mamati sa iyang mga tawag sa telepono. Apan sagad nga dili mosaler kining mga paagiha. Kon pig-otan ninyo siya pag-ayo lagmit mas gusto na hinuon niyang molighot; kon kanunay ninyong sawayon ang iyang mga higala hayan mas gusto niyang makig-uban kanila; kon sekreto mong mamati sa iyang mga tawag sa telepono, basin magtagotago na hinuon siya sa pagpakig-estorya sa iyang mga higala. Kon kontrolahon ninyo siya pag-ayo, dili na hinuon siya mosunod kaninyo. Sa pagkatinuod, kon ang inyong anak dili gayod makakat-on sa paghimog mga desisyon samtang anaa pa sa balay, mag-unsa na lang siya kon magkinaugalingon na?

 Efeso 6:4: “Ayaw palagota ang inyong mga anak, kondili magpadayon sa pagmatuto kanila sa disiplina ug sa pagdumala-sa-kaisipan ni Jehova.” Ang terminong “pagdumala-sa-kaisipan” wala lamang maglangkit ug paghatag impormasyon. Kini nagpasabot ug pagbansay kaniya sa pag-ila kon unsay husto ug sayop. Hinungdanon kaayo kini sa dihang matin-edyer na ang inyong anak. “Samtang magkahamtong ang imong anak,” matod sa usa ka amahan nga ginganlag Andre, “kinahanglan nimong ipasibo ang imong pamaagi ug mangatarongan kaniya.”—2 Timoteo 3:14.

Galacia 6:7: “Bisan unsay ginapugas sa usa ka tawo, kini usab iyang anihon.” Ang usa ka bata mahimong tudloan pinaagig silot—tingali pasudlon siya sa iyang kuwarto o dili siya padulaon. Sa tin-edyer, mas maayong itisok sa iyang hunahuna ang sangpotan sa iyang pagpili.—Proverbio 6:27.

Ingong ginikanan, nangandoy ka tingali nga unta mohamtong ang imong anak nga wala ray problema. Apan, talagsa ra kanang mahitabo. Bisan pa niana, ang pagkatin-edyer sa imong anak maghatag kanimog maayong kahigayonan sa ‘pagbansay kaniya subay sa dalan nga alang kaniya.’ (Proverbio 22:6) Ang mga prinsipyo sa Bibliya maoy lig-ong pundasyon aron magmalipayon ang pamilya.