En mi Silei?

PLAY

En mi Silei?

Lón fansoun lóóm lóóm, epwe tongeni wesewesen fis án emén epwe amworafeili pwikilin pétéwélingaw lón án emén atake?

Iei kapiin ewe puk itan Digest, minen lón 1468, férien ewe sounemenemen Rom itan Justinian. Iei eú me lein ekkewe chómmóng puk me taropwe mi awora tichikin pwóróus usun pekin allúk lóóm lóóm

LÓN Mateus 13:24-26, Jesus a apasa: “Mwün Läng a wewe ngeni eman mwän a amworafeili pwükil mi mürina lon an tanipi. Lon eu pwin, lupwen aramas meinisin ra möür, ewe chon oputan a war o amworafeili ekewe pwükil mi ngau lein ekewe pwükilin wiich, iwe, a feila. Lupwen ekewe irä ra märitä o ekewe umwun wiich ra popuetä le sikiwu, ekewe pötöwölingau ra pwal pwä.” Ekkóch soumak ra tipemwaramwar ika ei kapas áwewe a weneiti mettóch mi wesewesen fis, nge néún chón Rom kewe puk lóóm lóóm mi weneiti allúk ra erá pwe mi tongeni fis ena sókkun mettóch.

Eú puken áweween kapas lón Paipel a erá pwe fán ewe allúkún Rom, eú angangen atai allúk án emén amwora pwikilin pétéwélingaw lón án emén atake pwe liwinin minne a fér ngeni. An wor ena allúk a pwáraatá pwe fán ekkóch a wesewesen fis ena. Ewe sou tipachem lón pekin allúk itan Alastair Kerr a áweweei pwe lón ewe ier 533 mwirin Kraist, ewe sounemenemen Rom itan Justinian a atowu néún we puk itan Digest. Ei puk iei menlapen ekkewe allúkún Rom me a mak lón alon ekkewe sousile lón pekin allúk ina epwe seni ekkewe ier 100 ngeni 250 mwirin Kraist. Me ren ena Digest, emén me lein ekkena sousile itan Ulpian a fós usun eú case mi fis lón ekkena ier. Emén a amwora pétéwélingaw lón án emén atake, iwe a ngawóló masouen ena atake. A mak lón ena Digest usun án ekkewe chón atake pwúúng le angei liwinin minne a péútúló pokiten ewe chón atai allúk.

Ekkena esin mettóch mi fis lón ewe mwúún Rom lóóm lóóm, ra pwáraatá pwe ewe pwóróus lón án Jesus we kapas áwewe mi tongeni wesewesen fis.

Lemanawen ekkewe aposel, ifa úkúkún manamanen nemenem ewe mwúún Rom a ngeni ekkewe néúwis chón Jus lón Jutea?

LÓN ena fansoun, Jutea a nóm fán nemenien ekkewe chón Rom, nge emén kepina a wisen tupuni Rom le nemenem me a wor néún soufiu. Ewe ákkáeúin mettóch a kan féri lón wisan we, a kan ioni takises fán iten ewe mwúún Rom me túmúnú kinamween me núkúnúkéchún ewe kinikin a nemeni. Ewe mwúún Rom a kan achocho le eppeti ekkewe mettóch mi pinepin me ren ar kewe allúk me ngeni chókkewe mi efitikokooi aramas chappen féfférúr. Nge túmúnún ekkewe pwal ekkóch mettóch rán me rán me lúkún ekkena, ewe mwúún Rom a kan chék likiti ngeni ekkewe néúwis lón ena leeni.

Atun án chón Jus we mwichen soukapwúng mi tekia féri ar mwich

Án chón Jus we mwichen soukapwúng mi tekia, ra pwal wisen pwúngúpwúng wóón met mi weneiti ar kewe allúk. A pwal wor ekkewe imwen kapwúng faar mi nómofetál lón Jutea. Lap ngeni ekkewe kapwúng fán iten féfférún atai allúk me pwal ekkewe kapwúng lefilen aramas ra kan chék taweló me ren ekkena kapwúng nge néúwisin Rom rese pwal angolong lón. Eú mettóch ewe mwúún Rom ese kan mut ngeni án ekkewe chón Jus kapwúng repwe féri, ina ar repwe nieló chón atai allúk. Ese kan mut ngeni ekkewe ekkóch mwú ar repwe féri ena. Nge, eú atun ese pwénútá ena, ina ewe atun chón ewe kapwúng tekia ra eáni kapwúng wóón Stefanus, apwúngú ngeni máló, me aramas ra monei ngeni faú.—Föf. 6:8-15; 7:54-60.

Iwe, án chón Jus we mwichen soukapwúng mi tekia a watte ar nemenem. Iwe nge, emén sou tipachem itan Emil Schürer a erá pwe “ewe mettóch mi aúkú manamanen nemenien ewe kapwúng tekia lap seni meinisin, ina án ewe mwúún Rom tufichin angolong me pwisin apwúngaló och mettóch ineet chék a mochen. Nge ra kan féri ena atun ra meefi pwe eú case a weneiti tipis ngeni ewe mwú.” Áwewe chék ina met a fis ngeni ewe aposel Paulus, emén wiliposun mwúún Rom, lupwen a eoló ren ewe meilapen soufiu itan Klautius Lisias.—Föf. 23:26-30.