Ié Upwe Niwokkusiti?
Ié Upwe Niwokkusiti?
“Inamwo are ra maun ngeniei, nge ai lükü Kot epwe chök nüküchar.”—KÖLF. 27:3.
IFA USUN EKKEEI WOKISIN RA ÁLISIKICH PWE SISAP NIWOKKUS?
Kölfel 27:1
Kölfel 27:4
Kölfel 27:11
1. Ikkefa ekkewe kapas eis Kölfel 27 epwe álisikich le pélúweni?
MET popun sia akkachocho le fiti ewe angangen afalafal inaamwo ika a ngangngawoló nonnomun ei fénúfan? Pwata sia pwapwa le áeá watteen ach fansoun me péchékkúl le afalafal, inaamwo ika a fen watteeló osupwangen aramas? Ifa usun sipwe chúen tongeni tipepwora nge chómmóng ra niwokkus ren minne epwe fis lón mwach? Án King Tafit kél lón Kölfel 27 a awora pélúwen ekkena kapas eis.
2. Met emén mi niwokkus a tongeni meefi, nge met sipwe tongeni lúkúlúk wóón?
2 Tafit a poputááni ei kélfel ren ekkeei kapas: “Ewe Samol mi Lapalap [Jiowa] i ai saram me ai Chon Amanau. Üsap niueiti eman. Ewe Samol mi Lapalap a tümwünüei seni feiengau, üsap fokun niuokus.” (Kölf. 27:1) Niwokkus a tongeni apwangapwangaaló emén pwe esap chúen tongeni féri och mettóch. Nge emén mi eáni lúkúlúk wóón Jiowa a tipepwora, me ese wor popun an epwe niwokkus. (1 Pet. 3:14) Ina minne ika sia lúkúlúk wóón Jiowa pwe i epwe túmúnúkich, iwe ‘sipwe manau fän kinamwe, sisap öürek, sisap pwal niueiti och feiengau’. (SalF. 1:33; 3:25) Met popun?
JIOWA I AI SARAM ME AI CHÓN AMANAW
3. Ifa usun Jiowa a usun ach saram? Nge met mi lamot sipwe féri?
3 Án Paipel apasa pwe Jiowa “ai saram,” a wewe ngeni pwe Jiowa a ákkáiti ngenikich ewe enlet. (Kölf. 27:1) Ewe wesewesen saram, a tongeni asarama kich pwe sipwe kúna och minen efeiengaw wóón ewe al sia fetál wóón, nge sap weween epwe amóeló ena mettóch. Mi lamot sipwe pwisin túmúnúkich seni. Pwal ina chék usun, Jiowa a pwáraaló ngenikich weween ekkewe mettóch a fiffis wóón fénúfan. A pwal éúréúrakich usun efeiengawen ei fénúfan mi pworoingaw. A awora ngenikich ekkewe kapasen emmwen lón Paipel mi échitikich fansoun meinisin. Nge mi lamot sipwe apwénúetá minne sia káé. Ewe sou makken kélfel a erá: “Om allük a atipachemaei pwe üa tipachem lap seni chon oputaei,” a pwal erá, “a wor ai sile lap seni än nei kewe sense sile.” Iwe, sipwe pwal tongeni enletin tipachem ika sia apwénúetá án Paipel kewe kapasen emmwen.—Kölf. 119:98, 99, 130.
4. (a) Pwata Tafit a erá pwe Jiowa, i an “Chon Amanau”? (b) Ineet Jiowa epwe amanawa néún kewe chón angang?
4 Alón Tafit kewe lón Kölfel 27:1, ra pwáraatá pwe ese ménúki ifa usun Jiowa a amanawa me lóóm. Áwewe chék, Jiowa a seláni i seni ekkewe laion me pear. A pwal álisi i le akkufu ewe mwánemmong itan Koliat. Mwirin, fán fite án King Saul sótun nieló i me pwosu ngeni wokun we siles, nge Jiowa a amanawa fansoun meinisin. (1 Sam. 17:37, 49, 50; 18:11, 12; 19:10) Ina popun, Tafit a erá pwe Jiowa, i an “Chon Amanau.” Jiowa epwe pwal amanawa néún kewe chón angang, usun chék an amanawa Tafit. Ifa usun? Ren an epwe amanawerewu seni ewe “riaföü mi lapalap” epwele feito.—Pwär. 7:14; 2 Pet. 2:9.
CHECHCHEMENI EKKEWE FANSOUN JIOWA A ÁLISUK
5, 6. (a) Ifa usun ach chemeni minne a fis ngenikich lóóm a alapaaló ach pwora? (b) Ifa échún ach sipwe ekieki ifa usun Jiowa a álisi néún kewe aramas lóóm?
5 Lón Kölfel 27:2, 3, sia kúna eú mettóch mi lamot sipwe féri pwe epwe alapaaló ach pwora. (Álleani.) Tafit a chemeni ekkewe fansoun Jiowa a seláni i. (1 Sam. 17:34-37) Ikkena met a apworai letipan pwe epwe tongeni likiitú fán watteen weires. Ka chechchemeni án Jiowa álisuk me lóóm? Om chechchemeni ekkena mettóch a apworai letipom? Áwewe chék, ka fen sié ngeni Jiowa lón iótek usun och mettóch mi kon eletipengawok, mwirin ka kúna ifa usun Jiowa a etipachemok are apéchékkúlok pwe kopwe tongeni likiitú? Ka chechchemeni ifa usun Jiowa a álisuk le pwákini ekkewe osukosuk mi atai om pwapwa le angang ngeni i, are ifa usun a suuki ngonuk eú mineféén alen om kopwe alapaaló om angang ngeni? (1 Kor. 16:9) Met meefiom lupwen ka ekieki usun ekkena fansoun? Ekkena fansoun repwe alúkúlúkúk pwe Jiowa a tufichin álisuk le pwákini are elikiitúk ika ka nom pwal mwo nge fán watteen osukosuk are weires.—Rom 5:3-5.
6 Met epwe fis ika eú mwúún aramas mi péchékkúl a ekiekin amóeló án Chón Pwáraatá Jiowa we mwicheich? Chómmóng aramas lón ei fansoun ra sótun le féri ena, nge ese pwák. Sia tongeni pwora le likiitú ngeni ekkewe mettóch epwe fis lón mwach, ika sia ekieki ifa usun Jiowa a álisi néún kewe aramas lóóm.—Tan. 3:28.
AÚCHEANI FEL MI ENLET
7, 8. (a) Me ren Kölfel 27:4, met Tafit a tingorei Jiowa? (b) Ifa án Jiowa we imwen fel mi lapalap? Ifa usun sipwe tongeni fel ngeni i me ikena ie lón ei fansoun?
7 Ach aúcheani fel mi enlet epwe pwal apworai letipach. (Álleani Kölfel 27:4.) Lón fansoun Tafit, ewe imwen fel mangaku, ina “imwen ewe Samol mi Lapalap.” Tafit a akkóta mettóch meinisin pwe epwe mmolnetá fán iten néún we Salomon pwe epwe tongeni aúetá ewe imwenfel mi ling fán iten Jiowa. Fitepúkú ier mwirin ena, Jesus a áweweei pwe epwe wor eú fansoun aramas resap chúen fel ngeni Jiowa lón ewe imwenfel. (Joh. 4:21-23) Ewe aposel Paulus a erá lón Ipru 8 ngeni 10 pwe eú imwenfel mi lapalap lón kapas monomon a fisitá lupwen Jesus a papatais lón ewe ier 29, lupwen a fangoló manawan ren an epwe féri letipen Kot. (Ipr. 10:10) Ei imwenfel mi lapalap lón kapas monomon, ina án Jiowa kókkót pwe sipwe tongeni fel ngeni i lón ewe napanap epwe pwapwaiti ren ach eáni lúkúlúk wóón án Jesus méén kepich. Ifa usun sipwe fel lón ena imwenfel mi lapalap? Ren ach ikkiótek ngeni Jiowa seni “wenecharen letipach, pwal fän lükülük mi nüküchar,” me ach akkafalafal fán pwora ngeni ekkewe ekkóch usun Jiowa. Sia pwal fel lón ena imwenfel lupwen sia fiti mwich me atun ach fansoun famili fel. (Ipr. 10:22-25) Ach aúcheani ei kókkótun fel mi enlet epwe apéchékkúlakich lón ekkeei ránin le sópwólóón mi weires.
8 Wóón unusen fénúfan, ekkewe Chón Pwáraatá Jiowa mi tuppwél ra áeá watteen ar fansoun lón ewe angangen afalafal, kákkáé mineféén fósun fénú, me mwékút ngeni ekkewe leeni mi wor osupwangen chón afalafala usun ewe Mwú. Ra pwáraatá pwe ra usun chék ewe soumak kélfel lupwen a tingorei Jiowa eú chék mettóch. Ra mochen pwapwaiti lingemwararen napanapen Jiowa kewe me fel ngeni i lón fansoun weires me kinamwe.—Álleani Kölfel 27:6.
LÚKÚLÚK WÓÓN ÁN JIOWA ÁLILLIS
9, 10. Met Kölfel 27:10 a pwonei ngenikich?
9 Án Tafit keei kapas ra pwáraatá úkúkún an lúkúlúk wóón án Jiowa álillis, a erá: “Inamwo ika semei me inei ra likitieila, nge ewe Samol mi Lapalap epwe tümwünüei.” (Kölf. 27:10) Pwóróusen Tafit mi mak lón 1 Samuel sópwun 22 a áiti ngenikich pwe seman kewe me inan rese likitaló. Iwe nge, ikenái a chómmóng chókkewe ar famili ra fen péútiireló. Nge, chómmóng ra kúna álillis me túmún seni ewe mwichefelin Chón Kraist mi tong.
10 Jiowa a chék mommolnetá le túmúnú néún kewe aramas inaamwo ika ekkewe ekkóch ra likitiireló. Ina popun sia tongeni lúkú pwe epwe pwal túmúnúúr lupwen ra nom fán sókkópaten weires. Áwewe chék, ika sia lólileniesini ifa usun sipwe atufichi osupwangen ach famili, sipwe tongeni lúkúlúk pwe Jiowa epwe álisikich? (Ipr. 13:5, 6) I a weweiti met a fiffis ngenikich me silei met sia osupwangan.
11. Met aramas ra ekieki usuch kich Chón Pwáraatá Jiowa lupwen sia pwáraatá ach lúkúlúk wóón Jiowa? Áweweei.
11 Sipwe nengeni pwóróusen Victoria, emén chón káé Paipel lón Liberia. Ra nonnomfengen me emén mwán, nge átena a likitiireló me néún kewe úlúmén semirit. Inaamwo ika esor imwen neminna me an angangen moni, nge ese kaúló le káé Paipel, iwe mwirin a papatais. Nge lón eú rán, néún we nengngin, 13 ierin, a kúna eú pwes mi masou ren watteen moni. Victoria me néún we rese mwo nge álleani ena moni pwe rete pwal tup le soláái minne esap ar. Nge, ra mwittir kútta ewe sounfiu minne ka an ena pwes. Lupwen ra kúna ena sounfiu, átena a erá pwe ika meinisin aramas ra wenechar usun Chón Pwáraatá Jiowa, iwe unusen fénúfan epwe múrinnééló me kinamwe. Victoria a áwewe ngeni ewe sounfiu seni néún Paipel usun ewe fénúfan sefé Kot a pwonei. Ewe sounfiu a fókkun ingeiti án Victoria lúkú me wenechar, iwe a liffang ngeni watteen moni seni masouen an we pwes. Wóón unusen fénúfan Chón Pwáraatá Jiowa ra silleló pwe iir aramas mi wenechar. Ra wenechar pokiten ar lúkúlúk wóón án Jiowa tufichin álisiir.
12. Met popun sia chúen angang ngeni Jiowa inaamwo ika epwe tongeni péút senikich ach angang are moni? Áweweei.
12 Anchangei ika epwe ifa meefien Thomas emén chón afalafal esaamwo papatais lón Sierra Leone. A poputá le angang usun emén sense, nge arapakkan eú ier ena sukul ese atowu peioffun. A lamot Thomas me ewe meilapen ena sukul repwe chufengen pwe epwe angei peioffun lón ekkena maram ese angei. Ewe meilapen ena sukul, i emén patere, a ereni Thomas pwe ese ketiw lúkúen Chón Pwáraatá Jiowa lón ena sukul. Ena meilap a ereni Thomas pwe ika a chúen mochen angang, iwe, esap chúen tongeni fiti ewe lamalamen Chón Pwáraatá. Thomas a towu seni an na angang inaamwo ika ese angei peioffun na. Mwirin ena, Thomas a kúna pwal eú an angang, a kan repair ratio me cell phone. Chómmóng pwóróus usun chék ei ra pwáraatá pwe ika sia lúkúlúk wóón Jiowa, esor popun sipwe lólilen ren ach sipwe fókkun osupwang. Pokiten Jiowa a fératá mettóch meinisin me a túmúnú néún kewe aramas iteitan, sia silei pwe epwe pwal túmúnúkich.
13. Pwata pwiich kewe lón ekkewe fénú mi watte osupwangan ra fókkun achocho lón ewe angangen afalafal?
13 Pwiich kewe lón chómmóng fénú mi watte osupwangan ra fókkun achocho lón ewe angangen afalafal. Pwata? Iei met eú ach keangen ofesilap a makkeei: “Chómmóng aramas mi etiwa ewe kkótun káéén Paipel esor ar angangen moni, ina popun a wor ar fansoun le káé le rán. A pwal wor án pwiich kewe watte fansoun le afalafal. Aramas ra mwittir weweiti pwe sia nonnom lón ekkewe ránin le sópwólóón pun ra kúna ngawolóón nonnomun aramas.” Lón pwal eú fénú, chómmóng lein ekkewe chón afalafal ra néúni lap seni úlúmén chón káé. Emén misineri, a nonnom lón ena leeni lap seni 12 ier a makkeei: “Pokiten ese kon lien chómmóng mettóch epwe erikaló ekiekin pwiich kewe, iwe a wor ar watteen fansoun le lo afalafal me káé ngeni aramas ewe Paipel.”
14. Ifa usun Kot epwe túmúnú ewe mwich mi fókkun chóchó?
14 Jiowa a pwonei pwe epwe álisi, túmúnú me amanawa an we mwicheichen néún kewe aramas, iwe sia lúkúlúk pwe epwe apwénúetá an na pwon. (Kölf. 37:28; 91:1-3) Epwe wor eú mwich mi fókkun chóchó epwe manawewu seni ewe “riaföü mi lapalap.” (Pwär. 7:9, 14) Iwe Kot epwe túmúnú ena mwich pwe resap rosoló meinisin lón ekkeei ránin lesopwolóón. Jiowa epwe awora ngeniir meinisin minne a lamot pwe repwe tongeni likiitú fán weires me akkamwéchú ar chiechiéch ngeni i. Pwal atun ewe Armaketon, Jiowa epwe túmúnú néún kewe chón angang ren an seláni manawer.
‘JIOWA, KOPWE AITI NGENIEI MINE ÜPWE FÖRI’
15, 16. Ifa usun sipwe feiéch lupwen sia apwénúetá minne Kot a áitingenikich? Áweweei.
15 Ika sia mochen akkamwéchú ach tipepwora, a lamot sipwe sópweló le akkangei káit me ren Kot. Tafit a erá: “Ai Samol mi Lapalap, kopwe aiti ngeniei mine üpwe föri o emweniei won efoch al mi wenechar.” (Kölf. 27:11) Ach angei káit me ren Kot, a wewe ngeni ach sipwe álleasochisi alón ewe Paipel me emmwenien an we mwicheich. A lamot sipwe mwittir apwénúetá minne sia káé. Áwewe chék, chómmóng ra apwénúetá án Paipel pesepes usun án néún Kot kewe aramas repwe ámecheresaló nonnomun manawer. Ra omusa ar liwinin mmang me améméló pisekiir kewe ese chúen lamot ngeniir. Ina popun lupwen a lapoló osukosuken fénúfan lón pekin moni, ese kon lien kkúúr ena osukosuk pun rese chúen angang weires le ménatiw pisekiir kewe ese lamot ngeniir. Ra tongeni alapaaló ar fiti ewe angangen afalafal. Sipwe pwal pwisin eisinikich, ‘Ua mwittir apwénúetá meinisin met ua álleani lón Paipel me néúch kewe puk mi kawor me ren ekkewe chón angang mi alúkúlúk me tipachem, inaamwo ika mi weires ai upwe féri?’—Mat. 24:45.
16 Lupwen sia mut ngeni Jiowa an epwe áitikich me emmweni manawach, esor popun ach sipwe niwokkus. Emén regular pioneer lón Merika a sótun tingor an epwe eáni eú angang itá mi tongeni álisi i me an famili le sópweló ar angangen pioneer. Nge néún we pos a ereni pwe esap tongeni ketiw lón ena angang pwe ese fiti college. Ika ina met a pwal fis ngonuk, kopwe niamam ren om filatá le pioneer lap seni om fiti college? Iwe ruu wiik a lo, ewe boss pwiich we a fós ngeni a katowu, nge ewe pwal emén boss a eisini pwiich na ika met a kan akkachocho ngeni lón manawan. Pwiich we a áweweei pwe i me pwúlúwan we, iir Chón Pwáraatá Jiowa ra kan afalafal full time, nge ra mochen sópweló ar na angang. Nge me mwen án pwiich na itá epwe sópweló an fós, ena boss a aúpékúoló an fós me ereni: “Ua fen esilla, pwe en ka sókkóló seni ekkewe ekkóch! Lupwen semei we epwele máló, rúúemén chienemi Chón Pwáraatá ra etto me állea Paipel ngeni iteiten rán. Ua pwon pwe ika epwe suuk ngeniei ewe atun ai upwe tongeni álisi emén Chón Pwáraatá Jiowa, iwe upwe féri.” Sorotáán ewe rán, pwiich we a eáni ewe angang néún we pos me lóóm a erá pwe esap tongeni eáni. Lupwen sia akkomwa án Kot we Mwú lón manawach, i epwe ngenikich met sia osupwangan usun met a fen pwonei.—Mat. 6:33.
A LAMOT EPWE WOR ACH LÚKÚ ME ÁPILÚKÚLÚK
17. Met epwe álisikich ach sisap niwokkus ren minne epwe fis lón mwachkkan?
17 Tafit a erá: “Ngang üa lükü pwe ewe Samol mi Lapalap epwe kirikiröch ngeniei lon fansoun ai manau won fanüfan.” (Kölf. 27:13) Pwúngún pwe Tafit a lúkú án Jiowa kewe pwon me ina met a ngeni ápilúkúlúkéch. A pwal lamot epwe wor ach lúkú me ápilúkúlúk. Epwe ifa usun manawach ika Kot ese ngenikich ápilúkúlúk are sise fen silei masouen Kölfel 27? Iwe, mi lamot lón ekkeei ránin le sópwólóón sipwe ikkiótek pwe Jiowa epwe apéchékkúlakich me amanawakichewu seni ewe Armaketon.—Álleani Kölfel 27:14.
[Sasing lon pekin taropwe 23]
Án Tafit chemeni án Jiowa amanawa i, a apworai letipan
[Sasing lon pekin taropwe 25]
Sia kúna pwe a fen suuk ngenikich ach sipwe alapaaló ach angangen afalafal lupwen sia nom lón fansoun osupwang?
