1. Ki mannyer lenzistis i kapab afekte nou?

 EN VEV aze i ganny vole tou son pti larzan. En pti zanfan i ganny abandonnen par en paran ki annan leker dir. En zonm i ganny met dan prizon pour en krim ki i pa’n fer. Ki mannyer ou ti pou reazir dan sa bann sitiasyon? I tre probab, ki tou sa bann sitiasyon i fatig ou. Sa i normal parski nou imen, nou annan abilite pour fer ladiferans ant sa ki byen e sa ki mal. Ler i annan lenzistis, sa i fer nou ankoler. Nou anvi sa viktim i ganny rekonpanse e sa enn ki’n komet lofans ganny zize e pini. Si sa pa arive nou kapab demann nou lekor: ‘Eski Bondye i vwar sa ki pe arive? Akoz i pa fer nanryen?’

2. Ki mannyer Abakouk ti reazir anver lenzistis, e akoz Zeova pa ti akiz li pour sa?

² Toudilon listwar, bann serviter fidel Zeova in demann sa menm kestyon. Par egzanp, profet Abakouk ti priy Bondye: “Akoz ou fer mwan vwar sa bann lenzistis ki vreman terib? Akoz ou permet vyolans, mank respe pour lalwa, krim, ek bann kriyote propaze?” (Abakouk 1:3, Contemporary English Version) Zeova pa ti akiz Abakouk pour son bann kestyon fran, parski Li menm ki’n met dan imen sa konsep lazistis. Wi, Zeova in donn nou en pe son gran lazistis.

3. Akoz nou kapab dir ki Zeova i pli konsyan bann lenzistis ki nou?

³ Zeova i konsyan sa bann lenzistis ki pe arive. I vwar tou sa ki pe pase. Konsernan letan Noe, Labib i dir: “Zeova ti vwar sa kantite mesanste ki zonm ti pe fer lo later  e tou sa ki i ti panse dan son leker ti toultan move.” (Zenez 6:5) Annou konsider sinifikasyon sa parol. Souvannfwa, nou pwennvi lo lenzistis i baze lo detrwa lensidan ki nou’n tande, oubyen sa ki nou’n eksperyanse nou menm. Parkont, Zeova i okouran tou sa bann lenzistis ki pe arive dan lemonn antye. I vwar tou! Anplis ki sa, i kapab konnen kwa ki dan leker​—bann move panse par deryer bann aksyon enzis.​—Zeremi 17:10.

4, 5. (a) Ki mannyer Labib i montre ki Zeova i enterese avek bann ki’n ganny trete dan en fason enzis? (b) Ki mannyer Zeova li menm in ganny touse par lenzistis?

⁴ Me Zeova i fer plis ki zis rekonnet lenzistis. I osi enterese avek bann ki’n vin viktim lenzistis. Ler bann lennmi ti tret son pep dan en fason kriyel, Zeova ti sagren kan i ti vwar zot pe zemir akoz zot bann lennmi, ek bann ki ti pe domin zot. (Ziz 2:18) Petet ou’n fer sa remark, pli en dimoun i vwar lenzistis, pli zot pa vreman ganny touse avek douler lezot. Me i tou lekontrer avek Zeova! I’n vwar tou sort kalite lenzistis pour plis ki 6,000 an, pourtan i pa’n sanze, i kontinyen annan laenn pour lenzistis. Labib i asir nou ki Zeova i deteste bann keksoz tel parey “en lalang mansonz,” “bann lanmen ki pe vers disan inosan,” ek “en fo temwen ki propaz bann mansonz.”​—Proverb 6:16-19.

⁵ Annou osi konsider fason ki Zeova ti severman denons bann dirizan enzis an Izrael. I ti enspir son profet pour demann zot, “Eski pa i zot zafer pour konn lazistis?” Apre ki Zeova ti’n dekrir dan en fason kler e vivan lafason ki zot ti’n abiz zot pouvwar, i ti predir ki pou arive avek sa bann zonm koronpi: “Zot pou apel Zeova pour led, me i pa pou reponn zot. Sa letan, i pou kasyet son figir avek zot, akoz zot in fer sa ki mal.” (Mika 3:1-4) Pa Zeova i ay lenzistis! Annefe, li menm in deza eksperyans lenzistis! Pour plizyer milye lannen, Satan pe  provok Zeova dan en fason enzis. (Proverb 27:11) Deplis, Zeova ti ganny touse par sa pli gran lenzistis ler son Garson ki “pa’n zanmen fer okenn pese,” ti ganny touye konman en kriminel. (1 Pyer 2:22; Izai 53:9) I kler ki Zeova i konsyan e i santi soufrans bann dimoun ki pe soufer akoz lenzistis.

6. Ki mannyer nou kapab reazir kan nou fer fas avek lenzistis e akoz?

⁶ Me kan nou vwar lenzistis​—oubyen kan nou menm nou’n eksperyans lenzistis​—i normal pour nou reazir. Nou’n ganny kree dan resanblans Bondye, e lenzistis i tou lekontrer avek sa ki Bondye i ete. (Zenez 1:27) Alor, akoz Bondye i permet lenzistis?

7. Dekrir ki mannyer sa drwa pour Zeova dirize ti ganny kestyonnen.

⁷ Larepons pour sa kestyon, i relye avek en lot kestyon ki’n ganny leve: Eski Bondye i vreman annan drwa pour dirize? Parey nou’n vwar, nou Kreater i annan sa drwa pour diriz later ek tou sa ki lo la. (Psonm 24:1; Revelasyon 4:11) Me byen boner dan listwar imen, sa drwa pour Zeova dirize ti ganny kestyonnen. Ki mannyer sa ti arive? Zeova ti demann sa premye zonm, Adan, pour pa manz fri dan en pye dibwa dan Paradi. Me si i ti dezobei? Bondye ti dir li, “Sirman ou pou mor.” (Zenez 2:17) Komannman Bondye pa ti en fardo lo Adan oubyen son madanm Ev. Kantmenm sa, Satan ti konvenk Ev ki Bondye ti pe tro priv zot. Me ki ti pou arive si Ev ti manz fri dan sa pye dibwa? Direkteman Satan ti dir Ev: “Sirman zot pa pou mor. Akoz Bondye i konnen, ki sa menm zour ki zot pou manz li, zot lizye pou sirman ouver e sirman zot pou vin parey Bondye, pour konn sa ki bon ek sa ki move.”​—Zenez 3:1-5.

8. (a) Ki Satan ti oule dir atraver son parol avek Ev? (b) An rapor avek sa drwa ki Bondye i annan pour dirize, ki Satan ti demande?

 ⁸ Atraver son parol, Satan pa ti zis oule dir ki Zeova ti’n kasyet serten lenformasyon avek Ev, me ki Zeova ti’n koz manti avek li. Satan ti fer sir ki i pa kestyonn sa fe ki Bondye i sa dirizan pli o dan liniver. Me i ti demande si Zeova i kapab oubyen i annan drwa pour diriz limanite. Andotmo, i ti pe dir ki Zeova pa ti pe diriz dan en fason ki drwat e dan lentere Son bann sitwayen.

9. (a) Pour Adan ek Ev, ki ti konsekans zot dezobeisans, e ki bann kestyon enportan sa ti fer leve? (b) Akoz Zeova pa ti detrir sa trwa rebel deswit?

⁹ Answit, Adan ek Ev ti dezobei Zeova par manz sa fri ki zot pa ti devret manze. Vi ki zot ti dezobei, zot ti merit lanmor konman pinisyon zis parey Bondye ti’n dir. Mansonz Satan ti soulev serten kestyon byen enportan. Eski Zeova i vreman annan sa drwa pour diriz limanite, oubyen eski zonm i devret diriz son lekor? Eski Zeova i diriz limanite dan sa pli bon fason posib? Deswit Zeova ti’n kapab servi son pwisans pour detrir sa bann rebel. Me sa bann kestyon ki ti ganny demande ti annan pour fer avek son drwa pour dirize, me non pa avek son pouvwar. Alor, si Zeova ti detrir Adan, Ev, ek Satan, sa pa ti pou prouve si i diriz byen. Okontrer, sa ti kapab fer lev plis kestyon lo son dominasyon. Sel fason pour determinen si imen i kapab diriz zot lekor san led Bondye, se pour les letan pase.

10. Ki listwar in montre konsernan dominasyon imen?

¹⁰ Vi ki letan in pase, ki sa in montre? Diran sa bann milye lannen ki’n pase, dimoun in esey diferan kalite gouvernman, enkli gouvernman diktater, demokratik, sosyalis, e kominis. Zot rezilta i ganny rezimen dan sa komanter fran dan Labib: “Zonm in domin zonm ver son ditor.” (Eklezyast 8:9) Profet Zeremi ti annan bon rezon  pour dir: “Mon konnen, O Zeova, ki semen en imen pa pour li. I pa pour imen ki pe marse pour diriz son lepa.”​—Zeremi 10:23.

11. Akoz Zeova ti les imen pas dan soufrans?

¹¹ Depi okonmansman Zeova ti konnen ki si imen i endepandan oubyen diriz zot lekor, sa ti pou anmenn en kantite soufrans. Eski Zeova ti enzis pour les sa bann sitiasyon difisil arive? Non! Pour ed ou konpran sa: Meton ou annan en zanfan ki bezwen fer en loperasyon pour geri en maladi grav. Ou realize ki atraver sa loperasyon ou zanfan pou santi en pe douler, e sa i sagrin ou bokou. Be anmenmtan, ou konnen ki sa loperasyon pou fer li posib pour ou zanfan rezwir en pli meyer lasante dan lavenir. Pareyman, Bondye ti konnen, e i ti menm predir, ki ler i pou les imen dirize, sa pou anmenn en kantite douler ek soufrans. (Zenez 3:16-19) Me i ti osi konnen ki vre soulazman dirab ti pou posib, si selman i ti permet imen vwar bann move rezilta sa rebelyon. Dan sa fason, sa kestyon lo drwa Bondye pour dirize i kapab ganny reponn enn fwa pour tou.

12. Parey nou vwar dan ka Zob, ki lakizasyon Satan in fer lo imen?

¹² Sa problenm i annan en lot laspe. Kan Satan ti kestyonn drwa ek lafason Bondye i dirize, i pa ti zis kalonmni Zeova akoz Son dominasyon, me i ti osi koz an mal lo serviter Bondye konsernan zot fidelite. Par egzanp, remark sa ki Satan ti dir Zeova lo sa zonm drwat Zob: “Pa ou menm ou’n met en baraz otour li, otour son lakaz, e otour tou sa ki i annan? Ou’n beni son travay, e son latroup zannimo in agrandi lo later. Me pour en sanzman,  avans ou lanmen, silvouple, e tous tou sa ki i annan e vwar si i pa pou modi ou dan ou figir.”​—Zob 1:10, 11.

13. Ki Satan ti oule dir par son lakizasyon ki i ti fer lo Zob, e ki mannyer sa i enplik tou imen?

¹³ Satan ti ensiste ki Zeova ti pe servi Son pwisans pour protez Zob e dan sa fason aste son fidelite. Alors, i ti oule dir ki fidelite Zob pa ti senser, i ti pe servi Bondye zis pour li ganny keksoz an retour. Satan ti dir ki si Zob pa ganny benediksyon Bondye i pou modi son Kreater. Satan ti konnen ki Zob ti en zonm remarkab ki ti “san repros e drwat, ki annan lakrent pour Bondye e ki pa fer sa ki mal.” a Alors, si Satan ti kapab kas fidelite Zob, ki sa ti pou vedir pour larestan imen? Annefe, Satan ti pe vreman kestyonn fidelite tou dimoun ki anvi servi Bondye. Deplis, Satan ti al pli lwen, i ti dir Zeova: “Tou sa ki en zonm i annan, [pa zis Zob] i pou donn pour son lavi.”​—Zob 1:8; 2:4.

14. Ki listwar in montre konsernan lakizasyon Satan lo imen?

¹⁴ Listwar in montre ki bokou dimoun in reste fidel, parey Zob, kantmenm zot in bezwen fer fas avek difikilte. Sa i tou lekontrer avek sa ki Satan ti dir. Par zot fidelite, zot in fer leker Zeova kontan. Deplis, zot fidelite in fer li posib pour Zeova reponn provokasyon Satan, ki imen pou aret servi Bondye kan zot rankontre difikilte. (Ebre 11:4-38) Wi, bann ki kontan sa ki drwat in refize pour vir ledo avek Bondye. Kantmenm ler zot fer fas avek bann sitiasyon vreman difisil, zot in depan plis ankor lo Zeova pour donn zot sa lafors pour andire.​—2 Korentyen 4:7-10.

15. Ki kestyon nou kapab demande konsernan zizman Bondye dan lepase e dan lavenir?

 ¹⁵ Me Zeova pa demontre lazistis zis an rapor avek sa kestyon lo son drwa pour dirize ek fidelite zonm. Labib i koz lo zizman Zeova lo serten dimoun e menm lo bann nasyon. Dan Labib, i osi annan profesi lo bann zizman ki i pou anmennen dan lavenir. Akoz nou kapab annan konfyans ki zizman Zeova ti zis e ki i pou kontinyen ziz dan sa fason?

16, 17. Kwa ki montre ki imen i annan en pwennvi ki limite konsernan vre lazistis?

¹⁶ Nou kapab dir sa lo Zeova: “Tou son bann semen i lazistis.” (Deterononm 32:4) Napa personn parmi nou ki kapab dir sa lo son prop lekor. Sa i akoz nou zizman i limite, e souvannfwa nou pa kapab arive byen konpran kwa ki byen. Par egzanp, annou get Abraam. Menm si Sodonm ti ranpli avek mesanste, Abraam ti sipliy Zeova ler sa lavil ti pe al ganny detrir. I ti demann Zeova: “Eski ou pou vreman detrir sa ki drwat avek sa ki move?” (Zenez 18:23-33) Byensir, larepons ti non. Ti selman apre ki Lot, en zonm drwat ek son de fiy ti ariv sen e sof dan lavil Zoar ki Zeova “ti fer tonbe lapli souf ek dife” lo Sodonm. (Zenez 19:22-24) Sa i tou lekontrer avek Yona ki li ti “vreman ankoler” kan Bondye ti pran pitye pour bann zabitan Niniv. Lefe ki Yona ti’n fini anonse ki zot pou ganny detrir, i ti pou’n kontan vwar zot destriksyon​—kantmenm zot ti senserman repantir.​—Yona 3:10–4:1.

¹⁷ Zeova ti reasir Abraam ki i pa demontre Son lazistis zis pour detrir bann mesan, me pour osi sov bann ki drwat. De lot kote, Yona ti bezwen aprann ki Zeova i pran pitye pour dimoun. Si bann move dimoun i aret fer  sa ki mal, “i pare pour pardonnen.” (Psonm 86:5) Zeova pa parey serten imen ki per pour perdi zot pozisyon, e i pa pas zizman sever zis pour fer lezot konnen ki i annan pouvwar. I pa ni per pour demontre konpasyon pangar lezot i kapab konsider li mou. Son fason fer se pour demontre mizerikord kan i annan en rezon pour fer li.​—Izai 55:7; Ezekyel 18:23.

18. Ki bor dan Labib ki montre ki Zeova pa azir dapre zis son santiman?

¹⁸ Me Zeova pa les santiman bous son lizye. Kan son pep ti’n tonm dan ladorasyon zidol, dan en fason ferm Zeova ti dir: “Mon pou ziz ou dapre sa ki ou’n fer e mon pou anmenn lo ou tou ou bann keksoz deplorab. Mon lizye pa pou pran lapenn pour ou, e mon pa pou ni menm santi konpasyon pour ou. Parski mon pou anmenn lo ou tou sa ki ou’n fer.” (Ezekyel 7:3, 4) Alor, ler bann imen i persiste dan sa ki mal, Zeova i ziz zot dapre sa ki zot in fer. Me son zizman i baze lo levidans ki solid. Ler sa gran “konplent” konsernan Sodonm ek Gomor ti ariv ziska kot li, Zeova ti dir: “Mon byen determinen pour desann pour mon kapab vwar si i vre sa bann keksoz ki mon’n tande konsernan zot.” (Zenez 18:20, 21) Pa nou devret rekonesan ki Zeova pa parey bokou imen ki vitman pas zizman san ki zot antann tou laverite! Vreman Zeova i parey sa ki Labib i dekrir, “en Bondye fidel, avek ki napa lenzistis.”​—Deterononm 32:4.

19. Ki nou kapab fer si nou annan serten kestyon difisil konsernan lafason ki Zeova i demontre son lazistis?

¹⁹ Labib pa abord tou kestyon lo lafason ki Zeova ti azir dan lepase. I pa ni donn nou tou detay konman Zeova pou anmenn zizman lo sak dimoun ek serten group dan lavenir. Ler nou ganny difikilte pour konpran serten  resi oubyen profesi dan Labib ki pa donn tou detay, nou kapab demontre sa menm fidelite parey profet Mika, ki ti ekrir: “Mon pou kontinyen esper Bondye mon delivrans.”​—Mika 7:7.

20, 21. Akoz nou kapab annan konfyans ki Zeova pou toultan fer sa ki byen?

²⁰ Nou kapab asire ki dan nenport ki sitiasyon, Zeova pou fer sa ki byen. Kantmenm ler zonm i paret inyor bann lenzistis ki pe arive, Zeova i promet: “Mwan ki pou fer vanzans, mwan ki pou fer peye.” (Romen 12:19) Si nou pare pour espere, nou pou kapab annan sa konviksyon ferm ki zapot Pol ti eksprimen: “Alor eski nou pou dir? Ki Bondye i enzis? Pa ditou!”​—Romen 9:14.

²¹ An atandan, nou pe viv dan “letan difisil.” (2 Timote 3:1) Lenzistis ek labi pouvwar in fer bokou dimoun soufer. (Eklezyast 4:1) Me Zeova pa’n sanze. I ankor ay lenzistis e i enterese en kantite avek bann ki vin viktim lenzistis. Si nou reste fidel avek Zeova ek son dominasyon, i pou donn nou sa lafors pour andire ziska sa letan kot son Rwayonm pou retir tou lenzistis.​—1 Pyer 5:6, 7.