Dzo kpo yi emenuwo dzi

SƆHƐWO BIANA BE

Nu Kae Mawɔ Ne Dzinyelawo Meɖe Mɔ Nam Be Mazã Internet Dzi Hahokadoƒewo O?

Nu Kae Mawɔ Ne Dzinyelawo Meɖe Mɔ Nam Be Mazã Internet Dzi Hahokadoƒewo O?

 Ðewohĩ xɔ̃wòwo katã zãa Internet dzi hahokadoƒewo eye woƒoa nu tso eŋu ɣesiaɣi. Anɔ eme be wokoa wò le esi meʋu hahokadoƒe aɖeke o ta. Nu kae wòle be nànya tso nɔnɔme sia ŋu? Eye nu kae nàte ŋu awɔ?

Nu si wòle be nànya

 Menye wò ɖeka koe le nɔnɔme sia me o. Dzila geɖe meɖea mɔ na wo viwo be woazã Internet dzi hahokadoƒewo o. Ðewohĩ wonyae be ne ame aɖe le kadoƒe siawo zãm la, nu siwo gbɔna dzɔna ɖe edzi:

  •   ate ŋu alé blanuidɔ alo susumedɔ bubu aɖe.

  •   edoa go ame siwo wɔa anyrã le ame ŋu le Internet hahokadoƒewo, kpɔa amamaɖeɖe kple gbɔdɔnuwɔnawo alo eva nɔa nu mawo ɖom ɖa to telefon dzi.

  •   eva nɔa nya ʋlim kple exɔlɔ̃wo dzodzro.

 Sɔhɛ geɖe tiae be yewomagazã Internet dzi hahokadoƒewo o. Woawo ŋutɔ va de dzesii be meɖea vi boo na yewo o, ke boŋ egblẽa nu le yewo ŋu geɖe wu. Kpɔ nu siwo wo dometɔ aɖewo va de dzesii ɖa:

  •   Priscilla kpɔe be yele ɣeyiɣi gblẽm ɖe eŋu akpa, evɔ yeate ŋu azã ɣeyiɣi mawo atsɔ awɔ nu siwo aɖe vi wu hafi.

  •   Ete ɖe Jeremy dzi be nu siwo mesɔ o hã vana na ye le hahokadoƒewo, eye yemate ŋu awɔ naneke tso wo ŋu o

  •   Bethany va de dzesii be yeƒe susu katã nɔa nu siwo ame bubuwo wɔna le hahokadoƒewo ŋu.

 “Metutu hahokadoƒe si le nye mɔa dzi, eye edzɔ dzi nam be mewɔ esia. Nyemegatsia dzi ɖe hahokadoƒe siawo yiyi ŋu o, elabe fifia mekpɔ ɣeyiɣi geɖe tsɔ wɔa nu siwo le vevie wu.”—Sierra.

 “Ale si hahokadoƒewo va zu numame nam kple ale si metsia dzi ɖe amewo ƒe nuwɔna ɖe nu siwo meda ɖe afi mawo ŋu la medzɔa dzi nam kura o. Menɔ bɔbɔe nam be maɖe hahokadoƒea ɖa le nye mɔa dzi o, gake nye dzi dze eme enumake esi meɖee ɖa. Fifia nye susume dze akɔ anyi.”—Kate.

Nu si nàte ŋu awɔ

 Wɔ ɖe se siwo dziwòlawo de na wò dzi. Na woakpɔe be afi si yetsi ɖo fifia la, yetiae be yeawɔ ɖe woƒe mɔfiamewo dzi eye yemado dziku alo ato nyatoƒoe o.

 Biblia ƒe mɔfiame: “Bometsila ɖea eƒe dɔmedzoe fiana ale si wòate ŋui; ke nunyala ya léa eɖokui.”—Lododowo 29:11, Agbenya La.

 Ame aɖewo aɖo aɖaŋu na wò be nàzã hahokadoƒewo le dziwòlawo ƒe manyamanya me alo be nàʋu adzame hahokadoƒe aɖe. Esia wɔwɔ agblẽ nu le ŋuwò! Nuwɔwɔ le adzame mana nàɖe dzi ɖi kura o eye awɔe be nàva nɔ fɔ bum ɖokuiwò. Ne dziwòlawo va nya nu tso eŋu la, woate ŋu ahe to na wò eye asesẽ be woagaka ɖe dzi wò.

 Biblia ƒe mɔfiame: “Míedina be míaɖi anukware le nuwo katã me”—Hebritɔwo 13:18.

 Wò ŋutɔ tso nya me. Àte ŋu ade ŋugble akpɔ susu vovovo siwo tae wòle be nàƒo asa na Internet dzi hahokadodowo abe ale si sɔhɛ siwo ŋu míeƒo nu tsoe va yi wɔe ene. Ne èkpɔe be hahokadodowo mele vi aɖeke ɖem na ye o la, ekema wò ŋutɔ tso nya me be yeadzudzɔ ezazã, ke menye le esi dziwòlawo gbee na wò ɖeɖe ko ta o. Ne èwɔe alea la, àte ŋu aɖe nu me na hatiwòwo ne wobia nya wò ku ɖe eŋu eye ŋu makpe wò o. Esia ate ŋu awɔe hã be womaɖu fewu le ŋuwò alo ako wò o.

 Nya vevitɔ: Ðo dze kple dziwòlawo eye nàde dzesi susu vevi siwo le woƒe nyawo me, ale be nàtso nya me wòasɔ kple wo tɔ. Gake fifia ya, àte nu atiae be yemazã hahokadoƒewo o, eye esia magblẽ naneke le ŋuwò o.