Tọn̄ọ ke 1990 esịm 2015, ibat mbon emi ẹkedian̄arede ndọ ke mmọ ẹma ẹkesịm isua 50 m̀mê akande oro ama ọdọk utịm ikaba akan nte ekedide ke United States, ndien ibat mbon emi ẹkedian̄arede ndọ ke mmọ ẹma ẹkesịm isua 65 ama ọdọk utịm ikata akan nte ekedide. Nso isinam mme owo ẹdian̄ade ndọ ke mmọ ẹma ẹkesọn̄? Nso ke akpanam man utọ n̄kpọ oro idiwọrọ fi?

Ke ibuotikọ emi

•  Nso isinam mme owo ẹdian̄ade ndọ ke mmọ ẹma ẹkesọn̄?

•  Se ekemede ndinam

•  Se ẹkemede ndineme

•    Ediwak ini, mbon emi ẹsidian̄arede ndọ ke mmọ ẹma ẹkesọn̄ ẹdi mbon emi ẹketrede sụn̄sụn̄ sụn̄sụn̄ ndima idemmọ nte mmọ ẹkesimade. Se idude edi ke ndusụk ebe ye n̄wan isidọn̄ke enyịn ke se owo enye eken anamde, ndien sụn̄sụn̄ sụn̄sụn̄ edidi enyene n̄kpọ esie anam. Mîdịghe edi ke nditọ ẹma ẹkekpon ẹwọrọ, ebe ye n̄wan ẹsidikụt ke mmimọ ikabiat ofụri ini ye odudu mmimọ ise iban̄a nditọ tutu ifre ebe m̀mê n̄wan imọ enyịn ofụri ofụri inyụn̄ idiọn̄ọke aba se mmọ ẹkpenamde man ima afiak odu.

•    Ke ediwak isua idahaemi, mbon emi ẹdọhọde ke imenen̄ede idiọn̄ọ n̄kpọ iban̄a ndọ ẹdọhọ yak mme ebe ye n̄wan ẹsinam se inemde mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, mmọ ẹdọhọ yak mme ebe ye n̄wan ẹsibụp idemmo ẹte: ‘Ndi ndọ emi enem mi?’ ‘Ndi anam mfọn n̄kan se n̄kedide?’ ‘Ndi ebe m̀mê n̄wan mi esinọ mi se nyomde?’ Edieke mînọhọ, mmọ ẹdọhọ, ‘nam se ifọnde fi​—dian̄ade ndọ kọtọn̄ọ obufa uwem.’

•   Mme owo idaha ndidian̄ade ndọ nte ẹkesidade akpa akpa. Eric Klinenberg, ataifiọk emi ekpepde n̄kpọ aban̄a nte mme owo ẹsinamde n̄kpọ, ekewet ete: “Ke isua ifan̄ emi ẹbede, akana owo emi ndọ esie mînemke enye aba, emi okonyụn̄ oyomde ndidian̄ade ndọ etịn̄ se inamde enye oyom ndidian̄ade ndọ. Edi mfịn-e, edieke ndọ fo mînemke fi aba, ana etịn̄ ntak emi anamde fi ọsọn̄ etie ke utọ ndọ oro. Ntak edide ntre edi ke ediwak owo ẹnịm ke se idide akpan n̄kpọ edi owo ndinam se ifọnde enye.” a

 Se idude edi ke mbon emi ẹsidian̄arede ndọ ẹsikere ke mmimọ imọbọhọ mfịna, edi idiọn̄ọke ke mme mfịna en̄wen ke ẹna ẹbet mmimọ. Ke uwụtn̄kpọ, ndụn̄ọde kiet oro ẹkenamde owụt ke “mbon emi ẹsidian̄arede ndọ ke mmọ ẹma ẹkesọn̄ isiwakke ndinyene okụk ndida nse mban̄a idemmọ, akpan akpan iban.”

 Edi n̄kpọ en̄wen do ndikere mban̄a. N̄wed emi ẹkotde Don’t Divorce ọdọhọ ete: “Emekeme ndikere ke ika ndikọtọn̄ọ obufa uwem, edi, kûfre ke afo osụk edi se ekedide. Nso ke anam man okpụhọde usụn̄ utịn̄ikọ fo emi mîkesinemke ebe m̀mê n̄wan fo? Nso ke anam man okpụhọde nte esinamde n̄kpọ ke ini mfịna odude?” b

•   Nyịme ke n̄kpọ ekeme ndikpụhọde. Idụhe ndọ emi n̄kpọ mîsikpụhọkede. Ekeme ndidi n̄kpọ okpụhọde ke ufọt afo ye ebe mmê n̄wan fo ke ntak emi nditọ mbufo ẹma ẹkekpon ẹwọrọ, mîdịghe edi ke ntak emi mbufo ẹma ẹketọn̄ọ ndima n̄kpọ nsio nsio. Utu ke nditie n̄kere ke akpana n̄kpọ osụk etie nte ekesitiede, kere se akpanamde man ndọ mbufo afiak enem.

   Se Bible etịn̄de: “Kûdọhọ ete: ‘Nso inam eyo oko ọkọfọnde akan eyo emi?’ koro mîdịghe ọniọn̄ esịn fi obụp n̄kpọ emi.”​—Ecclesiastes 7:10.

•   Nen̄ede kpere ebe m̀mê n̄wan fo. Ndi emekeme ndima mbufa n̄kpọ oro ebe m̀mê n̄wan fo amade, mîdịghe an̄wam ebe m̀mê n̄wan fo ama mbufa n̄kpọ oro afo amade idahaemi? Ndi emekeme ndiyom mbufa n̄kpọ emi mbufo mbiba ẹdimade nnam? Biere ke mbufo ẹyesinyene ini ẹdu sụk mbufo mbiba man ẹka iso ẹtie nte ebe ye n̄wan utu ke nditie nte ẹdi mbọhọidụn̄.

   Se Bible etịn̄de: “Yak owo kiet kiet okûyom ufọn idemesie, edi oyom ufọn owo en̄wen.”​—1 Corinth 10:24.

•   Ka iso nyene ido. Kûdi sia omodụn̄ ye ebe m̀mê n̄wan fo ke ediwak isua afo etre ndinyene n̄kpri ndiye ido oro ekesinyenede. Tin̄ ikọ ukpono ukpono ye ebe m̀mê n̄wan fo, nyụn̄ domo ndinyene n̄kpri ndiye ido oro ekenyenede ini mbufo mîkanamke kan̄a ndọ. Sidọhọ “mbọk” ye “sọsọn̄ọ.” Sidọhọ ebe m̀mê n̄wan fo ke amama enye, nyụn̄ sikọm enye ke mme n̄kpọ oro enye anamde ọnọ fi.

   Se Bible etịn̄de: “Ẹfọn ido ye kiet eken, ẹtua owo mbọm.”​—Ephesus 4:32.

•   Kûfre ini n̄kpọ ọkọfọnde. Ẹsitie kiet ẹse ndise ndọ mbufo, mîdịghe ẹse ndise ndiye n̄kpọ oro ẹkedianade kiet ẹnam m̀mê ndise ndiye itie oro ẹkesan̄ade kiet ẹka. Emi ekeme ndin̄wam mbufo ẹka iso ẹma idem mbufo​—mîdịghe an̄wam ẹfiak ẹtọn̄ọ ẹma idem mbufo nte ẹkesimade ẹnyụn̄ ẹkpono kiet eken.

   Se Bible etịn̄de: “Yak owo mbufo kiet kiet enen̄ede ama n̄wan esie nte enye amade idem esie; ke n̄kan̄ eken, yak n̄wan enen̄ede okpono ebe esie.”​—Ephesus 5:33.