Isisọn̄ke mbon oro ẹdiọn̄ọde eti ye idiọk ndifiọk nnennen n̄kpọ oro mmọ ẹkpenamde ye se mmọ mîkpanamke. Mmọ isidaha nte etiede mmọ ke idem ibiere se idide eti ye idiọk. Utu ke oro, ẹsida se ẹkekpepde mmọ ẹbiere.

Ediwak se nditọwọn̄ ẹsikopde ke ikwọ, ke fim, ke TV, m̀mê se nditọ ufọkn̄wed mmọ ẹsitịn̄de iyakke mmọ ẹfiọk se idide eti ye se idide idiọk. Oro ekeme ndinam mmọ ẹkere m̀mê se mme ete ye eka mmimọ ẹkpepde mmimọ akam enen.

Emi esiwak nditịbe nnọ mme uyen emi ẹdide n̄kpọ nte isua 13 esịm 19. N̄wed oro ẹkotde Beyond the Big Talk ọdọhọ ke nditọwọn̄ ẹma ẹsịm n̄kpọ nte isua 13, ke ọfọn ẹnam mmọ ẹdiọn̄ọ ke ediwak owo ẹyedomo ndinyịk mmọ ẹnam se mbon en̄wen ẹnamde man ẹma mmọ. N̄ko, ke ana ẹnyụn̄ ẹkpep mmọ ndisọn̄ọ nda nnam se mmọ ẹdiọn̄ọde ke enen, ọkpọkọm mme ufan mmọ imaha se mmọ ẹnamde. Ntem, ọfọn ẹkpep nditọwọn̄ se idide eti ye idiọk mbemiso mmọ ẹsịmde isua 13.

Kpep eyen fo se ifọnde ye se idiọkde.

SE BIBLE ETỊN̄DE: “Mbon oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha, kpa mbon oro ẹnọde ukeme ufiọk n̄kpọ mmọ ukpep . . . ẹdiọn̄ọ se inende ye se ikwan̄ade.” —Mme Hebrew 5:14.

• Tịn̄ ikọ emi edinamde eyen fo ọdiọn̄ọ se ifọnde ye se idiọkde. Ke ini n̄kpọ etịbede mîdịghe ke ini mbufo ẹnamde n̄kpọ ke usen ke usen, nam eyen fo ọfiọk se ifọnde ye se idiọkde. Ke uwụtn̄kpọ, emekeme ndidọhọ ete, “Ikọ enye emi edi akpanikọ, enye oko edi nsu.” “Edieke anamde emi, ọwọrọ emenyene ima, edi edieke anamde oko ọwọrọ unyeneke.” “Edieke anamde emi, ọwọrọ ọmọfọn ido, edieke anamde oko, ọwọrọ ufọnke ido.” Nte ini akade, eyen fo ọyọfiọk eti n̄kpọ oro enye akpanamde ye idiọkn̄kpọ oro enye mîkpanamke.

• Tịn̄ se inamde n̄kpọ ọfọn m̀mê ọdiọk. Ke uwụtn̄kpọ, emekeme ndibụp eyen fo ete: Ntak emi ọfọnde owo esitịn̄ akpanikọ? Didie ke ndisu nsu ekeme ndibiat ufan? Ntak emi mîfọnke ndiyịp inọ? N̄wam eyen fo esikọk ibuot ke n̄kpọ man enye ekeme ndifiọk se idide eti ye idiọk.

• Tịn̄ ufọn emi owo edidiade edieke enye esinamde se ifọnde. Emekeme ndidọhọ ete: “Edieke esitịn̄de akpanikọ, mme owo ẹyema fi,” mîdịghe “Edieke esifọnde ido, mme owo ẹyema ndinam ufan ye afo.”

 Kụt ete ke kpukpru owo ke ubon mbufo ẹdu uwem nte ẹkebierede.

SE BIBLE ETỊN̄DE: “Ẹka iso ẹwụt se mbufo ẹdide.” —2 Corinth 13:5.

• Kpukpru owo ke ubon mbufo ẹkpenyene ndidu uwem nte mbufo ẹkebierede man mbufo ẹkeme ndidọhọ ẹte:

  • “Nnyịn isisụhu nsu ke ubon nnyịn.”

  • “Nnyịn isitọhọke utọk inyụn̄ in̄wanake en̄wan.”

  • “Nnyịn isisụn̄ike owo.”

Eyen fo oyokụt ke idịghe nte ẹnịm ibet, edi ke nte ubon mbufo ẹbierede ndidu uwem edi oro.

• Sineme mme n̄kpọ oro mbufo ẹbierede ndinam ke ubon mbufo ye eyen fo. Da se itịbede ke usen ke usen kpep enye mme n̄kpọ emi. Emekeme ndida nte mbufo ẹbierede ndidu uwem ndomo ye se ẹsiode ke TV m̀mê nte nditọ ufọkn̄wed ẹdude uwem. Ekem obụp eyen fo ete: “Nso ke afo akpanam?” “Didie ke ikpanam n̄kpọ emi ke ubon nnyịn?”

N̄wam eyen fo ebiere ndisọn̄ọ nda nnam se inende.

SE BIBLE ETỊN̄DE: “Ẹnyene eti ubieresịt.”—1 Peter 3:16.

• Toro eyen fo ke ini enye anamde se ifọnde. Edieke eyen fo anamde se ifọnde, toro enye nyụn̄ nam enye ọfiọk ntak emi otorode enye. Ke uwụtn̄kpọ, emekeme ndidọhọ ete: “Amanam esịt enem mi ke ntak emi eketịn̄de akpanikọ.” Edieke eyen fo ọdọhọde ke imọ imanam idiọkn̄kpọ, toro enye ke nditịn̄ akpanikọ mbemiso enen̄erede enye.

• Nen̄ede eyen fo ke ini enye mînamke ọfọn. Ọfọn ẹnam nditọwọn̄ ẹfiọk ke se mmọ ẹnamde ifọnke ye nte ke se mmọ ẹnamde okpụhọde ye nte ubon mbufo ẹkebierede ndidu uwem. Ndusụk ete ye eka isimaha ndinam emi mbak esịt ediyat nditọ mmọ. Edi ndinam eyenọwọn̄ ọdiọn̄ọ ke se enye anamde ifọnke ekeme ndin̄wam enye okûnam se idiọkde ke ini iso onyụn̄ an̄wam enye enyene eti esịt.