Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

1923​​—Isua Ikie Emi Ekebede

1923​​—Isua Ikie Emi Ekebede

ENYỌN̄-UKPEME Ikọmbakara January 1, 1923 ọkọdọhọ: “Se ikụtde owụt ke isua 1923 ọyọfọn tutu. Edi ata n̄kpọ ukpono ndinam mbon oro ẹfịkde ke ererimbot ẹdiọn̄ọ ke ini n̄kpọ edifọnde ikan emi ke edi ke iso.” Ke 1923, Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹma ẹkpụhọde nte mmọ ẹsinịmde mme mbono esop ye ikpọ mbono, ye nte ẹkwọrọde ikọ. Oro ama anam mmọ ẹtetịm ẹdiana kiet.

MBONO ESOP AMA AN̄WAM NDITỌETE ẸTETỊM ẸDIANA KIET

N̄wed usenọfiọn̄ emi ẹwetde mme itie Bible ye mme nọmba ikwọ

Isua oro, enyene ndusụk n̄kpọ emi esop Abasi ẹkekpụhọrede ke nte ẹdinịmde mbono esop, emi akan̄wamde Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹtetịm ẹdiana kiet. Ẹma ẹsineme itie Bible ke Mbono Esop Akam ye Itoro kpukpru urua. Ẹma ẹtọn̄ọ ndiwet ke Enyọn̄-Ukpeme nte ẹnamde itie Bible emi mmọ ẹdinemede ke mbono esop oro an̄wan̄a. N̄kpọ efen edi ke Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹma ẹsio n̄wed usenọfiọn̄ emi ẹwetde itie Bible emi ẹdinemede kpukpru urua ye ikwọ emi owo ekemede ndikwọ ini enye etiede ke idemesie ekpep Ikọ Abasi, m̀mê ke ini ofụri ubon ẹtiede kiet ẹkpep.

Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹma ẹsinọ “ikọ ntiense” ke mbono esop mmọ oro. Se itịn̄de oro esịne ndibụk se iketịbede ini ẹkwọrọde ikọ; se Abasi akanamde ọnọ owo, emi anamde enye ọkọm Abasi; ndikwọ ikwọ; m̀mê ndibọn̄ akam. Eva Barney emi akanade baptism ke 1923 ini edide isua 15 ọkọdọhọ ete: “Okpoyom ndinọ ikọ ntiense, ayadaha ada. Emekeme nditọn̄ọ ntem, ‘Nyom ndikọm Ọbọn̄ ke kpukpru mfọn emi enye ọfọnde mi.’” Ndusụk nditọete irenowo ẹma ẹsima ndinọ ikọ ntiense. Sista Barney ama ọdọhọ n̄ko ete: “Mme n̄kpọ emi akamba brọda kiet emi ekekerede Godwin ekesikọmde Abasi ẹma ẹwak etieti. Edi ke ini n̄wan esie okụtde ke iso okpụhọde brọda emi adade usụn̄ ke mbono esop oro, enye oyomụm utọn̄ kod ebe esie odụri sụn̄sụn̄, ebe esie oyodop uyo onyụn̄ osụhọde etetie.”

Ini kiet ke ọfiọn̄, mme esop ẹma ẹsinịm Mbono Esop Akam ye Itoro emi ekedide san̄asan̄a. Kop se Enyọn̄-Ukpeme Ikọmbakara April 1, 1923 eketịn̄de aban̄a mbono esop enye oro: “Ana ẹbahade ini mbono esop emi iba, ẹsida ubak kiet ẹnọ ikọ ntiense emi aban̄ade se iketịbede ini ẹkwọrọde ikọ, ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọ mme ọkwọrọikọ idem. Imenim ke mme mbono esop emi ẹsọn̄ọde owo idem ntem ayanam nditọete ẹtetịm ẹdiana kiet.”

Ufọn emi asuanetop isua 19 ke Vancouver ke Canada emi ekekerede Charles Martin akadiade oto mme mbono esop oro ikedịghe ekpri. Nte ini akakade enye ọkọdọhọ ete: “Mbono esop emi edi akpa itie emi n̄kekpepde se n̄kemede nditịn̄ mma nsịm enyịnusụn̄ ufọk owo. Ẹma ẹsiwak nditịn̄ se iketịbede ini ẹkwọrọde ikọ ke ufọk ke ufọk. Oro ama esinam ndiọn̄ọ nsio nsio n̄kpọ emi n̄kpetịn̄de ini n̄kwọrọde ikọ, ye ini owo mîyomke ndikop ukwọrọikọ.”

UKWỌRỌIKỌ AMA ANAM NDITỌETE ẸTETỊM ẸDIANA KIET

Bulletin May 1, 1923

N̄kpọ efen emi akanamde nditọete ẹtetịm ẹdiana kiet ekedi ndisio usen nnịm man kpukpru owo ẹdiana kiet ẹkwọrọ ikọ. Enyọn̄-Ukpeme Ikọmbakara April 1, 1923 ọkọdọhọ: “Man kpukpru owo ẹdiana kiet ẹnam utom emi, . . . ẹsio Tuesday, May 1, 1923 ẹnịm yak kpukpru owo ẹdiana ntre ẹkwọrọ ikọ. Ima ikụre enye oro, nte idisinamde edi oro kpukpru akpa Tuesday ke kpukpru ọfiọn̄ . . . Akpana kpukpru owo ke esop ẹwọrọ ẹdi ẹdinam se mmọ ẹkemede.”

Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible emi ẹkedide mme uyen ẹma ẹsitiene ẹkwọrọ ikọ. Hazel Burford emi ekedide isua 16 kpọt ini oro ọkọdọhọ ntem: “Ẹma ẹsiwet se ikemede nditịn̄ ini ikwọrọde ikọ ẹsịn ke Bulletin man imụm idọn̄ ke ibuot. a Ami ye ete eka mi ima isisịn idem ikwọrọ ikọ inyụn̄ inam kpukpru se ẹkedọhọde ẹnam.” Edi ndusụk owo ikamaha nte Sista Burford ekesịnde idem anam kpukpru oro. Enye ọdọhọ ete: “Akamba brọda kiet ama esinen̄ede ọtọhọ ete n̄kûtiene n̄kwọrọ ikọ. Ini oro, ikan̄wan̄ake ndusụk owo ke ana kpukpru Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹsịnede ‘mkparawa, ye nditọ-iban’ ẹtiene ẹtoro Akwa Andibot nnyịn.” (Ps. 148:12, 13, King James Version) Edi Sista Burford iketreke ndikwọrọ ikọ. Nte ini akakade, enye ama aka Ufọkn̄wed Gilead ọyọhọ klas iba, onyụn̄ ekedi isụn̄utom ke Panama. Aka ko, nditọete oro ikasuaha aba nte nditọwọn̄ ẹketienede ẹkwọrọ ikọ.

IKPỌ MBONO ẸMA ẸNAM NDITỌETE ẸTETỊM ẸDIANA KIET

Ikpọ mbono n̄ko ẹma ẹn̄wam nditọete ẹtetịm ẹdiana kiet. Ke ediwak ke otu ikpọ mbono ntre, ẹma ẹsisio mme usen ẹka ukwọrọikọ. Kiet ntre edi enye emi ẹkenịmde ke Winnipeg ke Canada. Ke mbono oro, ẹma ẹsio March 31 ẹnịm nte usen emi kpukpru mme andidụk mbono oro ẹdikwọrọde ikọ ke ofụri itụn̄ ye inụk ke Winnipeg. Ẹma ẹsikwọrọ ikọ ẹnọ ata ediwak owo ke usen ntre, ufọn ama esinyụn̄ odu. Ke August 5, n̄kpọ nte owo 7,000 ẹma ẹdụk akamba mbono efen ke Winnipeg. Tọn̄ọ ẹketọn̄ọ ndinịm akamba mbono ke Canada ini oro, akpa ẹkewakde ntre ekedi oro.

Akamba mbono ikọt Jehovah emi ọkọwọrọde etop akan edi enye emi ẹkenịmde ke Los Angeles ke California ke August 18-26, 1923. Urua ifan̄ mbemiso oro, n̄wedmbụk n̄kpọntịbe ama ọtọt akamba mbono oro. Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹma ẹdeme se ibede n̄wedikot 500,000. Ẹma ẹdian mme banner mbono oro ke n̄kpọisan̄ ofụri owo ye ke moto mme owo.

Akamba mbono emi Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹkedụkde ke Los Angeles ke 1923

Ke Saturday August 25, Brọda Rutherford ama ọnọ utịn̄ikọ ke ibuotikọ emi “Mme Erọn̄ ye Mme Ebot.” Enye ama anam ẹnen̄ede ẹdiọn̄ọ ke “mme erọn̄” ẹdi mbon emi ẹnyenede eti esịt, emi ẹdidụn̄de ke Paradise ke isọn̄ emi. Ini enye ọnọde utịn̄ikọ en̄wen, enye ama okot se ẹkewetde ẹda ẹdụri mme owo utọn̄. N̄wed oro ama ayarade ndiọi n̄kpọ emi Christendom ẹsinamde, onyụn̄ ọdọhọ mbon emi ẹnyenede eti esịt ẹwọrọ ke “Akwa Babylon.” (Edi. 18:2, 4) Aka ko, Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ke ofụri ererimbot ẹma ẹsịn idem ẹdeme ediwak miliọn tract emi ẹkewetde se ẹkedade ẹdụri mme owo utọn̄ ke mbono oro.

“Mme mbono esop emi ẹsọn̄ọde owo idem ntem ẹyenam nditọete ẹtetịm ẹdiana kiet”

Ke akpatre usen akamba mbono oro, se ibede owo 30,000 ẹkekpan̄ utọn̄ ẹkop utịn̄ikọ Brọda Rutherford emi ibuotikọ ekedide “Kpukpru Idụt ke Ẹmia Isan̄ Ẹka Armageddon, Edi Ediwak Miliọn Owo Oro Ẹdude Uwem Idahaemi Idikpaha ke Nsinsi.” Sia Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹkedoride enyịn ndikụt ata ediwak owo ke mbono oro, mmọ ẹma ẹkebọ obufa an̄wambre emi ẹkesụk ẹbọpde ẹma ke Los Angeles. Man kpukpru owo ẹkop se ẹtịn̄de, nditọete ẹkeda spika emi okodude ke an̄wambre oro, emi okonyụn̄ edide ata obufa emi ẹkesiode ini oro. Mbon emi ẹkekopde edinam oro ke radio ẹma ẹwak ẹkan mbon ẹkedude ke an̄wambre oro.

UKWỌRỌIKỌ ESỊM EDIWAK ITIE KE ERERIMBOT

Ke 1923, ukwọrọikọ ama enen̄ede atara ke Africa, Europe, India, ye South America. Ke India, A. J. Joseph ekese aban̄a edikabade ye edimịn̄ n̄wed ke usem Hindi, Tamil, Telugu, Malayalam, ye Urdu. Ekedi enye ke anam utom oro, ke ese aban̄a n̄wan esie ye nditọ esie itiokiet.

William R. Brown ye n̄wan ye nditọ esie

Alfred Joseph ye Leonard Blackman emi ẹkedide Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ke Sierra Leone ẹma ẹwet leta ẹnọ ibuot itieutom nnyịn ke Brooklyn ke New York ẹte ke imoyom ẹdin̄wam mmimọ ẹkwọrọ ikọ. Un̄wam emi mmọ ẹkeyomde ama edisịm ke April 14, 1923. Alfred ọdọhọ ete: “Okoneyo Saturday kiet, ekedi ntise ẹkot mi ke fon.” Enye ama okop uyo emi ekebietde uyo obuma ọdọhọde ete: “Ndi afo edi owo emi ekewetde Watch Tower Society ọdọhọ ẹnọ mme owo ẹdin̄wam mbufo ẹkwọrọ ikọ?” Alfred ama ọdọhọ “Ih.” Owo oro ama ọdọhọ, “Ami ke ẹnọ ndi.” Uyo oro ekedi uyo William R. Brown. Enye akasan̄a ye Antonia an̄wan esie ye n̄kpri nditọ esie iban iba, Louise ye Lucy ẹto Caribbean ẹdisịm usen oro. Ikebịghike nditọete ẹma ẹkụt mmọ.

Alfred ọdọhọ ete: “Usenubọk edem usen oro, ini ami ye Leonard isụk ikpepde Ikọ Abasi nte isikpepde kpukpru urua, owo emi okokon̄de ntem ama edida ke enyịnusụn̄ ufọk nnyịn. Brọda Brown ke ekedi. Enye ama enen̄ede ama n̄kpọ Abasi tutu enye oyom ndinọ utịn̄ikọ edem usen oro.” Ọfiọn̄ kiet ete ikụre, Brọda Brown ama ọnọ mme owo kpukpru n̄wed emi enye akadade edi. Ekpri ini ekebe, ẹma ẹnọ n̄wed 5,000 efen ẹsọk enye. Ikebịghike enye oro n̄ko ama okụre, ẹdiyoyom ediwak n̄wed efen. Edi mme owo ikọdiọn̄ọke Brọda Brown nte ete-anyam-n̄wed. Ke adan̄a ofụri isua emi enye ekesịnde idem anam n̄kpọ Abasi, ekesidi enye ama ọnọ utịn̄ikọ enye okot ediwak itie N̄wed Abasi. Oro akanam ẹsikot enye Bible Brown.

Bethel Magdeburg ke n̄kpọ nte 1923

Se ẹtetịn̄ emi, nditọete ẹma ẹwak ẹkaha ke ọfis nnyịn ke Barmen ke Germany, ẹma ẹnyụn̄ ẹkop ke mbonekọn̄ France ke ẹmen en̄wan ẹdi Barmen. Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹma ẹkekụt itie efen emi edifọnde se ẹdude ẹmịn̄ n̄wed ke Magdeburg. Ke June 19, nditọete ẹma ẹkụre nditan̄ kpukpru n̄kpọ emi ẹsidade ẹmịn̄ n̄wed, ye mme n̄kpọ eken emi ẹkedude do ẹka obufa Bethel ke Magdeburg. Ekedi ẹdọhọ ibuot itieutom ke mmimọ ima itan̄ n̄kpọ ima, edem usen oro, mme n̄wedmbụk n̄kpọntịbe ẹma ẹdọhọ ke France ẹkan Barmen. Nditọete ẹkeda mmọ ndiwọrọ n̄ka obufa ọfis oro nte edidiọn̄ Jehovah ye usụn̄ emi enye akadade ekpeme mmọ.

George Young ye Sarah Ferguson (nnasia) ye akamba eyeneka Sarah

Ke Brazil, George Young emi ekesikade nsio nsio itie ọkọkwọrọ eti mbụk ama asiak obufa ọfis, onyụn̄ ọtọn̄ọ ndisio Enyọn̄-Ukpeme ke usem Portuguese. Ke ufan̄ ọfiọn̄ ifan̄, enye ama ọnọ mme owo se ibede n̄wed 7,000. Esịt ama enen̄ede enem Sarah Ferguson ini Brọda Young akakade ekese ubon mmọ. Tọn̄ọ ke 1899 ke enye ọkọtọn̄ọ ndikot Enyọn̄-Ukpeme. Enye ama ayak idem ọnọ Jehovah, edi ikekwe kan̄a eke enịmde enye baptism. Ọfiọn̄ ifan̄ ekebe, Sista Ferguson ye nditọ esie inan̄ ẹma ẹdina baptism ndien.

‘ẸYAK IKÛTRE NDIKOP IDATESỊT’

Ke utịt isua oro, Enyọn̄-Ukpeme December 15, 1923 ama etịn̄ nte mme ukpụhọde oro ẹkenamde ke nte ẹkesinịmde mbono esop, ikpọ mbono, ye nte ẹkesikwọrọde ikọ akan̄wamde Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible. Enyọn̄-Ukpeme ọkọdọhọ: “Isọn̄ke ndikụt ke mme esop ẹnen̄ede ẹsọn̄ idem. . . . Ẹyak iben̄e idem ndinam utom emi okponde akan emi isua osụk edide mi, ika iso isịn idem inam n̄kpọ Abasi ikûnyụn̄ utre ndikop idatesịt.”

Isua enye emi ẹkeyomde ndidụk do ekedi ata akpan isua ọnọ Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible. Osụk ọyọhọ ọfiọn̄ ifan̄ nditọete ke Bethel ẹketọn̄ọ ndinam utom ke itie emi mmọ ẹkedepde ke Staten Island. Itie oro ikoyomke usụn̄ ikpọn̄ ibuot itieutom mmọ ke Brooklyn. Ẹma ẹkụre utom ke mme n̄kpọ emi ẹkebọpde ke obufa itie oro ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ 1924. Se ẹkebọpde do ama anam nditọete ẹtetịm ẹdiana kiet, onyụn̄ anam eti mbụk atara ke usụn̄ emi owo mîkwe akanam.

Mbon emi ẹkebọpde n̄kpọ ke Staten Island

a Idahaemi ẹdikot N̄wed Mbono Esop Uwem ye Utom Nnyịn Mme Christian.