IBUOTIKỌ UKPEPN̄KPỌ 38
ỌYỌHỌ IKWỌ 25 Akpan Inyene Abasi
Ndi ke Akpan̄ Utọn̄ Okop Se Ẹdade Ẹdụri Nnyịn Utọn̄?
“Ẹyeda kiet ẹdaha ẹnyụn̄ ẹkpọn̄ enye eken.”—MATT. 24:40.
AKPAN N̄KPỌ EMI IDINEMEDE
Iyeneme uwụtn̄kpọ ita emi Jesus ọkọnọde ye nte mmọ ẹsan̄ade n̄kpọ ye ini ikpe emi edidude mbemiso utịt ererimbot emi.
1. Nso iditịbe ke mîbịghike?
MME n̄kpọ emi ẹditịbede ke ini nnyịn emi ididịghe ekpri! Idibịghike, Jesus eyedibiere ikpe ọnọ kpukpru owo ke isọn̄ emi. Ini Jesus ọnọde mme mbet esie prọfesi “idiọn̄ọ” edidi esie emi owo mîdikwe enye ke ata ata enyịn ye eke “akpatre ini editịm n̄kpọ emi,” enye ama etịn̄ nte n̄kpọ editiede mbemiso ini ikpe oro. (Matt. 24:3) Prọfesi oro odu ke Matthew ibuot 24 ye 25. Ukem mbụk oro odu ke Mark ibuot 13 ye Luke ibuot 21.
2. Nso ke idinen̄ede ineme ke ibuotikọ emi? Didie ke emi edin̄wam nnyịn?
2 Jesus ama ọnọ uwụtn̄kpọ ita emi an̄wamde nnyịn itịm idem. Mme uwụtn̄kpọ oro ẹdi se ẹdade ẹdụri nnyịn utọn̄. Kiet edi uwụtn̄kpọ erọn̄ ye ebot, efen edi eke nditọiban emi ndusụk ẹkedide mme enyene ọniọn̄ ndusụk ẹdi ndisịme, akpatre edi eke talent. Uwụtn̄kpọ kiet kiet an̄wam nnyịn ikụt ke Jesus edibiere ikpe inọ mme owo itiene nte mmọ ẹnamde n̄kpọ. Nte inemede mme uwụtn̄kpọ emi, ẹyak ise se ikpepde ito mmọ ye nte ikemede ndinanam se ikpepde. Idibem iso ineme eke erọn̄ ye ebot.
ERỌN̄ YE EBOT
3. Ini ewe ke Jesus edibiere ikpe inọ mme owo?
3 Ke uwụtn̄kpọ erọn̄ ye ebot, Jesus ama etịn̄ nte edibierede ikpe inọ mme owo itiene nte mmọ ẹkenamde n̄kpọ ẹban̄a eti mbụk emi mmọ ẹkekopde, m̀mê mmọ ẹma ẹnyụn̄ ẹn̄wam nditọete esie emi ẹyetde aran. (Matt. 25:31-46) Ke ini “akwa ukụt,” Jesus eyebiere m̀mê mmanie ẹdi erọn̄, m̀mê mmanie ẹdi ebot ekpri ini mbemiso Armageddon ọtọn̄ọde. (Matt. 24:21) Ukem nte ekpemerọn̄ esibaharede erọn̄ ọkpọn̄ ebot, Jesus ayabahade mbon emi ẹkesọn̄ọde ẹda ẹn̄wam nditọete esie emi ẹyetde aran ọkpọn̄ mbon emi mîkanamke ntre.
4. Didie ke se ikụtde ke Isaiah 11:3, 4 anam inịm ke Jesus idinamke asari ini enye edibierede ikpe inọ mme owo? (Se n̄ko ndise .)
4 Prọfesi Bible owụt ke Jesus emi Jehovah emekde Ebiereikpe idinamke asari. (Kot Isaiah 11:3, 4.) Enye ke ese uwem mme owo, nte mmọ ẹsikerede n̄kpọ, ye nte mmọ ẹsitịn̄de ikọ. Ke onyụn̄ ese nte mmọ ẹnamde n̄kpọ ye nditọete esie emi ẹyetde aran. (Matt. 12:36, 37; 25:40) Jesus ọyọdiọn̄ọ mbon emi ẹkedade ye nditọete esie emi ẹyetde aran ẹnyụn̄ ẹn̄wamde mmọ ẹnam utom mmọ. a Akpan usụn̄ kiet emi mme erọn̄ ẹwụtde ke ida ye nditọete Christ edi ndin̄wam mmọ ke utom ukwọrọikọ. Mbon emi ẹn̄wamde nditọete Christ ke utọ usụn̄ oro ke ẹdidọhọ ke ẹdi “ndinen owo,” mmọ ẹnyụn̄ ẹdori enyịn ndidu “nsinsi uwem” ke isọn̄ emi. (Matt. 25:46; Edi. 7:16, 17) Utọ edidiọn̄ emi ẹdinọde ndinen owo oro eye etieti! Mmọ ndika iso nsọn̄ọ nda ye Abasi ke ini akwa ukụt ye ke akwa ukụt ama okokụre ayanam owo okûsio enyịn̄ mmọ ufep ke “n̄wed uwem.”—Edi. 20:15.
5. Nso ke ikpep ito uwụtn̄kpọ erọn̄ ye ebot? Uwụtn̄kpọ oro ekeme ndin̄wam mmanie?
5 Wụt ke emenyene mbuọtidem onyụn̄ ọsọn̄ọ ada ye Abasi. Uwụtn̄kpọ emi Jesus ọkọnọde aban̄a erọn̄ ye ebot enen̄ede aban̄a mbon emi ẹdoride enyịn ndidu uwem ke isọn̄. Nte mmọ ẹwụtde ke imọbuọt idem ye Abasi edi mmọ ndin̄wam nditọete Christ ẹkwọrọ ikọ, ẹnyụn̄ ẹyak ibat ibat nditọete irenowo emi ẹyetde aran emi Jesus emekde ete ẹda usụn̄ ke esop ẹda mmọ usụn̄. (Matt. 24:45) Edi ọfọn mbon emi ẹdoride enyịn ndikodu uwem ke heaven ẹda ke se ẹdụride owo utọn̄ ke uwụtn̄kpọ oro ebehe mmimọ n̄ko. Ntak idọhọde ntre edi ke Jesus ke ese uwem mmọ, nte mmọ ẹkerede n̄kpọ, ye nte mmọ ẹsitịn̄de ikọ. Ana mmọ n̄ko ẹwụt ke imenyene mbuọtidem. Jesus ama akam ọnọ uwụtn̄kpọ iba en̄wen emi ẹkenen̄erede ẹsịne se ẹdade ẹdụri mbon emi ẹyetde aran utọn̄. Ikụt mmọ n̄ko ke Matthew ibuot 25. Idahaemi iyom ndineme uwụtn̄kpọ nditọiban emi ẹkedide mme enyene ọniọn̄ ye mbon emi ẹkedide ndisịme.
NDITỌIBAN EMI ẸKEDIDE MME ENYENE ỌNIỌN̄ YE MBON EMI ẸKEDIDE NDISỊME
6. Didie ke nditọiban ition ẹkewụt ke mmimọ imenyene ọniọn̄? (Matthew 25:6-10)
6 Ke uwụtn̄kpọ emi akaban̄ade nditọiban, Jesus eketịn̄ aban̄a nditọiban duop emi ẹkewọrọde ẹka ndisobo ye ebendọ. (Matt. 25:1-4) Kpukpru mmọ ẹkeduak nditiene ebendọ ndụk usọrọ ndọ esie. Jesus ọkọdọhọ ke ition ke otu oro ẹkedi “mme enyene-ọniọn̄,” ition ẹdi “mme ndisịme.” Nditọiban emi ẹkenyenede ọniọn̄ ẹma ẹtịm idem ẹnyụn̄ ẹtat enyịn ẹse se ikade iso. Mmọ ẹma ẹben̄e idem ndibet ebendọ ọkpọkọm enye ekebịghi didie, ekpededi enye edidi ko ke ufọt okoneyo. Ntre mmọ ẹma ẹkama utuenikan̄ emi mmọ ẹdidade ẹkụt usụn̄ ke ekịm. Mmọ ẹma ẹkam ẹmen aran ẹdian do man ekpedi ebendọ eyebịghi ndidi. Ntre mmọ ẹma ẹben̄e idem ndikụt ete ke utuenikan̄ mmimọ inịmeke. (Kot Matthew 25:6-10.) Ke ebendọ ama ekedisịm, nditọiban emi ẹkenyenede ọniọn̄ ẹma ẹtiene enye ẹdụk usọrọ ndọ. Ukem oro n̄ko, mme Christian emi ẹyetde aran, emi ẹtatde enyịn ẹse se ikade iso ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọde ẹda ye Abasi tutu esịm ini emi Christ edidide ẹyewụt ke mmimọ idu ke mben̄eidem, mmọ ẹyenyụn̄ ẹdot nditiene Jesus emi edide ebendọ ndụk Obio Ubọn̄ heaven. b (Edi. 7:1-3) Nditọiban ition emi ẹkedide ndisịme ẹkenam n̄kpọ didie?
7. Nso iketịbe inọ nditọiban ition emi ẹkedide ndisịme? Ntak-a?
7 Nditọiban ition emi ẹkedide ndisịme ikebietke nditọiban emi ẹkenyenede ọniọn̄ sia mmọ ikeben̄eke idem ini ebendọ edide edisịm. Akayak ekpri utuenikan̄ mmọ ekpekenịme, mmọ ikonyụn̄ ikamake aran efen. Ini mmọ ẹkopde ke ebendọ ọmọn̄ edisesịm, akana mmọ ẹka ẹkedep aran. Ini emi ebendọ edide edisịm, mmọ inyọn̄ke idi kan̄a. Ini oro ke “nditọiban oro ẹkeben̄ede idem ẹsan̄a ye enye ẹdụk usọrọ ndọ; ndien ẹberi usụn̄.” (Matt. 25:10) Aka ko, ini nditọiban emi ẹdide ndisịme ẹnyọn̄de ẹdi ẹnyụn̄ ẹyomde ndidụk usọrọ ndọ, ebendọ ama ọdọhọ mmọ ete: “Ndiọn̄ọke mbufo.” (Matt. 25:11, 12) Nditọiban oro iketịmke idem ọfọn man mmọ ẹkpekeme ndibet ebendọ ọkpọkọm enye ekebịghi didie. Nso ke oro ekpep mbon emi ẹyetde aran?
8-9. Nso ke mbon emi ẹyetde aran ẹkeme ndikpep nto uwụtn̄kpọ emi aban̄ade nditọiban? (Se ndise n̄ko.)
8 Wụt ke emeben̄e idem, ke onyụn̄ atat enyịn ese se ikade iso. Jesus ikọdọhọke ke mbon emi ẹyetde aran ẹdidi otu iba; ke otu kiet ẹyeben̄e idem tutu esịm ini emi enye edidide ke ini akwa ukụt, otu enye eken iben̄eke. Utu ke oro, enye eketịn̄ se iditịbede edieke mbon emi ẹyetde aran mînamke se idin̄wamde mmọ ẹsọn̄ọ ẹda tutu esịm akpatre. Ekpetịbe ntre, mmọ idibọhọ utịp mmọ. (John 14:3, 4) Ikọ oro idịghe ekpri ikọ. Edide idori enyịn ndikodu uwem ke heaven m̀mê mi ke isọn̄ emi, akpana kpukpru nnyịn ikûda item emi ẹdade uwụtn̄kpọ nditọiban oro ẹnọ nnyịn ibre mbre! Ana nnyịn owo kiet kiet ika iso idu ke ukpeme, itịm idem, inyụn̄ iben̄e idem ndiyọ nsịm akpatre.—Matt. 24:13.
9 Ke Jesus ama ọkọnọ uwụtn̄kpọ emi aban̄ade nditọiban oro man enen̄ede anam ikụt ke ana iben̄e idem inyụn̄ itat enyịn ise se ikade iso, enye ama ọnọ uwụtn̄kpọ talent. Uwụtn̄kpọ oro anam inen̄ede ikụt ke inaha idi ifu.
TALENT
10. Didie ke ifịn iba ẹkewụt ke idi mme anam akpanikọ? (Matthew 25:19-23)
10 Ke uwụtn̄kpọ talent, Jesus ama etịn̄ aban̄a ifịn iba emi ẹkenamde akpanikọ ẹnọ eteufọk mmọ ye kiet emi mîkanamke. (Matt. 25:14-18) Ifịn iba oro ndikesịn idem nnam n̄kpọ man okụk eteufọk mmọ ọtọt okowụt ke mmọ ẹnam akpanikọ. Mbemiso eteufọk mmọ akade esenidụt, enye ama ọnọ mmọ talent. Ata ediwak okụk ke okop emi. Ifịn iba emi ẹkenamde akpanikọ ikedịghe ifu, mmọ ẹma ẹda okụk oro ẹnam akpan n̄kpọ. Utịp ekedi nso? Ini eteufọk mmọ ọnyọn̄de edi, okụk oro ẹkenọde mmọ ama aman udori, udori oro onyụn̄ edi ukem ye se ẹkenọde mmọ. Eteufọk mmọ ama otoro mmọ, mmọ ẹnyụn̄ ẹtiene ‘eteufọk mmọ ẹdat esịt.’ (Kot Matthew 25:19-23.) Edi eke ọyọhọ ofụn ita oro? Enye akada okụk emi eteufọk esie ọkọnọde enye anam nso?
11. Nso iketịbe inọ ofụn emi ekedide “ifu”? Ntak-a?
11 Ẹkenọ ọyọhọ ofụn ita oro talent kiet edi enye ekedi “ifu.” Eteufọk esie okodori enyịn ke enye eyemen okụk oro anam akpan n̄kpọ. Edi utu ke oro, enye ama adaha eketịbi isọn̄ esịn okụk oro. Ini eteufọk esie ọnyọn̄de edi, ofụn oro ikenyeneke udori se ọnọde eteufọk esie. Enye ofụn emi okokop mi, akasan̄a ye idiọk inua. Utu ke ndikpe ubọk ke emi enye mîkadaha okụk oro inam akpan n̄kpọ emi okpodorode udori ọnọ eteufọk esie, enye ama ọdọhọ eteufọk esie ke enye edi “owo nsọn̄ido,” ke ini edide ete mbon oro ikedịghe utọ owo oro. Eteufọk esie ikenemke esịt ye enye. Edi ikokụreke ke oro, ẹma ẹbọ enye talent kiet oro ẹnyụn̄ ẹbịn enye ẹsio ke ufọk ete oro.—Matt. 25:24, 26-30.
12. Ifịn iba emi ẹkenamde akpanikọ ẹda ẹban̄a mmanie mfịn?
12 Ifịn iba emi ẹkenamde akpanikọ ẹda ẹban̄a mme Christian emi ẹyetde aran, emi ẹsọn̄ọde ẹda ye Abasi. Jesus eteufọk mmọ ọdọhọ mmọ ‘ẹtiene eteufọk mmọ ẹdat esịt.’ Mmọ ẹbọ utịp mmọ ke heaven, oro edi, akpa ediset ke n̄kpa. (Matt. 25:21, 23; Edi. 20:5b) Edi se ofụn ifu oro akanamde edi se ẹdade ẹdụri mbon emi ẹyetde aran utọn̄. Didie?
13-14. Nso ke mbon emi ẹyetde aran ẹkpep ẹto uwụtn̄kpọ talent? (Se ndise n̄ko.)
13 Wụt ke udịghe ifu, ke omonyụn̄ etịn̄ enyịn anam se ẹdọn̄de fi. Ke uwụtn̄kpọ talent, Jesus ikọdọhọke ke mbon emi ẹyetde aran ẹyekabade ifu ukem nte mîkonyụn̄ idịghe ntre ke uwụtn̄kpọ nditọiban oro. Utu ke oro, enye eketịn̄ se iditịbede edieke mmọ ẹtrede ndisịn idem nnam n̄kpọ Abasi. Mmọ idikemeke ndinam ‘ikot eke ẹkekotde mmọ ye edimek eke ẹkemekde mmọ ẹnyene nsọn̄ọ,’ owo idinyụn̄ iyakke mmọ ẹdụk Obio Ubọn̄ heaven.—2 Pet. 1:10.
14 Uwụtn̄kpọ Jesus emi aban̄ade nditọiban ye talent anam inen̄ede ikụt ke ana kpukpru mme Christian emi ẹyetde aran ẹtịm idem, ẹtat enyịn ẹse se ikade iso, ẹkûfu ifu, ẹnyụn̄ ẹkụt ẹte ke imetịn̄ enyịn inam se ededi emi ẹdọn̄de mmimọ. Edi ndi enyene n̄kpọ en̄wen emi Jesus eketịn̄de ada odụri mbon emi ẹyetde aran utọn̄? Ih! Se Jesus eketịn̄de ke Matthew 24:40, 41 asan̄a n̄kpọ n̄ko ye se ẹdibierede ke akpatre inọ mbon emi ẹyetde aran.
ANIE KE ‘ẸDIDA ẸDAHA’?
15-16. Didie ke Matthew 24:40, 41 owụt ke mbon emi ẹyetde aran ana ẹdu ke ukpeme?
15 Mbemiso Jesus ọkọnọde uwụtn̄kpọ ita oro, enye ama etịn̄ se iditịbede ke akpatre n̄kpọ emi ẹdibierede inọ mbon emi ẹyetde aran, emi ẹdidade ẹdiọn̄ọ mbon emi ẹyetde aran emi ẹkenemde Jehovah esịt. Enye eketịn̄ aban̄a irenowo iba emi ẹnamde utom ke in̄wan̄ ye iban iba emi ẹdude ke itie ukọkn̄kpọ. Ke enyịn owo emi adade ese mmọ, editie nte irenowo iba oro ẹnam ukem n̄kpọ, iban iba oro ẹnyụn̄ ẹnam ukem n̄kpọ. Edi Jesus ọkọdọhọ ke “ẹyeda kiet ẹdaha ẹnyụn̄ ẹkpọn̄ enye eken.” (Kot Matthew 24:40, 41.) Ekem enye ama ọdọhọ mme mbet esie ete: “Ẹdu ke ukpeme koro mbufo mîfiọkke usen eke Ọbọn̄ mbufo edidide.” (Matt. 24:42) Jesus ama etịn̄ mbiet n̄kpọ oro ke enye ama ọkọnọ uwụtn̄kpọ emi aban̄ade nditọiban. (Matt. 25:13) Ndi se enye eketịn̄de oro asan̄a n̄kpọ ye enye emi isụk itịn̄de mi? Etie ntre. Sụk ata mbon emi ẹyetde aran, emi ẹkenamde akpanikọ ke ‘ẹdida ẹdaha.’ Mmọ ke Jesus ediyak ẹdụk Obio Ubọn̄ heaven.—John 14:3.
16 Wụt ke odu ke ukpeme. Owo ekededi ke otu mbon emi ẹyetde aran emi mîkaha iso idu ke ukpeme idisịneke ke otu “ndimek ikọt” Abasi emi ẹtan̄de ẹbon ọtọkiet. (Matt. 24:31) Ana kpukpru ikọt Jehovah emi ẹdoride enyịn ndidu uwem mi ke isọn̄ ẹkûda ikọ Jesus oro ubre mbre n̄ko. Ana mmọ ẹka iso ẹdu ke ukpeme ẹnyụn̄ ẹnam akpanikọ ẹsịm akpatre.
17. Ntak emi nnyịn mîkpafịnake idem iban̄a ini emi Jehovah emekde ndida edisana spirit esie nyet ndusụk owo aran?
17 Sia edide imenen̄ede idiọn̄ọ Jehovah idahaemi, se ededi emi enye ebierede, ida ke enen. Jehovah ekpemek ndiyet ndusụk nti ikọt esie aran mfịn emi, nnyịn isifịnake idem. c Imeti se Jesus eketịn̄de aban̄a mbon emi ẹkedade ke utom ke ọyọhọ hour 11 ke uwụtn̄kpọ emi aban̄ade in̄wan̄ vine. (Matt. 20:1-16) Mbon emi ẹkedade ke utom ke eyo ama ọkọsọn̄ ẹkebọ ukem se ẹkekpede mbon emi ẹkebakde ẹtọn̄ọ utom. Ukem oro n̄ko, inamke n̄kpọ m̀mê ini ewe ke ẹkeyet owo aran, enye ọyọbọ utịp esie ke heaven edieke enye ọsọn̄ọde ada esịm akpatre.
KPAN̄ UTỌN̄ KOP SE ẸDADE ẸDỤRI NNYỊN UTỌN̄
18-19. Nso ye nso ke ikpep ito mme uwụtn̄kpọ emi inemede?
18 Nso ke ineme? Uwụtn̄kpọ erọn̄ ye ebot owụt ke mbon emi ẹdoride enyịn ndidu uwem ke isọn̄ ke nsinsi ẹna ẹka iso ẹnyene mbuọtidem ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọ ẹda ye Jehovah idahaemi ye ke ini akwa ukụt emi osụk edide. Ini oro, Jesus eyebiere ke mbon oro ẹnyenede mbuọtidem ẹdot ndinyene “nsinsi uwem.”—Matt. 25:46.
19 Ima ineme n̄ko uwụtn̄kpọ iba emi ẹkedade ẹdụri mbon emi ẹyetde aran utọn̄. Ke uwụtn̄kpọ Jesus emi akaban̄ade nditọiban emi ẹkedide mme enyene ọniọn̄ ye mbon emi ẹkedide ndisịme, ition ke otu oro ẹma ẹnyene ọniọn̄. Mmọ ẹma ẹben̄e idem ẹnyụn̄ ẹtat enyịn ẹse se ikade iso, ẹben̄e idem ndibet ebendọ ọkpọkọm enye edibịghi didie. Edi nditọiban emi ẹkedide ndisịme ikeben̄eke idem, ntre ebendọ ikayakke mmọ ẹdụk usọrọ ndọ esie. Ana nnyịn n̄ko iben̄e idem ibet Jesus emen utịt ererimbot emi edi, inamke n̄kpọ m̀mê edibịghi didie. N̄kpọ en̄wen edi, ke uwụtn̄kpọ Jesus emi aban̄ade talent, ima ineme iban̄a ifịn iba emi ẹkenamde akpanikọ, emi mîkedịghe ifu ẹnyụn̄ ẹtịn̄de enyịn ẹnam se ẹkedọn̄de mmọ. Mmọ ẹma ẹsịn idem ẹnam se idifọnde ye eteufọk mmọ, eteufọk mmọ ama onyụn̄ ama mmọ. Edi ẹma ẹsịn ofụn emi ekedide ifu. Nso ke ikpep? Ikpep ke ana ika iso isịn idem inam n̄kpọ Abasi tutu utịt edi. Akpatre n̄kpọ emi ikenemede ekedi ke ana mbon emi ẹyetde aran ẹka iso ẹdu ke ukpeme man Jesus ekeme ‘ndida mmọ ndaha,’ n̄kọnọ mmọ utịp ke heaven. Enenen̄ede ọdọn̄ mbon emi ẹyetde aran ndikụt ini emi ‘ẹditan̄de mmọ ibon ọtọkiet’ yak mmọ ẹkedu ye Jesus ke heaven. Ekọn̄ Armageddon ama okụre yak ẹyom ndinam ndọ eyenerọn̄, mmọ ẹdidi n̄wanndọ Jesus.—2 Thess. 2:1; Edi. 19:9.
20. Nso ke Jehovah edinam inọ mbon emi ẹkpan̄de utọn̄ ẹkop se enye adade odụri mmọ utọn̄?
20 Ini ubiereikpe ke awat edi ata usọp usọp ntem, edi ufọn ndikop ndịk idụhe. Edieke ikade iso isọn̄ọ ida ye edima Ete nnyịn emi odude ke heaven, enye ọyọnọ nnyịn “odudu eke ebede ukeme owo” man ‘ikpekeme ndida ke iso Eyen owo.’ (2 Cor. 4:7; Luke 21:36) Edide idori enyịn ndikodu uwem ke heaven m̀mê mi ke isọn̄ emi, edieke ikpan̄de utọn̄ ikop se ẹdade ẹdụri nnyịn utọn̄ ke mme uwụtn̄kpọ Jesus, iyanam esịt enem Ete nnyịn. Ke ntak mfọnido Jehovah emi owo mîdotke, ‘ẹyewet enyịn̄ nnyịn ẹsịn ke n̄wed’ uwem.—Dan. 12:1; Edi. 3:5.
ỌYỌHỌ IKWỌ 26 Akanam Ọnọ Mi
a Se ibuotikọ emi “Nso ke Idiọn̄ọ Iban̄a Se Jehovah Edibierede Inọ Mme Owo Ekpri Ini ke Iso?” ke Enyọn̄-Ukpeme May 2024.
b Okpoyom ndidiọn̄ọ n̄kpọ efen mban̄a se isụk inemede emi, se ibuotikọ emi “Ndi Ayaka Iso ‘Odu ke Ukpeme’?” ke Enyọn̄-Ukpeme March 15, 2015.
d NDISE: Sista emi ẹyetde aran ke ekpep Bible ye n̄kaiferi kiet emi enye okokụtde ini enye ọkwọrọde ikọ.