Ndi Ama Ọfiọk?

Ntak emi ẹsibọrọde “amen” ke utịt akam-a?

Ẹda ikọ oro “amen” ẹto ikọ Hebrew oro ʼa·menʹ, oro ẹwọn̄ọrede ẹwet “amen” ke Ikọ Efịk ye usem Greek. Ikọ emi ẹsiwakde ndibọrọ uyo kiet mi ke utịt akam, ke ini ẹtade un̄wọn̄ọ, ye ke ini ẹdiọn̄de m̀mê ẹsụn̄ide owo, ọwọrọ “yak edi ntre,” m̀mê “ke akpanikọ.” Ndibọrọ “amen” ọwọrọ ke owo enyịme se ẹtịn̄de. N̄wed ndụn̄ọde kiet ọdọhọ ke “ẹkesida ikọ emi ẹsọn̄ọ se owo etịn̄de, ẹwụt ke edi se ẹberide edem, ke edi akpanikọ, inyụn̄ idịghe se ẹkpeyịkde.” Ke eyo Bible, owo emi ọkọbọrọde “amen” ke ini ẹnamde un̄wọn̄ọ m̀mê ediomi okowụt ke imenyịme un̄wọn̄ọ m̀mê ediomi oro, ye nte ke imenyịme ndibọ ufen ekededi edieke itrede ndinam mmọ.—Deuteronomy 27:15-26.

Ke ini Jesus ọkọkwọrọde ikọ onyụn̄ ekpepde mme owo n̄kpọ, enye ama esida “amen” ọtọn̄ọ ikọ esie ndusụk ini. Enye akanam emi ndiwụt ke se iyomde nditịn̄ edi se ẹkpenen̄erede ẹberi edem. Ke mme utọ ebiet emi, ẹkabade ikọ Greek oro a·menʹ ntem: “Ke akpanikọ.” (Matthew 5:18; 6:2, 5) Ke ini Jesus ọkọdọhọde “amen” utịm ikaba mbemiso etịn̄de ikọ, nte emi ikụtde ke ediwak itie ke Gospel John, ẹkabarede enye oro ke Ikọ Efịk ntem: “Ke ata akpanikọ.” (John 1:51) Ẹdọhọ ke N̄wed Abasi kpọt ke ẹkụt orụk ikọ emi.

Ẹkot Jesus “Amen” ke N̄wed Abasi Christian Usem Greek ndiwụt ke ikọ ntiense esie edi akpanikọ.—Ediyarade 3:14.

Nso ikedi mme Urim ye Thummim?

Etie nte Israel eset ẹkesida Urim ye Thummim ẹfiọk se Jehovah oyomde idụt m̀mê mme andikara mmọ ẹnam. Ẹkesidọn̄ mmọ ke ekpri ekpat oro akwa oku ẹkesikọn̄ọde ke ikpanaesịt, emi ẹkekotde “mbana-ikpanesịt-ikpe.” (Exodus 28:15, 16, 30) Okposụkedi emi N̄wed Abasi mîtịn̄ke ekese iban̄a mmọ, m̀mê nditịn̄ se ẹkesidade mmọ ẹnam, nsio nsio itie ke Bible ẹwụt ke etie nte ẹkesida mmọ ẹfiọk ibọrọ oro Abasi ọkọnọde ke n̄kpọ, ndien emi ẹkesidi ke mme n̄kpọ oro okoyomde Abasi ọbọrọ “ih,” “ihih,” m̀mê okûsosioro uyo.

Uwụtn̄kpọ kiet edi ini emi David ọkọdọhọde Abiathar ada ephod oro akwa oku esisịnede ọsọk imọ, ndien etie nte ẹma ẹdọn̄ Urim ye Thummim ke ekpat ọfọn̄ emi. David ama obụp Jehovah mbụme iba emi: ‘Ndi Saul oyosụhọde ebịne mi?’ ndien ‘Nte mme andinyene Keilah ẹyeda mi ẹsịn enye ke ubọk?’ Jehovah ọkọbọrọ ih, ndien emi ama anam David ọfiọk se enye akpanamde.—1 Samuel 23:6-12.

Ama odu ini emi Edidem Saul n̄ko akadade Urim ye Thummim ese m̀mê ikọt imọ ẹdue, m̀mê imọ, m̀mê Jonathan akpan imọ akam edue. (1 Samuel 14:40-42) Ke ini Abasi mîkodụhe aba ye Saul, Abasi ikọbọrọke enye n̄kpọ aba edide “ke ndap, ye ke Urim, ye ke mme prophet.”—1 Samuel 28:6.

Mme Jew ẹdọhọ ke ẹma ẹkesobo temple Jehovah ke isua 607 M.E.N., ke owo ikadaha aba Urim ye Thummim inam n̄kpọ.

[Ndise ke page 27]

“Amen,” Ediyarade 3:14. Nte ẹkewetde ke ikpan̄wed Alexandra, n̄kpọ nte isua 1,600 emi ẹkebede