Ndi Ekpenyene Ndinam Akpanikọ Kpukpru Ini?

KPUKPRU owo ẹnanam akpanikọ ndusụk ini; ndien etie nte ediwak owo ẹsinam ata ekese ini. Edi owo ifan̄ ke afo ọfiọk emi ẹdomode ndinam akpanikọ kpukpru ini?

Mme owo isinamke akpanikọ ke ediwak n̄kpọ. Kpa ye oro, ẹnen̄ede ẹfiọk ke Abasi oyom mme owo ẹnam akpanikọ. Ke uwụtn̄kpọ, ata ediwak owo ẹnen̄ede ẹfiọk ọyọhọ ewụhọ itiaita ke Ibet Duop, emi ọdọhọde ete: “Kûyịp inọ.” (Exodus 20:15) Edi ediwak owo ẹkere ke nte n̄kpọ etiede esinam enen ndusụk ini ndiyịp inọ m̀mê nditre ndinam akpanikọ ke usụn̄ en̄wen. Ẹyak ineme uyịpinọ ita emi ẹsiwakde ndidọhọ ke idiọkke.

Ndi Ọfọn Ndiyịp Inọ Edieke Owo Edide Ubuene?

Owo ukara Rome ama ọdọhọ ini kiet ete: “Ubuene edi akpan ntak ubiatibet.” Ubuene ekeme ndikere ke enen imọ iyịp inọ. Mbon eken ẹkeme ndidọhọ ke edi ntre. Jesus ekese n̄kpọ emi didie? Enye ama esinen̄ede ekere aban̄a mme ubuene. Enye ama “atua mmọ mbọm.” (Matthew 9:36) Edi akananam enye idọhọke ke ọfọn ẹyịp inọ. Do, nso ke ubuene akpanam?

Abasi enen̄ede ekere aban̄a mbon oro ẹdomode ke ofụri esịt ndikop uyo esie, enye oyonyụn̄ ọdiọn̄ ukeme oro mmọ ẹsịnde man ẹnyene se ẹdade ẹdu uwem. (Psalm 37:25) Bible ọn̄wọn̄ọ ete: “Jehovah idiyakke ukpọn̄ eti owo etie biọn̄: edi eyesịn udọn̄ mme idiọk owo.” (Mme N̄ke 10:3) Ndi ubuene ekeme ndibuọt idem ke ikọ emi? Victorine enịm ke ikọ emi edi akpanikọ.

N̄kpọ ọsọn̄ ye Victorine sia enye edide ebeakpa emi enyenede n̄kpri nditọ ition ndibọk. Enye odụn̄ ke obio emi ọtọn̄ọde-tọn̄ọ uforo, emi ukara mîsinen̄ekede in̄wam owo. Mmọ ẹsibiat ekese ini mmọ ke an̄wa, emi ekese ifet ndiyịp n̄kpọ ẹdude. Edi akanam idọn̄ke Victorine ndimen n̄kpọ owo. Utu ke oro, enye an̄wana se adade ubọk aka inua ke ndinyam n̄kpọ ke efak, ndien enye esinam akpanikọ. Ntak emi enye akade iso anam akpanikọ?

Enye ọdọhọ ete: “Akpa, mmenịm ke Abasi esinam akpanikọ ndien ke enye ayanam akpanikọ ye ami edieke n̄kpebede enye. Udiana, nditọ mi ẹyekpebe ndinam akpanikọ edieke ẹkụtde nte nnamde akpanikọ.”

N̄kpọ etie didie ye enye? Enye ọdọhọ ete: “Imenyene udia, edisịnen̄kpọ, ye itie udakibuot. Edi odu ndusụk ini emi nsidọhọde mme ufan mi ẹn̄wam mi, ke uwụtn̄kpọ, man  n̄kpe okụk ibọk oro mmen̄kodorike enyịn. Ẹsinọ mi se nyomde. Ntak-a? Sia mme ufan mi ẹfiọk ke ntịn̄ ofụri akpanikọ mban̄a se iketịbede, ke ndọhọke ẹnọ mi ẹbe se nyomde.

“Nditọ mi ke ẹkọri ẹnyụn̄ ẹnam akpanikọ. Ke ndondo emi, mbọhọidụn̄ nnyịn ama okụt ndian̄ade ke enyọn̄ okpokoro nnyịn onyụn̄ obụp mi m̀mê n̄kereke ke nditọ mi ẹkeme nditan̄. Enye ikenịmke ke ini n̄kọdọhọde enye ke nditọ mi ididehedei itan̄. Enye ama odomo mmọ ese edi isianke mi. Enye ama obon ndian̄ade iba emi ẹdide n̄kpọ nte ₦60 ke ufọk nnyịn ke ebiet emi nditọ mi ẹkemede ndisọp n̄kụt. Ke ini enye ekedide ke ndan̄nsiere, idem ama akpa enye ndikụt ke ndian̄ade oro do ke ebiet emi enye okobonde. Ndinyene nditọ oro ẹnamde akpanikọ enen̄ede ọfọn mi akan ndinyene akpakịp inyene.”

“Idụhe Owo Emi Mîsinamke”

Edi ọsọ n̄kpọ ndiyịp n̄kpọ ke itieutom. Emi anam ediwak owo ẹsidọhọ, “Idụhe owo emi mîsinamke, ntre ntak mmentieneke nnam?” Edi Bible ọdọhọ ete: “Kûtiene ediwak owo edem uka [idiọk].” (Exodus 23:2) Victoire anam item emi. Ndi ufọn odu?

Ke ini enye ekedide isua 19, Victoire ama enyene utom ke itie unam aran eyop. Ikebịghike enye ama okụt ke iban 40 oro ẹkenamde utom ke itie oro ẹma ẹsida akpasa mmọ ẹyịp isịp ẹnyọn̄. Kpukpru utịturua, mmọ ẹma ẹsinyam isịp emi, ẹnyene okụk usen ita m̀mê inan̄ emi ẹsikpede mmọ. Victoire ọdọhọ ete: “Ke nditịn̄ akpanikọ, kpukpru owo ẹkesinam. Mmọ ẹma ẹsidọhọ mi ntiene nnam, edi n̄kanamke, nnyụn̄ ndọhọ mmọ ke nsima ndinam akpanikọ. Mmọ ẹma ẹsak mi, ẹte ke atak mi.

“Ke ini ikọnyọn̄de utom usen kiet, etubom utom ama ọbiọn̄ọde inikiet inikiet. Enye ama ese akpasa kpukpru owo onyụn̄ okụt isịp ke akpasa kpukpru owo ibọhọke okịmmọ. Akana ẹsio kpukpru mbon oro ẹkemụmde mîdịghe mmọ ẹnam utom urua iba edi ibọhọ okụk. Urua iba oro mmọ ẹkenamde utom edi ibọhọ okụk ama anam mmọ ẹfiọk ke idịghe ami ke akatak.”

“Efiọhọ Mi, Ndịghe Inọ”

Esitie fi didie ke ini ọfiọhọde ọsọn̄urua n̄kpọ owo emi osopde? Akpa ekikere emi esidụkde ediwak owo esịt edi ke mfọniso mmimọ ke edi, ndien emi isinamke mmọ ẹkere ndida nsọk andinyene. Ekikere mmọ edi “efiọhọ mi, ndịghe inọ.” Ndusụk owo ẹkeme ndikere ke inyeneke se idiọkde do. Mmọ ẹsikere ẹte, idem n̄kpọ, n̄kọ andinyene ọfiọk ke imọ idikwe enye aba. Mbon en̄wen ẹte ke idịghe utom mmimọ ndiyom andinyene—sia emi ididịghe ifia ubọk kiet.

Abasi ese n̄kpọ emi didie? Deuteronomy 22:1-3 owụt ke owo ndikụt n̄kpọ ikedịghe efiọhọ esie edi ke enye ekenyene ndinịm n̄kpọ oro ‘tutu andinyene edibọ, enye onyụn̄ ayak ọnọ andinyene.’ (The New English Bible) Edieke owo oro ọkọfiọhọde n̄kpọ mîkanamke ẹfiọk se enye ọkọfiọhọde, ẹma ẹkeme ndikot enye inọ. (Exodus 22:9) Ndi ẹkeme ndinam emi mfịn? Christine enịm ke ẹkeme ndinam.

Christine edi etubom ke ufọkn̄wed emi owo enyenede. Usen Wednesday kiet, enye ama ọdọhọ ẹnọ imọ okụkọfiọn̄ imọ ke ubọk. Enye ama ọbọp ekpụk okụk oro esịn ke ekpat, nte ido mbon Edem Usoputịn Africa edide. Ekem enye okot owo ọkpọkkpọk o-moto, ọdọk etie ẹwat usọp usọp ẹka mbono esop Mme Ntiense Jehovah. Ke ẹma ẹkesịm, enye ama esịn ubọk ke ekpat oyom ndian̄ade ndida n̄kpe awat ọkpọkkpọk oro. Ekpụk okụk oro ama ọwọrọ ọduọ ke isọn̄, enye ifiọkke sia eyo ama ofụk owo idem.

Ke minit ifan̄ ẹbede, Blaise, emi edide isua 19, onyụn̄ edide esenowo ke edem oro, ama edi efak oro. Enye ama odiomi ndisobo ye owo ke mbono esop oro Christine okodụkde. Enye ama okụt ekpụk okụk oro onyụn̄ emen esịn ke ekpat. Ke ini mbono esop akasuanade, enye ama asian ufan esie ke imọ ima ifiọhọ n̄kpọ ke an̄wa ndien ke owo oro n̄kpọ esie  okosopde ekeme ndikot imọ ke urụk ukopikọ onyụn̄ ediwụt ke imọ inyene.

Ke ini Christine ọkọnyọn̄de esịm ufọk, idem ama akpa enye ndikụt ke ofụri okụkọfiọn̄ imọ ama osop. Ke ini enye akasiande Josephine ufan esie n̄kpọ emi ke urua kiet ama ekebe, ẹma ẹsian enye ke esenowo emi okodụkde mbono esop oro ama ọfiọhọ n̄kpọ. Christine ama okot Blaise ke urụk ukopikọ onyụn̄ etịn̄ nte okụk oro eketiede. Esịt ama adat enye etieti ke ini Blaise akayakde okụk oro ọnọ enye. Nso kaban̄a Blaise? Enye ama akama okụk oro urua kiet, edi enye ọkọdọhọ ete, “Esịt adat mi ndikpọn̄ okụk oro nnọ akan emi n̄kpekemende nda.”

Ntak Emi Mmọ Ẹdomode Ndinam Akpanikọ Kpukpru Ini

Victorine, Victoire, ye Blaise ẹdụn̄ ke nsio nsio ebiet inyụn̄ ifiọkke kiet eken. Edi odu n̄kpọ oro mmọ ẹdade ẹbiet kiet eken. Mmọ ẹdi Mme Ntiense Jehovah, emi ẹnamde se Bible etịn̄de aban̄a edinam akpanikọ. Mmọ ẹtie ẹbet obufa ererimbot oro Abasi ọn̄wọn̄ọde. “Mbufa enyọn̄ ye obufa isọn̄ ẹdu emi nnyịn itiede ibet nte ekemde ye un̄wọn̄ọ esie, ndien edi mi ke edinen ido edidụn̄.” Kpukpru owo emi ẹdidude uwem ini oro ẹdidi ndinen owo—ẹnyụn̄ ẹnam akpanikọ.—2 Peter 3:13.

Victorine ọfiọk ke imọ idinen̄ekede inyene okụk tutu ekem ini emi Abasi edikpụhọde mme n̄kpọ. Edi enye enen̄ede ekpere Abasi, kpa n̄kpọ oro okụk mîkemeke ndidep. Nditọ esie ẹnam akpanikọ ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹnyene ido. Kpukpru Sunday, mmọ “ẹsinen̄ede ẹkop idatesịt” ke ini mmọ ẹkwọrọde ikọ ẹnọ mme mbọhọidụn̄ mmọ ẹban̄a eti ido Abasi ye nte enye edinọde “kpukpru mmọ eke ẹsemede ẹnọ enye ke akpanikọ” se inanade mmọ onyụn̄ “ekpeme kpukpru mmọ eke ẹmade enye.”—Psalm 145:7, 18, 20.

Nte ini akakade, Victoire ama ọkpọn̄ itie unam aran oro. Enye ama ọtọn̄ọ mbubehe idemesie ke ndinyam gari ke urua. Edinam akpanikọ ama anam enye enyene ediwak mbon udep. Ke nditịm ntịn̄, ikebịghike, enye ikesinen̄ekede ika urua onyụn̄ ada ekese ini ọkwọrọ ikọ ọnọ mbon en̄wen aban̄a idotenyịn ndidụn̄ ke ererimbot emi kpukpru owo ẹdinamde akpanikọ. Ekem, enye ama ọdọ ebe, ndien enye ye ebe esie ẹda utom ukwọrọikọ nte ubọkọkọ.

Okụk Christine okosop ke an̄wa Ufọkmbono Obio Ubọn̄ Mme Ntiense Jehovah. Blaise ọkọfiọk ọkpọ owo ifan̄ ke mbono esop oro, edi enye ama ọfiọk ke mmọ ẹkedi nditọete imọ ke Christ, emi ẹdomode ndinam akpanikọ kpukpru ini.

Owo ifan̄ ke afo ọfiọk, emi ẹdomode ndinam akpanikọ kpukpru ini? Kere nte ekpetiede fi ke idem edieke odude ye owo 50, 100, m̀mê 200 emi ẹsinamde akpanikọ kpukpru ini. Ntre ke esitie Mme Ntiense Jehovah ke ini mmọ ẹdude ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ mmọ. Imesịn udọn̄ inọ fi ite aka do onyụn̄ emehe ye mmọ.

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 12]

“Ndinyene nditọ oro ẹnamde akpanikọ enen̄ede ọfọn mi akan ndinyene akpakịp inyene.”—VICTORINE

[Ekebe ke page 14]

Ndi Mme N̄ke 6:30 Ọdọhọ ke Idiọkke Ndiyịp Inọ?

Mme N̄ke 6:30 ọdọhọ ete: “Owo isueneke inọ, koro enye eyịpde man ukpọn̄ esie oyụhọ; koro biọn̄ ọdọn̄de enye.” Ndi ikọ emi ọwọrọ ke idiọkke ndiyịp inọ? N̄wan̄ansa-o. Mme ufan̄ikọ eken ẹwụt ke Abasi ọdọhọ ke ẹnyene ndimia inọ oro ufen. Ufan̄ikọ 31 ọdọhọ ete: “Edi ẹma ẹmụm enye, enye oyosio usiene utịm ikatiaba; ọyọnọ kpukpru inyene ufọk esie.” Okposụkedi emi owo mîdiduọhọke owo emi eyịpde n̄kpọ ke ntak ọ-biọn̄ nte owo emi eyịpde ke ntak idiọkitọn̄ m̀mê man abiak owo emi enye eyịpde n̄kpọ esie, enye osụk enyene ‘ndisio usiene.’ Inyeneke n̄kpọ ekededi emi akpanamde owo emi oyomde Abasi ama imọ eyịp n̄kpọ.