Ndi Ama Ọfiọk?
Didie ke ẹkesikọn̄ ubom man mmọn̄ okûdụk?
Lionel Casson, ataifiọk emi ekekpepde n̄kpọ aban̄a ubom eset, etịn̄ se mbon Rome ẹkesinamde ke ẹma ẹkekọn̄ ubom ẹma ẹnyụn̄ ẹsịri n̄kpri n̄kpri ndudu ke mme ebiet emi obukpọk kiet osobode ye eken. Enye ọdọhọ ke ẹma “esiyet itai ke mme ebiet oro obukpọk kiet osobode ye eken m̀mê ke ofụri esịt ye edem ubom.” Mbon Akkad ye mbon Babylon ẹma ẹsiyeyet itai ke ubom mmọ anyan ini mbemiso mbon Rome ẹtọn̄ọde ndiyet.
Genesis 6:14 etịn̄ aban̄a ukem n̄kpọ emi, oro edi, ndisiyet itai ke esịt ye edem ubom.
Itai edi utọ iba—mmọn̄ mmọn̄ itai ye nsọsọn̄ itai. Mme ọkọn̄-ubom ẹkesiyet mmọn̄ mmọn̄ itai ke ubom. Ekesidi ẹma ẹyet itai emi ẹma, ẹyak ẹnịm tutu asat. Mmọn̄ ikesikemeke ndidụk utọ ubom oro.
Itai ama odu etieti ke eyo Bible. “Mme obube itai ẹkeyọyọhọ” Itịghede Siddim emi okodude ekpere Inyan̄ Inụn̄.—Genesis 14:10.
Nso ke ẹkesinam ke eset mbak iyak edisọp ibiara?
Ẹsida iyak ẹtem udia toto ke eset. Ndusụk mme apostle Jesus ẹkesikọ iyak ke Inyan̄ Galilee mbemiso ẹtọn̄ọde ndisan̄a ye enye. (Matthew 4:18-22) Ẹma ẹsida ndusụk iyak emi ẹmụmde ẹka itie emi ẹsin̄wande iyak.
Ẹsụk ẹnanam se ẹkesinamde ke Galilee ke ndusụk ebiet mbak iyak edibiara. Akpa kan̄a, ẹsision̄o n̄kpọ esịt idịbi iyak ekem ẹyet ke mmọn̄. N̄wed kiet oro aban̄ade nte ẹkesinamde n̄kpọ ke eset ọdọhọ ke ẹsiyet inụn̄ ke nsuok, inua, ye ikpọk iyak. Ekem ẹduọk inụn̄ ke n̄kpọ emi etiede nte mbri, ẹtan̄ iyak ẹdori, ẹnyụn̄ ẹfiak ẹduọk inụn̄. Ẹsimen n̄kpọ oro ẹbọp iyak oro ẹn̄wan ke eyo, ẹnyụn̄ ẹwọn̄ọde n̄kan eken ẹn̄wan ke usen ita, inan̄, m̀mê ition ẹbede. Mmọn̄ ekededi emi odude ke idem iyak oro esisat, inụn̄ onyụn̄ odụk iyak oro idem. Ke ini ẹnamde kpukpru emi, iyak oro esisat akran̄.
Nnyịn idiọn̄ọke m̀mê iyak emi ẹkesin̄wande ntem ẹkesibịghi didie mbemiso abiarade. Edi mbon Egypt ẹma ẹsida iyak emi ẹn̄wande mi ẹkenyam ke Syria, ndien emi owụt ke iyak emi ikesisọpke ibiara.