Imemke ndidiọn̄ọ nnennen enọ emi ọkpọnọde owo. Se isinamde ọsọn̄ edi ke owo emi ọbọde enọ oro esibiere m̀mê enọ oro ọfọn ye imọ. Ndien n̄kpọ ndifọn ye owo kiet iwọrọke ke ọyọfọn ye owo en̄wen.

Ke uwụtn̄kpọ, ekpri akparawa ekeme ndida obufa fon m̀mê kọmputa nte ata eti enọ. Edi etie nte akwa owo edinen̄ede ima n̄kpọ emi edinyenede ufọn inọ enye ke ediwak isua, utọ nte n̄kpọ-akpa. Ke ndusụk obio, akwa owo m̀mê eyenọwọn̄ esinen̄ede ama ẹnọ imọ okụk man enye ada edep se amama.

Kpa ye oro esisọn̄de ndifiọk utọ enọ emi owo edimade, ediwak owo iyakke oro akpan mmọ ndiyom n̄kpọ nnọ edima ufan mmọ. Okposụkedi emi mîdimemke utom ndifiọk n̄kpọ emi ufan fo edimade, enyene ndusụk n̄kpọ emi ẹkemede ndin̄wam fi ọfiọk utọ enọ emi enye akpamade. Yak ineme n̄kpọ inan̄ emi ẹsinamde owo ama enọ emi ẹnọde enye.

Se idọn̄de owo ndinyene. Ete kiet emi odụn̄de ke Belfast ke Northern Ireland ọdọhọ ke enan̄ukwak oro ẹkenọde imọ ke ini imọ ikedide n̄kpọ nte isua 11 ekedi mfọnn̄kan enọ oro akanam ẹnọde imọ. Ntak emi enye ọdọhọde ntre? Enye ọdọhọ ke ama enen̄ede ọdọn̄ imọ ndinyene enan̄ukwak. Se ete emi etịn̄de owụt ke edieke ẹnọde owo se enye enen̄erede oyom, ke enye eyenen̄ede ama enọ oro. Ntre, kere ban̄a owo emi afo oyomde ndinọ n̄kpọ. Domo ndifiọk se enye enen̄erede ama sia se enye ediyomde edi oro. Ke uwụtn̄kpọ, esidọn̄ mme ete-ete ye eka-eka ndidu ye nditọ ye nditọ nditọ mmọ. Mmọ ẹsiyom mmọ ẹsidi ẹdise mmimọ ke ubọk ke ubọk. Ntre, edieke anamde ete ye eka fo ẹtiene fi ye nditọ fo ẹka isan̄ ke ini nduọkodudu, emi eyenen̄ede enem mmọ.

 Edieke enen̄erede akpan̄ utọn̄ ke ini owo etịn̄de ikọ, oro ekeme ndinam ọfiọk se enye amade. Bible ọdọhọ ‘isọp ndikop ikọ, ikûsọp nditịn̄ ikọ.’ (James 1:19) Ke ini enemede nneme ye mme ufan ye iman fo, nen̄ede kpan̄ utọn̄ man ọfiọk se mmọ ẹmade ye se ẹsuade. Oro ekeme ndinam ọfiọk utọ enọ emi mmọ ẹdinen̄erede ima.

Se owo oyomde. Edieke ẹnọde owo se enye enen̄erede oyom, enye eyenen̄ede ama enọ oro, ọkpọkọm ekpri didie. Edi edisan̄a didie ifiọk se owo enen̄erede oyom?

Ekeme ndidi ndibobụp owo oro ayanam ọdiọn̄ọ se enye oyomde m̀mê se enye amade. Edi ediwak owo isiyomke owo ọfiọk ke imọn̄ inọ enye n̄kpọ. Esinenem ndinọ owo n̄kpọ emi enye enen̄erede oyom ke ini enye mîkodorike enyịn. N̄ko, ndusụk owo ẹkeme nditịn̄ se mmọ ẹmade ye se mmọ ẹsuade ẹnọ mme owo, edi imaha nditịn̄ se mmọ ẹyomde.

Ntre, ọfọn ese nte n̄kpọ etiede ye owo oro oyomde ndinọ n̄kpọ. Kere m̀mê owo oro edi ekpri eyen, akwa owo, owo emi mîdọhọ ndọ, ebe m̀mê n̄wan, owo emi ndọ esie ama akabiara, ebeakpa, owo emi anamde utom, m̀mê owo emi ama ọkọkpọn̄ utom. Ekem, kere ban̄a utọ enọ emi edifọnde ye owo oro.

Edieke oyomde ndifiọk se owo oro oyomde ndinọ n̄kpọ edimade, bụp mbon emi ẹtiede nte enye. Mmọ ẹkeme ndinam ọfiọk se mbon oro ẹdude ke utọ idaha oro ẹsiyomde.

Ini emi ọnọde owo n̄kpọ. Bible ọdọhọ ete: “Ikọ eke ẹtịn̄de ke nnennen ini ọfọn didie ntem!” (Mme N̄ke 15:23) Itie N̄wed Abasi emi owụt ke ọfọn ndidiọn̄ọ nnennen ini emi ẹkpetịn̄de ikọ. Ntre n̄ko ke edi ye ndinọ owo n̄kpọ. Kpa nte ikọ emi ẹtịn̄de ke nnennen ini esinemde owo emi ẹtịn̄de ikọ oro ẹnọ, ntre n̄ko ke enọ emi ẹnọde ke nnennen ini esinam owo emi ẹnọde n̄kpọ oro okop inemesịt

Nso utọ ini ke mme owo ẹsiwak ndinọ owo n̄kpọ? Ke ini owo anamde ndọ, okụrede n̄wed, m̀mê amande eyen. Ndusụk owo ẹsiwewet utọ usenọfiọn̄ oro ẹnịm man ẹti. Emi esinam mmọ ẹbabak ẹkere utọ enọ oro edifọnde ye owo oro usen oro ama esịm. *

Edi ikpanaha ebet tutu esịm ini akpan edinam mbemiso ọnọde owo n̄kpọ. Emekeme ndinọ owo n̄kpọ ini ekededi. Edi oyom ekpeme se anamde. Ke uwụtn̄kpọ, edieke akparawa ọnọde n̄kaiferi enọ ke ini edide n̄kpọ ndomokiet itịbeke, eyenan̄wan emi ekeme ndikere ke enye oyom nditọn̄ọ ufan ye imọ. Utọ enọ oro ekeme ndida mfịna ndi, ibọhọke enye enen̄ede aduak nditọn̄ọ ufan ye enye. Ntak edi oro ọfọnde nditịm n̄kere ntak emi ọnọde owo n̄kpọ.

Ntak emi ọnọde owo n̄kpọ. Nte uwụtn̄kpọ oro inọde ke enyọn̄ emi owụtde, oyom etịm ekere m̀mê owo emi ọnọde n̄kpọ ididaha enọ oro ke usụn̄ en̄wen. Oyom ekere n̄ko ntak emi afo ọnọde owo n̄kpọ. Ediwak owo ẹsinọ owo n̄kpọ ke eti esịt, edi enyene ndusụk mbon emi ẹsinọde owo n̄kpọ sia se mme owo ẹnyụn̄ ẹnamde edi oro. Enyene n̄ko ndusụk mbon emi ẹsinọde owo n̄kpọ man owo oro etiene ọnọ mmọ n̄kpọ.

Nso ke akpanam man okụt ete ke ọnọ owo n̄kpọ ke eti esịt? Bible ọdọhọ ete: “Ẹnam kpukpru n̄kpọ ke ima.” (1 Corinth 16:14) Edieke ọnọde owo n̄kpọ ke ntak emi amade owo oro onyụn̄ ekerede aban̄a enye, enọ fo eyenen̄ede adat enye esịt, afo n̄ko oyokop inemesịt sia mbon ntatubọk isitreke ndikop inemesịt. Edieke ọnọde owo n̄kpọ ke ofụri esịt, Ete nnyịn eke heaven eyetiene okop inemesịt. Apostle Paul ama otoro mme Christian ke Corinth ke ini mmọ ẹketatde esịt ẹnọ n̄kpọ ẹda  ẹken̄wam mme Christian emi ẹkedude ke Judea. Paul ọkọdọhọ mmọ ete: “Abasi amama owo eke ọnọde ke idatesịt.”—2 Corinth 9:7.

Nditịm n̄kere mban̄a n̄kpọ ifan̄ oro inemede mi ayan̄wam fi ọfiọk nte ọkpọnọde owo enọ emi edinamde enye okop inemesịt. Abasi ama ekere aban̄a mme n̄kpọ emi ye ediwak n̄kpọ en̄wen mbemiso enye ọnọde nnyịn akakan enọ emi akanam ẹnọde owo. Mbọk kot ibuotikọ oro etienede man ọfiọk n̄kpọ aban̄a akakan enọ emi.