Isua Ikie Emi Ẹkebede —1915
ENYỌN̄-UKPEME March 1, 1915, ọkọdọhọ ete: “Ini udomo ke idu emi. Ndi ikesisịn ifịk inam n̄kpọ Abasi sia ikodoride enyịn ndika n̄ketiene Ọbọn̄ n̄kara ke 1914, mîdịghe ndi ikanam kpukpru oro sia imade Ọbọn̄ nnyịn ye Ikọ Esie inyụn̄ imade nditọete nnyịn?” Esịt ikenemke ndusụk Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ke 1915 koro se mmọ ẹkedoride enyịn iketịbeke. Esịt ikonyụn̄ inemke mbon ererimbot sia n̄kpọ en̄wen ke eketịmede ediwak itie ke ererimbot.
Akwa Ekọn̄ emi ẹkedide ẹdikot akpa ekọn̄ ererimbot ke ekenyen̄e ofụri Europe. Ẹma ẹwot ata ediwak owo sia mbufa n̄kpọekọn̄ ama anam ekọn̄ ọdiọk akan nte ekesidiọkde. Ke uwụtn̄kpọ, ke 1915, mbon Germany ẹma ẹtọn̄ọ ndiwat nsụn̄ikan̄ emi ẹsidade ẹn̄wana ekọn̄ ke esịt mmọn̄ n̄kanade Britain. Ke May 7, 1915, nsụn̄ikan̄ esịt mmọn̄ emi kiet ama esịp nsụn̄ikan̄ Britain oro ekekerede Lusitania, emi ẹkedade ẹmen mme owo. Ẹma ẹkpan̄a ẹbe owo 1,100.
Ndi Akpana Mme Christian Ẹn̄wana Ekọn̄?
Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ikoyomke nditiene n̄n̄wana ekọn̄ emi. Edi mmọ ikenen̄ekede idiọn̄ọ se Christian nditre ndidụk ekọn̄ ọwọrọde. Mmọ ikesikaha ikesịn enyịn̄, edi ke ini ukara ẹsịnde ndusụk mmọ enyịn̄ mmọ ẹyedọhọ ẹnọ mmimọ utom emi mîdiyomke mmimọ ikama ikan̄. Edieke ẹnyịkde mmọ ẹka iso ekọn̄, mmọ ‘ẹkesitop ikan̄ ẹsịn ke ofụm utu ke nditop mme asua.’
Enyọn̄-Ukpeme July 15, 1915, ama etịn̄ aban̄a owoekọn̄ Hungary kiet emi akanade baptism ke ini ẹkemende enye ẹka ndisọbọ unan emi enye akadade ke ini akakade ekọn̄. Ekem enye ama afiak adaha ekọn̄. Enyọn̄-Ukpeme oro aka iso etịn̄ se iketịbede ete: ‘Ke ini mmọ [mbonekọn̄ Hungary] ẹkesan̄ade ẹkpere mbonekọn̄ Russia, etubom mmọ ama ọdọhọ mmọ ẹkịm mbonekọn̄ Russia ẹwot! Eyenete emi ekedide owo Hungary akada ke utịt utịt ke n̄kan̄ ufien. Enye *
okoyom ndikpeme idem esie ntre enye ama odomo ndimia ikwa owoekọn̄ Russia oro akadade enye ke iso nduọk. Edi enye ama okụt ke se owo Russia oro okonyụn̄ an̄wanade ndinam edi oro. Owo Russia oro ama ayak ikwa esie ọduọk onyụn̄ ọtọn̄ọ eyet. Eyenete oro ama etịm ese owo Russia emi onyụn̄ okụt nte enye adiande cross emi asan̄ade ye anyanya ke ọfọn̄ekọn̄ esie. Ọwọrọ owo Russia oro ekedi eyenete esie!’Ibuotikọ kiet ke Enyọn̄-Ukpeme September 1, 1915, ekedi “Nte Christian Ekpesede Utom Ekọn̄.” Ke ibuotikọ emi ke ẹkeneme nte mme Christian ẹkpesede utom ekọn̄. Ẹkedọhọ ke ‘owo emi odụkde ekọn̄ onyụn̄ esịnede ọfọn̄ekọn̄ ọdiọn̄ọ se mbonekọn̄ ẹsinamde onyụn̄ enyịme nditiene nnam. Ẹma ẹnyụn̄ ẹbụp m̀mê Christian emi anamde utọ n̄kpọ emi ekeme ndidọhọ ke imọ idi ata Christian.’ Nte ini akade, ẹma ẹdidiọn̄ọ ke inaha Christian etiene an̄wana ekọn̄.
N̄kpọ Okpụhọde ke Ibuot Itieutom
Ke 1915, ẹma ẹdọhọ owo 70 ke Bethel New York ẹte ke ẹmọn̄ ẹnọ mmọ ẹkekwọrọ ikọ ke an̄wa ke ntak emi okụk mînen̄ekede idu aba se ẹdade ẹnam utom. Ẹkedọhọ mmọ ẹte: “Nnyịn iyomke ndikama isọn m̀mê nditre utom emi; emi anam iyom nsio nsio usụn̄ ndisụhọde okụk oro ibiatde.”
Clayton J. Woodworth ye irenowo iba en̄wen ẹma ẹsịn ubọk ke leta emi owo 70 emi ẹkewetde ke ini unyọn̄ mmọ. Ẹma ẹsịn leta emi ke Enyọn̄-Ukpeme May 1, 1915. Mbon emi ẹkeyomde ndinyọn̄ ẹkedọhọ ke kpa ye emi mmimọ inyọn̄de ke ‘esịt enem mmimọ, mmimọ imonyụn̄ ikọm Abasi ke nsio nsio utom emi mmimọ ikanamde ke Bethel ye ke nsio nsio usụn̄ emi enye ọdiọn̄de mmimọ ofụri ini emi idude do.’
Okposụkedi emi mîkememke inọ nditọete oro ndikpọn̄ Bethel, mmọ ẹkeda ifet emi ẹwụt m̀mê mmọ ẹkema Abasi m̀mê ẹkema Bethel. Ndi mmọ ẹyesụk ẹka iso ẹnam n̄kpọ Abasi, mîdịghe ndi mmọ ẹyeyat esịt ẹtre utom Abasi? Brọda Woodworth ama aka iso ọkwọrọ ikọ, ndien nte ini akade ẹma ẹfiak ẹkot enye edi Bethel. Ke 1919, enye ekedi akpa owo emi ewetde The Golden Age, emi ikotde Ẹdemede! idahaemi. Enye okosụk ewet magazine emi tutu ke 1946.
Utom Emi Akanade Ẹnam
Kpa ye emi n̄kpọ ọkọsọn̄de isua oro, Enyọn̄-Ukpeme ama ọdọhọ nditọete ẹka iso ẹkwọrọ ikọ. Ẹma ẹdomo ndin̄wam mbon emi ẹkesimade ndikop ukwọrọikọ nnyịn. Enyọn̄-Ukpeme December 15, 1915, ọkọdọhọ ete: “Imenyene enyịn̄ mme owo ke nsio nsio ebiet ke idụt emi, oro ẹdọhọde nnyịn inọ n̄wed ẹsọk mmimọ. Mbọk iyom mbufo ẹka ẹbịne mmọ . . . man ẹkese m̀mê mmọ ke ẹsụk ẹmama Ikọ Abasi.” Ẹkeyom ẹka ẹbịne mmọ man ẹkenam mmọ “ẹnen̄ede ẹma Abasi ẹnyụn̄ ẹma Ikọ Abasi.”
Akana mme Christian ẹnen̄ede ẹsịn ifịk ẹnam n̄kpọ Abasi ini oro, kpa nte edide idahaemi. Enyọn̄-Ukpeme February 15, 1915, ọkọdọhọ ete: “Ana nnyịn emi idude idahaemi inen̄ede isịn idem inam utom Abasi.” Edi idịghe emi kpọt ke ẹkeyom ikọt Abasi ẹnam. Enyọn̄-Ukpeme emi ama ọdọhọ n̄ko ete: “Ana nnyịn ikpeme. Ikpeme nso? Ana inen̄ede ikpeme idem nnyịn, ikûyak se ikade iso ke ererimbot anam idem emem nnyịn.”
Ibuotikọ isua 1916 emi ẹkedade ẹto Rome 4:20 ọkọdọhọ yak nditọete ‘ẹkop odudu ke mbuọtidem.’ Itie N̄wed Abasi emi ama ọsọn̄ọ nditọete idem ndiyọ nsio nsio afanikọn̄ emi ẹdiwọrọde mmọ ke 1916.
^ ikp. 6 Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹma ẹsidian cross emi asan̄ade ye anyanya ke ọfọn̄ ke ediwak isua. Idiọn̄ọ emi ama odu n̄ko ke edem Enyọn̄-Ukpeme ke ediwak isua. Edi etisịm 1935, Mme Ntiense Jehovah ẹma ẹtre ndisidian idiọn̄ọ emi ke ọfọn̄ m̀mê ndisịn ke n̄wed mmọ.