Αν αναζητήσετε συμβουλές για το πώς να διαχειριστείτε το πένθος, πιθανότατα θα βρείτε αμέτρητες​—λιγότερο ή περισσότερο χρήσιμες. Ίσως αυτό συμβαίνει επειδή, όπως είπαμε προηγουμένως, ο καθένας πενθεί διαφορετικά. Κάτι που βοηθάει κάποιον μπορεί να μην βοηθάει έναν άλλον.

Ωστόσο, υπάρχουν μερικές βασικές συμβουλές που έχουν αποδειχτεί πρακτικές για πολλούς. Τις αναφέρουν συχνά οι σύμβουλοι πένθους και απηχούν διαχρονικές αρχές που υπάρχουν σε ένα αρχαίο βιβλίο σοφίας, την Αγία Γραφή.

• Μερικοί ειδικοί θεωρούν ότι αυτός είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την αντιμετώπιση της θλίψης. Κατά καιρούς, όμως, ίσως προτιμάτε να μένετε μόνοι. Ίσως και να ενοχλείστε όταν κάποιοι προσπαθούν να σας βοηθήσουν. Αυτό είναι φυσιολογικό.

• Μη νιώθετε ότι πρέπει πάντοτε να είστε μαζί με άλλους, ούτε όμως και να τους κάνετε πέρα εντελώς. Στο κάτω κάτω, μπορεί να χρειαστείτε τη στήριξή τους στο μέλλον. Να λέτε ευγενικά τι χρειάζεστε τη συγκεκριμένη στιγμή και τι όχι.

• Ανάλογα με τις ανάγκες σας, εξισορροπήστε τον χρόνο που είστε με άλλους με τον χρόνο που είστε μόνοι.

ΑΡΧΗ: «Καλύτερα να είναι δύο παρά ένας . . . Διότι αν ο ένας πέσει, ο άλλος μπορεί να βοηθήσει τον σύντροφό του να σηκωθεί».​—Εκκλησιαστής 4:9, 10.

• Η ισορροπημένη διατροφή βοηθάει να αντιμετωπίσετε το στρες που δημιουργεί το πένθος. Προσπαθήστε να τρώτε ποικιλία από φρούτα, λαχανικά και πρωτεϊνούχες τροφές με χαμηλά λιπαρά.

• Να πίνετε άφθονο νερό και άλλα υγιεινά ροφήματα.

• Αν σας έχει κοπεί η όρεξη, να τρώτε μικρές ποσότητες πιο τακτικά. Μπορείτε επίσης να ρωτήσετε τον γιατρό σας αν χρειάζεστε συμπληρώματα διατροφής. a

• Το γρήγορο περπάτημα και άλλες μορφές άσκησης μπορούν να μειώσουν τα αρνητικά συναισθήματα. Την ώρα που ασκείστε, έχετε την ευκαιρία είτε να σκεφτείτε το άτομο που χάσατε είτε να σταματήσετε για λίγο να το σκέφτεστε.

ΑΡΧΗ: «Κανείς ποτέ δε μίσησε το ίδιο του το σώμα, αλλά αντίθετα το τρέφει και το φροντίζει».​—Εφεσίους 5:29, Η Αγία Γραφή, Μετάφραση από τα Πρωτότυπα Κείμενα.

• Ο ύπνος είναι σημαντικός για όλους, πόσο μάλλον για όσους πενθούν, επειδή η θλίψη δημιουργεί επιπρόσθετη κούραση.

• Να προσέχετε πόση καφεΐνη και πόσο αλκοόλ καταναλώνετε, επειδή μπορούν να διαταράξουν τον ύπνο σας.

ΑΡΧΗ: «Καλύτερα μία χούφτα ανάπαυση παρά δύο χούφτες σκληρή εργασία και κυνήγι του ανέμου».​—Εκκλησιαστής 4:6.

• Αναγνωρίστε ότι ο καθένας πενθεί διαφορετικά. Τελικά, εσείς θα χρειαστεί να καθορίσετε ποια τακτική σάς βοηθάει περισσότερο.

• Πολλοί διαπιστώνουν ότι το να εκφράζουν τη θλίψη τους τούς βοηθάει να τη διαχειριστούν, ενώ άλλοι προτιμούν να μην την εκφράζουν. Οι γνώμες των ειδικών για το αν χρειάζεται απαραιτήτως να εκφράζει κανείς τα συναισθήματά του διαφέρουν. Αν εσείς νιώθετε την ανάγκη να ανοίξετε την καρδιά σας σε κάποιον αλλά διστάζετε, ίσως σας διευκολύνει το να κάνετε μια μικρή αρχή εκφράζοντας μερικά από τα συναισθήματά σας σε έναν στενό φίλο.

• Μερικοί διαπιστώνουν ότι το κλάμα τούς βοηθάει να διαχειριστούν τη θλίψη τους, ενώ άλλοι φαίνεται να τα καταφέρνουν παρ’ όλο που δεν κλαίνε και τόσο.

ΑΡΧΗ: «Του κάθε ανθρώπου η καρδιά ξέρει τα βάσανά της».​—Παροιμίες 14:10, Η Αγία Γραφή, Μετάφραση από τα Πρωτότυπα Κείμενα.

• Μερικοί που πενθούν προσπαθούν να απαλύνουν τον πόνο τους με κατάχρηση αλκοόλ και φαρμάκων ή χρήση ναρκωτικών. Μια τέτοια «διέξοδος» είναι αυτοκαταστροφική. Η όποια ανακούφιση μπορεί να νιώσει κανείς δεν διαρκεί, ενώ οι συνέπειες είναι πολύ σοβαρές. Δοκιμάστε αβλαβείς τρόπους για να καταπραΰνετε τις ανησυχίες σας.

ΑΡΧΗ: «Ας καθαρίσουμε τον εαυτό μας από κάθε μόλυσμα».​—2 Κορινθίους 7:1.

• Πολλοί διαπιστώνουν ότι τους βοηθάει να παρεμβάλλουν προσωρινά διαλείμματα (δραστηριότητες με τις οποίες ξεχνούν για λίγο τον πόνο τους) στα διαστήματα πένθους (κατά τα οποία βιώνουν τα συναισθήματά τους και προσπαθούν να τα διαχειριστούν).

• Ίσως βρείτε προσωρινή ανακούφιση αν ισχυροποιήσετε παλιές φιλίες ή δημιουργήσετε καινούριες, αν αποκτήσετε νέες δεξιότητες ή αν διαθέσετε χρόνο για ψυχαγωγία.

• Καθώς περνάει ο καιρός, οι ισορροπίες πιθανότατα θα αλλάξουν. Ίσως παρατηρήσετε ότι τα διαλείμματα από το πένθος γίνονται μεγαλύτερα και συχνότερα​—κάτι που είναι φυσιολογικό κομμάτι της διαδικασίας ίασης.

ΑΡΧΗ: «Για το καθετί υπάρχει ορισμένος καιρός, . . . καιρός να κλαίει κανείς και καιρός να γελάει· καιρός να θρηνεί και καιρός να χορεύει».​—Εκκλησιαστής 3:1, 4.

• Ξαναγυρίστε όσο το δυνατόν συντομότερα στο καθημερινό σας πρόγραμμα.

• Έχοντας πρόγραμμα για τον ύπνο, την εργασία και άλλες δραστηριότητες, πιθανότατα θα νιώσετε και πάλι ότι η ζωή κυλάει κανονικά.

• Αν ασχολείστε με ωφέλιμες δραστηριότητες, τα οδυνηρά συναισθήματα θα μειωθούν.

ΑΡΧΗ: «Δεν θα καταλάβει πώς περνούν οι ημέρες της ζωής του, επειδή ο αληθινός Θεός τον κρατάει απασχολημένο με τη χαρά της καρδιάς του».​—Εκκλησιαστής 5:20.

• Πολλοί που βιάζονται να πάρουν μεγάλες αποφάσεις μετά την απώλεια ενός δικού τους ανθρώπου το μετανιώνουν αργότερα.

• Αν γίνεται, αφήστε να περάσει ένα λογικό διάστημα προτού μετακομίσετε, αλλάξετε δουλειά ή ξεδιαλέξετε τα πράγματα του αγαπημένου σας προσώπου.

ΑΡΧΗ: «Τα σχέδια του επιμελούς οδηγούν αναμφίβολα σε επιτυχία, αλλά όλοι οι βιαστικοί οδεύουν αναμφίβολα προς τη φτώχεια».​—Παροιμίες 21:5.

• Πολλοί νιώθουν ότι τους βοηθάει το να κάνουν πράγματα που κρατούν ζωντανές τις αναμνήσεις τους από τον εκλιπόντα.

• Ίσως σας κάνει καλό το να συγκεντρώσετε φωτογραφίες ή ενθύμια ή το να γράψετε σε ένα σημειωματάριο γεγονότα και ιστορίες που θέλετε να θυμάστε.

• Φυλάξτε αντικείμενα που σας φέρνουν όμορφες αναμνήσεις για να τα βλέπετε αργότερα, όταν θα νιώθετε έτοιμοι.

ΑΡΧΗ: «Θυμήσου τις παλιές ημέρες».​—Δευτερονόμιο 32:7.

• Σκεφτείτε το ενδεχόμενο να κάνετε ένα ταξίδι.

• Αν δεν είναι εφικτό να πάτε κάπου για αρκετές μέρες, ίσως μπορείτε να κάνετε κάτι που σας αρέσει για μια δυο μέρες, παραδείγματος χάρη πεζοπορία, επίσκεψη σε μουσείο ή μια βόλτα με το αυτοκίνητο.

• Ακόμη και μια σύντομη αλλαγή από τη ρουτίνα μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τη θλίψη σας.

ΑΡΧΗ: «Ελάτε μόνοι σας σε έναν ερημικό τόπο και αναπαυτείτε λίγο».​—Μάρκος 6:31.

• Να θυμάστε ότι ο χρόνος που διαθέτετε για να βοηθήσετε άλλους βοηθάει και εσάς να νιώσετε καλύτερα.

• Θα μπορούσατε να ξεκινήσετε βοηθώντας άτομα που έχουν επηρεαστεί από την απώλεια του αγαπημένου σας προσώπου, όπως φίλους ή συγγενείς. Ίσως χρειάζονται και αυτοί συντροφιά στο πένθος τους.

• Στηρίζοντας και παρηγορώντας άλλους θα ξαναβρείτε χαρά και την αίσθηση σκοπού που ίσως έχετε χάσει.

ΑΡΧΗ: «Μεγαλύτερη ευτυχία νιώθει κάποιος όταν δίνει παρά όταν λαβαίνει».​—Πράξεις 20:35.

• Το πένθος μπορεί να σας βοηθήσει να δείτε υπό νέο φως τι έχει πραγματική αξία.

• Αδράξτε αυτή την ευκαιρία για να αξιολογήσετε το πώς χρησιμοποιείτε τη ζωή σας.

• Αν χρειάζεται, κάντε προσαρμογές στις προτεραιότητές σας.

ΑΡΧΗ: «Καλύτερα να πάει κανείς σε σπίτι όπου υπάρχει πένθος παρά σε σπίτι όπου γίνεται γιορτή, επειδή αυτό είναι το τέλος κάθε ανθρώπου, και οι ζωντανοί πρέπει να το βάλουν στην καρδιά τους».​—Εκκλησιαστής 7:2.

 Ρεαλιστικά μιλώντας, τίποτα δεν θα σβήσει εντελώς τον πόνο σας. Ωστόσο, πολλοί οι οποίοι έχουν χάσει κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο μπορούν να βεβαιώσουν ότι έχουν παρηγορηθεί κάνοντας θετικά βήματα, όπως αυτά που αναφέρθηκαν στο άρθρο. Φυσικά, στον παραπάνω κατάλογο δεν αναφέρεται κάθε πιθανός τρόπος με τον οποίο μπορεί να μειωθεί η θλίψη. Αλλά αν δοκιμάσετε μερικές από αυτές τις εισηγήσεις, μπορεί να διαπιστώσετε ότι σας πρόσφεραν μεγάλη ανακούφιση.