۱.‏ واکنش مانوخ در مقابل شنیدن این خبر که صاحب فرزندی خواهد شد،‏ چه بود؟‏

روزی فرشتهٔ یَهُوَه خدا بر زنی ظاهر شد و خبری بسیار غیرمنتظره و شادی‌بخش به او رساند.‏ آن زن،‏ همسر مانوخ و زنی نازا بود.‏ آنان اطمینان داشتند که نمی‌توانند صاحب فرزند شوند،‏ اما فرشته به آن زن گفت که او پسری به دنیا خواهد آورد.‏ بی‌شک مانوخ از شنیدن این خبر شاد شد،‏ اما از سوی دیگر می‌دانست که مسئولیت بزرگی نیز بر دوش خواهد داشت.‏ چگونه او و همسرش می‌توانستند در میان قومی بدکار و خطاکار محبت یَهُوَه و میل خدمت به او را در دل پسرشان جای دهند؟‏ از این رو،‏ مانوخ به درگاه خداوند چنین التماس کرد:‏ «ای خداوند،‏ تمنا دارم رخصت دهی آن مرد خدا [آن فرشته‌ای] که فرستادی،‏ بار دیگر نزد ما بیاید و به ما بیاموزد با فرزندی که زاده خواهد شد،‏ چگونه عمل کنیم.‏»—‏داو ۱۳:‏۱-‏۸‏.‏

۲.‏ آموزش چه امری به فرزندان اهمیت دارد و برای این منظور چه باید کرد؟‏ (‏کادر «‏ مهم‌ترین شاگرد شما‏» ملاحظه شود.‏)‏

^۲ بی‌شک شما پدران و مادران وضعیت مانوخ و التماس او را به خدا درک می‌کنید.‏ شما نیز مسئولیت سنگینی بر دوش دارید که بتوانید فرزندتان را با یَهُوَه آشنا کنید و مهر او را در دلش بگذارید.‏ (‏امث ۱:‏۸‏)‏ برای این منظور والدین مسیحی برنامهٔ  پرستش خانوادگی‌شان را چنان ترتیب می‌دهند که برای فرزندشان پر مفهوم باشد و موجب پیشرفت او شود.‏ البته برای این که فرزندتان حقیقت را درک کند تنها مطالعهٔ هفتگی با خانواده کافی نیست.‏ ‏(‏تَثنیه ۶:‏۶-‏۹ خوانده شود.‏)‏ چگونه می‌توانید حقیقت را ملکهٔ ذهن فرزندتان کنید؟‏ در این مقاله و مقالهٔ بعد بررسی می‌شود که در این خصوص سرمشق عیسی چگونه به والدین یاری می‌رساند.‏ البته عیسی پدر خانواده نبود،‏ اما والدین می‌توانند از شیوهٔ تعلیم و آموزش او به شاگردانش،‏ برای پرورش فرزندانشان فایدهٔ بسیار ببرند،‏ چون او با محبت،‏ با تواضع و با بصیرت تعلیم می‌داد.‏ در اینجا به بررسی هر یک از این جوانب برای تعلیم می‌پردازیم.‏

۳.‏ چگونه عیسی مهر و محبتش را به شاگردانش ابراز می‌کرد؟‏

^۳ عیسی از این که در کلام به شاگردانش ابراز محبت کند،‏ کوتاهی نمی‌کرد.‏ ‏(‏یوحنا ۱۵:‏۹ خوانده شود.‏)‏ همچنین او مرتباً با شاگردانش وقت می‌گذراند.‏ (‏مَرق ۶:‏۳۱،‏ ۳۲؛‏ یو ۲:‏۲؛‏ ۲۱:‏۱۲،‏ ۱۳‏)‏ عیسی نه فقط معلّم آنان،‏ بلکه دوست آنان نیز بود.‏ شاگردان شک نداشتند که عیسی آنان را دوست دارد.‏ شما چگونه می‌توانید از شیوهٔ تعلیم عیسی سرمشق بگیرید؟‏

۴.‏ چگونه می‌توانید به فرزندتان اطمینان بخشید که او را دوست دارید؟‏ (‏تصویر ابتدای مقاله ملاحظه شود.‏)‏

^۴ به فرزندتان بگویید که دوستش دارید و به او نشان دهید که چه قدر برایتان عزیز است و به او اهمیت می‌دهید.‏ (‏مت ۳:‏۱۷؛‏ تیت ۲:‏۴‏)‏ سموئیل در استرالیا زندگی می‌کند،‏ او می‌گوید:‏ «وقتی خیلی کوچک بودم پدرم هر شب برایم کتاب من از داستان‌های کتاب مقدّس را می‌خواند،‏ به سؤالاتم پاسخ می‌داد،‏ مرا در آغوش می‌گرفت و با بوسه‌ای به من شب‌بخیر می‌گفت.‏ بعدها وقتی فهمیدم که پدرم در خانواده‌ای بزرگ نشده بود که یکدیگر را در آغوش بگیرند و ببوسند،‏ خیلی تعجب کردم.‏ اما،‏ او واقعاً تلاش کرد که مهر و محبتش را به من ابراز کند.‏ همین باعث شد که رابطهٔ نزدیک و محکمی بین ما ایجاد شود و من  احساس امنیت و رضایت بکنم.‏» شما نیز چنین احساسی در فرزندتان به وجود آورید و مرتباً به او یادآور شوید که دوستش دارید.‏ عواطف و احساساتتان را به او نشان دهید.‏ با او صحبت کنید،‏ غذا بخورید و بازی کنید.‏

۵،‏ ۶.‏ الف)‏ عیسی با آنانی که دوستشان دارد،‏ چگونه رفتار می‌کند؟‏ ب)‏ توضیح دهید که چگونه تأدیبی مناسب به فرزندان احساس امنیت می‌دهد.‏

^۵ عیسی گفت:‏ «من تمام کسانی را که دوست می‌دارم،‏ توبیخ و تأدیب می‌کنم.‏»‏ * (‏مکا ۳:‏۱۹‏)‏ برای مثال،‏ شاگردان عیسی بارها در مورد این که کدام یک از آنان بزرگ‌تر است با هم مشاجره می‌کردند،‏ عیسی این مشکل را نادیده نگرفت.‏ حتی اگر پند او را به گوش نگرفتند او در تعلیم آنان کوتاهی نکرد.‏ بلکه بارها و بارها با مهربانی و نرمی در زمان و محل مناسب تلاش کرد طرز فکر اشتباه آنان را اصلاح کند.‏—‏مرق ۹:‏۳۳-‏۳۷‏.‏

^۶ با تأدیب و اصلاحِ فرزندتان محبتتان را به او نشان دهید.‏ گاه تنها کافی است که برایش توضیح دهید که چرا کاری درست یا نادرست است.‏ شاید فرزندتان به آنچه شما می‌گویید،‏ عمل نکند.‏ (‏امث ۲۲:‏۱۵‏)‏ در این صورت،‏ همچون عیسی رفتار کنید.‏ در محل و زمان مناسب با مهربانی و نرمی صبورانه او را آموزش دهید،‏ راهنمایی و اصلاح کنید.‏ اِلِین خواهری از آفریقای جنوبی روشی را که والدینش برای تأدیب او به کار می‌بستند به یاد می‌آورد.‏ آنان همیشه آنچه را از او توقع داشتند،‏ برایش توضیح می‌دادند.‏ اگر به او می‌گفتند که در صورت نافرمانی چه جریمه و تنبیهی در انتظارش خواهد بود،‏ به آن عمل می‌کردند.‏ او می‌گوید:‏ «تأدیب آنان هیچ گاه با عصبانیت همراه نبود و همیشه دلیل آن را برایم می‌گفتند.‏ از این رو احساس امنیت می‌کردم.‏ حد و حدود خودم را می‌دانستم و می‌دانستم که آنان از من چه انتظاری دارند.‏»‏

۷،‏ ۸.‏ الف)‏ چگونه تواضع عیسی در دعاهایش نمایان بود؟‏ ب)‏ چگونه دعاهای شما می‌تواند توکّل به یَهُوَه را به فرزندتان بیاموزد؟‏

^۷ تصوّرش را بکنید زمانی که شاگردان عیسی آخرین دعای او را شنیدند،‏ چه احساسی کردند.‏ عیسی از خدا چنین التماس کرد:‏ ‏«اَبّا،‏ پدر،‏ همه چیز برای تو ممکن است،‏ این جام را از من دور کن.‏ اما نه به خواست من،‏ بلکه به خواست تو.‏»‏ * (‏مرق ۱۴:‏۳۶‏)‏ بی‌شک از دعای ملتمسانهٔ عیسی،‏ شاگردانش فهمیدند که اگر پسر خدا که کامل بود،‏ با تواضع از خدا طلب کمک کرد،‏ آنان نیز باید چنین کنند.‏

^۸ فرزندتان از دعاهای شما چه می‌آموزد؟‏ درست است که دعاهای شما به یَهُوَه،‏ در اصل برای تعلیم فرزندتان نیست.‏ با این حال،‏ وقتی در حضور او با تواضع دعا می‌کنید،‏ او توکّل کردن به یَهُوَه را می‌آموزد.‏ آنا در برزیل زندگی می‌کند،‏ او می‌گوید:‏ «زمانی که با مشکلی روبرو بودیم،‏ مثلاً بیماری پدربزرگ‌هایمان،‏ والدینم از یَهُوَه می‌خواستند که به آنان قدرت و حکمت دهد تا تصمیمات درست بگیرند.‏ حتی تحت فشارهای شدید نیز مشکلاتشان را به یَهُوَه می‌سپردند.‏ همین شد که من توکل کردن به یَهُوَه را آموختم.‏» زمانی که با فرزندتان دعا می‌کنید فقط برای او دعا نکنید.‏ در دعا مواردی را نیز اشاره کنید که می‌خواهید یَهُوَه به شما کمک کند؛‏ برای مثال،‏ صحبت کردن با کارفرمایتان برای گرفتن مرخصی و شرکت در کنگره،‏ برای کسب شجاعت که با همسایه‌تان صحبت کنید یا امور دیگر.‏ متواضعانه به یَهُوَه توکّل کنید آنگاه فرزندتان نیز این را می‌آموزد.‏

۹.‏ الف)‏ چگونه عیسی به شاگردانش خدمت به دیگران را آموخت؟‏ ب)‏ فرزندتان از نمونهٔ شما در خدمت به دیگران،‏ چه می‌آموزد؟‏

 ^۹ عیسی در حرف و عمل شاگردانش را تعلیم داد که متواضعانه به دیگران خدمت کنند.‏ ‏(‏لوقا ۲۲:‏۲۷ خوانده شود.‏)‏ او به رسولانش آموخت که در خدمت به یَهُوَه و رفتار با هم‌ایمانانشان ازخودگذشته باشند.‏ فرزند شما از نمونه‌ای که برای او به جا می‌گذارید،‏ درس تواضع و ازخودگذشتگی را می‌آموزد.‏ دِبی،‏ مادر دو فرزند است،‏ او می‌گوید:‏ «همسرم پیر جماعت است،‏ من هیچ گاه از این که او برای دیگران وقت بگذارد،‏ دلگیر نشدم.‏ اطمینان داشتم که اگر خانوادهٔ ما نیاز به توجه داشته باشد،‏ او کوتاهی نخواهد کرد.‏» (‏۱تیمو ۳:‏۴،‏ ۵‏)‏ پراناس،‏ شوهر او نیز می‌گوید:‏ «بعدها،‏ فرزندان ما تمایل داشتند که در مجمع‌ها و دیگر فعالیت‌های مسیحی همکاری کنند.‏ آنان رشد کردند،‏ دوستانی یافتند و می‌خواستند که در جمع برادران و خواهران هم‌ایمانشان باشند.‏» اکنون تمامی اعضای این خانواده در خدمت تمام‌وقت به یَهُوَه مشغولند.‏ فرزندانتان راه خدمت به دیگران را از تواضع و ازخودگذشتگی شما می‌آموزند.‏

۱۰.‏ هنگامی که گروهی از مردم برای دیدن عیسی آمده بودند،‏ او چگونه از خود بصیرت نشان داد؟‏

^۱۰ عیسی از خود بصیرت نشان می‌داد.‏ او نه تنها به اعمال مردم بلکه به این که چرا شخصی عملی را انجام می‌داد نیز توجه داشت.‏ یک بار به نظر می‌رسید برخی از کسانی که در جلیل پای صحبت او نشسته بودند،‏ می‌خواستند از او پیروی کنند.‏ (‏یو ۶:‏۲۲-‏۲۴‏)‏ اما عیسی که می‌توانست دل افراد را ببیند،‏ تشخیص داد که آن مردم برای نان آمده بودند نه آنچه او تعلیم می‌داد.‏ (‏یو ۲:‏۲۵‏)‏ او متوجه اشتباه آنان شد،‏ صبورانه به آنان تعلیم داد و نشان داد که چگونه می‌توانند پیشرفت کنند.‏—‏یوحنا ۶:‏۲۵-‏۲۷ خوانده شود.‏

۱۱.‏ الف)‏ چگونه می‌توانید به احساس فرزندتان در مورد موعظه پی ببرید،‏ با مثالی توضیح دهید.‏ ب)‏ چگونه می‌توانید موعظه را برای فرزندتان جذاب‌تر کنید؟‏

^۱۱ مسلّم است که شما نمی‌توانید انگیزهٔ باطنی یا دل کسی را ببینید اما می‌توانید بصیرت داشته باشید.‏ برای مثال،‏ می‌توانید به احساس واقعی فرزندتان در مورد موعظه پی ببرید.‏ می‌توانید از خود بپرسید:‏ ‹آیا فرزندم برای این که ممکن است در موعظه استراحت کنیم و چیزی بخوریم  و بنوشیم به موعظه تمایل نشان می‌دهد؟‏› اگر تشخیص دادید که فرزندتان از موعظه لذّت چندانی نمی‌برد،‏ تلاش کنید که موعظه را برای او جذاب‌تر کنید.‏ خلاقیت به خرج دهید و به او وظایفی کوچک،‏ که قادر به انجام آن باشد واگذار کنید تا حس کند در موعظه مفید است.‏

۱۲.‏ الف)‏ چگونه عیسی با بصیرت در مورد امور غیراخلاقی به پیروانش هشدار داد؟‏ ب)‏ چرا هشدار عیسی بجا بود؟‏

^۱۲ عیسی با بصیرت تشخیص می‌داد که چه قدم‌های اشتباهی می‌تواند به گناه بینجامد.‏ برای مثال،‏ پیروان او می‌دانستند که دست زدن به امور غیراخلاقی نادرست است.‏ اما عیسی شاگردانش را از قدم‌هایی که به اعمال غیراخلاقی می‌انجامد،‏ آگاه ساخت و به آنان چنین هشدار داد:‏ «هر که به گونه‌ای به زنی چشم بدوزد که شهوت در دلش برانگیخته شود،‏ همان دم در دل خود با او زنا کرده است.‏ پس،‏ اگر چشم راستت باعث لغزشت می‌شود،‏ آن را درآور و دور انداز.‏» (‏مت ۵:‏۲۷-‏۲۹‏)‏ حقیقتاً این هشدار برای شاگردان که تحت حکمرانی رومیان زندگی می‌کردند،‏ هشداری به موقع بود.‏ تاریخ‌نگاری می‌گوید:‏ «نمایش‌های رومی مملو از بی‌شرمی بود که چشم به عین آن را می‌دید و گوش می‌شنید.‏ بیشترین تشویق‌ها نصیب،‏ قبیح‌ترین صحنه‌ها می‌شد.‏» هشدار عیسی به شاگردانش در مورد موضوعاتی که می‌توانست پاکی اخلاقی آنان را به خطر اندازد،‏ نشانهٔ بصیرت او و محبتش به آنان بود.‏

۱۳،‏ ۱۴.‏ چگونه می‌توانید فرزندانتان را از سرگرمی‌های ناشایست و ناپاک حفظ کنید؟‏

^۱۳ شما با بصیرت می‌توانید به فرزندتان کمک کنید تا دست به عملی نزند که یَهُوَه را ناخشنود سازد.‏ امروزه،‏ نسبت به گذشته،‏ جوانان در سنین پایین‌تری در معرض خطر پورنوگرافی و دیگر مطالب غیراخلاقی هستند.‏ البته مسلّم است که والدین مسیحی فرزندانشان را آگاه می‌سازند که نگاه کردن به تصاویر و خواندن مطالب غیراخلاقی نادرست است.‏ با این همه،‏ بجاست شما با بصیرت تشخیص دهید که چگونه ممکن است کنجکاوی فرزندتان به دیدن چنین تصاویری برانگیخته شود.‏ از خود بپرسید:‏ ‹چه چیز می‌تواند او را به دیدن چنین تصاویری وسوسه کند؟‏ آیا او می‌داند که چرا این امور برایش خطرناک است؟‏ آیا من شرایطی ایجاد کرده‌ام که اگر به نگاه کردن به چنین تصاویری وسوسه شد،‏ برای کمک به من روی آورد؟‏› حتی می‌توانید به فرزندان کوچکتان نیز بگویید:‏ «هر وقت در کامپیوتر سایت بدی دیدی و خواستی به آن نگاه کنی،‏ پیشم بیا و با من صحبت کن.‏ خجالت نکش.‏ من بهت کمک می‌کنم.‏»‏

^۱۴ بصیرت همچنین به شما کمک می‌کند که خود نیز در انتخاب تفریح و سرگرمی محتاط باشید.‏ پراناس که پیش‌تر از او نقل شد،‏ می‌گوید:‏ «هر موسیقی،‏ فیلم یا کتابی که ما والدین برای استفادهٔ خانواده انتخاب می‌کنیم،‏ تعیین‌کننده است.‏ شما می‌توانید در مورد خیلی چیزها خیلی حرف‌ها بزنید،‏ اما نگاه فرزندانتان به شماست و آنان شما را سرمشق قرار می‌دهند.‏» اگر فرزند شما می‌بیند که در انتخاب سرگرمی محتاط هستید به احتمال قوی او نیز در انتخاب سرگرمی همچون شما عمل خواهد کرد.‏—‏روم ۲:‏۲۱-‏۲۴‏.‏

۱۵،‏ ۱۶.‏ الف)‏ چرا می‌توانید اطمینان داشته باشید که خدا به شما در پرورش و تربیت فرزندانتان یاری می‌کند؟‏ ب)‏ در مقالهٔ بعد به بررسی چه موضوعی می‌پردازیم؟‏

^۱۵ پس از این که مانوخ برای پرورش پسرش کمک خواست،‏ چه شد؟‏ در کتاب مقدّس آمده است:‏ «خدا صدای مانوَخ را شنید.‏» (‏داو ۱۳:‏۹‏)‏ ای والدین،‏ یَهُوَه صدای شما را نیز می‌شنود.‏ او به درخواست شما پاسخ خواهد داد و به شما در تربیت فرزندتان یاری خواهد کرد.‏ شما می‌توانید با محبت،‏ تواضع و بصیرتِ خود در پرورش فرزندتان موفق شوید.‏

^۱۶ یَهُوَه شما والدین را در تربیت و پرورش فرزندانتان در هر سنی که باشند،‏ یاری می‌کند؛‏ از جمله در سنین نوجوانانی.‏ در مقالهٔ بعد بررسی می‌شود که شما والدین چگونه می‌توانید محبت،‏ تواضع و بصیرتِ عیسی را سرمشق قرار دهید و فرزندان نوجوانتان را در خدمت به یَهُوَه تربیت کنید.‏