روزهداری—آیا ما را به خدا نزدیک میسازد؟
روزهداری—آیا ما را به خدا نزدیک میسازد؟
زنی کاتولیک میگوید: ‹روزهداری به ما کمک میکند که به امور روحانی فکر کنیم نه به امور مادی.›
خاخامی یهودی میگوید: ‹روزهداری ما را به خدا نزدیک میسازد.›
بهاییای میگوید: ‹ در دین من، روزه وظیفه و محور اصلی دینداری و شکرگزاری است. روزه میگیرم چون خدا را دوست دارم.›
روزهداری در بسیاری از ادیان دنیا منجمله در بودیسم، هندوئیسم، اسلام و یهودیت متداول است. بسیاری معتقدند که اگر برای مدت زمانی از غذا پرهیز کنند به خدا نزدیک میشوند.
شما چه فکر میکنید؟ آیا روزهداری واجب است؟ کلام خدا، کتاب مقدّس در این زمینه چه تعلیمی میدهد؟
روزههایی که در کتاب مقدّس ذکر شده است
کتاب مقدّس به اشخاصی اشاره میکند که به دلایل متفاوتی روزه میگرفتند و مورد قبول خدا واقع شد. برخی از آنها روزه میگرفتند تا از گناه خود ابراز پشیمانی و اندوه شدید کنند. (۱سموئیل ۷:۴-۶) بعضی نیز در پی دریافت لطف یا هدایت الٰهی بودند. (داوران ۲۰:۲۶-۲۸؛ لوقا ۲:۳۶، ۳۷) عدهای نیز برای آن که بتوانند به خوبی تعمّق کنند روزه میگرفتند. — متّیٰ ۴:۱، ۲.
با این حال، کتاب مقدّس به روزههایی اشاره کرده است که مورد قبول خدا واقع نشدند. برای مثال، شاؤل اوّلین پادشاه اسرائیل نیز قبل از مشورت با جادوگری روزه گرفته بود. (لاویان ۲۰:۶؛ ۱سموئیل ۲۸:۲۰) آدمهای شریری همچون ایزابل، ملکهٔ بتپرست اسرائیل باستان و همچنین متعصبانی که قصد کشتن پولُس رسول را داشتند اعلان روزهداری کردند. (۱پادشاهان ۲۱:۷-۱۲؛ اَعمال ۲۳:۱۲-۱۴) گروهی از روحانیان زمان عیسی به نام فریسیان به آدمهای روزهگیر معروف بودند. (مَرقُس ۲:۱۸) ولی عیسی عمل آنها را محکوم کرد و خدا روزهٔ آنها را نپذیرفت. (متّیٰ ۶:۱۶؛ ) یَهُوَه خدا همچنین به روزهٔ اسرائیلیانی که رفتار و انگیزهٔ بدی داشتند اعتنا نکرد. — لوقا ۱۸:۱۲اِرْمیا ۱۴:۱۲.
این مثالها نشان میدهد پرهیز از غذا نیست که برای خدا اهمیت دارد. اما، بسیاری از خادمان صادق خدا روزه گرفتند و مورد قبول خدا بوده است. پس آیا مسیحیان موظفند که روزه بگیرند؟
آیا روزه برای مسیحیان واجب است؟
شریعت موسی یهودیان را موظف ساخته بود که یک بار در سال ‹جانهای خود را ذلیل سازند،› یعنی در روز کفّاره روزه بگیرند. (لاویان ۱۶:۲۹-۳۱؛ مزمور ۳۵:۱۳) این تنها روزهای بود که یَهُوَه خدا به قومش فرمان داده بود. * یهودیانی که تحت شریعت موسی بودند میبایست از این فرمان اطاعت میکردند. اما مسیحیان، تحت شریعت موسی نمیباشند. — رومیان ۱۰:۴؛ کُولُسیان ۲:۱۴.
با این که عیسی بر طبق شریعت روزه میگرفت، کسی او را به عنوان مردی روزهگیر نمیشناخت. او به شاگردانش هرگز فرمان نداد که روزه بگیرند اما بیان کرد اگر روزه گرفتند چه رفتاری باید داشته باشند. (متّیٰ ۶:۱۶-۱۸؛ ۹:۱۴) شاید این سؤال مطرح شود که چرا عیسی گفت شاگردانش بعد از مرگش روزه خواهند گرفت؟ (متّیٰ ۹:۱۵) او در آنجا به شاگردانش فرمانی برای روزهداری نداد بلکه فقط اشاره کرد که شاگردانش به دلیل مرگ او عمیقاً اندوهگین خواهند شد و اشتهایی به خوردن غذا نخواهند داشت.
دو گزارش کتاب مقدّس در بارهٔ مسیحیان اوّلیه نشان میدهد که اگر کسی با انگیزهای صحیح از غذا خوردن پرهیز کند مورد قبول خداست. (اَعمال ۱۳:۲، ۳؛ ۱۴:۲۳) * ولی روزه گرفتن برای مسیحیان جزو واجبات نیست. با این حال، اگر کسی تصمیم به روزهداری گیرد میباید از برخی خطرات برحذر باشد.
از دامها برحذر باشید
یکی از دامهایی که باید از آن برحذر بود این است که با روزهداری نباید خود را آدمی صالح و درستکار بدانیم. کتاب مقدّس در رابطه با تظاهر و خودنمایی شدیداً هشدار میدهد. مثال عیسی در مورد فریسیان مغرور که به دلیل روزهداری خود را از دیگران برتر میدانستند شکی باقی نمیگذارد که خدا چنین طرز فکری را مردود میشمارد. — لوقا ۱۸:۹-۱۴.
همچنین اشتباه خواهد بود که روزهداری خود را اعلام کنیم یا به امر کسی روزه بگیریم. بر طبق متّیٰ ۶:۱۶-۱۸، عیسی تذکر داد روزهداری مابین شخص و خداست و نباید کسی دیگر را از این موضوع باخبر کرد.
اِشَعْیا ۵۸:۳-۷) در واقع، توبهٔ از ته دل باعث بخشش گناهان میشود نه روزهداری. (یوئیل ۲:۱۲، ۱۳) کتاب مقدّس تأکید میکند که بخشش گناهان بر اساس لطف بیهمتای یَهُوَه خدا و از طریق قربانی مسیح امکانپذیر است. محال است که از طریق اَعمال، منجمله روزهداری بخشش الٰهی را به دست آورد. — رومیان ۳:۲۴، ۲۷، ۲۸؛ غَلاطیان ۲:۱۶؛ اَفَسُسیان ۲:۸، ۹.
موضوع دیگر این است که نباید برای جبران گناهان روزه گرفت. شرط قبول روزه اطاعت از فرامین خداست. (اِشَعْیا ۵۸:۳، به طرز فکر اشتباه دیگری که در بین مردم متداول است اشاره میکند. اسرائیلیان فکر میکردند که با روزه گرفتن، خدا به آنها مدیون است و در قبال آن میباید به آنها لطفی کند. آنها از خدا پرسیدند: «چرا روزه داشتیم و ندیدی و جانهای خویش را رنجانیدیم و ندانستی»؟ امروزه به طور مشابه بسیاری فکر میکنند که با روزه گرفتن میتوانند از خدا انتظار داشته باشند که در حقشان لطفی کند. چنین طرز فکری حقیقتاً اهانتی بزرگ به خداست و باید از آن اجتناب کرد.
برخی دیگر فکر میکنند که با رنجاندن بدن خود از طریق روزه، عزاداری یا اَعمالی مشابه میتوانند خدا را از خود راضی سازند. کتاب مقدّس چنین اَعمالی را شدیداً محکوم میسازد و نشان میدهد که ‹خوار کردن خویشتن و ریاضت بدنی فاقد هر گونه ارزش برای مهار تمایلات نَفْسانی است.› — کُولُسیان ۲:۲۰-۲۳، ھ ن.
داشتن دیدی متعادل
روزهداری نه واجب است و نه اشتباه. ممکن است که در برخی موقعیتها مفید باشد به شرطی که از دامهای ذکر شده اجتناب کرد. با این حال، روزهداری محور اصلی پرستش خدا نیست. یَهُوَه «خدای متبارک» یعنی خدای شادی است و میخواهد که خادمانش نیز شاد باشند. (۱تیموتاؤس ۱:۱۱) یَهُوَه در کلامش میگوید: «چیزی بهتر از این نیست که [انسانها] شادی کنند و در حیات خود به نیکویی مشغول باشند. و نیز بخشش خدا است که هر آدمی بخورد و بنوشد و از تمامی زحمت خود نیکویی بیند.» — جامعه ۳:۱۲، ۱۳.
پرستش ما میباید با شادی همراه باشد، اما کتاب مقدّس هرگز روزهداری را با شادی مرتبط ندانسته است. از این گذشته، اگر پرهیز از غذا در سلامت ما اثر منفی بگذارد و یا انرژی ما را برای خدمت موعظه بگیرد نتیجهٔ کاملاً منفی خواهد داشت. زیرا این کاری است که خدا به مسیحیان محوّل کرده است.
به هر حال در مورد روزه گرفتن یا نگرفتن نباید کسی را قضاوت کرد. مسیحیان نباید هرگز در این مورد با یکدیگر مشاجره کنند چرا که «پادشاهی خدا خوردن و نوشیدن نیست، بلکه پارسایی، آرامش و شادی در روحالقدس است.» — رومیان ۱۴:۱۷، ھ ن.
[پاورقیها]
^ بند 12 روزهٔ اِسْتَر با این که به نظر مقبول خدا واقع شد به فرمان خدا نبود. جشن فوریم یهودیان بعد از روزهٔ اِسْتَر برقرار گشت.
^ بند 14 در برخی از ترجمههای کتاب مقدّس اشاراتی به روزهداری شده است که در نسخههای اصلی متون یونانی کتاب مقدّس دیده نمیشود. — متّیٰ ۱۷:۲۱؛ مَرقُس ۹:۲۹؛ اَعمال ۱۰:۳۰؛ ۱قُرِنتیان ۷:۵.
[نکتهٔ برجستهشده در صفحهٔ ۲۹]
فریسیان برای تظاهر و خودنمایی روزه میگرفتند
[نکتهٔ برجستهشده در صفحهٔ ٣٠]
«پادشاهی خدا خوردن و نوشیدن نیست، بلکه پارسایی، آرامش و شادی در روحالقدس است»
[کادر در صفحهٔ ٣٠]
در بارهٔ چلهٔ لِنت چه میتوان گفت؟
گفته میشود که چلهٔ لنت برای یادبود چهل روز روزهداریای است که عیسی مسیح گرفت. اما، عیسی هرگز فرمانی نداد که شاگردانش به یاد آن روزه بگیرند. از طرفی نیز مدرکی وجود ندارد که شاگردانش به یاد عمل مسیح روزه میگرفتند. اوّلین مدرک معتبر در بارهٔ چلهٔ لنت، یعنی روزهداری قبل از عید پاک، در نامهٔ آتاناسیوس به تاریخ ۳۳۰ م. ذکر شده است.
عیسی بعد از تعمید، چهل روز روزه داشت، نه قبل از مرگش. به همین دلیل بسیار عجیب است که بعضی مذاهب مسیحی قبل از عید پاک که مصادف با مرگ مسیح است چلهٔ لنت را میگیرند. جالب آن که در میان بابلیان، مصریان و یونانیان باستان مرسوم بود که در اوّل هر سال چهل روز روزه بگیرند. از قرار معلوم، جهان مسیحیت این رسم را از آنجا گرفته است.