1. E vakacava na bibi ni Matanitu ni Kalou vei Jisu? Vakamacalataka.

E DAU wewenigusu i Jisu na Matanitu ni Kalou. E volatukutukutaki ena iVolatabu ni dau cavuta vakalevu o koya na Matanitu ni Kalou ni vakatauvatani kei na so tale na ulutaga—e vakamacalataka vakaduanadrau vakacaca ena nona cakacaka vakaitalatala. E bibi dina vua na Matanitu ni Kalou.—Wilika Maciu 12:34.

2. E vica era tiko ena gauna a soli kina na ivakaro ena Maciu 28:19, 20? Eda kila vakacava qori?

² Ni vakaturi oti ga o Jisu, a sotavi ira sara e le 500 vakacaca era na yaco mera dautukutuku ni Matanitu ni Kalou. (1 Kor. 15:6) De dua a vakarota o Jisu ena gauna qori me vunautaki na Matanitu ni Kalou vei ira na “lewe ni veivanua kece ga.” Qori e cakacaka levu toka ena gauna ya! * Na cakacaka levu qo ena caka tiko me “yacova na ivakataotioti,” qori tale ga na ka sa vakadinadinataki ena gauna qo. De dua o sa vakaitavi tiko ena  kena vakayacori na parofisai qo.—Maciu 28:19, 20.

3. Na cava e tolu na ka e vukei keda meda vunautaka kina na itukutuku vinaka?

³ Ni oti ga nona vakarota o Jisu na vunau, e yalataka sara vei ira nona imuri: “Au tiko vata kei kemuni.” (Maciu 28:20) O Jisu ga ena veidusimaki ena cakacaka vakaitamera ni vunau. Ena tokoni keda tale ga o Jiova, sa vakaiyaragitaki keda ena “ka vinaka kece” meda muria kina na ivakaro ya. (Iper. 13:20, 21) Eda na veivosakitaka ena ulutaga qo e tolu na veika vinaka: (1) na iyaya ni cakacaka e soli vei keda, (2) na iwalewale eda sa vakayagataka, kei na (3) veika eda sa vakavulici kina. Na kena imatai, vakasamataka na iyaya eda sa vakayagataka tiko ena 100 na yabaki sa oti.

4. Na cava meda vakayagataka kina na veimataqali iyaya ena noda vunau?

⁴ E vakatauvatana o Jisu “na vosa ni Matanitu” ina sorenitei e kaburaki ena veimataqali qele. (Maciu 13:18, 19) Ena rairai vakayagataka na dauteitei na veimataqali iyaya me vakarautaka na qele me kakaburaki kina. E vakarautaka tale ga na noda Tui na iyaya meda vukei ira kina na vica vata na milioni me vakarautaki na lomadra mera ciqoma na itukutuku ni Matanitu ni Kalou. Eso na iyaya qori e lekaleka ga na kena vakayagataki, eso tale e se vakayagataki tu ga ena gauna qo. Na iyaya kece qo e vukei keda meda maqosa ena noda cakacaka vakaitalatala.

5. Na cava na testimony card? E vakayagataki vakacava?

⁵ Dua na iyaya e vukei ira e levu mera tekivutaka nodra cakacaka vakaitalatala na tikidua e vakatokai na testimony card, era tekivu vakayagataka na dautukutuku ena 1933. Na levu ni tikidua qo e vaka na balavu kei na raba ni noda ripote ni cakacaka vakavunau e veivula qai volai tu kina e dua na itukutuku lekaleka vakaivolatabu. Ena so na gauna e dau veisau na itukutuku e volai. E rawarawa na ikaunivosa! Se qai yabaki tini o C.  W. Erlenmeyer na imatai ni gauna e vakaitavi kina ena iwalewale ni vunau qo. E vakamacalataka: “Qo na ka e dau volai me ikaunivosa: ‘Yalovinaka wilika mada na tikidua qo.’ Ni wilika oti na itaukeinivale, keimami na solia e dua na ivola qai biubiu sara.”

6. E yaga vakacava na testimony card?

⁶ E levu na sala e yaga kina na testimony card. Eso vei ira na dautukutuku era mamadua ra qai sega ni kila na ka mera kaya, dina ga nira guta na vunau. Eso tale era doudou na vosa. Ena loma ga ni vica na miniti era na tukuna na ka kece vei itaukeinivale, ia e sega ni dau laulau na nodra vosa! E duidui na testimony card ni digitaki vinaka qai tau vakamatau na vosa e volai kina, ni “vosa” ena vukudra na dautukutuku.

7. Na ituvaki dredre cava era sotava na tacida ni vakayagataki na tikidua?

⁷ E tiko eso na ituvaki dredre. E nanuma lesu o Grace A. Estep, e dua sa dede toka ena dina: “So na gauna e dau tarogi vei keimami, ‘Na cava e vakamacalataki tu kina? Vakacava mo tukuna ga mai?’” Kena ikuri, eso vei ira na itaukeinivale era sega ni wilika rawa. Eso tale era nanuma ni nodra na tikidua, ra mani taura qai sogota na katuba. Eso era sega ni taleitaka, era basuka vakalalai. Se mani cava e yaco, era vulica na tacida mera vunau vei ira na lewenivanua ra qai vakaraitaka nira mata ni Matanitu ni Kalou.

8. Vakamacalataka se vakayagataki vakacava na qaramavoni. (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

⁸ Dua tale na iyaya ni cakacaka e  vakayagataki ena veiyabaki ni 1930 na qaramavoni, qo na misini lailai e rawarawa na kena veikauyaki qai dau vakatagitaki kina na ivunau katoni. Eso na tacida era vakatoka na misini qo me o Eroni ni vosa ena vukudra. (Wilika Lako Yani 4:14-16.) Ke vakadonuya na itaukeinivale, ena vakatagitaka na dautukutuku na ivunau vakaivolatabu e va veimama na miniti na kena balavu, oti ena solia sara na ivola. So na gauna eratou na rogoca na lewenivuvale kece na ivunau vakaivolatabu! Ena 1934 e bulia na Watch Tower Society na qaramavoni e rawarawa na kena veikauyaki me vakayagataki ena cakacaka vakaitalatala. Yaco na gauna me katoni rawa e 92 na ulutaga.

9. E yaga vakacava na qaramavoni?

⁹ Ni rogoca oti ga o Hillary Goslin na ivunau katoni, e kerea sara vua na dautukutuku me maroroya tiko na qaramavoni me dua na macawa me rawa ni vakatagitaka vei ira na tiko veitikivi. Ni lesu yani na dautukutuku era sa waraki koya tu e vica na tataleitaki. Yaco sara mera yalataki ira vei Jiova eso, erau lai vuli tale ga e Kiliati na luvena yalewa o Hillary rau qai lesi e vanuatani. Me vaka ga na tikidua, e vukei ira e levu na qaramavoni mera vunau. Emuri sa qai vakayagataka o Jiova na Koronivuli ni Vuli Vunau me vakavulici ira kina nona tamata ena vunau.

10, 11. E vakayagataki vakacava na niusiveva kei na retio me vakatetei kina na ka dina? Na cava e mana kina na iwalewale qo?

¹⁰ Ena nona veidusimaki na Tui, eda vakayagataka na dauveiqaravi ni Kalou na veimataqali iwalewale mera rogoca kina e levu na itukutuku vinaka. E bibi dina qo nira “le lailai na tamata cakacaka.” (Wilika Maciu 9:37.) Ena itekitekivu ni ika20 ni senitiuri, e vakayagataki na niusiveva mera wilika kina e levu na itukutuku vinaka ena vanua e lailai kina na iVakadinadina i Jiova. Ena vakauta e veimacawa o Charles Taze Russell na ivunau ina kabani ni niusiveva ni vakayagataka na telekaravu. Sa na qai vakauta na kabani na ivunau qori ena niusiveva e Merika, Kenada, kei Urope. E tukuni ni rauta na 1913, e tabaki na ivunau i Brother Russell ena 2,000 na niusiveva, ra qai wilika e le 15 na milioni na lewenivanua!

¹¹ Ni sa takali o Brother Russell, e vakayagataki e dua tale na iwalewale maqosa ni vunau. Ena ika16 ni Epereli, 1922, a vunau ena imatai ni gauna ena retio o Brother Joseph F. Rutherford, era rogoca na ivunau qori e 50,000 na lewenivanua. Ena ika24 ni Feperueri, 1924, sa tekivu vakayagataka na isoqosoqo na imatai ni noda siteseni ni retio na WBBR. Me baleta na iwalewale vou qo ni vunau, e volai kina ena Vale ni Vakatawa ni Tiseba 1, 1924: “Eda vakabauta ni rawarawa qai yaga duadua na vakatetei ni itukutuku vinaka ni vakayagataki na retio.” Me vaka ga na niusiveva, e yaga na retio ni rawa ni rogoca kina e levu na itukutuku vinaka ena veivanua era lailai kina na dautukutuku ni Matanitu ni Kalou.

12. (a) Na iwalewale cava ni vunau e matanalevu o dau taleitaka? (b) Na cava ena vukei keda meda doudou ni vunau e matanalevu?

¹² Ena gauna qo sa vakabibitaki na vunau e matanalevu: ena vanua ni wawa basi, wawa sitima, vanua ni vakele motoka, vanua ni gade kei na makete. Ke sega ni matau vei iko eso na iwalewale qo, vakacava mo masulaka qai vakasamataka na ka e tukuna e dua na ivakatawa dauveilakoyaki sa dede nona veiqaravi, o  Angelo Manera, Jr.: “Meda raica ni iwalewale vovou ni vunau me dua tale na sala meda qaravi Jiova kina, dua tale na sala meda yalodina kina vua, e vakatovolei kina noda yalodina, qai gu na lomada meda qaravi koya ena sala cava ga e vinakata.” Nida vakaitavi ena so tale na iwalewale vovou ni vunau, de dua na kena eda sega ni matau kina, ena vukei keda meda vakabauti Jiova, eda na kenadau tale ga kina ni vunau.—Wilika 2 Korinica 12:9, 10.

13. Na cava e mana kina na noda website ena cakacaka vakaitalatala? Cava eso na ka marautaki o raica ni o vakayagataka na website?

¹³ Levu na dautukutuku era marautaka mera vagolei ira na lewenivanua ina noda website na jw.org, ni rawa kina nira wilika qai download na ivola vakaivolatabu ena sivia na 700 na vosa. E veisiga, e le 1.6 na milioni era raica noda website. Me vaka ga na vakayagataki ni retio ena gauna sa oti, nikua na noda website e vakatetea na itukutuku vinaka ena veivanua yawa.

14. Na veivakavulici cava a vinakati vei ira na dautukutuku ni Matanitu? Na koronivuli cava e vukei ira mera kenadau ena veivakavulici?

¹⁴ Eda sa veivosakitaka mai e vica na iyaya kei na iwalewale e dau vakayagataki me vakatetei kina na itukutuku vinaka. Ia ena vinakati mera vakavulici na dautukutuku mera italatala ni itukutuku vinaka. Kena ivakaraitaki, so na gauna ena saqata o itaukeinivale na ka e rogoca ena qaramavoni. So tale na gauna ena taleitaka na ka e wilika ena tikidua na testimony card. E bibi gona mera kila na dautukutuku na sala mera sauma kina vakamatau na ka era tukuna na dauveitusaqati kei na sala mera maqosa ni vakavulici ira kina na yalomalumalumu. Ni uqeti Nathan H. Knorr na yalo tabu ni Kalou, e kila ni bibi mera vakavulici na dautukutuku mera matau ena vosa ena cakacaka vakaitalatala. Na cava sa qai caka? Ena 1943, e tauyavutaki ena ivavakoso na Koronivuli ni Vuli Vunau. E vukei keda na koronivuli qori meda kenadau ena veivakavulici.

15. (a) Na cava era vakila eso nira vakaitavi ena Koronivuli ni Vuli Vunau? (b) O vakadinata vakacava na yalayala i Jiova ena Same 32:8?

¹⁵ Levu na tacida e taura toka na gauna mera qai matau ena vosa e matanalevu. E nanuma lesu o Julio S. Ramu na imatai ni nona itavi ena koronivuli ena 1944. A usutu ni nona itavi o Toeki, e dua na turaga e cavuti ena lima ga na tikinivolatabu! E kaya o Julio: “E sota na duruqu, ninini na ligaqu, e kaka na noqu vosa.” A  dodonu me yavutaki nona itavi ena lima na tikinivolatabu ya. E tomana: “E tolu ga na miniti na balavu ni noqu itavi. Qori na imatai ni gauna meu vosa kina ena buturara, ia au sega ga ni soro.” Era sa vakaitavi tale ga na gone ena koronivuli, dina ni sega ni rawarawa vei ira eso mera vosa e matanalevu ena ivavakoso. O Angelo Manera sa cavuti oti mai, e nanuma vinaka na imatai ni gauna e vakaitavi kina e dua na gonetagane e se qai tekivu vuli ga. “Dua na ka nona rere ni se qai tekivu vosa, e lai tagi sara. Ia e vinakata me vakaotia nona itavi. E tagi tu ga me yacova ni oti nona itavi.” Vakacava o dau tusuka ni saumitaro se vakaitavi ena soqoni ni o madua se o nanuma ni o sega ni rawata? Kerei Jiova me vukei iko mo kua ni rere. O na vakadinata nona veivuke, me vaka ga nona vukei ira na vakaitavi ena Koronivuli ni Vuli Vunau ena veigauna sa oti.—Wilika Same 32:8.

16. (a)Na cava e rawati ena Koronivuli o Kiliati ena gauna sa oti? (b)Na veisau cava e tekivu ena 2011?

¹⁶ E tiko eso tale na koronivuli era vakavulici kina na dauveiqaravi ni Kalou, me vaka na Koronivuli o Kiliati. E yaga vakalevu qori vei ira na daukaulotu kei na so tale. E kaya e dua vei ratou na qasenivuli, ni inaki ni koronivuli qori me “uqeti ira na gonevuli mera taleitaka vakalevu na veivakatisaipelitaki.” A vakatabui o Kiliati ena 1943. Me tekivu mai na gauna qori, sivia na 8,500 na gonevuli era sa vuli kina. Era sa veiqaravi tiko ena 170 na vanua na daukaulotu era vuli e Kiliati. Me tekivu mai na 2011, era sa sureti ga ena vuli o ira na veiqaravi lavotaki vakatabakidua—ira na painia lavotaki, ivakatawa dauveilakoyaki, lewe ni vuvale e Peceli, se daukaulotu era se bera ni vuli e Kiliati.

17. E yaga vakacava na veivakavulici e Kiliati?

¹⁷ E yaga vakacava na koronivuli qori? Kena ivakaraitaki, ena Okosita 1949, era lailai mai na tini na dautukutuku e Japani. Ena icavacava ni yabaki ya, eratou gugumatua ni vunau e Japani e 13 na daukaulotu eratou vuli oti e Kiliati. Nikua sa rauta ni 216,000 na dautukutuku e Japani, qai rauta ni 42 na pasede era painia!

18. Tukuna eso na koronivuli e vukei ira na iVakadinadina i Jiova mera tubu vakayalo.

¹⁸ Eso tale na koronivuli me vaka na Koronivuli ni Cakacaka Vakaitalatala ni Matanitu, na Koronivuli ni Cakacaka Vakapainia, na Koronivuli ni iTalatala ni Matanitu, na nodra Koronivuli na iVakatawa ni Tabacakacaka kei na Watidra, kei na nodra Vuli na Komiti ni Tabana kei na Watidra, e veivuke vakalevu ena nodra bulabula vakayalo kei na nodra maqosa ni veivakavulici na dauveiqaravi i Jiova. Io, e se vakavulici ira tiko ga na nona tamata na Tui!

19. Na cava e tukuna o Brother Russell me baleta na cakacaka vakavunau? E dina vakacava na ka e tukuna?

¹⁹ Sa sivi qo e 100 na yabaki na sucu ni Matanitu ni Kalou. E se vakavulici keda tiko ga na noda Tui o Jisu Karisito. Ni bera ni takali ena 1916 o Charles Taze Russell, e vakabauta ni na vunautaki na itukutuku vinaka ena vuravura taucoko. A tukuna o Brother Russell vua e dua nona itokani voleka: “Sa toso totolo sara tiko na cakacaka, ena tubu tiko ga, ni vinakati me vunautaki e vuravura taucoko na ‘kosipeli ni matanitu.’ ” (Faith on the March, vola o A. H. Macmillan, t. 69) E dina taucoko o Brother Russell! Eda kalougata ni vakaiyaragitaki keda tiko ga na Kalou ni vakacegu ena cakacaka marautaki qo! Io, e solia o Jiova na “ka vinaka kece” meda cakava kina na lomana!