“Kua vakadua ni lomaocaocataka na siga nimataka, ni siga nimataka e tu vata kei na kena lomaocaoca.”​—MACIU 6:34.

Kena ibalebale: E tiki ga ni bula na qarai ni ka ni bula e veisiga. Ia kua ni kuria nomu lomaocaoca nikua mo vakasamataka kina na veika ena siga tarava. Kauaitaka ga na siga yadua.

• Na lomaocaoca e vakavuna na nuiqawaqawa. Tovolea mada qo: Kena imatai, e tiko eso na lomaocaoca ena sega ni tarovi rawa. Ke o lomaleqataka tiko eso na ka, qori ena kuria ga nomu lomaocaoca. Kena ikarua, eso na ka eda dau leqataka e sega ni dau yaco.

“Na vuku mai cake . . . e yalorawarawa.”​—JEMESA 3:17.

Kena ibalebale: Kua ni nanuma me vinaka vakaoti na ka e caka. Yalana na ka o namaka vei iko kei ira eso tale.

• Dau yalomalumalumu, kua ni namaka vakasivia na ka, mo kila tale ga ni vakaiyalayala na ka o rawa ni cakava kei na ka era cakava eso tale. O na sega ni lomaocaoca kina vakalevu, o na rawata vinaka tale ga na ka o cakava. Me tiko na gauna mo dau veiwali kina. Ni o dredrevaka eso na cala o cakava, o na sega ni cudrucudru, ena vinaka tale ga na ivakarau ni lomamu.

“Koya e yalomatua e yalomalua tiko ga.”​—VOSA VAKAIBALEBALE 17:27.

Kena ibalebale: Na rai cala ena vakabuawataka nomu vakasama, ena vinakati gona mo yalomalua.

• Kila na veika e vakavuna nomu lomaocaoca, kei na sala mo walia kina. Kena ivakaraitaki, ni o lomaocaoca, vakalewa na ivakarau ni nomu vakasama, lomamu, kei na ka o cakava, de dua o rawa ni vakavola sara ga. Qori ena vakarawarawataka nomu walia na lomaocaoca. Vakasamataka tale ga eso na sala mo kua ni lomaocaocataka eso na ka e yaco ena nomu bula. Ke sega, saga mo lewa vinaka na ka o cakava, kei na gauna o vakayagataka kina.

• Kua ni dua tu ga na ivakarau ni nomu rai. Na ka o lomaocaocataka, era na rairai sega ni lomaocaocataka na kena vo. Ena vakatau qori ena ivakarau ni nomu rai. Vakasamataka mada e tolu na vakatutu qo:

  1. Kua ni totolo mo nanuma ni dua e ca nona inaki. Kaya mada ke dua e curu takoso yani ena laini o duri tu kina. O na rairai cudru qai kaya ni sega ni veidokai na ka e cakava. Ia vakacava ke donu nona inaki? De dua e tiko na vuna e cakava kina qori!

  2. Me tiko vei iko na rai donu ni yaco e dua na ituvaki. Kena ivakaraitaki, ke o wawa toka vakadede e valenibula se raraniwaqavuka, o rawa ni vakayagataka na gauna qori mo cakava kina eso tale na ka me vaka nomu wilivola, vakaotia eso nomu ka ni cakacaka, se wilika nomu imeli.

  3. Kua ni qiqo nomu rai. Rawa ni o taroga, ‘Vakacava ena leqa levu sara qo ni mataka se macawa mai qo?’ Saga mo vakaduiduitaka na leqa e sega soti ni bibi kei na kena e bibi.

“Na ka kece e caka me rakorako qai tuvanaki vakamatau.”​—1 KORINICA 14:40.

Kena ibalebale: Saga mo tuvatuvanaki vinaka.

• Eda dau taleitaka ni tuvanaki vinaka na ka eda cakava. Dua na ka e rawa ni vakavuna meda kua ni cakava qori da qai lomaocaoca kina, oya na vakalusi gauna. Ena vakalevutaka ga na cakacaka. Tovolea mada e rua na vakatutu qo

  1. Cakava e dua na ituvatuva, qai dei kina.

  2. Saga mo kila, vakavinakataka tale ga na ka e rawa ni vakavuna nomu vakalusi gauna.

“E vinaka me sinai e dua na liga ena vakacegu, e ca ni sinai ruarua na liga ena cakacaka kaukaua qai tautauvata kei na cemuria na cagi.”​—DAUVUNAU 4:6.

Kena ibalebale: O ira na bobula ena nodra cakacaka era na sega ni vakila e levu na ka vinaka, ni “sinai ruarua na liga[dra] ena cakacaka kaukaua.” Ena rairai sega na gauna se igu mera marautaka na vua ni nodra cakacaka.

• Me donu nomu rai me baleta na cakacaka kei na ilavo. Nona marau se nona sega ni lomaocaoca e dua, e sega ni vakatau ena levu ni ilavo e taukena. Ia e kaya na Dauvunau 5:12: “Na levu ni nona iyau na vutuniyau ena dredre kina ni moce.” Saga gona mo bula rawarawa ga.

• Dau vakacegu vinaka. O na sega ni lomaocaoca ni o cakava na ka o dau taleitaka. Ia ena sega ni vukei iko na ka ni veivakamarautaki me vaka na sara tivi.

• Yalana na vakayagataki ni iyaya vakalivaliva. Kua ni raica wasoma nomu imeli, itukutuku e vakau yani, se na sala ni veikilai ena internet. Saga mo raica nomu imeli ni oti na gauna ni cakacaka, vakavo ke vinakati e dua na ka.

“[E] yaga . . . na vakaukaua yago.”​—1 TIMOCI 4:8.

Kena ibalebale: Na vakaukauayago ena vukei iko mo bulabula vakayago.

• Bucina eso na ivakarau ni bula o na bulabula kina. Na vakaukauayago ena vukea na ivakarau ni lomamu, ena yaga tale ga vakalevu ni o lomaocaoca. Kania na kakana bulabula, kana tale ga ena kena gauna. Me levu tale ga na gauna mo vakacegu kina.

• Kua ni “walia” na lomaocaoca ena ka e veivakaleqai, me vaka na vakatavako, vakayagataka na wainimategaga kei na gunu vakasivia. Toso na gauna ena rawa ni kuria nomu lomaocaoca, vakaleqa nomu bula, vakalusia tale ga nomu ilavo.

• Raici nomu vuniwai ke sa sivia tale nomu lomaocaoca. Kua ni madua na kerea nodra veivuke.

“Moni vakadeitaka . . . na veika era bibi sara.”​—FILIPAI 1:10.

Kena ibalebale: Saga mo kila na veika o dau vakaliuca.

• Vakavola na ka mo cakava e liu. Ena vukei iko mo cakava taumada na ka e bibi, na kena me caka malua, lesia na itavi, kei na kena mo kua ni cakava.

• Oti e dua na macawa dikeva tale na levu ni gauna o vakayagataka. Raica na tikina mo vakavinakataka. O na sega ni lomaocaoca vakalevu ke o dau lewa vinaka na ka o cakava.

• Tuvanaka na gauna mo vakacegu kina. E dau veivakaukauataki na cegu vakalekaleka, e vakalailaina tale ga na lomaocaoca.

“Na nuiqawaqawa ni loma ni tamata e lomabibi kina, ia na vosa vinaka ena vakamarautaka.”​—VOSA VAKAIBALEBALE 12:25.

Kena ibalebale: E dau veiuqeti na vosa e tau ena veidokai kei na yalololoma.

• Saga mo veitalanoa kei na dua e dau kauai. Na itokani nuitaki qori ena rawa ni vukei iko me donu nomu rai, se soli vakasama ena sala mo walia kina nomu lomaocaoca. Ena vakalailaina tale ga nomu lomaocaoca ni o talaucaka na lomamu.

• Kerea nodra veivuke eso tale. Saga mo dau lesia na itavi se wasea na nomu cakacaka.

• Ke dau vakavulomaocaoca e dua drau cakacaka vata, qara na sala mo vakavinakataka kina na ituvaki qori. Kena ivakaraitaki, tukuna vua nomu rai, ia cakava ena veidokai, mo qarauna tale ga na kena itautau. (Vosa Vakaibalebale 17:27) Ke sega ni rawa, kua ni veimaliwai vakalevu kei koya.

“Era marau o ira na kauaitaka nodra bula vakayalo.”​—MACIU 5:⁠3.

Kena ibalebale: E sega wale ga ni bibi na veika vakayago meda bula kina, me vaka na kakana, isulu, kei na vale. E bibi tale ga noda veika vakayalo. E vinakati meda kauaitaka noda veika vakayalo meda marau kina.

• E veivuke vakalevu na masu. E sureti iko na Kalou mo ‘biuta vua na nomu lomaocaoca kece, ni kauaitaki iko o koya.’ (1 Pita 5:7) Ena rawati na vakacegu dina ena masu kei na vakasama vakatitobu.​—Filipai 4:6, 7.

• Vakawilika na ka e veiuqeti vakayalo. Na ivakavuvuli era vakamacalataki ena mekesini qo e yavutaki ena iVolatabu, e volai me vakacegui keda vakayalo. O na bucina tale ga kina na “vuku kei na raiyawa.” (Vosa Vakaibalebale 3:21) Tovolea me nomu isausau mo wilika na iVolatabu. E vinaka mo tekivu ena ivola na Vosa Vakaibalebale.