Skip to content

Yi xósɛxweta ɔ jí

Etɛwu È ka Na Na Nǔ Mɛ E Ko Ðó Nǔ Bǐ É?

Etɛwu È ka Na Na Nǔ Mɛ E Ko Ðó Nǔ Bǐ É?

“Mawu mǐtɔn, . . . mǐ ɖò kpikpa we wɛ, bo ɖò nyikɔ towe ɖagbeɖagbe ɔ sɔ́ sù wɛ.”​—1 TAN 29:13.

HAN LƐ: 80, 50

1, 2. Nɛ̌ Jehovah ka nɔ zán nǔɖokan tɔn lɛ kpo xomɛnyínyɔ́ kpo gbɔn?

JEHOVAH nyí Mawu alɔhundonanǔmɛtɔ́ ɖé. Nǔ e mǐ ɖó lɛ é bǐ wɛ nyí étɔn. Jehovah tɔn wɛ nyí siká lɛ bǐ kpo ganvɔ lɛ bǐ kpo, étɔn wɛ lɛ́ nyí ayǐdɔkun lɛ bǐ, bɔ é nɔ zán ye dó na mǐ nǔ e hudo mǐ bɔ mǐ na ɖu vivǐ gbɛ̀ tɔn lɛ é. (Ðɛh. 104:13-15; Ajée 2:8) Tan gègě ɖò Biblu mɛ bo xlɛ́ lee Jehovah zán nǔɖokan tɔn lɛ ɖò nùjiwǔ linu dó d’alɔ togun tɔn gbɔn é.

2 Nú xwè kanɖé ɔ, Jehovah na mana kpo sìn kpo togun Izlayɛli tɔn hwenu e ye ɖò gbetótló mɛ é. (Tín. 16:35) Enɛ wu ɔ, “nǔ ɖebǔ hwedo ye ǎ.” (Nɛɛ. 9:20, 21) Jehovah gbɔn gbeyiɖɔ Elizée jí bo bló nùjiwǔ ɖé, bɔ ami kpɛ e ɖò asúkúsi ɖé sín gò mɛ é sukpɔ́ d’eji. Nùnina Mawu tɔn enɛ zɔ́n bɔ é kpéwú bo sú axɔ́ tɔn lɛ, bɔ enɛ gudo ɔ, akwɛ lɛ́ kpò ɖò así tɔn kpɔ́ bɔ é kpo vǐ sunnu tɔn lɛ kpo zán bo nɔ gbɛ̀. (2 Axɔ. 4:1-7) Jehovah lɛ́ d’alɔ Jezu bɔ é bló nùjiwǔ bo na nùɖuɖu mɛ, lobo tlɛ lɛ́ mɔ akwɛ dó sú hudo ɖé sín dò.​—Mat. 15:35-38; 17:27.

3. Etɛ mǐ ka na gbéjé kpɔ́n ɖò xota elɔ mɛ?

3 Jehovah ɖó nǔɖokan e ma ɖó dogbó ǎ é, bo nɔ zán dó kpé nukún dó nùɖíɖó tɔn ayikúngban jí tɔn lɛ wu. É ɖò mɔ̌ có, é lɛ́ byɔ mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ ɖɔ ye ni zán nǔɖokan yetɔn lɛ dó nɔ gudo nú azɔ̌ tutoblonunu emitɔn tɔn. (Tín. 36:3-7; Nùnywɛxó 3:9.) Etɛwu Jehovah ka nɔ ɖó nukún ɖɔ mǐ ni na nǔ xɔ akwɛ mǐtɔn lɛ emi? Nɛ̌ gbejinɔtɔ́ hwexónu tɔn lɛ ka nɔ gudo nú azɔ̌ Jehovah sín afɔsɔ́ɖótetɔ́ lɛ tɔn ɖò akwɛ linu gbɔn? Nɛ̌ tutoblonunu ɔ ka nɔ zán akwɛ e è nɔ na égbé lɛ é gbɔn? Xota elɔ na na xósin nú nùkanbyɔ enɛ lɛ.

ETƐWU MǏ KA NƆ NA NǓ JEHOVAH?

4. Nú mǐ nɔ gudo nú azɔ̌ Jehovah tɔn ɔ, etɛ xlɛ́ ɛ wɛ mǐ ka ɖè nɛ?

4 Mǐ nɔ na nǔ Jehovah, ɖó mǐ yí wǎn n’i bɔ nǔ e é nɔ wà nú mǐ lɛ é nɔ sù nukún mǐtɔn mɛ wu. Nú mǐ gbéjé nǔ e Jehovah wà dó takún mǐtɔn mɛ lɛ é bǐ xwii kpɔ́n ɔ, é nɔ jiwǔ nú mǐ tawun. Hwenu e Axɔsu Davidi ɖò nǔ tinmɛ dó hudo e tíìn ɖò tɛmpli e è ja gbigbá gbé é sín ali nu lɛ é wu wɛ é ɔ, é yí gbè ɖɔ Jehovah tɔn wɛ nyí nǔ e mǐ ɖó lɛ é bǐ, lé nú mǐ na bo tlɛ na nǔ ɖebǔ Jehovah ɔ, nǔ e é na mǐ lɛ é mɛ jɛn mǐ ɖè nǔ sín bo na ɛ.​—1 Tan 29:11-14.

5. Nɛ̌ Biblu ka xlɛ́ ɖɔ nǔ e wanyiyi nɔ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ nɔ na é nyí akpáxwé taji sinsɛn-biblo nugbǒ ɔ tɔn ɖé gbɔn?

5 Nǔ nina nɔ lɛ́ ɖè Jehovah sinsɛn mǐtɔn xlɛ́. Ðò nǔmimɔ ɖé mɛ ɔ, mɛsɛ́dó Jaan sè bɔ mɛsɛntɔ́ Jehovah tɔn e ɖò jixwé lɛ é ɖɔ: “Aklunɔ mǐtɔn, Mawu mǐtɔn, susu, yɛ̌yi kpo hlɔnhlɔn kpo jɛxa we, ɖó a bló nǔ bǐ; hwi wɛ jló bɔ ye tíìn; hwi wɛ jló bɔ ye ɖò gbɛ̀.” (Nǔɖe. 4:11) Mǐ na ɖexlɛ́ ɖɔ Jehovah jɛxa susu kpo yɛ̌yi kpo e mǐ sixu na ɛ lɛ é bǐ gbɔn nǔ e mǐ ɖó b’ɛ nyɔ́ hugǎn é nina ɛ gblamɛ à cé? Jehovah gbɔn Mɔyizi jí bo ɖegbe nú akɔta Izlayɛli tɔn ɖɔ ye ni nɔ wá nukɔn emitɔn, ɖó nǔwiwa xwewu xwewu tɔn atɔn lɛ wu. Cobonu Izlayɛli-ví lɛ na yì nǔwiwa enɛ lɛ tɛnmɛ ɔ, “ye na zɔn asígbá alɔgbá ǎ.” (Sɛ́n. 16:16) Ðò ali ɖokpo ɔ nu ɖò égbé ɔ, nǔ e wanyiyi nɔ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ nɔ na dó xlɛ́ ɖɔ azɔ̌ e wà wɛ tutoblonunu Jehovah tɔn sín akpáxwé ayikúngban jí tɔn ɔ ɖè é sù nukún mǐtɔn mɛ, bo nɔ lɛ́ xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖò gudo na é nyí akpáxwé taji ɖé ɖò sinsɛn-biblo mǐtɔn mɛ.

6. Etɛwu nǔ nina mɛ ka nɔ wà ɖagbe nú mǐ? (Kpɔ́n fɔtóo e ɖò bǐbɛ̌mɛ é.)

6 Nùnamɛ nɔ wà ɖagbe nú mǐ. Mǐ nɔ ɖò ganji ɖò lanmɛ, enyi mǐ nɔ hun alɔ dó na nǔ mɛ ɖevo lɛ b’ɛ ma nyí nǔ kɛɖɛ wɛ è nɔ na mǐ ǎ ɔ nɛ. Biblu ɖɔ: “Enyi è boɖó mɛsɛntɔ́ ɖé sín vǔ ɔ, é na huzu ɖumakpamɛsi ɖò nukɔnmɛ.” (Nùx. 29:21, nwt.) Mǐ sixu lin tamɛ dó vǐ vǔ e ɖè akwɛ sín akwɛ kpɛ e mɛjitɔ́ tɔn lɛ nɔ na ɛ é mɛ bo lɛ́ na ye é ɖé jí. É nɔ sù nukún mɛjitɔ́ tɔn lɛ tɔn mɛ kpɔ́n! Vǐ sunnu alǒ vǐ nyɔnu e ɖò gbexosin-alijitɔ́zɔ́ wà wɛ bo lɛ́ kpó ɖò mɛjitɔ́ tɔn lɛ gɔ́n é sixu nɔ d’alɔ ye kpo akwɛ klewun ɖé kpo, dó nɔ gudo nú ye ɖò akwɛzinzan xwédo ɔ tɔn lɛ mɛ. Nugbǒ wɛ ɖɔ mɛjitɔ́ lɛ sixu nɔ ma ɖó nukún nǔ mɔhun, amɔ̌, ye sixu yí gbè nú nùnina enɛ lɛ, ɖó ali e nu vǐ ɔ na xlɛ́ ɖè ɖɔ nǔ e ye wà nú emi lɛ é bǐ sù nukún emitɔn mɛ ɖè é ɖokpo nɛ. Ðò ali ɖokpo ɔ nu ɔ, Jehovah ɖesu nɔ mɔ ɖɔ nǔ xɔ akwɛ mǐtɔn lɛ nina emi nɔ wà ɖagbe nú mǐ.

NǓ NINA MƐ ÐÒ BIBLU SÍN TÁAN MƐ

7, 8. Ðò Biblu sín táan mɛ ɔ, nɛ̌ togun Mawu tɔn ka zé kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖ’ayǐ (a) bo jɔ fún dó tuto xɔgbigbá tɔn tawun tawun ɖé lɛ mɛ gbɔn? (b) bo nɔ gudo nú azɔ̌ tɔn gbɔn?

7 Ðò Biblu mɛ ɔ, mǐ kplɔ́n ɖɔ togun Jehovah tɔn nɔ na nǔ dó nɔ gudo nú azɔ̌ tɔn. Ðò ninɔmɛ ɖé lɛ mɛ ɔ, togun Jehovah tɔn na nǔ ɖó tuto xɔgbigbá tɔn tawun tawun ɖé lɛ wu. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Mɔyizi byɔ togun ɔ ɖɔ ye ni na nǔ bonu è na dó gbá Goxɔ ɔ, mɔ̌ jɛn Axɔsu Davidi lɔ wà gbɔn ɖò tɛmpli ɔ gbigbá hwenu é nɛ. (Tín. 35:5; 1 Tan 29:5-9) Ðò Axɔsu Joasi hwenu ɔ, vɔsanúxwlémawutɔ́ lɛ zán akwɛ e è xokplé lɛ é dó vɔ́ xwé Jehovah tɔn blóɖó. (2 Axɔ. 12:5, 6) Hwenu e nɔví e ɖò agun Klisanwun tɔn nukɔntɔn ɔ mɛ lɛ é sè ɖɔ hudo tíìn, ɖó adɔ ɖé tɔ́n wutu é ɔ, ye “ɖè gbeta tɔ́n, ɖɔ emi ɖokpo ɖokpo na na nǔ e wu emi kpé ɔ, bɔ è na sɛ́dó nɔví emitɔn ɖò Klisu mɛ e ɖò Judée lɛ, bo dó dó alɔ ye na.”​—Mɛ. 11:27-30.

8 Ðò ninɔmɛ ɖevo lɛ mɛ ɔ, togun Jehovah tɔn na nǔ dó nɔ gudo nú mɛ ɖěɖee nɔ nukɔn nú azɔ̌ ɔ lɛ é. Ðò Mɔyizi Sɛ́n ɔ mɛ ɔ, Levíi ví lɛ nɔ ɖu gǔ lee akɔta e kpò lɛ é nɔ ɖu gbɔn é ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, Izlayɛli-ví lɛ wɛ nɔ na maɖówǒ Levíi ví lɛ bɔ enɛ nɔ zɔ́n bɔ ye nɔ sɔ́ ayi ɖó azɔ̌ e wà wɛ ye ɖè ɖò Goxɔ ɔ mɛ é jí. (Kɛ́n. 18:21) Mɔ̌ ɖokpo ɔ, ɖò nukɔnmɛ ɔ, nawe ɖé lɛ “nɔ sɔ́ nǔ e ye ɖó lɛ dó dó alɔ Jezu kpodo ahwanvu tɔn wewě lɛ kpan.”​—Luk. 8:1-3.

9. Fitɛ nǔ e è na ɖò hwexónu lɛ é ɖé lɛ ka gosin?

9 É ɖò wɛn ɖɔ fí vovo wɛ nùnina mɔhun lɛ nɔ gosin. Hwenu e Izlayɛli-ví lɛ ɖò fún jɔ dó Goxɔ ɔ gbigbá mɛ wɛ ɖò gbetótló ɔ mɛ é ɔ, nǔ e ye hɛn sín Ejipu lɛ é sixu ko ɖò nǔ e ye na lɛ é mɛ. (Tín. 3:21, 22; 35:22-24) Ðò xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ ɔ, Klisanwun ɖé lɛ sà nǔ e ye ɖó lɛ é, enɛ wɛ nyí ayikúngban lɛ alǒ xwé lɛ, bo sɔ́ akwɛ lɛ wá nú mɛsɛ́dó lɛ. Mɛsɛ́dó lɛ nɔ má akwɛ enɛ lɛ nú mɛ e ɖò hudo mɛ lɛ é. (Mɛ. 4:34, 35) Mɛ ɖevo lɛ nɔ ɖè akwɛ ɖó vo lobo nɔ na nǔ hwɛhwɛ dó nɔ gudo nú azɔ̌ ɔ. (1 Kɔ. 16:2) Enɛ ɔ, gbɛtɔ́ e ɖò ninɔmɛ ɖebǔ mɛ lɛ é, enɛ wɛ nyí sín dɔkunnɔ ɖaxó bǐ ɔ jí kaka wá jɛ wamamɔnɔ gudogudo tɔn ɔ jí nɔ na nǔ.​—Luk. 21:1-4.

NÙNINA LƐ ÐÒ ÉGBÉ

10, 11. (a) Nɛ̌ mǐ ka sixu wà nǔ Jehovah sɛntɔ́ e nɔ hun alɔ dó na nǔ mɛ ɖò Biblu sín táan mɛ lɛ é ɖɔhun gbɔn? (b) Nɛ̌ nǔ ka nɔ cí nú we dó wǔ e è jɔ we bɔ a nɔ nɔ gudo nú Axɔsuɖuto ɔ sín azɔ̌ é wu?

10 Égbé ɔ, è sixu byɔ ɖɔ mǐ lɔ ni na nǔ ɖó linlin tawun tawun ɖé lɛ wu. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, è bló tuto bo na gbá Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn yɔyɔ̌ ɖé bɔ agun towe na zán wɛ à? Alǒ, è jló na lɛ́ vɔ́ Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn e zán wɛ mi ɖè dìn é blóɖó wɛ à? Mǐ sixu sè ɖɔ è ɖó hudo akwɛ tɔn, bo na vɔ́ alaxɔ e ɖò xá mǐtɔn mɛ é blóɖó, bo na zán dó kpléɖókpɔ́ ɖaxó e mǐ xwè é ɖé tamɛ, alǒ, dó d’alɔ nɔví mǐtɔn lɛ ɖò adla j’ayǐ ɖé gudo. Mǐ nɔ lɛ́ na nǔ dó nɔ gudo nú mɛ ɖěɖee ɖò azɔ̌ wà wɛ ɖò hɔnkàn gbɛ̀ ɔ tɔn mǐtɔn kpo alaxɔ lɛ kpo mɛ gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é. Nùnina mǐtɔn lɛ nɔ d’alɔ mɛsɛ́dó lɛ, gbexosin-alijitɔ́ titewungbe lɛ kpo mɛ ɖěɖee ɖò nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn sín azɔ̌ wà wɛ lɛ é kpo. É ɖò wɛn ɖɔ agun towe ɖesu wá gbeta ɖé kɔn bo na nɔ na akwɛ ɖé dó nɔ gudo nú tuto Kpléɖókpɔ́ Sín Xɔ lɛ, kpo Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ gbigbá gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ tɔn kpo, bɔ nɔví mǐtɔn e gbɔn ayikúngban ɔ bǐ jí lɛ é nɔ ɖu lè tɔn.

11 Mǐ mɛ bǐ sixu nɔ gudo nú azɔ̌ e Jehovah ɖò wiwa wɛ ɖò azǎn gudogudo tɔn elɔ lɛ mɛ é. Mɛ gègě nɔ na nǔ bo nɔ ɖè yeɖée xlɛ́ ǎ. Mǐ nɔ lɔn bonu mɛɖé nɔ tuùn ɖɔ mǐ ɖò akwɛ sɔ́ dó gbǎ e ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn mɛ é mɛ wɛ ǎ, alǒ, mǐ sixu lɛ́ na nǔ gbɔn jw.org jí. Mǐ sixu lin ɖɔ nǔ kpɛ e na wɛ mǐ ɖè é kún hwɛ́n nùɖé ó. Amɔ̌, gègě nùnina e mǐ nɔ mɔ égbé lɛ é tɔn ɔ, akwɛ klewun klewun e nɔví lɛ nɔ na é wɛ hugǎn, é nɔ nyí akwɛ ɖaxó lɛ ǎ. Nɔví mǐtɔn lɛ, kaka jɛ ye mɛ e tlɛ ɖò ya mɛ lɛ é jí cí Masedwaninu ɖěɖee “nùɖé [ma] ɖò ye sí ǎ,” cobɔ ye ka byɔ ɖɔ è ni jɔwu emi bonu emi ni na nǔ, bo ka hun alɔ dó na nǔ nugbǒ lɛ é ɖɔhun.​—2 Kɔ. 8:1-4.

12. Nɛ̌ tutoblonunu ɔ ka nɔ dó gǎn bo na mɔ tɛn dó zán nùnina lɛ ganji gbɔn?

12 Hagbɛ̌ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ nɔ xoɖɛ bo nɔ lin tamɛ dó lee ye na dó gǎn, bo nɔ gbeji lobo lɛ́ ɖó ayi te dó lee è na zán akwɛ tutoblonunu ɔ tɔn lɛ gbɔn é wu. (Mat. 24:45) Ye nɔ bló tuto nú akwɛ e ye mɔ é lobo nɔ zán lee é jɛxa gbɔn é. (Luk. 14:28) Ðò Biblu sín táan mɛ ɔ, nǔjikpɔntɔ́ lɛ nɔ kpé nukún dó nǔ e è na lɛ é wu bonu è na dó zán ye ganji, dó linlin e wu é dó na ye é wu. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Ɛsidlasi hɛn nǔ e axɔsu Pɛsi tɔn na lɛ é bo bɛ́ xwè Jeluzalɛmu, nǔ enɛ lɛ wɛ nyí siká, kpatagan kpo nǔ xɔ akwɛ ɖevo lɛ kpo, bɔ akwɛ nǔ enɛ lɛ tɔn yì ɖɔ̌la Amɛlika tɔn égbé tɔn livi 100 (54 500 000 000F CFA jɛji). Ɛsidlasi kpɔ́n nùnina enɛ lɛ dó mɔ nǔ e è na Jehovah kpo jlǒ kpo é, bo bló tuto ɖagbe lɛ bonu è na cyɔn alɔ dɔkun enɛ lɛ jí, ɖò tomɛyiyi enɛ e vɛwǔ bo byɔ ɖɔ è na gbɔn fí e awovinú ɖè lɛ é hwenu. (Ɛsid. 8:24-34) Mɛsɛ́dó Pɔlu xò akwɛ e è na lɛ é kplé bo na dó hɛn sɔ nɔví e ɖò Judée lɛ é. É ɖè afɔ ɖé lɛ bo mɔ tɛn dó ganjɛwu ɖɔ mɛ ɖěɖee ɖò akwɛ ɔ má wɛ lɛ é kpé nukún dó ‘nǔ lɛ bǐ wu kpo gbejininɔ kpo; é nyí nǔ e nɔ nyɔ́ Aklunɔ nukúnmɛ ɔ kɛɖɛ wɛ ye bló ǎ; loɔ, ye bló nǔ e nɔ nyɔ́ gbɛtɔ́ lɛ lɔmɔ̌ nukúnmɛ é.’ (Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 8:18-21.) Gbɔn kpɔ́ndéwú Ɛsidlasi kpo Pɔlu kpo tɔn xwixwedó gblamɛ ɔ, tutoblonunu mǐtɔn nɔ xwedó tuto tawun tawun ɖé lɛ hwenu e ye jló na kpé nukún dó nùnina lɛ wu lobo lɛ́ zán é.

13. Nukún tɛ mǐ ka ɖó na dó kpɔ́n sìn e tutoblonunu ɔ sɛ̀ xwè nú azɔ̌ lɛ ɖò agaɖanu dìn é na?

13 Xwédo ɖé sixu bló huzuhuzu ɖé lɛ bonu akwɛzinzan yetɔn na dó sɔgbe xá akwɛ e ye nɔ ɖu é, alǒ, bo na dó hɛn gbɛzán yetɔn bɔkun, bo ɖè akwɛzinzan lɛ kpò bá mɔ tɛn dó wà nǔ sukpɔ́ nú Jehovah d’eji. Nǔ ɖokpo ɔ wɛ é nyí nú tutoblonunu Jehovah tɔn. Ðò xwè gudogudo tɔn elɔ lɛ mɛ ɔ, è bló tuto e jiwǔ lɛ é gègě. Hweɖelɛnu ɔ, é nɔ wá byɔ ɖɔ akwɛ e na tɔ́n sín gbǎ ɔ mɛ é ni hú ee na wá mɛ é. Enɛ wu ɔ, tutoblonunu ɔ nɔ ba ali ɖěɖee nu é na ɖè akwɛzinzan lɛ kpò ɖè é, bo nɔ sɛ̀ sìn xwè nú azɔ̌ ɔ, bo na mɔ tɛn dó zán nǔ e a hun alɔ dó na lɛ é dó wà nǔ gègě na.

ÐU LÈ NǓ E A NƆ NA LƐ É TƆN

Nùnina towe lɛ nɔ nɔ gudo nú azɔ̌ e wà gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ wɛ mǐ ɖè é (Kpɔ́n akpáxwé 14-16)

14-16. (a) Etɛ lɛ è ka nɔ zán nùnina towe lɛ dó wà na? (b) Ali tɛ lɛ nu a ka ɖu lè nǔ enɛ lɛ tɔn ɖè?

14 Jehovah sɛntɔ́ hwenu línlín tɔn lɛ gègě ɖɔ ɖɔ emi kún ko mɔ kpɔ́n bonu nùɖuɖu gbigbɔ tɔn sukpɔ́ sɔ ee mɔ wɛ mǐ ɖè ɖò égbé é ó. Lin tamɛ kpɔ́n kpɛɖé! Ðò xwè gudogudo tɔn elɔ lɛ mɛ ɔ, mǐ mɔ bɔ jw.org kpo Televiziɔn JW tɔn kpo bɛ́ azɔ̌. È ɖè Les Saintes Écritures. Traduction du monde nouveau tɔ́n dó gbè gègě mɛ d’eji. Ðò 2014-2015 ɔ, è bló kpléɖókpɔ́ akɔjɔkplé tɔn azǎn atɔn tɔn e xota tɔn nyí “Axɔsuɖuto Mawu Tɔn Ni Nɔ Mya Nukún nú Mi Jɛ Nukɔn!” é ɖò anyǔmlímlísafɔtɛn ɖaxó hugǎn 14 gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ. Mɛ ɖěɖee yì tɛn enɛ lɛ mɛ lɛ é ɔ, é jiwǔ nú ye bɔ ye sixu jlɛ́ ǎ.

15 Mɛ gègě ɖɔ lee lè tobutobu e ɖu wɛ ye ɖè ɖò tutoblonunu Jehovah tɔn mɛ é sù nukún yetɔn mɛ sɔ́ é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, asú kpo asì kpo e ɖò sinsɛnzɔ́ wà wɛ ɖò Asie sín tò ɖé mɛ é ɖɔ dó Televiziɔn JW tɔn wu ɖɔ: “Toxo kpɛví ɖé mɛ wɛ è ɖè azɔ̌ nú mǐ sɛ́dó. Enɛ ɔ wu ɔ, hweɖelɛnu ɔ, mǐ nɔ mɔ ɖɔ mǐ lín dó tutoblonunu ɔ, bo nɔ yawu wɔn lee azɔ̌ Jehovah tɔn gbló ada sɔ é. Amɔ̌, ee mǐ jɛ tuto vovo e nɔ dín gbɔn Televiziɔn JW tɔn jí lɛ é kpɔ́n jí é ɔ, é nɔ flín mǐ ɖɔ mǐ ɖò kplékplé nɔví lɛ tɔn e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é ɖé mɛ. Televiziɔn JW tɔn ɔ nɔ jiwǔ nú nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo mǐtɔn vívɛ́ e ɖò xá ɔ mɛ lɛ é ɖesu. Hwɛhwɛ wɛ mǐ nɔ sè bɔ ye nɔ ɖɔ ɖò tuto sunmɛ sunmɛ tɔn ɖé kpinkpɔn gudo ɖɔ emi lɛ́ sɛkpɔ mɛ e ɖò Hagbɛ̌ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ mɛ lɛ é d’eji. Dìn ɔ, ye nɔ gó hú ɖ’ayǐ tɔn ɖɔ emi nyí akpáxwé tutoblonunu Mawu tɔn tɔn.”

16 Gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ ɔ, Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn 2 500 mɔ̌ wɛ è ɖò gbigbá wɛ alǒ ɖò vivɔ́ blóɖó wɛ. Hwenu e agun Honduras tɔn sín hagbɛ̌ lɛ jɛ Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn yetɔn yɔyɔ̌ ɔ zán jí é ɔ, ye ɖɔ: “Mǐ ɖó awǎjijɛ tawun ɖó mǐ mɔ ɖɔ mǐ nyí akpáxwé xwédo Jehovah tɔn e gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ é tɔn, bo nɔ lɛ́ ɖu vivǐ kplékplé nɔví lɛ tɔn enɛ e jiwǔ é tɔn, nǔ enɛ lɛ bǐ zɔ́n bɔ dlɔ̌ e mǐ nɔ kú ɖɔ mǐ na ɖó Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn ɖé ɖò xá mǐtɔn mɛ é wá huzu dlɔ̌ aɖi.” Mɛ gègě nɔ ɖè nùsumɛnukúnmɛ mɔhun xlɛ́ hwenu e ye mɔ Biblu alǒ wema ɖevo lɛ bɔ è lilɛ dó gbè yeɖesunɔ tɔn mɛ, ɖu lè sɔhɛnmɛzɔ́ ɖé tɔn, alǒ, mɔ lè e nɔ tɔ́n sín kúnnuɖiɖe ɖò toxo ɖaxó lɛ kpo kúnnuɖiɖe agbawungba tɔn kpo mɛ é.

17. Nɛ̌ lee tutoblonunu ɔ ɖò nǔ wà gbɔn wɛ ɖò égbé é ka xlɛ́ nyì wɛn ɖɔ Jehovah ɖò gudo nú azɔ̌ ɔ gbɔn?

17 É vɛwǔ nú nǔkpɔntɔ́ lɛ bɔ ye na ɖi ɖɔ nǔ e è na kpo jlǒ kpo lɛ é kɛɖɛ wɛ è nɔ zán dó wà azɔ̌ enɛ lɛ bǐ na. Hwenu e nukúnkpénuwutɔ́ azɔ̌xwé ɖaxó ɖé tɔn yì ba wemazínxɔsa mǐtɔn ɖé kpɔ́n é ɔ, é jiwǔ n’i ɖɔ mɛɖéezejotɔ́ lɛ kpo nǔ e è na kpo jlǒ kpo lɛ é wɛ è nɔ zán dó w’azɔ̌ lɛ bǐ, bo kún nɔ bló tuto nǔ e na dɔn akwɛ wá lɛ é ɖě tɔn ó é. É ɖɔ ɖɔ nǔ e wà wɛ mǐ ɖè é kún sixu nyɔ́ bló ó. Nugbǒ ka wɛ! Mǐ tuùn ɖɔ gudo e Jehovah ɖè nú azɔ̌ ɔ é kɛɖɛ wɛ zɔ́n bɔ nǔ dó ɖò mɔ̌ nyí wɛ.​—Jɔb. 42:2.

NYƆNA E ÐÒ NǓ NINA JEHOVAH MƐ LƐ É

18. (a) Nú mǐ nɔ gudo nú Axɔsuɖuto ɔ ɔ, nyɔna tɛ lɛ mǐ ka nɔ mɔ? (b) Nɛ̌ mǐ ka sixu kplɔ́n vǐ mǐtɔn lɛ kpo mɛ yɔyɔ̌ lɛ kpo bɔ ye lɔ na ɖ’alɔ ɖ’emɛ gbɔn?

18 Jehovah sɔ́ mǐ sù, bo hun ali ɔ nú mǐ, bɔ mǐ na nɔ gudo nú azɔ̌ ɖaxó e wà wɛ è ɖè ɖò égbé é. É na mǐ ganjɛwu ɖɔ mǐ na mɔ nyɔna lɛ hwenu e mǐ ɖò gudo nɔ nú axɔsuɖuto ɔ wɛ é. (Mal. 3:10) Jehovah d’akpá ɖɔ mɛ e nɔ hun alɔ dó na nǔ mɛ é ɔ, è na na nǔ i bɔ é na sukpɔ́. (Xà Nùnywɛxó 11:24, 25.) Nǔ nina mɛ nɔ lɛ́ na mɛ awǎjijɛ ɖó “nùnamɛ nɔ dó xomɛhunhun nú mɛ hú nǔyiɖòmɛsí.” (Mɛ. 20:35) È jɔwu mǐ bɔ mǐ na kplɔ́n vǐ mǐtɔn lɛ kpo mɛ yɔyɔ̌ lɛ kpo gbɔn xó kpo nǔwiwa mǐtɔn lɛ kpo gblamɛ, bonu alɔ e ye sixu ɖó ɖ’azɔ̌ enɛ mɛ é kpo nyɔna gègě e ye sixu mɔ ɖ’emɛ é kpo ni sù nukún yetɔn mɛ.

19. Nɛ̌ xota elɔ ka dó wusyɛn lanmɛ nú we gbɔn?

19 Jehovah tɔn wɛ nyí nǔ e mǐ ɖó lɛ é bǐ. Nú mǐ vɔ́ nǔ e é na mǐ é na ɛ ɔ, wǎn e mǐ yí n’i é kpo lee nǔ e é nɔ wà dó ta mǐtɔn mɛ lɛ é bǐ kpo sù nukún mǐtɔn mɛ gbɔn é ɖexlɛ́ ɛ wɛ mǐ ɖè nɛ. (1 Tan 29:17) Hwenu e mɛ lɛ ɖò nǔ na wɛ nú tɛmpli gbigbázɔ́ ɔ é ɔ, ‘nǔ e yeɖesunɔ ɖó jlǒ bo na Jehovah ɔ dó xomɛhunhun nú ye, ɖó ye na kpo xomɛ kpo.’ (1 Tan 29:9) Mi nú mǐ ni kpó ɖò awǎjijɛ mɔ wɛ gbɔn nǔ e Jehovah na mǐ lɛ é vívɔ́ na ɛ gblamɛ.