1, 2. Etɛwu mǐ ka ɖó na ɖɔ xó dó lee mǐ na dó gbɔ nú mɛ ɖěɖee ɖò wuvɛ̌ mɔ wɛ lɛ é gbɔn é wu? (Kpɔ́n ɖiɖe e ɖò bǐbɛ̌mɛ é.)

SUSI ɖɔ: “Ee vǐ sunnu mǐtɔn kú gudo é ɔ, mǐ sè wuvɛ̌ syɛnsyɛn nú xwè ɖokpo mɔ̌.” Klisanwun ɖevo ɖɔ ɖɔ hwenu e asì emitɔn kú ajijimɛ é ɔ, emi sè “wuvɛ̌ e è ma sixu jlɛ́ ǎ é.” É blawu ɖɔ mɛ maxamaxa ɖevo lɛ sè wuvɛ̌ syɛnsyɛn mɔhun. Mɛ e ɖò agun Klisanwun tɔn mɛ lɛ é gègě sixu nɔ ma ɖó nukún ɖɔ mɛvívɛ́ emitɔn lɛ na kú jɛ nukɔn nú Haamagedɔni. Enyi mɛvívɛ́ hwiɖesunɔ tɔn ɖé kú, alǒ a tuùn mɛɖé bonu é ɖò wuvɛ̌ mɛ ɔ, a sixu kanbyɔ hwiɖée ɖɔ: ‘Nɛ̌ è ka sixu d’alɔ mɛ e ɖò wuvɛ̌ mɛ lɛ é bɔ ye na ɖí xwi xá aluwɛ yetɔn gbɔn?’

² Vlafo a sixu ko sè bɔ è ɖɔ ɖɔ táan lɛ nɔ zɔ́n bɔ wuvɛ̌ lɛ nɔ ɖekpo tawun. Amɔ̌, táan ɔ ɖesunɔ jɛn ka nɔ ɖè wuvɛ̌ mɛ e flú bǐ ɖò ayi mɛ é ɖé tɔn kpò à? Asúkúsi ɖé ɖɔ: “Un mɔ ɖɔ é sɔgbe hugǎn ɖɔ è ni ɖɔ ɖɔ nǔ e mɛɖé nɔ sɔ́ táan tɔn dó wà lɛ é wɛ nɔ zɔ́n bɔ wuvɛ̌ lɛ nɔ ɖekpo.” Nugbǒ ɔ, akpà e è nɔ jɛ dó wutu é ɖé ɖɔhun ɔ, enyi hwenu ɖò yiyi wɛ ɔ, wuvɛ̌ e è nɔ sè ɖó lee nǔ cí nú mɛ é wutu é sixu ɖekpo kpɛɖé kpɛɖé, enyi è kpé nukún d’ewu  ganji ɔ nɛ. Nǔ tawun tawun tɛ lɛ ka sixu d’alɔ mɛ e ɖò wuvɛ̌ mɛ lɛ é bɔ wuvɛ̌ e sè wɛ ye ɖè ɖò lanmɛ lɛ é na ɖekpo?

3, 4. Etɛwu mǐ ka sixu ɖeji ɖɔ Jehovah mɔ nǔ jɛ mɛ ɖɔ mɛ e ɖò wuvɛ̌ mɛ é ɖé ɖó hudo gbɔdónúmɛ tɔn?

³ É ɖò wɛn ɖɔ jɔtɛn gbɔdónúmɛ tɔn nukɔntɔn ɔ wɛ nyí Tɔ́ wuvɛ̌sexámɛtɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn ɔ Jehovah. (Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 1:3, 4.) Jehovah e nyí kpɔ́ndéwú wuvɛ̌sexámɛ tɔn nukɔntɔn ɔ é na ganjɛwu togun tɔn ɖɔ: “Nyì wɛ nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mi; nyì wɛ nɔ bló mɔ̌.”​—Eza. 51:12; Ðɛh. 119:50, 52, 76.

⁴ Mɛvívɛ́ ɖé lɛ kú dó Tɔ́ nùblawukúnúmɛtɔ́ mǐtɔn ɖesunɔ, ɖi Ablaxamu, Izaki, Jakɔbu, Mɔyizi kpo Axɔsu Davidi kpo. (Kɛ́n. 12:6-8; Mat. 22:31, 32; Mɛ. 13:22) Xó Mawu tɔn na mǐ jiɖe ɖɔ akpàkpà ɖò Jehovah sɔ́ wɛ, bɔ é ɖò nukún ɖó hwenu e é na fɔ́n ye wá gbɛ̀ é wɛ. (Jɔb. 14:14, 15) Ye na ɖó awǎjijɛ bo na ɖò lanmɛ syɛn hunsin ɖagbe mɛ. Lɛ̌ ɖ’ayǐ wu ɖɔ Vǐ vívɛ́ná Mawu tɔn, “mɛ e é yí wǎn na tawun é” lɔ kú wuvɛ̌ kú. (Nùx. 8:22, 30, nwt) È sixu tinmɛ lee Jehovah na ko sè wuvɛ̌ sɔ́ é ǎ.​—Jaan 5:20; 10:17.

5, 6. Nɛ̌ Jehovah ka sixu dó gbɔ nú mǐ gbɔn?

⁵ Mǐ sixu ɖeji bǐ mlɛ́mlɛ́ ɖɔ Jehovah na wà nùɖé dó d’alɔ mǐ. Enɛ wu ɔ, mǐ ɖó na nɔ xò nǔ kpɔ́n cobo ɖɔ wuvɛ̌ e sè wɛ mǐɖesunɔ ɖè ɖò ayi mɛ lɛ é bǐ n’i ɖò ɖɛ mɛ ǎ. Kpɔ́n lee é dó gbɔ nú mɛ sɔ, ɖɔ è ni tuùn ɖɔ Jehovah mɔ nukúnnú jɛ wuvɛ̌ mǐtɔn lɛ mɛ bo nɔ dó gbɔ e sín hudo mǐ ɖó é nú mǐ sɔ́ é! Amɔ̌, nɛ̌ é ka nɔ bló mɔ̌ gbɔn?

⁶ Ali e nu Mawu nɔ d’alɔ mǐ ɖè é ɖokpo wɛ nyí gbɔn “gbɔdónúmɛ gbigbɔ mímɛ́ ɔ tɔn” gblamɛ. (Mɛ. 9:31, nwt) Hlɔnhlɔn e Mawu nɔ sɔ́ dó w’azɔ̌ na é nyí jɔtɛn gbɔdónúmɛ tɔn titewungbe ɖé. Jezu d’akpá ɖɔ Tɔ́ jixwé tɔn ɔ na “na [gbigbɔ mímɛ́] tɔn mɛ e byɔ ɛ lɛ” kpo akpàkpà sɔ́ mɛ kpo. (Luk. 11:13) Susi e xó mǐ ɖɔ wá yì é ɖɔ: “Azɔn gègě wɛ mǐ jɛkpo bo savo nú Jehovah ɖɔ é ni dó gbɔ nú mǐ. Mǐ wà mɔ̌ hweɖebǔnu ɔ, fífá Mawu tɔn nɔ bló ayixa mǐtɔn kpo linlin mǐtɔn lɛ kpo ɖó.”​—Xà Filipunu lɛ 4:6, 7.

7, 8. Etɛwu mǐ ka sixu kanɖeji ɖɔ Jezu na dó gbɔ nú mǐ?

⁷ Hwenu e Vǐ Jehovah tɔn Jezu ɖò ayikúngban jí é ɔ, é ɖè wuvɛ̌sexámɛ Tɔ́ tɔn tɔn xlɛ́ bǐ mlɛ́mlɛ́ ɖò xó kpo walɔ kpo mɛ. (Jaan 5:19) È sɛ́ Jezu dó bonu é ni dó gbɔ nú “mɛ e ɖò wuvɛ̌ mɔ wɛ ɖò ayi mɛ lɛ” é kpo “mɛ e ɖò aluwɛ mɛ lɛ” é kpo. (Eza. 61:1, 2; Luk. 4:17-21) Enɛ wu ɔ, jijɔ e Jezu ɖexlɛ́ tawun é wɛ nyí wuvɛ̌sexámɛ, enɛ wɛ nyí ɖɔ é nɔ sɔ́ ayi ɖó wuvɛ̌ e sè wɛ gbɛtɔ́ lɛ ɖè é jí kpo wuvɛ̌sexámɛ kpo, lobɔ akpàkpà nɔ sɔ́ ɛ bonu é na ɖè vuvɛ̌ yetɔn lɛ kpò.​—Ebl. 2:17.

⁸ É ɖò wɛn ɖɔ hwenu e Jezu ɖò winnyawinnya mɛ é ɔ, é ɖí xwi xá kú hagbɛ̌ xwédo tɔn tɔn ɖé lɛ kpo mɛtuùnmɛ tɔn ɖé lɛ tɔn kpo. É cí ɖɔ Jozɛfu e nyí tɔ́ ɖò tɔ́ domɛ Jezu tɔn é kú hwenu e Jezu kpó ɖò winnyawinnya mɛ é. * Dǒ nukúnmɛ bo kpɔ́n lee Jezu wuvɛ̌sexámɛtɔ́ e xwè tɔn ɖò 13 jɛ 20 vlamɛ é na ko ɖí xwi xá wuvɛ̌ éɖesunɔ tɔn gɔ́ nú nɔ tɔn tɔn kpo nɔví tɔn lɛ kpo tɔn gbɔn é.

9. Nɛ̌ Jezu ka xlɛ́ ɖɔ emi nɔ sè wuvɛ̌ xá mɛ gbɔn hwenu e Lazáa kú é?

⁹ Hwenu e Jezu bɛ́ sinsɛnzɔ́ tɔn é ɔ, nǔ mɛ lɛ tɔn nɔ ɖu ayi mɛ n’i tawun bɔ é nɔ lɛ́  sè wuvɛ̌ xá ye. Mǐ ni sɔ́ kpɔ́ndéwú hwenu e xɔ́ntɔn vívɛ́ tɔn Lazáa kú é tɔn. Jezu tuùn ɖɔ emi na fɔ́n Lazáa sín kú fɛɛ có, é sè wuvɛ̌ syɛnsyɛn ee sè wɛ Mali kpo Mata kpo ɖè é xá ye. Wuvɛ̌sexámɛ tɔn syɛn sɔmɔ̌ bɔ é ɖè lee nǔ cí n’i ɖò ayi mɛ é xlɛ́, bo y’avǐ.​—Jaan 11:33-36.

10. Etɛwu mǐ ka sixu kanɖeji ɖɔ Jezu na sè wuvɛ̌ xá mǐ ɖò égbé?

¹⁰ Nɛ̌ wuvɛ̌sexámɛ kpo gbɔdónúmɛ Jezu tɔn kpo ka sixu d’alɔ mǐ ɖò égbé gbɔn? Biblu na mǐ ganjɛwu ɖɔ “Jezu Klisu ɔ, nǔ e é nyí sɔ ɔ jɛn é lɛ́ nyí égbé, bo na lɛ́ nyí kaka sɔyi.” (Ebl. 13:8) Ðó é nyí “gbɛnamɛtɔ́” wutu ɔ, éɖesunɔ mɔ nukúnnú jɛ lee wuvɛ̌ sise nɔ cí é mɛ, “é hɛn ɔ, é na dó alɔ mɛ e è tɛ́n kpɔ́n lɛ.” (Mɛ. 3:15; Ebl. 2:10, 18) Enɛ wu ɔ, mǐ sixu kudeji ɖɔ wuvɛ̌ mimɔ mɛ ɖevo lɛ tɔn na kpó ɖò sísɛ́ sísɛ́ Klisu wɛ, bɔ é na mɔ nukúnnú jɛ ninɔmɛ yetɔn lɛ mɛ, lobo na dó gbɔ nú ye “ɖò hwetɔnnu.”​—Xà Eblée lɛ 4:15, 16.

11. Wemafɔ Biblu tɔn tɛ lɛ a ka mɔ ɖɔ ye nɔ dó gbɔ nú mɛ tawun?

¹¹ Tan e kúnkplá wuvɛ̌ syɛnsyɛn e Jezu sè, hwenu e Lazáa kú é nyí ɖokpo kpowun ɖò wemafɔ gbɔdónúmɛ tɔn maxamaxa e ɖò Xó Mawu tɔn mɛ é mɛ. É ɖò wɛn ɖɔ “nǔ e è ko wlan dó Mawuxówema ɔ mɛ ɖ’ayǐ xóxó lɛ bǐ ɔ, è wlan ye, bo na dó kplɔ́n nǔ mǐ, bonu mǐ na ɖó nukún nǔ gbɔn sɔxwixwe kpo akɔnkpinkpan e Mawuxówema ɔ nɔ na mǐ ɔ kpo gblamɛ.” (Hlɔ. 15:4) Nú a ɖò wuvɛ̌ sè wɛ ɔ, hwi lɔ sixu mɔ gbɔdónúmɛ ɖò wemafɔ Biblu tɔn elɔ lɛ e bɔ d’ewu é mɛ:

• ‘Jehovah ɖò kpɔ́ xá mɛ e ayi yetɔn gbado lɛ, é nɔ hwlɛn mɛ e nǔ jɛ akɔ́n jí na lɛ.’​—Ðɛh. 34:19, 20.

• “Enyi nǔ gègě ɖò hǔn mɛ nú mì ɔ, gbɔ e a [Jehovah] nɔ dó nú mì é wɛ nɔ dó xomɛhunhun nú mì.”​—Ðɛh. 94:19.

• “Aklunɔ mǐtɔn Jezu Klisu ɖesunɔ kpodo Mawu Tɔ́ mǐtɔn e yí wǎn nú mǐ ɔ kpo, ni bló bonu mi ni kpan akɔ́n titewungbe; ni na hlɔnhlɔn mi . . . Mawu wɛ na akɔnkpinkpan mavɔmavɔ kpo nukúnɖiɖo ɖagbe kpo mǐ gbɔn fɛ́nú tɔn jí.”​—2 Tɛ. 2:16, 17. *

12. Ðɔ ali taji e nu mǐ sixu nyí jɔtɛn gbɔdónúmɛ tɔn nú mɛ ɖevo lɛ ɖè é ɖokpo.

¹² Jɔtɛn gbɔdónúmɛ tɔn ɖevo nú mɛ e ɖò wuvɛ̌ sè wɛ lɛ é wɛ nyí agun Klisanwun tɔn. (Xà 1 Tɛsalonikinu lɛ 5:11.) Nɛ̌ mǐ ka sixu dó wusyɛn lanmɛ nú ‘mɛ e wǔ kú é’ ɖé bo lɛ́ dó gbɔ n’i gbɔn? (Nùx. 17:22) Hɛn dó ayixa mɛ ɖɔ “hwenu e è na nɔ abwɛ dó ɔ ɖè, bɔ hwenu e è na ɖɔ xó dó é ɖè.” (Nùt. 3:7) Asúkúsi e nɔ nyí Dalene é tinmɛ ɖɔ: “Nǔ e sín hudo mɛ e ɖò wuvɛ̌ sè wɛ lɛ é ɖó é wɛ nyí ɖɔ ye na ɖɔ linlin yetɔn lɛ kpo lee nǔ cí nú ye é kpo. Enɛ wu ɔ, nǔ titewungbe hugǎn e a sixu wà nú mɛ e ɖò wuvɛ̌ sè wɛ é ɖé é wɛ nyí ɖɔ a ni ɖótó è, ma ka gbò xó dó nu n’i ó.” Junia e sín fofó hu éɖée é ɖɔ: “Nú a ma tlɛ sixu kpéwú bo mɔ nukúnnú jɛ wuvɛ̌ e sè wɛ ye ɖè é mɛ bǐ mlɛ́mlɛ́ ǎ ɔ, nǔ e ɖò taji é wɛ nyí ɖɔ a ni jló bo na mɔ nukúnnú jɛ lee nǔ nɔ cí nú ye é wu.”

13. Etɛ mǐ ka ɖó na hɛn dó ayi mɛ dó wuvɛ̌ sise wu?

¹³ Lɛ̌ flín ɖɔ mǐ mɛ bǐ kún nɔ sè wuvɛ̌ bo nɔ lɛ́ ɖè lee nǔ cí nú mǐ é xlɛ́ ɖò ali ɖokpo ɔ nu ó. Hweɖelɛnu ɔ, mɛ e ɖò wuvɛ̌ ɔ sè wɛ é kɛɖɛ jɛn sixu tuùn lee wuvɛ̌ ɔ syɛn sɔ́ é, bɔ é sixu vɛwǔ n’i bɔ é na hun nu bo ɖɔ lee nǔ cí n’i tawun é. Xó Mawu tɔn ɖɔ: “Mɛ e ɖò wuvɛ̌ mɔ wɛ ɔ, éɖokpo géé wɛ tuùn bǎ e mɛ é ɖò wuvɛ̌ mɔ wɛ yì jɛ é; mɔ̌ ɖokpo ɔ, mɛ e ɖò awǎ jɛ wɛ ɔ, éɖokpo géé wɛ tuùn bǎ e mɛ  é ɖò awǎ jɛ wɛ yì jɛ é.” (Nùx. 14:10) É na bo tlɛ nyí hwenu e mɛɖé ɖɔ lee nǔ cí n’i é ɔ, é nɔ bɔwǔ hwebǐnu nú mɛ ɖevo lɛ, bonu ye ni mɔ nukúnnú jɛ nǔ e é tɛ́n kpɔ́n bo ɖɔ é mɛ ǎ.

14. Nɛ̌ mǐ ka sixu mɔ xógbe gbɔdónúmɛ tɔn lɛ bo zán nú mɛ e ɖò wuvɛ̌ sè wɛ lɛ é gbɔn?

¹⁴ É ɖò wɛn ɖɔ é sixu vɛwǔ bɔ mǐ na tuùn nǔ e mǐ na ɖɔ nú mɛ e ɖò wuvɛ̌ sè wɛ é ɖé. Amɔ̌, Biblu xlɛ́ ɖɔ “mɛ e . . . ɖó nùnywɛ ɔ, xó tɔn nɔ gbɔ azɔn.” (Nùx. 12:18) Mɛ gègě mɔ linlin gbɔdónúmɛ tɔn e ye na má xá mɛ lɛ é ɖò alɔnuwema Whenuena Mẹhe Hiẹ Yiwanna de Kú mɛ. * Amɔ̌ hwɛhwɛ ɔ, nǔ e a sixu wà bɔ é d’alɔ mɛ hugǎn é wɛ nyí ɖɔ a ni “ya avǐ xá mɛ e ɖò avǐ ya wɛ lɛ” é. (Hlɔ. 12:15) Gaby e sín asú kú é yí gbè ɖɔ: “Avǐ wá huzu lee un nɔ ɖɔ nǔ e ɖò ayi ce mɛ lɛ é gbɔn é. Enɛ wɛ zɔ́n bɔ é nɔ dó gbɔ nú mì hwenu e xɔ́ntɔn lɛ y’avǐ xá mì é. Ðò hwe enɛ nu ɔ, un sɔ́ mɔ ɖɔ un ɖò nyiɖokpo ɖò wuvɛ̌ e un sè lɛ é mɛ ǎ.”

15. Nú é nɔ vɛwǔ nú mǐ bonu mǐ na kpannukɔn mɛ bo ɖɔ xó dó dó gbɔ nú mɛ ɔ, nɛ̌ mɔ̌ mǐ ka sixu bló gbɔn? (Lɛ̌ kpɔ́n gbàví “ Xó E Nɔ Dó Gbɔ nú Mɛ lɛ É.”)

¹⁵ Nú é nɔ vɛwǔ nú we bonu a na kpannukɔn mɛ bo ɖɔ xó dó dó gbɔ nú mɛ ɔ, é sixu bɔwǔ nú we bɔ a na dó gbɔ nú mɛ gbɔn káti klewun ɖé, wema-sɛ́dó-mɛ ɛntɛnɛti jí tɔn ɖé, alokan jí tɔn ɖé kpo wema-sɛ́dó-mɛ tlɔlɔ ɖé kpo gblamɛ. A sixu wlan wemafɔ gbɔdónúmɛ tɔn ɖé, alǒ flín jijɔ ɖagbe e mɛ e kú é ɖó é ɖé lɛ, alǒ wlan nǔ awǎjijɛ tɔn e a flín dó wǔ tɔn, bo yí wǎn na é ɖé. Junia ɖɔ: “Enyi Klisanwun hàtɔ́ ɖé wlan xó gbɔdónúmɛ tɔn klewun ɖé sɛ́dó mì, alǒ ylɔ mì bonu má wá nɔ kpɔ́ xá ɛ ɔ, é nɔ d’alɔ mì bɔ un sixu ɖɔ ǎ. Nǔ mɔhun lɛ nɔ xlɛ́ mì ɖɔ ye yí wǎn nú mì bo nɔ kpé nukún wutu ce.”

16. Ali e nɔ w’azɔ̌ tawun é tɛ nu mǐ ka sixu dó gbɔ nú mɛ ɖè?

 ¹⁶ Ma sɔ́ ɖɛ e a nɔ xó dó Klisanwun hàtɔ́ e ɖò wuvɛ̌ sè wɛ lɛ é sín tamɛ é dó mɔ nǔ e ma hwɛ́n nùɖé ǎ é ó. É na bo vɛwǔ nú we bonu a na ɖɔ linlin towe lɛ dó ɖɛ mɛ ɖò ninɔmɛ mɔhun lɛ mɛ ɔ, vo e a na sà nú Mawu kpo ayi towe bǐ kpo dó ta mɛ e ɖò wuvɛ̌ sè wɛ é tɔn mɛ é sixu wà ɖagbe n’i tawun, enyi a tlɛ wà mɔ̌ gbɔn ɖasin kpo gbè e ɖò sísɔ́sísɔ́ wɛ é ɖé kpo gblamɛ ɔ nɛ. Dalene flín ɖɔ: “Hweɖelɛnu ɔ, nú nɔví nyɔnu lɛ wá gbɔ dó nú mì gbé ɔ, un nɔ kanbyɔ ye ɖɔ ye jló na xoɖɛ dó ta ce mɛ à jí. Hwɛhwɛ nú ye jɛ ɖɛ xò jí ɔ, é nɔ vɛwǔ nú ye ɖò bǐbɛ̌mɛ, amɔ̌, kpo nukɛgbe klewun ɖé lɛ kpo ɔ, gbè yetɔn nɔ wá jɛ syɛnsyɛn jí bǐ, bɔ ye nɔ xoɖɛ kpo ayi yetɔn bǐ kpo. Nùɖiɖi ɖaxó yetɔn, wanyiyi yetɔn kpo lee nǔ ce nɔ ɖu ayi mɛ nú ye gbɔn é kpo nɔ hɛn nùɖiɖi ce lidǒ tawun.”

17-19. Etɛwu mǐ ka ɖó na fɔ́n bo na nɔ ɖò gbɔ dó nú mɛ wɛ?

¹⁷ Bǎ e mɛ wuvɛ̌ sise mɛɖé tɔn na nɔ ayǐ yì jɛ é sixu gbɔn vo tawun nú mɛ ɖevo tɔn. Enɛ wu ɔ, ɖò gbesisɔmɛ bo na zán hwenu xá mɛ mɔhunkɔtɔn, é ni ma nyí hwenu e xɔ́ntɔn gègě kpo hɛnnumɔ gègě kpo ɖò tɛn ɔ mɛ é kɛɖɛ ó, amɔ̌, lɛ̌ wà mɔ̌ ɖò sun e na bɔ d’ewu lɛ é mɛ hwenu e mɛ ɖevo lɛ na ko lɛkɔ yì nǔ e ye nɔ wà lɛ é kɔn é. “Xɔ́ntɔn nugbǒ nɔ yí wǎn nú mɛ hwebǐnu, bo nyí nɔví sunnu e wu è sixu ɖeji dó ɖò wuvɛ̌ lɛ hwenu é.” (Nùx. 17:17, nwt) Klisanwun hàtɔ́ lɛ sixu nyí jɔtɛn gbɔdónúmɛ tɔn titewungbe ɖé nú mɛɖé kaka jɛ hwenu e mɛ ɔ na xò wuvɛ̌ ɔ zlɛ é.​—Xà 1 Tɛsalonikinu lɛ 3:7.

¹⁸ Flín ɖɔ xwè kpé xwè nu lɛ, han ɖé lɛ, fɔtóo ɖé lɛ, nǔwiwa ɖé lɛ, wǎn tawun tawun ɖé abǐ táan xwè ɔ tɔn ɖé sixu lɛ́ bló bɔ ye sè wuvɛ̌ tawun. Nǔ gègě tíìn bɔ mɛ e asú alǒ asì kú dó é ja biblo gbé azɔn nukɔntɔn ɔ, é na vɛwǔ n’i tawun, ɖi kpléɖókpɔ́ ɖé alǒ Flǐn kú Jezu tɔn yiyi. Nɔví sunnu ɖé ɖɔ: “Un lin ɖɔ xwè kpé xwè nu nukɔntɔn alɔwliwli mǐtɔn tɔn e bɔ dó kú tɔn wu é na vɛwǔ nú mì tawun, é ka bɔwǔ nugbǒ ǎ. Amɔ̌, nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo ɖé lɛ bló tuto bɔ nyì kpo xɔ́ntɔn vívɛ́ ce lɛ kpo kplé, bo ɖè ayi ɖ’ayǐ klewun, bonu un ma nɔ nyiɖokpo ó.”

¹⁹ Hɛn dó ayi mɛ ɖɔ é kún nyí ninɔmɛ bunɔ lɛ kɛɖɛ hwenu wɛ mɛ e ɖò wuvɛ̌ sè wɛ lɛ é ɖó hudo akɔnkpinkpan nina mɛ tɔn ɖè ó. Junia tinmɛ ɖɔ: “Hwɛhwɛ ɔ, alɔdo kpo kpɔ́ e mɛ ɖevo lɛ nɔ xá mɛ hwenu e è ma tlɛ jló na ɖu xwè kpé xwè nu bunɔ ɖebǔ ǎ é sixu wà ɖagbe tawun. Táan enɛ lɛ e nɔ wá hweɖelɛnu é xɔ akwɛ tawun, bo nɔ dó gbɔ nú mɛ titewungbe tɔn.” Nugbǒ wɛ ɖɔ mǐ sixu ɖè wuvɛ̌ e sè wɛ mɛɖé ɖè, ɖó kú mɛvívɛ́ tɔn ɖé tɔn wu lɛ é bǐ síìn, alǒ sú dò e é ɖó wǔ n’i é bǐ mlɛ́mlɛ́ ǎ, amɔ̌, mǐ sixu dó gbɔ n’i ɖó bǎ ɖé mɛ gbɔn nǔ tawun tawun ɖé lɛ wiwa dó nɔ gudo n’i gblamɛ. (1 Jaan 3:18) Gaby flín ɖɔ: “Un dokú nú Jehovah tawun, ɖó mɛxo agun tɔn wanyiyinɔ e d’alɔ mì, bɔ un dín gbɔn ninɔmɛ vɛwǔ lɛ bǐ mɛ é wu. Ye bló bɔ un mɔ nyiɖée ɖò alɔ wanyiyinɔ Jehovah tɔn lɛ mɛ nugbǒ nugbǒ.”

20. Etɛwu akpá Jehovah tɔn lɛ ka nyí jɔtɛn gbɔdónúmɛ tɔn ɖaxó ɖé?

²⁰ É dó gbɔ nú mɛ tawun ɖɔ è ni tuùn ɖɔ Jehovah Mawu e nɔ dó gbɔ nú mɛ ɖò ali bǐ nu é na ɖè wuvɛ̌ lɛ bǐ síìn, bo na dó gbɔ tɛgbɛ tɔn ɖé nú mɛ hwenu e “mɛkúkú lɛ na sè gbè [Klisu] tɔn, bo na fɔ́n” é! (Jaan 5:28, 29) Mawu d’akpá ɖɔ emi “na sú kú sín kún dó kaka sɔyi; Aklunɔ Mavɔmavɔ na súnsún ɖasin sín nukúnmɛ nú mɛ bǐ.” (Eza. 25:8) Enɛ ɔ, mɛ e ɖò ayikúngban ɔ jí lɛ é bǐ sɔ́ na “nɔ ya avǐ xá mɛ e ɖò avǐ ya wɛ lɛ” é ǎ, loɔ, ye na “nɔ jɛ awǎ xá mɛ e ɖò awǎ jɛ wɛ lɛ” é.​—Hlɔ. 12:15.