E TEIRAKE Tara mai aon ana mwakuri ao e kaitaraa te oraitan. A kukukurei ao ni bekutata tooro i aan ana kairiri neiei ae nakoraoi. E boni karaoa naba tabena Tara bwa e mwamwakuri. Kataamneia arona ni bubui baina, ao n riringi ni katoki nimarakirakia. Tao e bane ana tai neiei ni bonota raeuaakin te umwanrianna are a mamaeka iai. E a taenako matan te kunnikai are karaoaki mani buraen te kooti bwa mwin te riringa ma te kakarau i nanon ririki aika bati, ike e a kauringaki iai Tara maania ni mwamwananga. E a roo ao akea bwa e a manga tabwena mainiku. E tataraa Aberaam * neiei ni boonako n te moaningabong anne, ao e bon teimatoa naba n ingainga n taraa te kawai are toua. E rotia te kukurei ngke e a nora riarian buuna man te tabuki teuana are uakaan ma ngaiia.

Ai tebwina te ririki imwin are e kaira ana utu ae bubura Aberaam n rinanon te Karaanga ae te Iuberetiti ao ni bwatete nako Kanaan. E boutokaa buuna Tara n te mwananga ae abwabwaki aei nakon te tabo ae aki ataaki, bwa e ataia ae iai mwiokoani buuna ae kakawaki n ana kantaninga Iehova ae karikan te kanoa are kakabwaiaaki ma te natannaomata. Ma tera taben Tara iai? E teimatoa ni kanoabo neiei, ao ai 75 ana ririki. E bae n iango ni kangai: ‘E nang kangaa ni koro bukin ana berita Iehova ngkai ngai buun Aberaam?’ E bon ota te aba ngkana e raraoma, ke ngkana e a aki kona naba n taona nanona.

Ti kona naba n iango n tabetai bwa a na koro n ningai bukin ana berita te Atua. E burenibwai ae ti na taotaon nanora, riki ngkana ti a tataningaa kakoroani bukin te kantaninga ae kakawaki iroura. Tera reireiara man ana onimaki te aine ae rianako arona aei?

E a bon tibwa roko te utu aei mai Aikubita. (Karikani Bwaai 13:​1-4) A kaembwa n taabo ake a ririeta i mainikuni Betaera, ke Ruti, n aron are a aranna kaaini Kanaan. Man te tabo ae aoraoi ae rietata aei, ao e a kona iai Tara n nora aon angiin te Aba ni Berita. Iai aia kaawa nako kaaini Kanaan, ao kawai ake a toui taani mwananga nakon aaba ake a raroanako. Ma a bon aki roko naba n tikiraoin ana kaawa Tara. E ikawairake neiei i Ura ae kaawan Metobotamia ae 1,200 te maire (1,900 km) raroana n te mwananga. A bati ana koraki ake e kitania iai, e bebete te maiu n te kaawa ae kaubwai aei ae iai taiani mwakete iai ao taabo ni boobwai, e mwengaraoi mwengana bwa e matoatoa taubukina ao oona, ao e bae naba n tiki te ran nako iai! Ma ngkana ti taku bwa e tataraa mainiku Tara ma te uringaaba ibukini mwengana ae kamwengaraoi are e ikawairake iai, ao ti aki ngkanne ataa raoi aroaron te aine ae tangira te Atua aei.

Noria bwa tera ae e kairaki te abotoro Bauro bwa e na koreia 2,000 tabun te ririki imwina riki. E taekina aia onimaki Tara ao Aberaam ni kangai: “Ngke arona bwa a teimatoa n iangoa te tabo are a nako mai iai, ao e na bon reke angaia n okiria.” (Ebera 11:​8, 11, 15) A bon aki roko n te uringaaba Tara ao Aberaam.  Ngke arona bwa a kaatuua iangoan anne, ao a na bae ni kaman iangoa okirani mwengaia. Ma ngke arona bwa a okira Ura, ao e na bon aki reke irouia te kakabwaia ae okoro are e angania Iehova. Ao e na bon akea uringaia ao a na aki naba riki bwa banna ni katoto ibukin te onimaki ae ringi nanoia aomata aika mirion ma mirion.

E aki tanrikaaki Tara, ma e tarai taai aika imwaina. Ngaia are e boutokaa buuna n tikuia teutana te tai n taabo ake a roko iai, e buokia ni kabwarai umwanrianna, ni kairiia taian nanai, ao ni manga katei umwanrianna. E nanomwaaka i aani kangaanga tabeua riki ao bitaki. E a tia Iehova ni manga kamatoaa ana berita nakon Aberaam, ma bon akea naba taekan Tara iai!​—Karikani Bwaai 13:​14-17; 15:​5-7.

N tokina ao e a baireia Tara bwa e nang kaota ana iango nakon Aberaam. Iangoa taraan ubun neiei ae e oti iai ana iango aika kakaokoro ngke e kangai: “E tukai Iehova bwa N na aki kariki.” Ao e a butiia buuna bwa e na kariki ma ana toro neiei are Aka. Ko kona n iangoa kakaiin nanon Tara ngke e a butiia buuna te baenne? Tao e aki kakaraoaki anne iroura ni boong aikai, ma e kakaraoaki n taai akekei irouia mwaane bwa a na karekea buuia riki temanna ke buuia ni kewe, bwa e aonga n riki te tia bwaibwai. * Tao iroun Tara, aei te anga ae e na kakororaoaki iai ana kantaninga te Atua, ae karikan te natannaomata rinanon Aberaam. Ma e ngae n anne e tauraoi ni kakeaa i bon irouna. Ma tera aron Aberaam? Ti warekia bwa ‘e ongo Aberaam n te baere e taekinna Tara.’​—Karikani Bwaai 16:​1-3.

E oti n te rongorongo bwa bon Iehova ae kaira Tara bwa e na bubutii n aron anne? E aki, ma e oti te iango n aomata n ana bubutii neiei aei. E iangoia bwa a boni baireaki ana kangaanga iroun te Atua, ao irouna e a aki kona ni buokia te Atua. Ma e oti n ana bubutii neiei aei bwa e aki bangaomata. Tiaki e kamimi ngkanne aron Tara n aki bangaomata n te aonnaba ae a moanibwaia iai oin nanoia aomata? Ngkana ti kukurei ni moanibwaia ana kantaninga te Atua nakon oin nanora, ti na boni kakairi iai n ana onimaki Tara.

E aki maan imwina ao akea bwa e a bikoukou Aka iroun Aberaam. Tao iroun neiei e a kakawaki riki nakon ana toka are Tara ni bikoukouna aei, ao e a ribaia. Ai kamarakinanora aei iroun Tara are kanoabo! E a katuuaaea Aka neiei n te aro ae raba, i aan ana kariaia Aberaam ao ana boutoka te Atua. E bungiaki te nati te mwaane ae Itimaera iroun Aka, ao akea bwa a a waakinako taian ririki. (Karikani Bwaai 16:​4-9, 16) E a manga kaotaki imwina riki te  rongorongo mairoun Iehova, ngke ai 89 ana ririki Tara ao buuna ai 99. Ai kamimira te rongorongo are a karekea!

E a manga berita naba Iehova nakon raoraona are Aberaam bwa E na kamwaita ana kariki. E bita naba aran teuaei te Atua. Mangkekei ni karokoa te tai anne ao e kinaaki n arana ae Aberam. Ma e a manga aranna Iehova bwa Aberaam, ae nanona “Tamaia Aomata Aika Mwaitikurikuri.” Ao ai tibwa te tai aei are e a kaota iai mwiokoan Tara Iehova n te babaire aei. E bita aran neiei ae Tarai ae tao nanona “Itabarara,” nakon Tara ae te ara ae ti bane n taneiai iai. Tera ae e nanonaki n Tara? “Te Natinuea te Aine”! E kabwarabwaraa Iehova bukin rinean te ara aei nakon te aine ae tangiraki aei ngke e kangai: “N na kakabwaiaa ao e na bungia natim te mwaane. N na kakabwaiaa ao e na riki bwa tinaia botannaomata ma ueea.”​—Karikani Bwaai 17:​5, 15, 16.

Ana berita Iehova ibukini karekean te kanoa are e na kakabwaiaia natannaomata ni kabane, e na kakororaoaki rinanon natin Tara! E arana te teei aei te Atua bwa Itaaka, ae nanona, “Ngare.” Ngke e moan ataa ana kantaninga Iehova Aberaam are e na kakabwaiaa Tara ni karekea oin natina, ao e “katorobubua ni bobaraaki . . . ao e ngare.” (Karikani Bwaai 17:17) E mimi iai ao e rangi ni kimwareirei. (I-Rom 4:​19, 20) Ma tera aron Tara?

E aki maan imwina ao a a roko n ana umwanrianna Aberaam mwaane aika teniman aika iruwa. E kabuebue te bong anne, ma a ienikuri kaara aikai ni butimwaeia iruwa aikai. E taku Aberaam nakon Tara: “Kawaekoako! Bairea tenua te burawa ae mte, kaboboa, ao karaoi kariki.” E bati te mwakuri ae riai ni karaoaki ibukin akoaia iruwa n taai akekei. E aki katikui mwakuri ni kabane Aberaam irouni buuna, ma e kawaekoaa n nako n tiringa te kao mwaane ae ataei ao e katauraoi amwarake riki tabeua ma moi. (Karikani Bwaai 18:​1-8) Ao ngaia bon ana anera Iehova “mwaane” aikai! E bae n iangoa naba te rongorongo aei te abotoro Bauro ngke e korea ae kangai: “Tai mwaninga taekan akoaia iruwa, bwa iai ake a a tia n akoiia anera iai n akea ataakina irouia.” (Ebera 13:2) Ko kona ni kakairi n aia katoto ae tamaroa Aberaam ma Tara n akoia iruwa?

Ngke e a manga taekina naba ana berita te Atua temanna irouia anera aikai ibukin Tara are e na bungia te nati te mwaane, ao e aki noraki neiei ni kakauongo man te umwanrianna. E kamimi irouna ae e nang kariki n rorona arei, ngaia are e a aki kona n taona nanona ao e a rebenako naba ngarena ao e taku: “Te koaua bwa N na boni karekea te kimwareirei aei ngkai I a kara ao e a kara naba au uea?” E kaeta Tara te anera arei n te titiraki ae kangai: “Iai te bwai ae e aki kona ni karaoia Iehova?” E a maaku Tara, ao e kakaaea ana taeka n aron ae nonoraki, ao e waekoa ni kangai: “I aki ngare!” E kaekaa ni kangai te anera arei: “Eng! Ko boni ngare.”​—Karikani Bwaai 18:​9-15.

Te koaua bwa ngaren Tara, e kaota karakon ana onimaki? Tiaki ngaia anne. E taku te Baibara: “Ibukin ana onimaki naba Tara ao e karekea te konaa ni kariki, e ngae ngke e a bunginako ana ririki ma te ririki ni kakariki, kioina ngkai e iangoa Teuare karaoa te berita bwa e kakaonimaki.” (Ebera 11:11) E ataa Iehova Tara, e ataia ae e na boni kakoroa bukin ana berita. Antai i buakora ae e aki kainnanoa te aeka n onimaki anne? Ti wanawana ngkana ti karekea ataakin riki te Atua are taekinaki n te Baibara. Ni karaoan anne, ti na noria iai bwa e bon tau Tara n reke aekan ana onimaki anne. E boni kakaonimaki Iehova ao e kakakoroi bukin ana berita, ao n tabetai e kona ni karaoa anne n aanga aika kakubanako, ike ti a mimi ma ni bora ni ngare iai!

Ngke ai 90 ana ririki Tara ao e a tibwa nora kakimwareirein te baere e a kamani kani karekea n ana tai ni kairake. E a bungia natini buuna ae tangiraki irouna, are ai 100 ana ririki! E arana te teei arei Aberaam bwa Itaaka, ke “Ngare,” n aron are e a tia n taekinna te Atua. Ti kona ni kataamneia Tara ni wingare ma te korakai, ngke e kangai: “E karika ngareu ni kimwareirei te Atua: a na bane n ira ngareu naake a  ongo taekan aei.” (Karikani Bwaai 21:6) Ana bwaintangira Iehova rinanon te kakai aei, e bae ni kakimwareireia neiei n uaa matena. Ma e bon rangi ni korakora naba tabena iai.

Ngke ai nimaua ana ririki Itaaka ao e a booaki te baka n amwarake bwa kaotan ae e a kakoriraki. Ma bon iai naba te kangaanga. Ti warekia bwa ‘e nonora’ Tara te anua ae e na karekea te kangaanga. E teimatoa Itimaera are natin Aka ae 19 ana ririki, ni kakakanikoa Itaaka. Ma tiaki n ae e manikangare. E kairaki te abotoro Bauro imwina riki bwa e na korea anuan Itimaera ae e bwabwainikirina te aba. E taraa te mwakuri n tabare aei Tara, bwa te bae e na ruanikai iai natina. E bon ataia Tara bwa e rangi ni kakawaki natina ae Itaaka, bwa iai mwiokoana ae kakawaki n ana kantaninga Iehova. Ngaia are e a kaninikoriaa neiei ao n taetae n aki wimakiki nakon Aberaam. E butiia teuaei bwa e na kanakoa Aka ao Itimaera.​—Karikani Bwaai 21:​8-10; I-Karatia 4:​22, 23, 29.

Tera ana kaeka Aberaam iai? Ti wareka ae kangai: “E rangi n rawawata Aberaam n te baere e taekinna neiei ibukin natina.” E taatangira Itimaera ao e rangi ni kangaanga karaoan aei ibukin tangiran natina. Ma e nora raoi aei Iehova, ngaia are e a ibuobuoki. Ti wareka ae kangai: “Ao e taku te Atua nakon Aberaam: ‘Tai rawawata n te baere e taekinna nakoim Tara ibukin te teinimwaane anne ao ibukin am toro te aine. Ongo irouna, bwa ane e riki mairoun Itaaka ao e na atongaki bwa kanoam.’ ” E karaua nanon Aberaam Iehova bwa e na bon tabeakinaki Aka ma te teinimwaane. Ao e ongeaba Aberaam ae te aomata ae kakaonimaki.​—Karikani Bwaai 21:​11-14.

Tara bon te buu ao te rao ni koaua nakon Aberaam. E aki tii tutuanga buuna neiei te bwai ae e kan ongo teuaei. E bwabwaina te koaua Tara ni maroro nakoni buuna, ngkana e nora te kangaanga teuana ae e na rota aia utu ao aroia nakon taai aika a na roko. E aki riai ni kaireruaaki aron neiei ni kaota raoi nanona, bwa e aki karinerine. E bon taekina neiei te abotoro Betero are iai naba buuna, bwa te buu te aine Tara ae rangi n raoiroi ana katoto ae korakora karineani buuna irouna. (1 I-Korinto 9:5; 1 Betero 3:​5, 6) Ni koauana, ngke arona bwa e aki roko n te taekina te baei Tara, ao e na bon aki karinea iai Aberaam, bwa e na rangi ni kakaiaki mwina nakon teuaei ao nakon te utu ae bwanin. E tatangira Tara n taekina are e riai n taekinaki.

A bati buuaine aika rangi ni mutiakina ana katoto Tara. A rabakau iai ni maroro ma buuia, ni bwabwaina te koaua ao te karinerine. A kona n iangoia tabeman buuaine bwa e na buokiia Iehova n tabetai, n aron are e karaoia nakon Tara. Ao e reke naba reireiaia man ana onimaki Tara ae rianako aei, ana tangira, ao ana taotaonakinnano.

E ngae ngke e aranaki te aine ae tangiraki aei bwa “te Natinuea te aine” iroun Iehova, ma e aki kani karineaki neiei n aron te uea. Maroaka ae ngke e a mate neiei ngke ai 127 ana ririki ao “e rangi n nanokawaki Aberaam ibukin Tara ao e tanginiweneia.” * (Karikani Bwaai 23:​1, 2) E rangi ni kani manga nora “te Natinuea te Aine” ae tangiraki irouna aei. Akea te nanououa bwa e kan nora naba te aine ae kakaonimaki aei Iehova ae te Atua, ao e kani manga kautia nakon te bwaretaiti n te aonnaba. E mena imwain Tara te maiu are aki toki ma n rangi ni kakukurei, ao naake a kakairi naba n ana onimaki.​—Ioane 5:​28, 29.