Ana Reirei te Baibara Bon te Wanawana ae Teimatoa
KATAAMNEIA AEI: Ko neweaba n te umwanibong ae on ni bwaai ni kauring aika bwain rimoarimoa. Angiina a a kiribwangabwanga, a a mangaingai, ma ni kanakinako. Ao tabeua a a bwakamwanang. Ma iai teuana ae kamimi bwa e tabwanin raoi rabwatana. Ko a titirakina te tia kaneweabako: “E boou riki aei?” E kaekako: “E aki, e a mane riki nakon angiini bwaai, ao e tuai mani kaboouaki.” Ko a manga titiraki: “Ma e kamanoaki raoi?” E taku teuarei: “E aki, e a tia ni kaaitara ma te ang ao te karau ae korakora. Ao a bati taan urubwai aika kataia n urua.” Tao ko na iango ni kangai: ‘Ao e a karaoaki man tera?’
Titeboo te Baibara ma te bwai ni kauring ane kamimi anne. Bon te boki mangkoangkoa ae e a maan riki nakon angiini booki. Iai tabeua naba booki nikawai, ma n aroni bwaai ni kauring ake a a kanakinako, a a uruaki naba angiina imwin te tai ae maan. N te katoto, aia rongorongo ibukin te rabakau n aonnaba, e a kauntaba ma rabakau aika boou, ao baika a a tia n noraki koauaia. Aia taeka n reirei ni kaineti ma te kuakua e aki ibuobuoki ma e a karuanikai riki. Ao a bati koroboki nikawai ake a tiku tii mwakorokoroia aika uarereke, ai tiaki aroia mai mwaina bwa a a bati mwanangia ake a a tia ni bua ke n uruaki.
Ma e rangi ni kaokoro te Baibara. E moanaki koreana e raka i aon 35 te tienture n nako, ma e bon tabwanin naba rabwatana. Ao e ngae ngke e a tia ni kakaitaraaki i nanon tienture ma tienture, ni kabuekaki, ni katokaki kabonganaana, ao ni kakeaaki bonganana, ma e bon teimatoa naba n tabwanin kanoana. E aki kona ni bane taina ngkana e kabotauaki ma rabakau aika boou, bwa a bati baike a taekinaki n te Baibara ae oti iai kamimina ni kaman nori bwaai.—Nora te bwaoki ae “E a Bane Taina ke E Moantaai n Taekini Bwaai?”
BOOTO N REIREI IBUKIRA NI BOONG AIKAI
Ma ko kona n iangoa aei: ‘A boni manena ana reirei te Baibara ni boong aikai?’ Ni kaekaana titirakiniko ni kangai: ‘Baikara ngkai aia kangaanga aomata aika kakaiaki? Baikara iai aika rangi ni kakamaaku?’ Tao ko iangoa te buaka, te kabarekareka, te kakeru, ke te babakanikawai. Ti na maroroakin tabeua ana boto n reirei te Baibara. Titirakiniko ni kangai: ‘Ngkana a maiuakini booto n reirei aikai aomata, tiaki e na nakoraoi riki te aonnaba aei?’
TANGIRAN TE RAU
“A a kukurei taani karekea te raoi bwa a na atongaki bwa natin te Atua.” (Mataio 5:9) “Karaoa ami kabanea ni konaa ni karekea te rau ma aomata ni kabane.”—I-Rom 12:18.
TE NANOANGA AO TE KABWARABURE
“A a kukurei akana nanoanga bwa a na nanoangaaki.” (Mataio 5:7) “Teimatoa n taotaon nanomi i marenami ao tauraoi n ikabwarabure ngkana iai bukini ngurenguremi i marenami, n aron Iehova * ngke e tauraoi ni kabwarai ami bure, ao kam riai naba ni karaoa anne.”—I-Korote 3:13.
TE RAU I MARENAIA REETI NAKO
“E karaoiia natannaomata nako [te Atua] mairoun te aomata ae tii temanna bwa a na maeka ni kabutaa te aonnaba.” (Mwakuri 17:26) “E bon aki inanonano te Atua, ma a butimwaeaki irouna aomata nako aika maakua ma ni kakaraoa ae raoiroi, mai buakoia natannaomata nako.”—Mwakuri 10:34, 35.
KATEIMATOAAN RAOIROIN TE AONNABA
“Ao Iehova ae te Atua e kaira te mwaane anne, ao e kamaekaa n te onnaroka are i Eten bwa e na ribanaia ma n tararuaia.” (Karikani Bwaai 2:15) “E na kamaunaia iai te koraki ake a urua te aonnaba” te Atua.—Te Kaotioti 11:18.
RIBAA TE NANONRANG AO TE WENE NI BURE
“Kawakiningkami man te nanonrang n aekana nako, bwa e ngae ngkana a bati ana bwai te aomata, ma tiaki maiuna mwaitin ana bwai nako.” (Ruka 12:15) “N aron ae riai ibukia aomata aika itiaki, e na aki taekinaki i buakomi te wene ni bure ma te kamwara n aekana nako, ke te nanonrang.”—I-Ebeto 5:3.
BWABWAINAN TE KOAUA AO TE MWAKURI KORAKORA
“Ti kani bwabwaina te koaua ni bwaai ni kabane.” (Ebera 13:18) “Ke e tai manga iraa te tia iraa, ma ke e mwakuri korakora.”—I-Ebeto 4:28.
E KAKAWAKI BUOKAIA AIKA KAINNANO
“Taetae ni kabebeteia akana rawawata nanoia, boutokaiia akana mamaara, ao bwaina te taotaonakinnano nakoia aomata nako.” (1 I-Tetaronike 5:14) “[Tabeakinia] ataei ake a a tia ni mate aia karo ao aine ake a a tia ni mate buuia, n rawawataia.”—Iakobo 1:27.
E aki tii karinani booto n reirei aikai te Baibara. Ma e reireinira bwa a na kakawaki iroura ao ti na maiuakini ni katoabong. Ngkana a bati riki aomata aika kakairi n reirei aika ti karinani aikai, tiaki a na nakoraoi riki aia kangaanga aika kakaiaki te botannaomata? A a rangi ni manena riki ngkai booto n reirei man te Baibara ao n roko raoi n taia! Ma tera ae e kona ni karaoia ana reirei te Baibara ibukim ngkai?
ARON ANA REIREI TE BAIBARA NI BUOKIKO NGKAI
E taku ngkoa te mwaane ae te kabanea ni wanawana: “E kakoauaaki te wanawana man uaana.” (Mataio 11:19, kabwarabwara mai nano) Tiaki ko kakoauaa anne? E noraki raoi aroni mwakurin te wanawana ngkana e a maiuakinaki. Ngaia are ko bae n iango ni kangai: ‘Ngkana e boni manena te Baibara, tiaki e na karikiuaa ni maiuu? Tera aroni manenana ni kaineti ma kangaanga aika I rinanoi ngkai?’ Iangoa te katoto teuana.
E rangi n tatabetabe neie Delphine, * e bati te bae kakaraoia, ao e uaana nakoina. Ma e rina n roko karawawataana teuana imwina teuana. E mate natina ae te roro n rikirake. E uruaki tekatekana n taanga. E kaaitara ma te kangaanga n ana kataumwane. E ururing ni kangai: “E a bua au iango, ai akea natiu, buu, ao mwengau. Irou ai akea bongau, ai akea ngai, ai akea korakorau, ao ai akea uaani maiuu.”
E tuai man nora raoi koauan taeka aikai Delphine: “Abwakini maiura bon 70 te ririki, ke 80 ngkana e boni korakora te aomata, ma a onrake n te kangaanga ma te rawawata, a waekoa n nako, ao ai akea naba ngaira.”—Taian Areru 90:10.
E karekea buokana Delphine man te Baibara n ana tai n rawawata. E kamimi ana ibuobuoki te Baibara 1 I-Tetaronike 2:13.
nakon neiei. N aron ae e na oti ni kaongora aika tenua aika imwina, a bati naba ake a noria bwa e kamimi ana ibuobuoki te Baibara nakoia ngke a kamanenai ana reirei ni kairiri n aia kangaanga ni maiuia. A noria bwa te Baibara titeboo ma te bwai ni kauring are kabwarabwaraaki ni moan te kaongora. Tiaki ai aroni booki ake a rangi ni mwaiti ake a a mane ma ni bane taia. E riki anne ibukina bwa e karaoaki te Baibara man te bwai ae kaokoro? Te koaua bwa boni kanoana ana iango te Atua ao tiaki aomata?—Tao ko bae naba n noria bwa e kimototo te maiu aei ao e on ni kangaanga. Ngkana ko a kakamaakaki ni kangaanga bwa a a kan taonikonako, ko na nakea ibukini kabebetean nanom, boutokaam, ao karekean te taeka n reirei ae kona n onimakinaki raoi?
Ti na iangoi baika kakawaki aika tenua are e na kona iai te Baibara ni kakoauaaki bwa e boni manena nakoni maium. E kona n reireiniko
A na maroroakinaki baika tenua aikai ni kaongora aika imwina.
^ bar. 10 Iehova bon aran te Atua ae kaotaki n te Baibara.—Taian Areru 83:18.
^ bar. 24 A a tia ni bitaki aara tabeua n te kaongora aei ao aika tenua aika imwin aei.