Gbò Bíb E Gbò E Bà Bugi Bĩ́íná
Mée ní ea dú “pábia” e kpá Àìzáíà 60:1, kọ́ nú ea kil lóá ẹ́, vaá mósĩ́ deè ní ea “aa boo” vaá “mò” ẽ?
Kpá Àìzáíà 60:1 kọ́ọ̀: “Aa boo e pábia, naa kọ o ẹ́ẹ́ dee á mò, boo béè kọ o ẹ́ẹ́ dee a dú. Lèèlà Jìhóvà a mó ní boo.” Gbò nú ea di mm̀ gã́belá zógè kọọ̀ pábiaá níà Záíọ̀n àbèè Jèrúsalẹ̀m ea beè dú pọ̀b boǹ Júdà tṍóá. a (Àìz. 60:14; 62:1, 2) Jèrúsalẹ̀m tõó dọ̀ zivekà dó Ízràẹ̀l. À íe bàà kà bíb e dọ̀ Kpá Káíá é náa kọ é aalá: Túá kà, móbá àbèè mó tṍó ní e Jèrúsalẹ̀m beè “aa boo” mò ẽ? Ní ea égè bàà, é kọọ̀ gbò bel e Àìzáíà beè lòa gé ḿḿ-má kátogóí?
Móbá àbèè mó tṍó ní e Jèrúsalẹ̀m beè “aa boo” mò ẽ? Jèrúsalẹ̀m nè a tọọ̀ káí beè ié kyọ̀àsĩ́ boo tṍó e pá Júù beè tú 70 gbáá tõoma kèbá síí-sii gbẹá Bábilọ̀n. Sõò tṍó e pá Míìd nè Pésìà ni bé pá Bábilọ̀n èlbá, dénè pá Ízràẹ̀l e ba beè di Bábilòn beè gbóó ié dì pọ́ì ge òòà kil ba dó gé fã̀ Jìhóvà. (Ẹ́zrà 1:1-4) Lọl mm̀ gbáá 537 B.C.E., gbò e ba beè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo e ba beè sigá e bà aa 12 tẽ́gãà Ízràẹ̀l beè òòà kil ba dó gé fã̀ Jìhóvà. (Àìz. 60:4) Ba beè dààmà togó gè vaalá gyọ́ọ nè Jìhóvà, ié sẹ̀lẹ̀nù, vaá kpáá tìb tọọ̀ káíá. (Ẹ́zrà 3:1-4, 7-11; 6:16-22) Tṍóá, ẹ́ẹ́ dee ea dú ló lèèlà Jìhóvà beè gbóó dààmà togó gè mo boo Jèrúsalẹ̀m ea dú pá gbò níí Bàrì. Vaá baala beè gbóó dú ẹ́ẹ́ dee nèà gbò dó e bà náa nyímá ló Jìhóvàa.
Sõò, pọ́ì ńkem̀ gá ea di ló kọ́ọ̀ bùlà Bàrì Àìzáíàa ní ea beè mm-má tṍóá ẽ́. Gã́bug pá Ízràẹ̀l náa beè kilsĩ́ gè gbàntṍ ló Jìhóvà. (Nìh. 13:27; Mál. 1:6-8; 2:13, 14; Máát. 15:7-9) Kàsĩ́, tṍó e tṍó téní, ba beè kìn Jíízọ̀s Kráìst ea dú Mèsáíà. (Máát. 27:1, 2) Mm̀ gbáá 70 C.E., ba beè kpáá kyọ̀sĩ́ Jèrúsalẹ̀m nè a tọọ̀ káí.
Jìhóvà beè kọọ̀ gbò nuí é nááá. (Dán. 9:24-27) À dọa bàlà kẽ kọ náa beè dú bùlà Jìhóvà kọọ̀ dénè nú ea di mm̀ kpá Àìzáíà 60 togó á mm-má kilma ló Jèrúsalẹ̀m ea beè di tṍóá.
É kọ gbò bel e Àìzáíà beè lòa gé palàge mm-má mm̀ beélè tṍóí? Ẽei, sõò, à gé ḿḿ-má kilma ló dõona kà pábia ea dú ‘Jèrúsalẹ̀m ea di gbàn deè.’ Kilma ló pábiaá, neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè emí kọọ̀: “Ẹlẹ ní ea dú beélè kà ẹ.” (Gàl. 4:26) Jèrúsalẹ̀m ea di gbàn deè dú bõ̀ònatõ̀ò Bàrì ea di káála e gbò nyómá tóm e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo dṹùnà. Pá a nvín dú Jíízọ̀s nè 144,000 nen e Bàrì beè tṍ nóo ból, e dì belí Pọ́ọ̀l, bà íe ból dẽesĩ́ gè kil káála. Gbò nyòòne nvéè Kráìst e Bàrì beè tṍ nóó ból dú “dó ea di káí” ea tõó dọ̀ kọ bà dú “gbò nvín Bàrì.”—1 Pít. 2:9; Gàl. 6:16.
Mósĩ́ deè ní e Jèrúsalẹ̀m ea di gbàn deè beè “aa boo” vaá “mò” ẽ? A beè naa vó tení dú ló pá a nvín e bà di boo kunukẽ̀í e Bàrì beè tṍ nóo ból. Tú gbò nú ea ni náaa vá ló doolé ló kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea di mm̀ kpá Àìzáíà 60 togó.
A beè dú bíi kọọ̀ gbò e Bàrì beè tṍ nóo ból á “aa boo” boo béè kọọ̀ ba beè di mm̀ gín tṍó e kyáá bel ea aa gã́ gbò e ba beè dọ̀ aa nvéè nòòmànù Kráìst zààlà belí víl ea kọlva bá boo tṍó e gbò tómá ni ú. (Máát. 13:37-43) Tṍóá, ba beè gbóó di kèbá lẹ̀ẹ̀là bel Gbele Bábilòn ea dú bõ̀ònaló kyáá fã̀ ea di bàlà booí. Gbò e Bàrì beè tṍ nóo ból beè di kèbá síí-sii dọ̀ọ̀mà “kùmà nvéè bàlà booí,” ea beè dààà togó mm̀ gbáá 1914. (Máát. 13:39, 40) Pọ́ì ńkem̀ tṍó aa ló tṍóá, mm̀ gbáá 1919, ba beè gbóó ié dì pọ́ì vaá tẽ̀ènè tṍóá ba beè gbóó dààmà togó gè mò belí ẹ́ẹ́ dee tení dú ló gè sí tóm kọ̀ kpẹ̀a. b Lọ̀l gé tṍóá, gbò e bà aa dénè dó gé bã́ mm̀ ẹ́ẹ́ deeá, bií ló gbò nvín Bàrì e bà sígá e bà dú “gbò méné” e kpá Àìzáíà 60:3 gã́bel kọ́ nú ea kil lóá.—Kùùà 5:9, 10.
Dì deèsĩ́, ẹ́ẹ́ dee ea aa bá Bàrì é palàge mo boo gbò e Bàrì beè tṍ nóo ból. Mósĩ́ deè e? Tṍó e ba ni ú, bà é gbóó dũunà “Ãa Jèrúsalẹ̀m” àbèè vaà Kráìst e bà dú 144,000 e bà é zọ́ẹ bẹ̀l dú gbò méné nè gbò vààla gyọ́ọ.—Kùùà 14:1; 21:1, 2, 24; 22:3-5.
À íe nú ea palàge dú bíi e Ãa Jèrúsalẹ̀m é náa mm̀ ge mm-mè nú ea di mm̀ kpá Àìzáíà 60:1. (Doolé ló Àìzáíà 60:1, 3, 5, 11, 19, 20 bíi ló Kùùà Nù 21:2, 9-11, 22-26.) Dì belí bé e Jèrúsalẹ̀m beè dú kpò kúm bẹlbẹ̀l gbẹá Ízràẹ̀l tṍó ea kil nvéeá naaá, níà bé e Ãa Jèrúsalẹ̀m bií ló Kráìst é dú nágé kpò kúm bẹlbẹ̀l mm̀ ãa bàlà boo naa ẽ́. Mósĩ́ deè ní e ‘Bàrì é lẹẹlà Ãa Jèrúsalẹ̀m lọl káála domá’ ẽ́? Àé náa vó tení dú ló gè labví láb ea é tọ́á ló gbò e bà di boo kunukẽ̀í. A ẹ́ẹ́ dee ní e gbò e bà sííáẹ pọ̀ ló e bà aa dénè dọ́ “é ẹb kyã̀àmà ẽ.” Kàsĩ́ bà é gbóó di pọ́ì aa bá náàkyọ̀ nè ú. (Kùùà 21:3, 4, 24) Nú ea é silà aa m dú kọọ̀ ‘Bàrì é náa kọ kọ̀láá kà nu á dú ãa,’ dì belí bé e Àìzáíà nè dõona kà gbò kọ́ọ̀ bùlà Bàrì beè gbẹẹ́ sĩ́ kọ́ naaá. (Tóm 3:21) Ge naa kọọ̀ kọ̀láá kà nu á dú ãa beè dààmà togó tṍó e Kráìst dú Méné, vaá àé íná kùbmà tṍó e Enè Tõ̀ò Gbáá Bẹ̀l Kráìst é íná kùbmà.
a Kpá Àìzáíà 60:1, mm̀ New World Translation tú moǹ bel ea kọ́ọ̀ “pábia” loomá bel tãa vó ea kọ́ọ̀ “Záíọ̀n,” àbèè “Jèrúsalẹ̀m,” boo béè kọọ̀ moǹ bel Híbrù ea tõó dọ̀ “aa boo” vaá “naa kọ o ẹ́ẹ́ dee á mò” gé lóá bel nyòòmà pábia, belí bé e moǹ bel ea tõó dọ̀ “olo” gé lóá nágé bel nyòòmà pábia naaá. Moǹ bel ea kọlà “pábia” ólò nvèè bá nè nen ea gé bugi Bèkéè kọ á nyimá kọọ̀ nú ea doà bá pábia ní e bà gé ló bel nyòòmà ẽ.
b Kpá Èzíkiẹ̀l 37:1-14 nè Kùùà Nù 11:7-12 gé kọ́ nú ea kil ló ge òòmà kà-kà fã̀ nvee kẽ ea beè naaá mm̀ gbáá 1919 a. Èzíkiẹ̀l beè gbẹẹ́ sĩ́ kọ́ nú ea kil ló ge òòmà kà-kà fã̀ nvee kẽ tṍó e dénè gbò e Bàrì beè tṍ nóo ból é aa kèbá síí-sii e ba beè di mm̀ gã́bug tṍó. Kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea di mm̀ kpá Kùùà Nù gé lóá bel kilma ló gè kpáá òòmà kà-kà fã̀ nvee kẽ àbèè dì pọ́ì e ńkem̀ gbò e Bàrì beè tṍ nóo ból e bà géè tulè gbò níí Bàrì beè ié, tṍó e sìgà tṍó téní aa ló tṍó e bà náa beè láá fã̀ nà Jìhóvà boo béè kọ ba beè dõgẽ sií va nvee tọọ̀ kpọ́gọ́lọ́. Ba beè íva bá ló naamá “gyóòlo ea nyímá nu vaá bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo” mm̀ gbáá 1919.—Máát. 24:45; Bugi Pure Worship of Jehovah—Restored At Last!, 118 náásĩ́.
