ƝAAKWƐLƐI 6
Lon ɉɔlɔɓoɔ a húlu yii maahwalən
« Lon ɉinaa kaa a Zehova ŋɔ mɛinɛɛ. » (Somə 127:3, TMN).
Hulɔnu da nɛa da lon ɉɔlɔɓo, yili a pɛli pai a kwəi pili maa mɛni da hɛɠɛɓo tamaa. Ka ka toloo lon gaa, ka hu a pɛli pui kaa, maahɔlɔɓo ka gɔlɔn kaa ma, maanɛɛ ka ka hwaŋa da ka wɔ lowai mɔlɔmun ɉəɠə ɉu nokolo ɲaakɔn mɛni ɓa. Ɲii kpəlinŋaai ka kɛ ɉəɠəi nokolo maa mɛni ɓa, da ɲii ninɛi kaa lɔ ɉu, da pɛli ka lowai woo ɲaa nwanai. Yɛ́ ka ə́ nɛa awala kɛtii ə́ hilɛ maanɛɛ ka ka maa mɛniɠaa hee gbanŋa a nɛlɛɛ, ə gɛ kaa pɛli ka lon ɲaakɔn ɉii ə lɛɛ ka lowai ə lɛɛ a nɛlɛɛ. Biblə ŋɔ liɛwooɠaa da pɛli kpɔnmaa tɛɛi ləi ka pɔ mɔnɔɠaa tii hu ?
1 KA GƆLƆN KAA MA LOKOLO A NU ŊƆ YƐNƐƐ MAAHWALƏN
YII BIBLƏ KAA MOI : « Wɛlikɛmaa liilaai, ŋɔ mɛni lɛlɛɛ ». Ə lɛɛ nwɔnɔ wɛlikɛmaa « ho kunwɔ li, hwa nii holi ». (Kɔlɛntə dɔlɔɔ 13:4, 5, TMN.) Kɔŋɔleeɠaa da di lonnii wɛlilakɛ. Yili ɓa, ə́ lon maa mɛni ho pai kɛi too yɛ́ lɔi ɓa. Ə ma kɛtii, yili a pɛli gɛi ə́ hilɛ yɛ ə́ hɔn ɉəɠə, yɛ kɛ ma hó kea ə́ ɲɛi heei ɲɛi. Gɔlɔn yɛ ma yaa kpɛli gaa bɔ yɛ́ ə́ ɲɛi hee ɲɛi. Ya gɛ a liilaa, yɛ́ túwɔ́ a nɛlɛɛ, ə́ hilɛ kaa pai ɲaakaai yɛ hó lea li ma. Ə́ hilɛ a gɔlɔn nwɔnɔ yɛ dɔɔ kaa ma nokolo ɲaakɔn mɛni hu.
« Hinaa kaa kpɛli man, ka ka nɛa ni ka ɲii kɛ a nɛlɛɛ » (Piɛli dɔlɔɔ 3:7). Gɔlɔn yɛ́ ma ə́ nɛa kaa pai ŋɔ lowai mɔlɔmun gɛi ɲɛi yɛ ɓo nokolo ɓa. Gɛ kóló ta aa pɛlɛ ma, yili a gɛ vii yɛ kpɛɛ, gɔlɔ yɛ kpona ma awala kɛtii ə too a ɲɔn. Gbəli a kɛ hɔlɔ, nii ə holi ə́ pɔ, kəlaa gɛ pələ kwɛli ə́ lɛɛ a ə́ mɛi haa naalowai, maahɔlɔɓo « nui nii hwa kələn gwəi ɉaɉa, vialaɓoɔi hwaŋa kɛnɛ mun ma » (Haŋɔn 16:32, TMN). Ə́ kiliŋahiɛ ŋɔ mɔnɔɠaa diɛ ə lɛɛ ə́ kpɔnmaa tɛɛ bɔ (Haŋɔn 14:29, TMN).
YII KA PƐLI GƐI :
-
Hinaa : Ka kpɔnmaa tɛɛ ka nɛa ni pɔ nokolo ɲaakɔn mɛni hu, ə ma kɛ kpinii. Lowai yii ka kɛ gɛi kóló takpɛliɠaa diɛ, ka da kulɔ ma, ə gɛ ka lɛɛ ka nɛa ni da ka lonnii di kwɛlɛ
-
Nɛaa : Ka hilɛ ni da kɛ di kpɔnmaa tɛɛ ka pɔ nokolo ɲaakɔn mɛni hu, ka hwaa ma. Da wala kɛ gɛi a nɛlɛɛ yɛ pələi ka kaa la bɔ, ka ho mo diɛ a nwala-walaa, kəlaa ka gɛ pələ lɛ diɛ a nɛlɛɛ
2 KA KA WƆ NƐƐLAA HUWALA-WALA
YII BIBLƏ KAA MOI : « Hulɔnu [...] da nɛa di [kaa pai kɛi] a kɔlɔ tɔnɔ » (Zənɛsə 2:24, TMN). Ə ma kɛ kaa lon ɉɔlɔɓo, ka gɔlɔn kaa ma hulɔnu da nɛa ɓə di kaa a « kɔlɔ tɔnɔ ». Ka mɛni kəlee kɛ ə gɛ ka wɔ nɛɛlaa ə lɛɛ a ɉuwala-walaa.
Kaa ɓaa nɛaa, kpɔnmaa yii ka hilɛ ni da dɛɛ ka pɔ, ka ɉu kɔlɔn diɛ. Ka hilɛ ni tɛnɛ wooɠaa da pɛli kɛi a « kɔlɔi pono ». (Haŋɔn 12:18, TMN.) Kaa ɓaa hinaa, pələi ka nɛa ni wɛli kaa la kaa, ka kɛ moi diɛ, ə lɛɛ kaa di tɛnɛ. Ka kɛ di mamaɓoi, gólóɠaai da gɛ bɛlɛn maa mɛni ɓa (Haŋɔn 31:10, 28, TMN).
« Nuta ho niihɛlɛn a gbɔɔ mɛni, kɛlɛɛ ka ka liihɛlɛn a ka kee ni maa mɛni » (Kɔlɛntə dɔlɔɔ 10:24). Mɛnii kpɔ nɛlɛɛ ə́ nɛa awala kɛtii ə́ hilɛ maa mɛni ɓa, kɛ gɛi. Hulɔnu da nɛa da kɛ yii ɓa, maanɛɛ diɛ lowai həɠə diɛ lono di kee pɔ, diɛ di kee ni tɛnɛ, ə lɛɛ diɛ di wəli tɔɔ di kee ni diɛ. Yii hwilɛn na haɠa kpɔn mɛni ɓa, maanɛɛ hulɔnu ə ŋɔ hulɔnu laa tɛɛ nɛa pɔ, nɛɛnu yaa kpɛli ə ŋɔ nɛɛnu laa tɛɛ ɉilɛ pɔ. Ka ka kee ni maakpaan gbɛɛ. Biblə kaa kɛi ma : « Ka ho lənə ka kee ɓa, ho kɛli ə kɛ a ka nu hweelɛi ka laa maa woo » (Kɔlɛntə dɔlɔɔ 7:3-5). Yili ɓa, maanɛɛ ka nu hweelɛi ka ka kwəi kwələ ka kee ni diɛ, ka pɛli mɛni tɔnɔ hu yɛ hwilɛn na haɠa kpɔn mɛni ɓa. Ka kɛi ka liilaa ka kee pɔ, kaa ka kee ni woo ɲaakaa, ka wɔ nɛɛlaa hu a wala-wala.
YII KA PƐLI GƐI :
-
Ka ho lea lowai həɠəi ka kee ni maa mɛni ɓa
-
Ka kɛ ɲaŋa heei ka kee ni hu a mɛni pɛlɛɛɠaa kɛɛ, ə gɛ ka nɛ ka kee ɓa kaa ma ka kɛ ka kee ni wɛlilakɛi. Gɛ pələ ta ɓaa, kaa ka kee ni hama, awala kɛtii kaa hɛɓɛ pɛɛn kaa dɛɛ ka kee ni diɛ
3 KA KA LON MAAKWƐLI
YII BIBLƏ KAA MOI : « Ə həɠə ə́ lokolo yələ ɓa ə həli yiihu ɓa ə́ Yálá lawoo hɛɓɛ kɔlɔn, a pɛli ə kili tɛɛ ə́ pɔ, ə́ nwun maaɓo hɔlɔɓo » (Timɔtə veelɛnaa 3:15). Pələi maanɛɛ ka ka lon galan na, ka bələ hee gbanŋa. Lokolo a mɛni ɲaakaa ɉaɉa ə ma kɛ gaa nii nee kwəi. Ɓɛlowai lon dala a kɛ nii la nee kwəi, a pɛli ə nee da nan di woo kɔlɔn. Ə lɛɛ nwɔnɔ a nee lii holi mɛni da gwəi nɛɛ mɛni ɲaakaa. Ka kɛ hɛɓɛ ɓoi ma ɓɛlowai a kɛ nii la a lon dala. Yii ka kɛ moi ma ɉɛɓɛ hu, ə ma kɛ hwa nii yili ɲaakaa, a kɛnɛ hɛɓɛ ɓo wɛli kaa pai kɛi ma.
Ka ho kɛ ma ka lon dikpee nii Yálá kɔlɔn mɛni ɓa. Ka kɛ Zehova hwɛlii ɲɛi ɓa ka woo yɛ too nwəlii (Detelonɔmə 11:19, TMN). Ka kɛ Yálá ŋɔ pɛli hɛnŋaa maa mɛni hukulɔi ma, ə ma kɛ ɓɛlowai ka kɛ pələ kɛi la gee pɔ (Somə 78:3, 4, TMN). Ka lon a kɛi kɛnɛ, yɛ ɲaakaa yɛ ka Zehova wɛlilakɛ, yaa kpɛli a Zehova wɛlilakɛ.
YII KA PƐLI GƐI :
-
Ka Yálá hwɛli yii yaan ə kili tɛɛ ka pɔ ka lon ɉutɔɔ mɛni ɓa
-
Woo pɛlɛɛɠaai da pɛli kpɔnmaa tɛɛi bɔ Yálá kɔlɔn mɛni ɓa, ka gɔwɔtɔɔ ɉaɉa kaa di ɓo ma kɛlɛ-kɛlɛ