1, 2. ¿Jamüshi niyouktaka Jeʼwaa Saúl? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakat).

WANAA SÜMAA nüneekünüin Saúl nutuma Jeʼwaa süpüla aluwatawaa, nnojotpuʼusü yaletüin naaʼin (1 Sam. 9:1, 2, 21; 10:20-24). Shiasaʼa nuluwataapa, yaletajaasü naaʼin. Jamüsüjaʼa soʼu wanee kaʼi, outkajaashii watta naalii surulaat filisteo süpüla atkawaa namaa na israeliitakana otta nüküjüin Samuel nümüin Saúl nuʼunajachin chamüin sünain aʼajaa mürüt nümüin Jeʼwaa. Mmotshii na israeliitakana soʼu tia otta watta naalii na apütakana Saúl. Niasaʼa Saúl, ashapajaasü naaʼin otta nnojoishi naʼatapajüin Samuel. Niaka aʼajüin tü mürüt naʼajüinjatiaakat Samuel. Nnojotsü naapüin Jeʼwaa shikii nümüin Saúl süpüla naaʼinrüinjatüin tia. Mojushaatasü nümüin Jeʼwaa tia naaʼinrakat Saúl (1 Sam. 13:5-9).

² Nüntapa Samuel eejachire Saúl, nüchiaain nia sutuma moonooloin nümaa Jeʼwaa. Nüküjaka Saúl nnojoluin mojuin tü naaʼinrakat otta niʼitaain naaʼu na israeliitakana nayain kasirüin tü kasa mojusü naaʼinrakat (1 Sam. 13:10-14). Soʼujeʼereʼeya tia, yaletaleesia naaʼin Saúl. Niyouktüinjeseʼe nia Jeʼwaa otta nnojoluinjachi ayatüin aluwataain naashin (1 Sam. 15:22, 23). Amojujaasü maʼin nukuwaʼipa Saúl süchikijee anapuʼuin maʼin shia paala (1 Sam. 31:1-6).

3. (1) ¿Jamüsü nanüiki watta naalii wayuu süchiki tü yaletaakalü aaʼin? (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain ekirajaayakat tüü?

 ³ Naashin watta naalii wayuu, choʼujaasü yaletüinjatüin naaʼin süpüla anakuwaʼipalüinjanain naya. Aʼwaataashii naya saaʼu nakuwaʼipa süpüla müinjanain nayakai aaʼin kojutüin suulialeʼeya wayuu. Naashin wanee actor jee poliitiko eʼnnaajünakai maʼin, yaleta aaʼinchi nia otta keeʼireesü naaʼin müinjachin nia waneepia. ¿Jamüsü choʼujaaka nnojoluinjatüin yaletüin naaʼin wanee anoujashi? ¿Jarat tü nukuwaʼipakat wanee wayuu nnojoikai yaletüin aaʼin? ¿Kasa naaʼinrajatka wanee wayuu nnojoikai yaletüin aaʼin? Wekirajaajeerü anain tia sünain ekirajaayakat tüü. Jee sünain tü wanee ekirajaayakat, wekirajaajeerü anain tü waaʼinrajatkat süpüla ayatüinjatüin nnojoluin yaletüin waaʼin jaʼitairü kapüleein shia wamüin.

4. ¿Jamaluʼulu nülaülaajaain wanee wayuu saaʼu nukuwaʼipa?

⁴ Saashin tü Wiwüliakat, chi eekai nülaülaajaain saaʼu nukuwaʼipa yaleta aaʼinchi (paashajeʼera Proverbios 11:2). Müshi David sünain achuntaa nümüin Jeʼwaa: «Nnojo puuʼulaain nülaülaajaain saaʼu nukuwaʼipa chi püchepchiakai» (Sal. 19:13, TNM). ¿Jamaluʼulu nülaülaajaain wanee wayuu saaʼu nukuwaʼipa? Shia müleka naaʼinrüle wanee kasa nnojotka aapünüin ekii nümüin otta eesü naaʼinrüle shia sutuma süshapajaain naaʼin jee yaletüle naaʼin. Waaʼinrüirü tia wayakana wapüshuaʼa süka waleʼeruʼuin tü kaainjalaakat. Nnojotpejeʼe anain kiʼrale waya sünain aaʼinraa tia süka mojeerüin naaʼin Jeʼwaa watuma maʼaka mojuin naaʼin nutuma Saúl. Saashin Salmo 119:21, nüchiaain Jeʼwaa na alaülaajaakana saaʼu nakuwaʼipa. ¿Jamüsü naaʼinraka tia?

5. ¿Jamüsü mojuka maʼin walaülaajaale saaʼu wakuwaʼipa?

⁵ Eesü apünüinsü kasa mojuka aaʼujee walaülaajaale saaʼu wakuwaʼipa. Palajana, shia süka mojutüin Jeʼwaa wamüin, mojutsat wamüin niain Wamaleiwasein jee Aluwataain waaʼu. Piama, eeshii süpüla mojujiraain waya sümaa wayuu sutuma waaʼinrüin wanee kasa nnojotka aapünüin ekii wamüin süpüla waaʼinrüin (Prov. 13:10). Apünüin, eeshii süpüla weʼrüin japülii sütüjaapa saaʼu wayuu tü waaʼinrakat sutuma walaülaajaain saaʼu wakuwaʼipa (Luc. 14:8, 9). Wayaawatüitpa aaʼu jamüin keeʼireeka naaʼin Jeʼwaa nnojoluinjatüin yaletüin waaʼin.

6, 7. ¿Jarat tü nukuwaʼipakat chi wayuu eekai nnojoluin yaletüin naaʼin?

⁶ Chi anoujashi eekai nnojoluin yaletüin naaʼin, jülüjasü naaʼin nayain kojutüleein na waneeinnua nuulialeʼeya niakai (Filip. 2:3, TNM). Niyaawata aaʼu eein tü kasa isakat nüchiki naaʼinrüin otta nnojotsü nuunjulajüin süchiki tü kasa mojusü naaʼinrakat. Akaʼaya nia, kojutüsü nümüin sünüiki wayuu otta atüjashi nanainjee. Talatüshi maʼin Jeʼwaa namaa na wayuu nnojoliikana yaletüin aaʼin.

⁷ Saashin tü Wiwüliakat, chi wayuu eekai nnojoluin yaletüin naaʼin, niyaawata aaʼu tü nukuwaʼipakat otta nütüjaa aaʼu tü kasa nnojotkat aapünüin ekii nümüin süpüla naaʼinrüin. Sutuma müin nukuwaʼipa, kojutüsü wayuu nümüin sümaa kamaneein nia namüin.

8. ¿Kasa wayuu nnojoluinjatka waaʼinrüin süpüla nnojoluin yaletajaain waaʼin?

⁸ Nnojorüle eejüin waaʼin, eeshii süpüla walaülaajaain saaʼu wakuwaʼipa sümaa nnojoluin watüjaain saaʼu. ¿Suluʼu jamüin? Eesüjaʼa jülüjale  waaʼin wayain kojutüleein noulia na waneeinnua sutuma tü waʼyataainkat suluʼu tü outkajaaleekat jee sutuma naʼyataain na waʼaleewainyuukana (Roma 12:16). Eesüjaʼa wachajaale sukuwaʼipa süpüla kapülain waya saaʼin wayuu (1 Tim. 2:9, 10). Jee eesüjaʼa waküjüle namüin na waneeinnua tü naaʼinrajatkat jee tü nnojotkat naaʼinrüinjatüin (1 Cor. 4:6, TNM).

9. ¿Jamüshi süpüla nülaülaajaain wanee wayuu saaʼu nukuwaʼipa? Püküja süchiki tü alatakat namüin waneeinnua wayuu aküjünakana achiki suluʼu tü Wiwüliakat.

⁹ Alaülaajaweena waya saaʼu wakuwaʼipaya nnojorüle eejiraain waya sümaa tü kasa mojusü suchuntaakat waaʼin. Wainmainna na alatakana amüin tia sutuma keeʼireein naaʼin naʼwaajüneein sutuma wayuu, sutuma nachunjüin jee üttüin naaʼin. Alatüsü tia namüin waneeinnua wayuu aküjünakana achiki suluʼu tü Wiwüliakat maʼaka naaʼin Absalón, Uzías otta Nabucodonosor. Eʼrapajaʼa naya japülii nutuma Jeʼwaa saaliijee yaletüin naaʼin (2 Sam. 15:1-6; 18:9-17; 2 Crón. 26:16-21; Dan. 5:18-21).

10. ¿Jamüsü nnojotka anain wayoujüle wayuu saaʼu wanee kasa saaʼinraka? Püküja süchiki tü alatakat namüin waneeinnua wayuu aküjünaka achiki suluʼu tü Wiwüliakat.

¹⁰ Eesüjaʼa süpüla eein waneeirua kasa yaletawaika atuma saaʼin wayuu. Jülüjataa paaʼin nukuwaʼipa Abimélec otta Pedro (Gén. 20:2-7; Mat. 26:31-35). ¿Alaülaajaashiiche naya saaʼu nakuwaʼipa? ¿Eesüche tü kasa nnojotkat natüjaain aaʼu? ¿Nnojottaapa jülüjain naaʼin palajana tü naaʼinrajatkat? Nnojotsü watüjaain aaʼu tü suluʼukat naaʼin wanee wayuu, müshijeseʼe nnojoluinjachin wayoujüin nia (paashajeʼera Santiago 4:12).

11. ¿Kasa kojutüka nümüin chi anoujashi nnojoikai yaletüin aaʼin?

¹¹ Chi anoujashi eekai nnojoluin yaletüin aaʼin, kojutüsü nümüin tü naaʼinrakat suluʼu tü nupueulosekat Maleiwa. Süka lotuin sukuwaʼipa süpüshuaʼa tü kasa naaʼinrakat Jeʼwaa, naapüin wamüin tü aʼyatawaa waaʼinrajatkat waneʼewai wakua suluʼu nupueulose. Choʼujaashiijeseʼe waya wapüshuaʼa suluʼu tü outkajaaleekat. Naatawaisü tü kasa watüjakat apüleerua nutuma Jeʼwaa otta nuuʼulaain waneeküin tü waaʼinreekat süka tü watüjakalü apüleerua. Nnojorüle yaletüin waaʼin, waaʼinreerü tü keeʼireekat naaʼin Jeʼwaa sükajee tü atüjaa naapakat wamüin (Roma 12:4-8). Keeʼireesü naaʼin Jeʼwaa kojutüinjachin nia watuma otta wakaaliinjain na waneeinnua sükajee tü watüjakat apüleerua (paashajeʼera 1 Pedro 4:10).

12, 13. ¿Kasa jülüjeeka waaʼin suʼwanajaʼalaa sümüle tü waʼyataainkat nümüin Jeʼwaa?

¹² Eesüjaʼa süpüla suʼwanajaʼalaa sümüin mapa tü waʼyataainkat nümüin Jeʼwaa. Jülüjataa waaʼin nukuwaʼipa Jesuu. Kojuyatua suʼwanajaain sukuwaʼipa tü niʼyataainkat nümüin Jeʼwaa. Niapuʼushi neʼe nümüiwaʼa nümaaka chi Nüshikai chaa iipünaa (Prov. 8:22). Nükaaliinjaka Jeʼwaa mapa sünain akumajaa tü aapieekalüirua, tü kasairua chakat iipünaa, tü yaakat mmapaʼa jee tü wayuukalüirua (Col. 1:16). Süchikijee, aluwataanüshi nia yaa mmapaʼamüin otta wayuushi nia. Yaajachi nia joʼuuin otta miyoʼuin (Filip. 2:7). Aleʼejüshi nia nüchikuaʼa chaa iipünaamüin süchikijee ouktüin nia otta oʼttüshi nia sünain aluwatawaa soʼujee 1914 (Heb. 2:9). Mapa, kettaapa tü miit juya Nuluwataainjachikalü oʼu, nüleʼejireerü tü Aluwataayakat nümüin chi Nüshikai. «Nieechikalaka Maleiwa laülaain saaʼu kasakat süpüshuaʼale» (1 Cor. 15:28).

¹³ Eesüjaʼa süpüla suʼwanajaʼalaa sümüin tü waʼyataainkat nümüin Jeʼwaa sutuma tü kasa waneekakat süpüla waaʼinrüin. Jamüshiijaʼa waya, eeshii waneeküle kasaalüinjanain waya süchikijee maʼwayuusein paala waya jee eeshii kachoinre waya. Eeshiijaʼa kakaliale waya wakumajüin wakuwaʼipa süpüla waʼyataainjanain waneepia nümüin Jeʼwaa. Jee shiale wooʼulaain  wanee waʼyataain nümüin Jeʼwaa süka suʼwanajaʼalaa sümüin tü wakuwaʼipakat. Eesü kooʼomüinre jee paliʼirüle waʼyataain nümüin Jeʼwaa sutuma tü kasa waneekakat süpüla waaʼinrüin. Nütüjaapejeʼe saaʼu Jeʼwaa tü waaʼinrajatkat süpüla anain waʼyataain nümüin jaʼitainna jimaʼalin jee laülaain waya, jee jaʼitainna ayuulin jee anain waya. Nnojotsü naʼatapajüin Jeʼwaa waaʼinrüinjatüin wanee kasa isakat wachiki jee talatüshi nia sümaa tü waaʼinrakat süpüla waʼyataain nümüin (Heb. 6:10).

14. ¿Jamüshii talateenaka waya waneepia nnojorüle yaletüin waaʼin?

¹⁴ Talatüshi Jesuu sünain aaʼinraa tü aʼyatawaa aapünakat nümüin nutuma Jeʼwaa, akaʼaya wayakana, eeshii süpüla talatüin waya sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa (Prov. 8:30, 31). Nnojorüle yaletüin waaʼin, talateena waya sünain aaʼinraa tü aluwataanakalü anain waya suluʼu tü outkajaaleekat. Nnojoleerü shiain jülüjain waaʼin tü aʼyatawaa aapünakat namüin na waneeinnua. Shieerü jülüjaka waaʼin tü waʼyataainkat suluʼu nupueulose Jeʼwaa otta talateena waya süka niain kaapajalain Jeʼwaa wamüin. Nnojorüle yaletüin waaʼin, kojuteena wamüin na wawalayuukana otta talateena waya sünain akaaliinjaa naya. Wayaawateerü aaʼu niain Jeʼwaa kaapajalain tü naʼyataainkat namüin (Roma 12:10).

15. ¿Kasa watüjaka sünainjee nukuwaʼipa Gedeón?

¹⁵ Anashaatasü ashataa nukuwaʼipa Gedeón süka nnojoluin yaletüin naaʼin. Soʼu wanee kaʼi, nuluwataain nia Jeʼwaa sünain atkawaa namaa na madianiitakana süpüla nuʼtteʼerüin na israeliitakana. Anuu nünüiki Gedeón: «Naya palitchonkana na tapüshikana naʼakajee na nuuʼuliwoʼukana Manasés otta taya mojutkai naʼakajee na tawalayuukana» (Juec. 6:15, TNM). Niʼitaain naaʼin Gedeón nünain Jeʼwaa otta naaʼinrüin  tü nuluwataakalü anain nia. Nüchajaapejeʼe sukuwaʼipa süpüla pansaainjatüin nümüin tü keeʼireekat naaʼin Jeʼwaa otta achuntüshi nia kaaliinwaa nümüin (Juec. 6:36-40). Mayaapejeʼe katsüin maʼin Gedeón sümaa yalayalain nia, kekiishi niaʼaya otta eejüsü naaʼin (Juec. 6:11, 27). Keeʼireesü naaʼin na israeliitakana mapa niain aluwataain naaʼu, niyouktapejeʼe tia Gedeón. Aleʼejüshi nia nipialuʼumüin kettaapa nutuma tü nuluwataakalü anain nia Jeʼwaa (Juec. 8:22, 23, 29).

16, 17. Laülaweere naaʼin wanee anoujashi, ¿kasa jülüjeetka naaʼin nnojorüle yaletüin naaʼin?

¹⁶ Naapaale wanee anoujashi wanee aʼyatawaa naapaka Jeʼwaa nümüin otta keeʼireere naaʼin kooʼomüin niʼyataain suluʼu tü outkajaaleekat, nnojotsü shiain sutuma yaletüin naaʼin. Saashin tü Wiwüliakat, anashaatasü maʼin kooʼomüinweere watuma waʼyataain nümüin Jeʼwaa otta waʼyataain napüleerua na wawalayuukana süpüla laülaain waaʼin sünain anoujaa (1 Tim. 4:13-15). Nnojotpejeʼe choʼujaain saapünüin wamüin wanee aʼyatawaa suluʼu nupueulose Maleiwa süpüla laülaainjatüin waaʼin sünain anoujaa. Eeshii süpüla wachajaain sukuwaʼipa süpüla wanoukteʼerawalin wakuwaʼipa otta watüjaleein aaʼinraa tü kasa watüjakalü apüleerua. Waaʼinrüle tia, aneerü waʼyataain nümüin Jeʼwaa jee waʼyataain napüleerua na wawalayuukana.

¹⁷ Chi anoujashi eekai nnojoluin yaletüin naaʼin, asakitshi palajana kasainjatüin naaʼinrüin saapünüinjatüle nümüin wanee aʼyatawaa suluʼu nupueulose Maleiwa. Naaʼinrüin tia süpülapünaa «aa» nümüin. Oʼuraajüshijeseʼe nia sümaa jülüjain naaʼin nuunteerüle nikeraajüin tia aʼyatawaakat. Eeshi nüsakireʼerüle naaʼin süpütaajeerüle kaʼi nüpüla otta nnojoleechire nia mapüsain süpüla naaʼinrüin waneeirua kasa. Nnojorüle süpütaain kaʼi nüpüla otta mapüsale nia sünainjee, anashi nükaaliinjünüle natuma waneeinnua wawalayuu. Niʼrüle chia anoujashikai iseerüin nüchiki nikeraajüin tü aʼyatawaa aapüneekat nümüin, eesü süpüla nnojoluin naapaain shia. Nnojorüle yaletüin waaʼin, «isataajeerü tachiki» eeshii süpüla wamüin sümüin wanee aʼyatawaa kapüleejeetka wamüin.

18. (1) Nnojorüle yaletüin waaʼin, ¿kaseerü waaʼinraka saapünüle wamüin wanee jeketü aʼyatawaa? (2) ¿Kasa waaʼinrajatka saashin Roma 12:3 süpüla nnojoluinjatüin yaletüin waaʼin?

¹⁸ Keeʼireesü naaʼin Jeʼwaa nnojoluinjatüin yaletüin waaʼin sünain aʼyatawaa nümüin (Miq. 6:8). Müsüjeseʼe anain washatüle nukuwaʼipa Gedeón saapünüle wamüin wanee jeket aʼyatawaa suluʼu nupueulose Jeʼwaa. Achunteeshii waya kaaliinwaa nümüin Jeʼwaa. Jülüja maʼin waaʼin tü nümakat Jeʼwaa suluʼu tü Wiwüliakat otta sükajee tü nupueulosekat. Soto waaʼin naapüin Jeʼwaa wamüin aʼyatawaa suluʼu nupueulose süka anamiain nia wamüin sümaa nükaaliinjain waya, nnojotsü shiain sutuma watüjain maʼin (Sal. 18:35). Nnojorüle yaletüin waaʼin, nnojoleena waya aʼwaataain suluʼu wakuwaʼipa (paashajeʼera Roma 12:3).

19. ¿Jamüsü nnojoluinjatka yaletüin waaʼin?

¹⁹ Wekirajaaitpa anain nnojoluinjatüin yaletüin waaʼin süka niain neʼe Jeʼwaa aʼwaajünüinjachika, nia Kakumalaka kasakat süpüshuaʼa otta nia chi Miyoʼushikai saaʼu kasakat süpüshuaʼa (Alat. Map. 4:11). Nnojorüle yaletüin waaʼin, talateena waya sünain aaʼinraa tü wainkakat sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa. Kojuteena wamüin na wawalayuukana jee kojuteerü wamüin tü namakat, paaʼinwaajeena waya namaa suluʼujee tia. Nnojorüle yaletüin waaʼin, nnojoleena waya mojujiraain sümaa wayuu süka jülüjeerüin waaʼin palajana tü kasa waaʼinrajatkat. Jee müsia, talatüshi maʼin Jeʼwaa namaa na wayuu nnojoliikana yaletüin aaʼin. Watüjaaitpa aaʼu jamüin choʼujaaka nnojoluinjatüin yaletüin waaʼin. Sünain tü wanee ekirajaayakat, wekirajaajeerü anain tü waaʼinrajatkat süpüla ayatüinjatüin nnojoluin yaletüin waaʼin jaʼitairü kapüleein shia wamüin.