1. ¿Jamüshii wanoujüinjanaka maʼin sünain tü Wiwüliakat?

NAASHAJAAJIRAAPA na laülaashiikana süchiki keraale wanee wayuu süpüla nüküjüin pütchi, müshii naya: «¿Nunoujüinche maʼin sünain nüshajiralain Maleiwa tü Wiwüliakat?». * Nanouja anainrü napüshuaʼa na aküjeekana pütchi otta napüshuaʼa na aʼyataakana nümüin Maleiwa. ¿Jamüsü nanoujaka sünain? Shiimainre wanoujüin sünain nüshajiralain Maleiwa tü Wiwüliakat otta waküjüle pütchi süka, wakaaliinjeena na wayuukana süpüla neʼraajüin Jeʼwaa otta süpüla noʼttaainjanain.

2. ¿Jamüshii ayatüinjanaka waya sünain tü ekirajünakalü anain waya?

² Aashajaashi chi aluwataaushikai Pablo süchiki anain tü pütchi suluʼukat nünüiki Maleiwa, müshi nia nümüin Timoteo: «Anakaja müleka ayatüle pia sünain tü ekirajünakat anain, tü pünoujakat anain, süka pütüjaain saaʼu sünain shiimüin [shia]». Kekiishi Timoteo sutuma tü ekirajünakalü anain nia süpüla nuʼtteʼennüin. Otta ayatsia müin wakuwaʼipa maaʼulu sutuma (2 Tim. 3:14, 15). Waashajeʼerawalin 2 Timoteo 3:16 namüin na wayuukana süpüla weeʼiyatüin nünüikin Maleiwa tü Wiwüliakat. Akatsaʼa eein tü shikirajakalü anain waya (paashajeʼera 2 Timoteo 3:16). Wekirajaainjatka sünain tia wersiikulokot süpüla shiimain wamüin sünain lotuin sukuwaʼipa süpüshuaʼa tü nikirajakalü anain Jeʼwaa (Sal. 119:128).

3-5. (1) ¿Kasa naainjaka wainma wayuu sutuma tü nümakat Pedro suʼunnaa tü miʼiraakat Pentecostés? ¿Jamüsü naainjaka tia? (2) ¿Jamüsü woutiisaka wainma wayuu chayaa Tesalónica? (3) ¿Kasa ponoko saaʼin wayuu wanaa sümaa waküjüin pütchi?

³ Müshi Jesuu namüin na israeliitakana: «Ajüteechi taya jünainmüin wayuu jaapiainjatkat nünüiki Maleiwa, wayuu  eekai kekiin, ooʼulaka wayuu ekirajülin» (Mat. 23:34). Naya nümaka achiki na nikirajüinkana, na niʼikakana süpüla naküjüin pütchi süka tü Nünüikikat Maleiwa. Sünain tü miʼiraa kanüliakat Pentecostés soʼu juyaka 33, yootushi Pedro suʼupala wainma wayuu chayaa Jerusalén otta shia nikirajaka achiki tü pütchi Ashajuushikat süka Hebreo. «Amojulaasü maʼi naaʼin» noʼutku na aapajakana nünüiki Pedro. Makalaka woutiisain 3.000 wayuu soʼu tia (Aluw. 2:37-41).

⁴ Pablo, nia wanee eʼiküi aküjakai pütchi wattapünaa suulia Jerusalén. Chajachi nia eʼiküin suluʼu tü pueulokot Tesalónica suluʼu wanee eʼikülee na judíokana. «Je soʼuwai tü kaʼi neemeraakat oʼu na judíokana, aashajiraʼawaishi nia namaa na judíokana soʼu apünüin semaana. Nüküjain namüin jamaluʼulüin tü sümakat tü karaloukta nüchikimaajatkat Maleiwa nooʼopünaa Cristo chi Nüneekajalakai Maleiwa otta sünain pansaain maʼi sütüma sünain müliainjachin nia, nuʼutünajachin aaʼin otta nüsoʼiraainjachin aaʼin süchikijee.» «Eekalaka anoujain noʼuluku na judíokana [...]. Je eesü anoujain kojuya tü wayuu griegokat.» (Aluw. 17:1-4.)

⁵ Maaʼulu yaa ponusü maʼin naaʼin na wayuukana natüjüin maʼin süpüleerua tü Wiwüliakat na aküjüliikana pütchi. Chayaa Suiza, eejachi wanee wayuu aküjüna amüinchi pütchi sutuma wanee wawala, nümakalaka sümüin: «¿Jarat tü iküleesia kaluʼukat jia?». Sümakalaka tü wawalakat nümüin: «Aküjülii waya pütchi nüchiki Jeʼwaa». Nümakalaka: «Shiajaʼa mata makaʼa jüntüin tepialuʼumüin sünain aashajeʼeraa tamüin tü Wiwüliakat. ¿Jaratka joo aainjüin tia?».

6, 7. (1) ¿Kasa waaʼinrajatka wekirajapa suluʼu tü outkajaaleekat? (2) ¿Kasa waaʼinrajatka wekirajapa wayuu?

⁶ ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla anain wekirajia sükajee tü Wiwüliakat? Pikirajüinjanale na wawalayuukana suluʼu tü outkajaaleekat, pansaa putuma tü wersiikulo pikirajüinjatkalü anain. Pujutala tü Wiwüliakat sümaa paashajeʼerüin tü wersiikulokot otta püma namüin na wawalayuukana naainjaiwa tia. Nnojotsü anain püküjüle neʼe sünülia tü wersiikulokot, paashajeʼerüle shia sünainjee wanee karaloukta jee shiale sünainjee wanee kasa. Süpüla aleewainjanain na wawalayuukana nümaa Jeʼwaa, püküja tü shikirajakalü anain naya tü pütchi paashajeʼerakat. Püküja jamaluʼuluin tü sümakat tü Wiwüliakat suulialeʼeya püküjüin wanee shiyaawatia eekai kapüleein maʼin.

⁷ Pikirajapa wanee wayuu sünain tü Wiwüliakat, paashajeʼera tü wersiikulo ashajünaka anülia suluʼu tü karaloukta pikirajakalü aka. Püma nümüin chi pikirajüinkai naashajeʼeraiwa tü wersiikulo ashajünakat otta pükaaliinja nia süpüla niyaawatüin saaʼu. Nnojo yootuin maʼin pia, puuʼulaa naashajaai chi pikirajüinkai. Nnojo püküjüin tü nunoujüinjatkalü anain jee shiale tü naainjüinjatkat, shia anaka aluʼu püsakirüle nia süpüla niyaawatüinjatüin saaʼu tü naainjüinjatkat. *

8. ¿Kasa eejiraaka amaa Pablo?

⁸ Eesü jülüjawaire waaʼin nayainjanain neʼe achiajaain na laülaashiikana. Shiimainya nayainjanain achiajaain na laülaashiikana na anoujüshii kaainjalakana (1 Tim. 5:20; Tito 1:13). Jülüjüinjatü waaʼin wakuwaʼipa süpüla wachiajiraain. Mayaapejeʼe niʼyataain Pablo nümüin Maleiwa sümaa wulein tü naaʼinkat, jülüjüsü naaʼin nukuwaʼipa süpüla nüchiajiraain (2 Tim. 1:3). Müshi nia: «¿Jamakaʼa taneekakaʼa waneepia aaʼinraa tü kasa mojusükat? Shia süka taleʼeruʼuin kaainjalaa. Je sükajee tüü, müsü aka eekai wane atkawaa sütüma tü takuaippa jeketkat. Je müshi aka kapükai taya, süka nnojolüin tountüin taaʼinrüin tü anasükat». Waashajeʼerüle süpüshi tia pütchikat, wayaawateerü aaʼu eejiraain maʼin nia sümaa tü kaainjalaakat (paashajeʼera Roma 7:21-25).

9, 10. (1) ¿Jarat tü kasa eejiraakalü amaa Pablo? (2) ¿Kasa naaʼinraka süpüla nunoukteʼerüin nukuwaʼipa?

 ⁹ ¿Jarat tü kasa mojusü eejiraaka amaa Pablo? Mayaapejeʼe nnojoluin nüküjüin kasain wayuu tia, shia nüküja neʼe nümüin Timoteo «eʼrüipüʼüin wayumüin» nia (1 Tim. 1:13). Müliapuʼushii maʼin na anoujüshiikana nutuma süpülapünaa naapaain tü shiimainkat. Otta müsia üttapuʼusü maʼin naaʼin nooʼomüin (Aluw. 26:11). Mayaapejeʼe nunoukteʼerüin mapa tü nukuwaʼipakat suulia mojujain nünüiki namüin na anoujüshiikana, eewaisü isain nüchiki nüchecherüin naaʼin (Aluw. 15:36-39). ¿Kasa akaaliinjaka nia?

¹⁰ Nüküjüin Pablo namüin na anoujüshii chajanakana Corinto tü kasa akaaliinjakat nia süpüla nüchiajiraain (paashajeʼera 1 Corinto 9:26, 27). Nüchajaain maʼin sukuwaʼipa süpüla nunoukteʼerüin nukuwaʼipa. Eesüjaʼa nüchajaʼawaire wanee pütchi suluʼujee tü Ashajuushikat jee nuchuntüle maʼin kaaliinwaa nümüin Jeʼwaa süpüla niʼitaain suluʼu nukuwaʼipa tü pütchi anainjatkalü atumaa nukuwaʼipa. * Anasü maʼin waaʼinrüle tü naaʼinrakat Pablo süpüla eejiraain waya sümaa tü kasa mojusü waaʼinreekalü amüin.

11. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wayaawatüin saaʼu shiimainre waaʼinrüin tü nüchekakat Maleiwa?

¹¹ Ayata piʼyataain süchiirua piyaawatüin saaʼu shiimainre paaʼinrüin tü nüchekakat Maleiwa püpüleerua (2 Cor. 13:5). Paashajeʼerapa wanee pütchi maʼaka tü sümakat Colosas 3:5-10, jülüja paaʼin tüü: «¿Tachecherüinche maʼin taaʼin suulia taainjüin kasa mojusü? ¿Eetaapa wanee kasa mojusü taainjaka mojeetka atuma takuwaʼipa? Sujuʼijaale wanee kasa yarüttüsü suluʼu Internet, ¿tayokojomaatüinche shia? ¿Tachajaataapa tanajüin kasa yarüttüsü suluʼu?». Waaʼinrüle tü sümakat tü Wiwüliakat, aneerü wanoula otta wuleerü wakuwaʼipa. Otta nnojoleena aainjüin waya kasa mojusü, jaʼitainna wamüiwaʼain waya (1 Tes. 5:6-8).

12, 13. (1) ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wanouktüin sukuwaʼipa wanee kasa otta süpüla washatüin nukuwaʼipa Jesuu? (2) ¿Kasa nnojoluinjatka naaʼinrüin wanee anoujüshi süpüla nunouktüin sukuwaʼipa wanee kasa?

¹² Tü pütchikat «anouktüneena akuaippa sütüma» sünainpünaasü anain sukuwaʼipa wanee kasa atumawaa. Eesüjaʼa wanouktüle sukuwaʼipa wanee kasa müleka mojushiire namüin na waneeinnua tü wamakat jee tü waainjakat. Jamüshiijaʼa na fariseokana nayoujüin Jesuu süka kamaneein nia namüin na okotchajüliikana nneerü jee namüin na wayuu kaainjaraliikana naashin. Sünainjee tia nümakalaka Jesuu namüin: «Wane wayuu eekai nnojolüin ayuulin, nnojotsü cheʼojaain tottoolu sümüin. Shia cheʼojaaka amüin eekai ayuulin [...]. Jülüja jaaʼin tü nünüiki Maleiwa ashajünakat paala sümaiwa suluʼu tü nüchikimaajatkat Maleiwa sünain maa: ‹Tacheküin süpüleerua kamaneein jia sümüin wayuu. Nnojotsü tacheküin mürüt oʼutünajatkat aaʼin tamüin›» (Mat. 9:11-13). Kamaneeshi maʼin Jesuu sümaa nnojolin jashichijaain nia namüin na wayuukana wanaa sümaa nikirajüin naya nüchiki Maleiwa. Müshiijeseʼe nayaawatüin saaʼu nukuwaʼipa Jeʼwaa niain wanee Maleiwa «amüliajüi, anashi maʼin, kamaʼashi süpüla jashichijawaa, aipürai maʼin nia otta shiimain maʼin tü nümakat» (Éx. 34:6, NM). Süka niʼyataain maʼin Jesuu süchiirua nunouktüin nakuwaʼipa na wayuukana, wainma na anoujakana nünain Jeʼwaa.

¹³ Eesü süpüla washatüin nukuwaʼipa Jesuu wamaa sümaa wakaaliinjüin na wayuukana. Nnojotsü airuʼuluinjatüin nünüiki wanee anoujüshi süpüla nunoukteʼerüin wanee kasa. Naaʼinrüle tia, nnojotsü naaʼinrüin tü sümakat 2 Timoteo 3:16. Nnojotsü airuʼuluinjatüin wanüiki sümüin wayuu saashin tü Wiwüliakat. Müle shia, müsü ‹wasotokoi saaʼin wayuu süka shiʼichi  chajaruuta›, süka mojuin saaʼin wayuu sümaa nnojoluin anain sukuwaʼipa sutuma (Prov. 12:18, NM).

14-16. (1) ¿Kasa naaʼinrajatka na laülaashiikana süpüla nanouktüin nukuwaʼipa chi mojujiraakai sümaa nuʼwayuuse? (2) ¿Jamüsü choʼujaaka waaʼinrüin tü sümakat tü Wiwüliakat süpüla wanouktüin nakuwaʼipa wachonnii?

¹⁴ ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla kamaneein waya otta nnojoluin airuʼuluin wanüiki wanouktapa sukuwaʼipa wanee kasa? Jülüjataa waaʼin nukuwaʼipa wanee anoujüshi aʼülüjiraakai pejeewa sümaa nuʼwayuuse. Achuntüshii naya kaaliinwaa nümüin wanee laülaashi. ¿Kaseerü naainjaka chi laülaashikai? Nüküjüinjatü namüin tü sümakat tü Wiwüliakat jee shiale nüküjüin tü saashajaakalü achiki tü karaloukta El secreto de la felicidad familiar suluʼuka ekirajaaya 3. Jülüjüinjatü naaʼin chi anoujüshikai sümaa tü nuʼwayuusekat tü sümakat tü Wiwüliakat süpüla neʼitaainjatüin suluʼu nakuwaʼipa. Shiasaʼa sülatapa jeʼra kaʼi, eeshijaʼa süpüla nüsakirüin chi laülaashikai jamüirüin nakuwaʼipa jee nüküjüin namüin wanee pütchi müleka choʼujaale shia namüin.

¹⁵ ¿Kasa naaʼinrajatka na kachonshiikana nanouktüinjatüle nakuwaʼipa nachonnii süpüla katchin nanoula? Jülüjataa paaʼin pükaaliinjeere wanee püchon aʼaleewajaaka sümaa wayuu nnojotka anain akuwaʼipa. ¿Kaseerü paainjaka? Pütüjaainjatü aaʼu palajana jamüin maka sukuwaʼipa. Süchikijee, paashajaa sümaa otta püchajaa wanee pütchi sünainpünaaka sukuwaʼipa suluʼujee tü karalouktakat Lo que los jóvenes preguntan. Respuestas prácticas (volumen 2). Mapa, pükatalüinjatü kaʼi süpüla sümaain pia otta jülüjüinjatü paaʼin jamüin sukuwaʼipa sünain aküjaa pütchi otta jamüin sukuwaʼipa pümaapa shia sünain ashaittajawaa. Kamaneere pia sümüin sümaa nnojoluin jashichijaain pia, shiyaawateerü aaʼu alin püpüla shia otta pücheküin aneein sukuwaʼipa. Müle sukuwaʼipa putuma saaʼinreerü tü pümakat otta pükaaliinjeerü shia süpüla nnojoluin saʼaleewajaain sümaa wayuu nnojotka anain akuwaʼipa.

 ¹⁶ Kamaneere waya sümaa nnojoluin wapüleeruain naaʼin na wayuukana, watütüleʼereerü naaʼin shapaale naaʼin sutuma wanee ayuulii, aire shiiʼiree aʼyatawaa napüleerua jee shiale sutuma nnojoluin pansaain naaʼin sümaa wanee kasa shikirajaka anain tü Wiwüliakat. Makalaka anain maʼin wakuwaʼipa müleka waaʼinrüle tü sümakat tü Wiwüliakat süpüla wanouktüin sukuwaʼipa wanee kasa.

17. ¿Jamüsü wacheküinjatka wachiajaanüin?

¹⁷ Nnojotsü anain wamüin wachiajaanüle saashin tü Wiwüliakat; anapajaʼa tü wakuwaʼipakat müleka wacheküle shia jee waainjüle tü münakat wamüin (Heb. 12:11, NM). Wainma na wawalayuu laülaayuuinnapakana anaka akuwaʼipa naashin sutuma nachiajaanüin natuma na kachonkana naya. Akaʼaya wacheküle nüchiajaain waya Jeʼwaa nakajee na laülaashiikana, ayateena waya suluʼu tü wopu sünainmüinkat tü kataakalü oʼuu (Prov. 4:13).

18, 19. (1) ¿Jamüsü choʼujaaka jülüjüin waaʼin tü sümakat Proverbios 18:13 süpüla lotuin sukuwaʼipa wachiajaaya? (2) ¿Kaseerü naainjaka chi kaainjalashikai anamiale na laülaashiikana nümüin nachiajaapa nia?

¹⁸ ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla anain sukuwaʼipa wachiajaaya? Naashin Jeʼwaa wachiajaapa wanee wayuu lotuinjatü sukuwaʼipa watuma süpüla wakaaliinjüin nia (2 Tim. 3:16). ¿Kasa sünainpünaaka tia? Jülüjüinjatü waaʼin tü sümakat tü Wiwüliakat maʼaka saaʼin pütchikat tüü: «Nusounnajaale wanee wayuu süpülapünaa naapajüin wanee pütchi malaa neʼe tü naainjakat otta eʼrüshi japülii» (Prov. 18:13, NM). Süpülapünaa nachiajaain na laülaashiikana wanee anoujüshi aküjünakai achiki sünain kaainjalain nia, ¿kasa naainjüinjatka? Nachajaainjatü sukuwaʼipa palajana süpüla natüjaain saaʼu müleka shiimainre tia (Deut. 13:14). Müle shia natuma, nachiajaajeechi nia sümaa lotuin sukuwaʼipa natuma.

¹⁹ Saashin tü Wiwüliakat ‹anamiainjana› na laülaashiikana nümüin wanee anoujüshi nachiajaapa nia (paashajeʼera 2 Timoteo 2:24-26). Müleka jashichijaale wanee laülaashi nümüin wanee anoujüshi mojutka atuma nünülia Jeʼwaa otta mojuka atuma saaʼin wayuu sutuma tü naainjakat, nnojoleechi nükaaliinjüin nia. Akaajasaʼa nüshatüle nukuwaʼipa Jeʼwaa chi laülaashikai sünain «anamiain maʼi nia», nükaaliinjeechi nia süpüla niyaawajaain suulia naainjala (Roma 2:4).

20. ¿Jarat tü pütchi jülüjüinjatkat naaʼin na kachonshiikana süpülapünaa nachiajaain nachonnii?

²⁰ Na kachonshiikana naaʼinrajatü tü sümakat tü Wiwüliakat süpülapünaa nachiajaain nachonnii (Éf. 6:4). Natüjaainjatü saaʼu müleka shiimainre naaʼinrüin wanee kasa mojusü na nachonniikana. Nnojoishii naʼyaatüinjanain naya sümaa jashiee. Aipüraliinjana naya otta amüliajüliinjana maʼaka naaʼin Jeʼwaa (Sant. 5:11, NM).

21, 22. Püküja jaralüin tü pütchi sümakat Salmo 119:97-104 eeʼiyataka kojutüin pümüin tü Wiwüliakat.

²¹ Eeshi wanee anoujüshi nümaiwajachi nüküjüin jamüin kojutka maʼin nümüin tü Nünüikikat Maleiwa (paashajeʼera Salmo 119:97-104). Kekiishi maʼin nia sutuma nikirajaain sünain otta niyaawata aaʼu tü kasa anakat süpüla naaʼinrüin. Süka naaʼinrüin tü sümakat, nnojoishi aainjüin kasa mojusü. Talatsü naaʼin otta kamalainsü nümüin wanaa sümaa nikirajaain sünain tü Ashajuushikat. Makalaka noonooin nümaa Maleiwa süka nütüjaain saaʼu anain maʼin tü nukuwaʼipakat nutuma.

²² ¿Kojutsü pümüin tü Wiwüliakat? Pikirajaale sünain, punoujeerü maʼin anain nikeraajeerüin Maleiwa tü nümakat. Saaʼinmajeechi pia suulia paainjüin kasa mojusü. Otta pükaaliinjeena na wayuukana süpüla noʼunüin suluʼu tü wopu sünainmüinkat tü kataakalü oʼuu. Ayata waaʼinrüin süpüshuaʼa tia sünain tü waʼyataainkat nümüin Jeʼwaa, chi Maleiwa aipüraikai otta kekiikai maʼin.