1, 2. ¿Máva mávapa ikatu oñevenefisia el Cantar de los Cantáresgui, ha mbaʼérepa? (Ehecha pe taʼanga oĩva iñepyrũme.)

PETEĨ ansiáno ojapopa ramoite pe diskúrso de vóda. Haʼe ohechakuaa pe nóvio ha pe nóvia ojoayhuetereiha, omañávo ojuehe opukavy rei hikuái, ha oñakaramávo ojopóre haʼete voi ku ipyʼakyrỹiva ovyʼaitereígui oñondive. Pe paréha ojeroky aja, pe ansiáno oñeporandu: “¿Oduránepa ko matrimónio? ¿Ojoayhuvétapa hikuái koʼẽ koʼẽre, terãpa mbeguekatúpe oguéta ohóvo pe mborayhu?”. Añetehápe, peteĩ kuña ha peteĩ kuimbaʼe ojoayhúramo, heta ovyʼáta oñondive ha ikatúta ombohovái oimehaichagua provléma. Péro ñambyasýramo jepe, káda día heta hetave matrimónio ojesepara. Upévare heta oĩ oñeporandúva: “¿Oexistípa pe amór verdadéro?”.

² Rréi Salomón tiémpopema voi hasy vaʼekue ojetopa hag̃ua pe amór verdadéro. ¿Mbaʼérepa? Haʼe heʼi vaʼekue: “Mil kuimbaʼe apytépe ajuhu peteĩmi la ivuénova. Mil kuña apytépe katu ndajuhúi ni peteĩ. Péro si ahechakuaa Ñandejára ojapo hague yvyporakuérape hekojoja hag̃ua, upéicharõ jepe haʼekuéra oikose iñakãre” (Ecl. 7:26-29, NM). Salomónpe ijetuʼu vaʼekue otopa hag̃ua peteĩ persóna hekoporãva. Upérõ umi kuña extranhéra  oadoráva Baálpe ogueraha vaipa umi isrraelítape, ha haʼekuéra ou hembiapo vaieterei. * Péro 20 áño upe mboyve, Salomón ohaírõ guare pe ñeʼẽyvoty oĩva El Cantar de los Cantárespe, ohechauka pe amór verdadéro añetehápe oexistiha. Avei omombeʼu mbaʼeichaguápa upe mborayhu ha mbaʼéichapa ojehechauka. Añetehápe entéronte ikatu oñevenefisia ko lívrogui, tahaʼe soltéro térã omendáva.

3. ¿Mbaʼérepa kuña ha kuimbaʼe ikatu siémpre ojoayhu?

³ (Elee El Cantar de los Cantares 8:6.) ¿Mbaʼérepa Salomón heʼi pe mborayhu haʼeha “peteĩ tata rendy oúva Jehovágui”? Ñandejára ñandeapo vaʼekue ijoguaháramo, upéicha rupi ñande yvypóra avei ikatu japorohayhu ñande pyʼaite guive (Gén. 1:26, 27). Adán ohechárõ guare primera ves Évape, ovyʼaiterei voi ha ojapo peteĩ poesía. Eva avei ovyʼaiterei ha pyaʼe ojepokuaa Adánre. Ha upéva ndajahecharamói, pórke Eva ningo Adán kostílla pehengue voi (Gén. 2:21-23). Jahechaháicha, Ñandejára ojapo yvypórape oporohayhu hag̃uáicha, ha upéicha rupi kuña ha kuimbaʼe ikatu siémpre ojoayhu.

4, 5. ¿Mbaʼe istóriapa omombeʼu El Cantar de los Cantares?

⁴ Pe amór verdadéro ikatu odura tóda la vída. El Cantar de los Cantares ohechauka porãiterei mbaʼeichaite pevépa ikatu ojoayhu peteĩ kuña ha peteĩ kuimbaʼe. Ko purahéipe oñemombeʼu peteĩ istória. Oĩ vaʼekue peteĩ kuñataĩ kampesinami oikóva Sunémpe (Sulem). Haʼe oĩ de nóvia peteĩ kariaʼýndi oñangarekóva ovecháre, ha ojoayhueterei hikuái. Peteĩ día, pe kuñataĩ oñangareko hína iñermanokuéra parraltýre. Ha Salomón ha isoldadokuéra oakampa ag̃uimi upégui. Peichaháguinte Salomón ohecha pe mitãkuñáme, ha opyta voi itavyete hese. Upémarõ heʼi isiervokuérape ogueru hag̃ua pe kuñataĩme ikampaméntope. Upépe Salomón oñehaʼãmbaite okonkista chupe. Heʼi pe kuñataĩme iporãitereiha ha omeʼẽ chupe heta rregálo. Péro pe mitãkuña ni michĩmi noñeinteresái hese, pórke haʼe ohayhúma pe ovecharerekuápe, ha omombeʼu voi upéva (Cant. de Cant. 1:4-14). Pe kariaʼy oho oheka hembiayhúpe ha oike pe kampaméntope. Ojotopávo hikuái, ojohecharamoiterei voi ha heʼi ojupe mbaʼeichaitépa ojoayhu (Cant. de Cant. 1:15-17).

⁵ Upéi Salomón oho jey Jerusalénpe ha oraha hendive pe kuñataĩme, péro pe ovecharerekua osegi inóviape (Cant. de Cant. 4:1-5, 8, 9). Pe rréi oñehaʼã hetáramo jepe, nokonkistái pe kuñataĩme (Cant. de Cant. 6:4-7; 7:1-10). Upéicha rupi omondo jeýnte chupe hógape. Pe purahéi opakuévo omombeʼu pe sulamíta oipotaitereimaha inóvio odipara “ku guasúicha” oúvo ohug̃uaitĩ chupe (Cant. de Cant. 8:14, ÑÑB).

6. ¿Mbaʼérepa sapyʼánte ndojepillaporãi mávapa umi oñeʼẽva El Cantar de los Cantárespe?

⁶ Ko “purahéi ijojahaʼỹva” Salomón ojapo vaʼekue igustoiterei voi, ha ikatu ñaaprende chugui heta mbaʼe (Cant. de Cant. 1:1, NM). Péro sapyʼánte ndojepillaporãi mávapa la oñeʼẽva. Peteĩ diksionário vívliko heʼi ko purahéipe naiñimportanteguasuiha “pe istória oñemombeʼu lája, mávapa oñeʼẽ ni mbaʼe órdenpepa oñemombeʼu” (The New Interpreterʼs Dictionary of the Bible). Salomón nomoĩrinte heta detálle upe purahéipe ani hag̃ua oso rei chugui ipoéma. Péro umi mbaʼe ojeʼévare, ikatu japilla mávapa hína pe oñeʼẽva. *

7, 8. ¿Mbaʼe mbaʼépa heʼi ojupe pe ovecharerekua ha pe sulamíta?

⁷ El Cantar de los Cantares omombeʼu mbaʼéichapa peteĩ kuñataĩ ha peteĩ kariaʼy heʼi ojupe umi mbaʼe ijukýva ohechauka hag̃ua ‘ojoayhuha’. Péro jareko vaʼerã enkuénta pe istória oñemombeʼúva oiko hague Oriéntepe ojapóma 3.000 áño, upévare ikatu iñextráño ñandéve umi mbaʼe heʼíva ojupe. Por ehémplo, pe ovecharerekua oguerohoryeterei inóvia resa, ha okompara voi palóma resáre (Cant. de Cant. 1:15). Pe kuñataĩ katu okompara inóvio resa umi palóma ojahúvare kambýpe (elee El Cantar de los Cantares 5:12). Oiméne ohecha mbaʼeichaitépa pe hesa ojajái, morotĩ asy ha orresalta pe hesaʼỹi.

⁸ Péro ndahaʼéi oñeʼẽva hikuái pe apariénsia físikarente, síno oguerohory avei hembiayhu kualida. Por ehémplo, pe ovecharerekua omombeʼu mbaʼeichaitépa pe kuñataĩ hory umi héntendi (elee El Cantar de los Cantares 4:7, 11). Upévare heʼi chupe: “¡Eíra heʼẽvéva pe ne rembégui osyry che rembiayhu! ¡Kamby ha eíra upe nde juru!”. Añetehápe ningo pe eirete oĩva panálpe heʼẽve hína pe oñeguenohẽma vaʼekuégui ipanálgui. Ha pe kariaʼýpe g̃uarã, inóvia heʼíva haʼete voi kamby ha eirete heʼẽ asýva. Upévare jaʼekuaa oñeʼẽ hague inóvia kualidáre heʼírõ guare chupe: “¡Ne porã che rembiayhu, nde py guive ne akã meve! Ndaipóri nembojojaha”.

9. a) ¿Mbaʼeichagua mborayhúpa ohechauka vaʼerã ojupe umi omendáva? b) ¿Mbaʼérepa ikariñóso vaʼerã oñondive ména ha tembireko?

⁹ Pe matrimónio ndahaʼéi peteĩ kontráto reínte. Umi omendáva ojoayhu vaʼerã. Péro, ¿mbaʼeichagua mborayhúpa ohechauka vaʼerã ojupe? Pe mborayhu la Biblia heʼíva jahechauka vaʼerãha opaichagua persónape (1 Juan 4:8). Avei pe mborayhu ñañandúva ñane famíliare ha ñane amigokuérare (Juan 11:3). Ha pe mborayhu oñandúva ojuehe peteĩ kuña ha peteĩ kuimbaʼe (Prov. 5:15-20). Ména ha tembireko ohechauka vaʼerã koʼã diferénte kláse de amór, tahaʼe ojapóva ha heʼíva rupive. Aníkena aipo penerembiapoiterei haguére ndapejapói upéicha. Ikatu hag̃uáicha pevyʼa ha peneunidove, siémpre penekariñóso vaʼerã oñondive. Oĩ umi país tuvakuérante voi odesidihápe mávarepa omendáta ifamília ha oñenkarga pe kasamiéntore. Heta vése pe nóvio ha pe nóvia ni ndojokuaaporãi omenda mboyve. Péro haʼekuéra oñehaʼãramo ojokuaave ohóvo ha ikariñóso oñondive, mbeguekatúpe oñemoag̃uíta ojuehe ha ojoayhuvéta.

10. ¿Mbaʼépa ohupytýta avei umi matrimónio ohechaukáramo ojoayhuha?

¹⁰ ¿Mbaʼépa ohupytýta avei umi matrimónio ohechaukáramo ojoayhuha? Pe purahéipe, Salomón omombeʼu oikuaveʼẽ hague pe sulamítape “adórno de óro ojeguapáva plátape” ha omoñeʼẽmba hague pe kuñataĩme. Heʼi chupe ‘iporãha jasýicha, ha omimbiha kuarahýicha’ (Cant. de Cant. 1:9-11, NM; 6:10). Péro pe kuñataĩ nomyengoviái inóviope, oĩrõ jepe hikuái mombyry ojuehegui. ¿Mbaʼépa oipytyvõ chupe ani hag̃ua otraisiona hembiayhúpe? Haʼe voi omombeʼu (elee El Cantar de los Cantares 1:2, 3). Pe sulamíta imanduʼa mbaʼe mbaʼépa heʼi vaʼekue inóvio, ha upéva okonsola chupe. Ko kuñataĩme g̃uarã umi palávra oipuru vaʼekue hembiayhu “iporãve vínogui” ha ombopyʼarory chupe. Opensávo umi mbaʼére, haʼete voi omoĩva iñakãre perfúme hyakuã asýva (Sal. 23:5; 104:15). Péicha avei, ména ha tembireko pyʼỹinte heʼi vaʼerã ojupe mbaʼeichaitépa ojoayhu. Ha imanduʼávo umi mbaʼe porãita heʼi vaʼekuére ojupe, térã umi mbaʼe porã ohasa vaʼekuére oñondive, katuete ojoayhuvéta.

11. ¿Mbaʼépa ikatu oaprende pe sulamítagui umi kristiáno omendaséva?

¹¹ Umi kristiáno omendaséva ikatu avei oñevenefisia El Cantar de los Cantáresgui. Jaikuaaháicha, Salomón heta oiko vaʼekue pe kuñataĩ rapykuéri, péro haʼe ni michĩmi noñeinteresái hese, ha omombeʼu voi upéva umi kuña ombaʼapóvape pe palásiope. Heʼi chupekuéra: “Ani pechemboliga aporohayhu hag̃ua. Pévako che añandu vaʼerã og̃uahẽ vove itiémpo” (Cant. de Cant. 2:7, NM; 3:5, NM). ¿Ñantendépa hína mbaʼépa heʼise upéva? Ndovaleiha ñañepyrũ jajegusta oimeraẽ persónare ñamakanea hag̃ua reínte. Kristianokuéra omendaséva tekotevẽ ipasiénsia, ha ohaʼarõ vaʼerã ojuhu peve peteĩ persóna ikatútava ohayhu ipyʼaite guive.

12. ¿Mbaʼérepa pe sulamíta ohayhu pe ovecharerekuápe?

¹² ¿Mbaʼérepa pe sulamíta ohayhu pe ovecharerekuápe? Añetehápe ningo oiméne pe kariaʼy iporã rakaʼe. Upévare pe kuñataĩ okompara chupe peteĩ ‘guasúre’ ha heʼi avei ipo imbareteha “várra de óroicha” ha hetyma katu ojogua voi peteĩ “póste de mármolpe”. Péro pe sulamítape g̃uarã inóvio ndahaʼéi iporã ha imbareténteva. Oiméne pe kariaʼy ikualida porãiterei raʼe, ajeve ko kuñataĩ ohayhuetéva Jehovápe heʼi hese ojoguaha ‘peteĩ mansána máta oĩvape yvyra kaʼaguy apytépe’. Chupe g̃uarã ndaipóri ótro ‘imborayhu jaraichagua kariaʼykuéra apytépe’ (Cant. de Cant. 2:3, 9, ÑÑB; 5:14, 15, NM).

13. ¿Mbaʼérepa pe ovecharerekua ohayhu pe sulamítape?

¹³ Ha ¿mbaʼérepa pe ovecharerekua ohayhu pe sulamítape? Pe kuñataĩ iporãiterei avei. Rréi Salomón ohecha rire chupe, itavyete voi hese opytávo, hiʼarive upérõ haʼe orekóma “60 rréina, 80 konkuvína, ha hetaiterei rasa kuñataĩ”. Pe sulamíta katu heʼi ijehe: “Che ningo peteĩ asafrán potymínte okakuaáva Sarónrupi”. Haʼe iñumílde ha iñakãguapy, ha oadora Jehovápe ipyʼaite guive. ¡Ndareíri ningo pe ovecharerekua ohayhueterei pe mitãkuñáme! Chupe g̃uarã, ndaipóri inóvia rasaharã, haʼete voi “peteĩ lírio ñuatĩ apytépe” (Cant. de Cant. 2:1, 2, NM; 6:8, NM).

14. ¿Mbaʼépa ikatu ñaaprende pe sulamíta ha pe ovecharerekua ehémplogui?

¹⁴ La Biblia ohechauka porã kristianokuéra oiporavo vaʼerãha iména térã hembirekorã “peteĩ ojeroviáva ñande Ruvicháre”  (1 Cor. 7:39). Upéva heʼise umi kristiáno oñemoĩ vaʼerãha de nóvio térã omenda vaʼerãha peteĩ persóna ojevautisámavare ha ohayhúva Jehovápe. ¿Mbaʼérepa upéva iñimportánte? Ohasávo pe tiémpo ningo opavavénte ñambohovái vaʼerã heta provléma. Ha mokõivéva ojeroviáramo Jehováre, ifasilvéta chupekuéra ombohovái hag̃ua umi situasión ijetuʼúva, ojogueraha porãta ha ovyʼáta oñondive. Upéicharõ, jaiporavótaramo ñande pareharã, tekotevẽ jasegi pe sulamíta ha pe ovecharerekua ehémplo: jaheka vaʼerã peteĩ persóna oikóva Ñandejára oipotaháicha ha ohayhúva Jehovápe ipyʼaite guive.

15. ¿Mbaʼéichapa umi oĩva de nóvio ikatu osegi pe sulamíta ehémplo?

¹⁵ (Elee El Cantar de los Cantares 4:12.) ¿Mbaʼérepa pe ovecharerekua heʼi inóviare ojoguaha ‘peteĩ yvotyty oñemongorávape’? Peteĩ hardín oñamuralláva noĩri aviérto oimeraẽ héntepe g̃uarã. Ikatu hag̃uáicha ojeike peichagua hardínpe, oñekotevẽ pe lláve oavríva pe okẽ. Pe sulamíta ojogua peichagua hardínpe, ha inóvio añoite oreko pe lláve, térã haʼe añoite oĩ ikorasõme. Péro Salomónpe g̃uarã pe kuñataĩ haʼete voi peteĩ “murálla”, ndahaʼéi peteĩ “okẽ” ojavríva oimeraẽvape (Cant. de Cant. 8:8-10, NM). Péicha avei umi kristiáno oĩva de nóvio ndoikói vaʼerã omakaneaʼi ótra persónandi.

16. ¿Mbaʼépa oaprende El Cantar de los Cantáresgui umi oĩva de nóvio?

¹⁶ Peteĩ díape pe ovecharerekua oinvita inóviape osẽ hag̃ua oguata hendive. Péro pe kuñataĩ ermanokuéra ndohejái chupe oho, upéva rangue omondo iñermánape oñangareko hag̃ua pe parraltýre. ¿Mbaʼérepa ojapo hikuái upéva? Ndahaʼéi odeskonfia haguére hese. Haʼekuéra nopensavaíri hesekuéra, síno hakateʼỹnte iñermánare ha oprotehese chupe hikuái ani hag̃ua upeichahágui oñepresenta peteĩ tentasión (Cant. de Cant. 1:6; 2:10-15). ¿Mbaʼépa ikatu ñaaprende ko ehémplogui? Umi oĩva de nóvio ojekuida vaʼerã ani hag̃ua omongyʼa inoviásgo Jehová renondépe. Upéva heʼise tekotevẽha oñeñangareko ani hag̃ua oñemoĩ hikuái peteĩ situasión ikatutahápe hoʼa pe tentasiónpe. Por ehémplo, ndovaléi opyta hikuái haʼeño ndaiporihápe avave. Ha ndaivaíriramo jepe ikariñóso oñondive, ojasegura vaʼerã ndojapoiha mbaʼeve oheja vaítava chupekuéra Jehová renondépe.

17, 18. ¿Mbaʼépa nde reaprende El Cantar de los Cantáresgui?

¹⁷ Jehová ojapo vaʼekue pe matrimónio odura hag̃ua tóda la vída. Jepive ningo pe kuña ha kuimbaʼe ojoayhueterei voínte omenda ramóme. Péro ikatu hag̃uáicha imatrimónio odura, mokõivéva oñehaʼã vaʼerã omombareteve imborayhu koʼẽ koʼẽre (Mar. 10:6-9).

¹⁸ Oiméramo nde remendase hína, ehekákena peteĩ persóna ikatútava rehayhu nde pyʼaite guive. Ha rejuhu vove katu eñehaʼãmbaite emombarete pe mborayhu ani hag̃ua opa rei. Jahecha haguéicha El Cantar de los Cantárespe, pe amór verdadéro si oexisti, ha haʼe hína “peteĩ tata rendy oúva Jehovágui” (Cant. de Cant. 8:6).