Yì hosọ lẹ ji

Yì todowhinnu hosọ lẹ tọn ji

“Míwlẹ Na Yì hẹ Mì”

“Míwlẹ Na Yì hẹ Mì”

“Míwlẹ na yì hẹ mì, na mí ko sè dọ Jiwheyẹwhe tin to mì dè.”—ZEK. 8:23.

OHÀN LẸ: 65, 122

1, 2. (a) Etẹwẹ Jehovah dọ dọ e na jọ to ojlẹ mítọn mẹ? (b) Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

JEHOVAH dọ dọdai gando azán he mẹ mí to gbẹnọ te lẹ go dọmọ: “To azán enẹlẹ mẹ e na wá jọ, dọ omẹ ao na tẹdo e go, sọn akọgbè akọta lẹ tọn lẹpo mẹ, yèdọ na tẹdo avọ̀tonu ewọ he yin Ju de tọn go, dọmọ, míwlẹ na yì hẹ mì, na mí ko sè dọ Jiwheyẹwhe tin to mì dè.” (Zek. 8:23) Taidi omẹ ao yẹhiadonu tọn ehelẹ, mẹhe tindo todido aigba ji tọn lẹ ko “tẹdo avọ̀tonu ewọ he yin Ju de tọn go.” Homẹ yetọn nọ hùn nado dogbẹ́ hẹ “Islaeli Jiwheyẹwhe tọn” he ewọ yí gbigbọ do de lọ, na yé yọnẹn dọ Jehovah to didona mẹyiamisisadode etọn lẹ wutu.—Gal. 6:16.

2 Taidi yẹwhegán Zekalia, Jesu zinnudo pọninọ dagbe he omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ to vivi etọn dù ji. Dile etlẹ yindọ ewọ dlẹnalọdo hodotọ etọn lẹ taidi pipli awe, yèdọ “lẹngbọpa pẹvi” de podọ “lẹngbọ devo lẹ,” ewọ dohia dọ yé na yin “lẹngbọpa dopo” to anademẹ “lẹngbọhọtọ dopo” tọn glọ. (Luku 12:32; Joh. 10:16) Ṣigba, pọninọ pipli awe ehelẹ tọn fọ́n kanbiọ delẹ dote: (1) Be mẹhe yin lẹngbọ devo lẹ dona yọ́n yinkọ mẹhe yin mẹyiamisisadode to egbehe lẹpo tọn wẹ ya? (2) Nukun tẹwẹ mẹyiamisisadode lẹ dona nọ yí do pọ́n yede? (3) Nawẹ a dona yinuwa gbọn eyin mẹde wá jẹ akla dù ji bo jẹ ovẹn nù ji to Oflin whenu to agun towe mẹ? (4) Be jideji sọha mẹhe nọ dù akla bo nọ nù ovẹn to Oflin whenu lẹ tọn dona nọ duahunmẹna we wẹ ya? Mì gbọ mí ni gbadopọnna gblọndo kanbiọ ehelẹ dopodopo tọn.

BE MÍ DONA YỌ́N YINKỌ MẸHE YIN MẸYIAMISISADODE TO EGBEHE LẸPO TỌN WẸ YA?

3. Naegbọn mí ma sọgan yọ́n mẹhe na yin dopo to gbẹtọ 144 000 lẹ mẹ po nujikudo po?

3 Be mẹhe yin lẹngbọ devo lẹ dona yọ́n yinkọ mẹhe yin mẹyiamisisadode to egbehe lẹpo tọn wẹ ya? Do glido, gblọndo lọ wẹ lala. Naegbọn e do yinmọ? Na eyin mẹde tlẹ mọ oylọ olọn mẹ tọn yí, ehe ma dohia dọ mẹlọ ko mọ ahọsumẹ godo tọn lọ yí gba, kakatimọ oylọ-basinamẹ poun wẹ e mọyi. Satani yọ́n ehe, enẹ wẹ zọ́n bọ e do nọ sisẹ́ “yẹwhegán lalo lẹ nado sọgan hẹnmẹ buali, kakajẹ mẹdide lẹ lọsu ji, eyin e yọnbasi.” (Mat. 24:24) Mẹdepope ma sọgan yọnẹn eyin Klistiani yiamisisadode de na mọ ahọsumẹ olọn mẹ tọn etọn yí kakajẹ whenue Jehovah mọdọ mẹlọ jẹna ahọsumẹ mọnkọtọn. Jehovah nọ basi gbemima ehe gando mẹyiamisisadode nugbonọ de go bo nọ na ẹn hiadogonamẹ godo tọn lọ ojlẹ de jẹnukọnna okú etọn kavi e na wàmọ ojlẹ de jẹnukọnna bẹjẹeji “nukunbibia daho lọ” tọn. (Osọ. 2:10; 7:3, 14) Enẹwutu, e ma sọgbe dọ gbẹtọvi depope to aigba ji ni to tintẹnpọn nado yọnẹn eyin mẹde to devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ na wá yin alọkẹyi to godo mẹ taidi dopo to gbẹtọ 144 000 lẹ mẹ. [1]

4. Eyin e ma yọnbasi nado yọ́n yinkọ mẹyiamisisadode he to aigba ji to egbehe lẹpo tọn, nawẹ mí sọgan “yì hẹ” yé gbọn?

4 Eyin e ma yọnbasi nado yọ́n yinkọ Islaelivi gbigbọmẹ tọn he to aigba ji to egbehe lẹpo tọn, nawẹ hagbẹ lẹngbọ devo lẹ tọn lẹ sọgan “yì hẹ yé gbọn?” Be a flin nuhe dọdai Zekalia tọn lọ dọ gando omẹ ao yẹhiadonu tọn lọ lẹ go ya? Omẹ ehelẹ na “tẹdo avọ̀tonu ewọ he yin Ju de tọn go, dọmọ, míwlẹ na yì hẹ mì, na mí ko sè dọ Jiwheyẹwhe tin to mì dè.” Dile etlẹ yindọ Ju dopo go wẹ wefọ lọ donù, hogbe lọ “mì” he sọawuhia to e mẹ whla awe ma to alọdlẹndo mẹdopo. Enẹwutu, Ju gbigbọmẹ tọn ehe dona bẹ mẹsusu hẹn, e ma yin mẹdopo poun gba! Enẹ dohia dọ e ma yin Ju gbigbọmẹ tọn dopodopo wẹ mí dona yọnẹn bo yì hẹ. Kakatimọ, mí dona yọ́n omẹ ehelẹ taidi pipli de bo nọgodona pipli enẹ. Biblu ma na tuli mí to aliho depope mẹ nado hodo gbẹtọvi de. Jesu wẹ yin Nukọntọ mítọn.—Mat. 23:10.

NUKUN TẸWẸ KLISTIANI YIAMISISADODE LẸ DONA NỌ YÍ DO PỌ́N YEDE?

5. Avase tẹ ji wẹ mẹyiamisisadode lẹ dona nọ lẹnnupọndo sisosiso, podọ etẹwutu?

5 Mẹhe nọ dù akla bo nọ nù ovẹn to Oflin whenu lẹ dona na ayidonugo vonọtaun avase he tin to 1 Kọlintinu lẹ 11:27-29 mẹ. (Hia.) Nuagokun te ji wẹ apọsteli Paulu to nùzindo to wefọ ehe mẹ? Klistiani yiamisisadode de sọgan dù akla lọ bo nù ovẹn lọ to aliho agọ̀ mẹ eyin ewọ ma hẹn haṣinṣan dagbe de go hẹ Jehovah. (Heb. 6:4-6; 10:26-29) Avase ehe nọ gọalọna Klistiani yiamisisadode lẹ nado nọ flindọ alọ yetọn ma ko jẹ ahọsumẹ lọ go. Yé dona zindonukọn nado to afọdona “yanwle lọ na ale oylọ olọn mẹ tọn he Jiwheyẹwhe nọ namẹ gbọn Klisti Jesu gblamẹ.”—Flp. 3:13-16.

6. Numọtolanmẹ tẹwẹ Klistiani yiamisisadode lẹ dona nọ tindo gando yede go?

6 To gbọdo glọ, Paulu vẹ̀ Klistiani yiamisisadode lẹ “nado nọ zinzọnlin sọgbe hẹ oylọ he mẹ [yé] yin yiylọ do.” Nawẹ yé dona wà ehe gbọn? Paulu zindonukọn to hodidọ etọn mẹ dọ “mì nọ yí mẹdezewhè po walọmimiọn mlẹnmlẹn po gọna linsinsinyẹn do nọ sinyẹnlin hẹ ode awetọ to owanyi mẹ, bo nọ yí vivẹnudido vẹkuvẹku do payi dopo-yinyin gbigbọ tọn go to gẹdẹ pọninọ jijọho tọn mẹ.” (Efe. 4:1-3) Whiwhẹ wẹ gbigbọ Jehovah tọn nọ nọgodona, e ma yin goyiyi. (Kọl. 3:12) Gbọn whiwhẹ dali, mẹyiamisisadode lẹ nọ kẹalọyi dọ yewlẹ ma nọ mọ gbigbọ wiwe yí hugan mẹhe tindo todido aigba ji tọn lẹ dandan gba. Yé ma nọ sọalọakọ́n dọ emi tindo oyọnẹn vonọtaun de kavi yọ́n aṣli he mẹhe pò lẹ ma yọnẹn gba; mọ yé ma nọ tẹnpọn nado dohia dọ emi yiaga hú mẹdevo lẹ to aliho de mẹ. Humọ, yé ma nọ dọna mẹdevo gbede dọ ewọ ko yin yiyiamisisadode bo dona jẹ akla dù ji podọ jẹ ovẹn nù ji gba; kakatimọ, yé nọ gbọn whiwhẹ dali kẹalọyi dọ Jehovah wẹ nọ basi oylọna mẹyiamisisadode lẹ.

7, 8. Etẹwẹ Klistiani yiamisisadode lẹ ma nọ donukun, podọ etẹwutu?

7 Dile etlẹ yindọ lẹblanulọkẹyi jiawu de wẹ e yin nado mọ oylọ olọn mẹ tọn yí, Klistiani yiamisisadode lẹ ma nọ donukun gbégbò vonọtaun de sọn mẹdevo lẹ dè. (Efe. 1:18, 19; hia Filippinu lẹ 2:2, 3.) Gbigbọ Jehovah tọn wẹ nọ dekunnuna yé tlọlọ. Nulila lẹdo aihọn pé de ma nọ yin bibasi. Enẹwutu, e ma nọ paṣa yé eyin mẹdelẹ ma yise to tintan whenu dọ yé ko yin yiyiamisisadode gbọn gbigbọ wiwe dali nugbonugbo. Na nugbo tọn, yé yọnẹn dọ Owe-wiwe lẹ na mí ayinamẹ ma nado yawu yí mẹde sè to whenue mẹlọ dọ dọ emi mọ azọ́ndenamẹ vonọtaun de yí sọn Jiwheyẹwhe dè. (Osọ. 2:2) Mẹyiamisisadode de ma na dọna mẹde dọ emi yin mẹyiamisisadode to whenue e mọ mẹlọ whla tintan. To paa mẹ, yé ma tlẹ na dọhona mẹdevo lẹ gando oylọ enẹ he yé mọyi go, ehe nọ zọ́n bọ yé nọ dapana ayidonugo mẹdevo lẹ tọn dindọn wá yede ji; mọjanwẹ yé ma na doawagun na ahọsumẹ he yé na mọyi to sọgodo lọ wutu.—1 Kọl. 1:28, 29; hia 1 Kọlintinu lẹ 4:6-8.

8 Humọ, Klistiani yiamisisadode lẹ ma nọ pọ́n yede hlan taidi apadewhe pipli nukundeji de tọn. Yé ma nọ tẹnpọn nado dín mẹyiamisisadode devo lẹ mọ po yanwle lọ po nado dọhodo lẹblanulọkẹyi yetọn ji, mọjanwẹ yé ma nọ pli dovo nado plọn Biblu dopọ. (Gal. 1:15-17) Mọwiwà na hẹn kinklan wá agun lọ mẹ bo na glọnalina gbigbọ wiwe he nọ yidogọna jijọho po pọninọ po.—Hia Lomunu lẹ 16:17, 18.

NAWẸ A DONA NỌ YINUWA HẸ YÉ GBỌN?

9. Naegbọn a dona payi aliho he mẹ a nọ yinuwa hẹ mẹhe nọ dù akla bo nọ nù ovẹn to Oflin whenu lẹ te go? (Pọ́n apotin lọ “ Owanyi ‘Ma Nọ Wanu Jẹagọ.’”)

9 Nawẹ a dona nọ yinuwa hẹ mẹhe nọ dù akla bo nọ nù ovẹn to Oflin whenu lẹ gbọn? Jesu dọna devi etọn lẹ dọmọ: “Mìmẹpo [wẹ] yin mẹmẹsunnu.” E yidogọ dọmọ: “Mẹdepope he ze ede daga wẹ yè na whiwhẹ, podọ mẹdepope he whiwhẹ ede wẹ yè na zedaga.” (Mat. 23:8-12) Enẹwutu, e ma sọgbe nado ze mẹdepope daga, eyin mẹlọ tlẹ yin mẹmẹsunnu yiamisisadode Klisti tọn de. To whenue Biblu dọho gando mẹho agun tọn lẹ go, e na mí tuli nado nọ hodo apajlẹ yise yetọn tọn. Ṣigba, Biblu ma degbena mí nado nọ ze gbẹtọvi depope daga taidi nukọntọ mítọn. (Heb. 13:7) Nugbo wẹ dọ Owe-wiwe lẹ dohia dọ mẹdelẹ dona yin ‘pinpọn taidi mẹhe jẹna gbégbò whla awe.’ Etomọṣo, eyin omẹ ehelẹ jẹna gbégbò, e ma yin na yé yin mẹyiamisisadode wutu wẹ gba, ṣigba na yé “nọ penukundonugo to aliho dagbe mẹ” bo “nọ wazọ́n sinsinyẹn to hodidọ po mẹpinplọn po mẹ.” (1 Tim. 5:17) Enẹwutu, mẹhe mọ oylọ olọn mẹ tọn yí lẹ ma na voawu eyin mẹdevo lẹ nọ na yé pipà kavi ayidonugo he ma jẹ. Dehe sọ ylan hugan wẹ yindọ eyin mí nọ yinuwa hẹ Klistiani yiamisisadode lẹ to aliho vonọtaun mẹ, e sọgan vẹawuna yé nado to whiwhẹnọ yin zọnmii. (Lom. 12:3) Depope to mí mẹ ma na jlo nado hẹn dopo to mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ mẹ dahli!—Luku 17:2.

Nawẹ a dona nọ yinuwa hẹ mẹhe nọ dù akla bo nọ nù ovẹn to Oflin whenu lẹ gbọn? (Pọ́n hukan 9-11)

10. Nawẹ a sọgan dohia dọ a nọ na sisi Klistiani yiamisisadode lẹ gbọn?

10 Ṣigba, nawẹ mí sọgan do sisi he jẹ hia mẹhe Jehovah yí amisisadode lẹ gbọn? Mí ma na kanhose yé gando lehe yé wá lẹzun mẹyiamisisadode do go. Gbọnmọ dali, mí ma na to didá do nuhe ma dù mí mẹ. (1 Tẹs. 4:11; 2 Tẹs. 3:11) Mí ma dona nọ lẹndọ mẹjitọ mẹyiamisisadode de tọn lẹ, alọwlemẹ etọn, kavi hẹnnumẹ etọn devo lẹ lọsu yin mẹyiamisisadode gba. Kanṣiṣa whẹndo tọn kavi alọwle tọn ma nọ yí adà depope wà to whẹho lọ mẹ. (1 Tẹs. 2:12) Mí sọ dona dapana ayilinlẹn lọ nado nọ kannubiọ alọwlemẹ mẹyiamisisadode de tọn gando numọtolanmẹ he e nọ tindo go to whenuena e yọnẹn dọ emi ma na nọpọ́ hẹ alọwlemẹ emitọn to Paladisi mẹ to aigba ji. Kakati nado nọ kàn kanbiọ he sọgan hẹn awufiẹsa wá namẹ lẹ sè, dopodopo mítọn sọgan deji dọ Jehovah na hùn alọ etọn bo na “hẹn pekọ wá na ojlo nutogbẹ̀ lẹpo tọn.”—Ps. 145:16.

11. Hihọ́ tẹwẹ mí nọ basina míde to whenue mí dapana ‘sisi he ma jẹ nina gbẹtọ lẹ’?

11 Mẹhe nọ yinuwa hẹ Klistiani yiamisisadode lẹ to aliho he sọgbe mẹ lẹ nọ basi hihọ́na yede sọta owù oklọ tọn de. Owe-wiwe lẹ dọna mí dọ “mẹmẹsunnu lalo” lẹ sọgan lìn biọ agun lọ mẹ. (Gal. 2:4, 5; 1 Joh. 2:19) Mẹblutọ ehelẹ tlẹ sọgan sọalọakọ́n dọ emi yin mẹyiamisisadode. Humọ, Klistiani yiamisisadode delẹ sọgan wá gboawupo nado yin nugbonọ. (Mat. 25:10-12; 2 Pita 2:20, 21) Eyin mí dapana omọ̀ lọ nado “nọ na sisi [he ma jẹ] gbẹtọ lẹ,” mí ma na yin dindọn yì sọn nugbo lọ mẹ gbọn omẹ enẹlẹ dali, mọdopolọ yise mítọn ma na siọ eyin Klistiani nukundeji de kavi Klistiani de he ko sẹ̀n Jehovah na ojlẹ dindẹn masọ wá yin nugbonọ ba.—Juda 16.

BE SỌHA YETỌN DONA NỌ DUAHUNMẸNA MÍ WẸ YA?

12, 13. Naegbọn mí ma dona hanú gando sọha mẹhe nọ dù akla bo nọ nù ovẹn to Oflin whenu lẹ tọn go?

12 To owhe agọe tọn lẹ mẹ, mí doayi e go dọ sọha mẹhe nọ dù akla bo nọ nù ovẹn to Oflin okú Klisti tọn whenu lẹ tọn jẹ agayi ji. Vogbingbọn ayidego tọn de wẹ ehe yin, na to owhe susu he wayi lẹ gblamẹ, sọha lọ to doyi. Be jideji ehe dona nọ duahunmẹna mí wẹ ya? Lala. Mì gbọ mí ni lẹnnupọndo onú titengbe delẹ ji he mí dona hẹn do ayiha mẹ.

13 “Jehovah yọ́n mẹhe yin etọn lẹ.” (2 Tim. 2:19) Mẹmẹsunnu he nọ hia mẹhe nọ dù akla bo nọ nù ovẹn to Oflin whenu lẹ ma sọgan yọ́n mẹhe tindo todido olọn mẹ tọn nugbonugbo lẹ. Sọha mẹhe nọ dù akla bo nọ nù ovẹn lẹ tọn nọ bẹ mẹhe gbọn nuṣiwa dali lẹndọ emi yin mẹyiamisisadode lẹ hẹn ga. Delẹ to mẹhe nọ dù akla bo nọ nù ovẹn to ojlẹ de mẹ wayi lẹ mẹ wá doalọte to godo mẹ. Mẹdevo lẹ sọgan lẹndọ emi na wá duahọlu hẹ Klisti to olọn mẹ na yé tindo nuhahun to apọ̀nmẹ kavi to numọtolanmẹ-liho wutu. Enẹwutu, sọha mẹhe nọ dù akla bo nọ nù ovẹn to Oflin whenu lẹ tọn ma sọgbe pẹpẹ hẹ sọha mẹyiamisisadode he gbẹ́ pò to aigba ji lẹ tọn.

14. Etẹwẹ Biblu dọ gando sọha mẹyiamisisadode he na tin to aigba ji to whenue nukunbibia daho lọ na bẹjẹeji lẹ tọn go?

14 Mẹyiamisisadode lẹ na tin to adà voovo aigba lọ tọn lẹ ji to whenue Jesu na wá nado plan yé yì olọn mẹ. To whenue Biblu to hodọ gando ojlẹ ehe go, e dọ gando Jesu go dọmọ: “E na do angẹli etọn lẹ hlan po ogbè opẹ̀n tọn daho de po, bọ yé na bẹ mẹdide etọn lẹ pli sọn agosu ẹnẹ aihọn tọn lẹ mẹ, sọn opodo olọn tọn de jẹ opodo devo.” (Mat. 24:31) Owe-wiwe lẹ dohia dọ omẹ vude poun to mẹyiamisisadode lẹ mẹ wẹ na pò to aigba ji to azán godo tọn lẹ mẹ. (Osọ. 12:17) Etomọṣo, Biblu ma dọ omẹ nẹmu he na pò to yé mẹ to whenue nukunbibia daho lọ na bẹjẹeji.

15, 16. Etẹ mẹ wẹ mí dona mọnukunnujẹ gando gbẹtọ 144 000 he Jehovah ṣinyan lẹ go?

15 Jehovah wẹ nọ de ojlẹ he mẹ e na ṣinyan mẹyiamisisadode lẹ te. (Lom. 8:28-30) Jehovah jẹ mẹyiamisisadode lẹ ṣinyan ji to okú po fọnsọnku Jesu tọn po godo, podọ e taidi dọ Klistiani he tin to agun owhe kanweko tintan whenu tọn mẹ lẹpo wẹ yin yiyiamisisadode. Sọn owhe kanweko tintan whenu kakajẹ bẹjẹeji azán godo tọn lẹ tọn, suhugan mẹhe nọ sọalọkọ́n dọ emi yin hodotọ Klisti tọn lẹ tọn wẹ yin Klistiani lalo. Jesu yí Klistiani enẹlẹ jlẹdo “ogbé ylankan lẹ” go. Etomọṣo, Jehovah zindonukọn nado to omẹ nugbonọ delẹ ṣinyan taidi mẹyiamisisadode to ojlẹ enẹ mẹ, podọ omẹ ehelẹ dohia dọ emi taidi “likun” he Jesu dlẹnalọdo. (Mat. 13:24-30) To azán godo tọn lẹ mẹ, Jehovah gbẹ́ zindonukọn nado to mẹhe na yin apadewhe gbẹtọ 144 000 lẹ tọn ṣinyan. [2] Eyin ewọ de nado nọte kakajẹ ojlẹ godo tọn ehe mẹ nado ṣinyan mẹdelẹ he na tindo lẹblanulọkẹyi enẹ, mẹnu wẹ míwlẹ yin nado mọhodọdo nuyọnẹn etọn go? (Isa. 45:9; Dan. 4:35; hia Lomunu lẹ 9:11, 16.) [3] Mí dona tin to aṣeji ma nado yinuwa taidi pakanọ nuhlundọtọ he mọhodọdo aliho he mẹ oklunọ yetọn yinuwa hẹ pakanọ he wá bẹ azọ́n jẹeji to gànhiho widopotọ mẹ lẹ te go.—Hia Matiu 20:8-15.

16 E ma yin mẹhe tindo todido olọn mẹ tọn lẹpo wẹ yin dopo to pipli “afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ lọ” tọn mẹ. (Mat. 24:45-47) Dile e yin do to owhe kanweko tintan whenu, Jehovah po Jesu po to núdùdù gbigbọmẹ tọn na mẹsusu gbọn omẹ vude gblamẹ to egbehe. To owhe kanweko tintan whenu, Klistiani yiamisisadode vude poun wẹ yin yiyizan nado kàn Owe-wiwe Glẹki tọn lẹ. Mọdopolọ to egbehe, Klistiani yiamisisadode vude poun wẹ ko yin dide nado nọ namẹ ‘núdùdù gbigbọmẹ tọn to ojlẹ sisọ mẹ.’

17. Etẹwẹ hiẹ plọn sọn hosọ ehe mẹ?

17 Etẹwẹ mí plọn sọn hosọ ehe mẹ? Jehovah ko basi dide nado na ogbẹ̀ madopodo suhugan omẹ etọn lẹ tọn to aigba ji podọ nado na ogbẹ̀ olọn mẹ tọn mẹhe na duahọlu hẹ Jesu lẹ. Etomọṣo, nugbonọ-yinyin dopolọ wẹ e to nukundo sọn mẹhe mọ oylọ olọn mẹ tọn yí lẹ po mẹhe tindo todido aigba ji tọn lẹ po si. Pipli awe lọ lẹ dona to whiwhẹnọ yin zọnmii. Pipli awe lọ lẹ dona nọ wanu dopọ. Pipli awe lọ lẹ dona yidogọna jijọho agun lọ tọn. Dile azán godo tọn lẹ to sisẹpọ vivọnu, mì gbọ mí ni magbe nado sẹ̀n taidi lẹngbọpa dopo to anademẹ Klisti tọn glọ.

^ [1] (hukan 3) Psalm 87:5, 6 dohia dọ e yọnbasi dọ to sọgodo, yinkọ mẹhe ko yin finfọnsọnku nado duahọlu hẹ Jesu to olọn mẹ lẹpo tọn na yin didehia.—Lom. 8:19.

^ [2] (hukan 15) Dile etlẹ yindọ Owalọ lẹ 2:33 dohia dọ gbigbọ wiwe yin kinkọ̀n jẹgbonu gbọn Jesu gblamẹ, Jehovah wẹ nọ ṣinyan mẹhe na yin yiyiamisisadode gbọn gbigbọ etọn dali lẹ.

^ [3] (hukan 15) Na nudọnamẹ dogọ, pọ́n “Kanbiọ lẹ sọn Wehiatọ lẹ Dè” to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 1er mai 2007 mẹ, weda 30-31.