HOSỌ OPLỌN TỌN 34
Nọ Plọnnu sọn Dọdai Biblu Tọn lẹ Mẹ
“Mẹhe tindo zinzin lẹ na mọnukunnujẹemẹ.”—DAN. 12:10.
OHÀN 98 Owe-Wiwe lẹ Wá sọn Jiwheyẹwhe Dè
BLADOPỌ a
1. Etẹwẹ gán gọalọna mí nado nọ duvivi dọdai Biblu tọn lẹ pinplọn tọn?
MẸMẸSUNNU jọja de he nọ yin Ben dọmọ: “N’yiwanna nado nọ plọn dọdai Biblu tọn lẹ.” Be a kọngbedopọ hẹ nuhe e dọ ya? Kavi be dọdai lẹ nọ dobuna we pẹẹde wẹ ya? A tlẹ gán mọdọ dọdai lẹ pinplọn gán hẹn apọṣimẹ. Amọ́, eyin a plọnnu dogọ gando nuhewutu Jehovah do dike bọ yé yin kinkan do Ohó etọn mẹ go, pọndohlan towe gán diọ.
2. Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?
2 To hosọ ehe mẹ, gbọnvona dọ mí na dọhodo nuhewutu mí dona plọnnu gando dọdai Biblu tọn lẹ go ji, mí nasọ gbadopọnna lehe mí gán wàmọ do. Enẹgodo, mí na dọhodo dọdai awe delẹ ji to owe Daniẹli tọn mẹ nado mọ lehe nukunnumimọjẹ yé mẹ gán gọalọna mí todin do.
NAEGBỌN MÍ DONA PLỌN DỌDAI BIBLU TỌN LẸ?
3. Etẹwẹ mí dona wà nado mọnukunnujẹ dọdai Biblu tọn lẹ mẹ?
3 Mí dona biọ alọgọ eyin mí jlo na mọnukunnujẹ dọdai Biblu tọn lẹ mẹ. Lẹnnupọndo nuyijlẹdonugo ehe ji. Mí ni dọ dọ a to lẹdo he a ma jẹakọ hẹ de dlapọn, amọ́ bọ họntọn he zọnhẹ we de yọ́n filọ ganji. E yọ́n fihe mì te na taun tọn, podọ fihe ali dopodopo nọ planmẹ yì. Ayihaawe matin dọ homẹ towe na hùn dọ họntọn towe hodo we! Mọdopolọ, Jehovah taidi họntọn dagbe enẹ. E yọ́n sọgodo mítọn ganji. Enẹwutu nado mọnukunnujẹ dọdai Biblu tọn lẹ mẹ, mí dona nọ gbọn whiwhẹ dali biọ alọgọ Jehovah tọn.—Dan. 2:28; 2 Pita 1:19, 20.
Dogbigbapọnna dọdai Biblu tọn lẹ gán gọalọna mí nado wleawudaina nujijọ sọgodo tọn lẹ (Pọ́n hukan 4tọ)
4. Naegbọn Jehovah do hẹn ẹn diun dọ dọdai lẹ yin kinkan do Ohó etọn mẹ? (Jelemia 29:11) (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)
4 Taidi mẹjitọ dagbe lẹpo, Jehovah jlo dọ ovi etọn lẹ ni do sọgodo dagbe de. (Hia Jelemia 29:11.) Amọ́ to vogbingbọn mẹ na mẹjitọ gbẹtọvi lẹ, Jehovah gán dọ nuhe na jọ to sọgodo po gbesisọ mlẹnmlẹn po. E hẹn ẹn diun dọ dọdai lẹ yin kinkan do Ohó etọn mẹ na mí nido plọnnu gando nujijọ titengbe delẹ go whẹpo yé nido jọ. (Isa. 46:10) Dọdai Biblu tọn lẹ yin nunina owanyinọ lẹ sọn Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn dè. Amọ́ nawẹ a gán kudeji gbọn dọ nuhe Biblu dọ lẹ na jọ nugbonugbo?
5. Etẹwẹ jọja de gán plọn sọn numimọ Max tọn mẹ?
5 To wehọmẹ, jọja mítọn lẹ nọ saba mọ yede to mẹhe ma nọ na sisi Biblu sọmọ kavi paali lẹ ṣẹnṣẹn. Nuhe yé nọ dọ lẹ po walọyizan yetọn lẹ po gán fọ́n ayihaawe dote na jọja he yin Kunnudetọ de. Doayi nuhe jọ do mẹmẹsunnu de he nọ yin Max go. E dọmọ: “Whenue n’to aflanmẹ, n’jẹ ayihaawe do ji eyin nugbo lọ plọn mi janwẹ mẹjitọ ṣie lẹ te, podọ eyin Biblu yin gbigbọdo sọn Jiwheyẹwhe dè.” Etẹwẹ mẹjitọ etọn lẹ wà? E dọmọ: “Yé ma gblehomẹ do go e dile n’tlẹ yọnẹn dọ yé to nuhà.” Mẹjitọ Max tọn lẹ yí Biblu zan nado na gblọndo kanbiọ etọn lẹ tọn. Amọ́ Max lọsu wà nude ga. E dọmọ: “N’plọn dọdai Biblu tọn lẹ na dee, podọ n’dọhodo nuhe n’plọn lẹ ji hẹ jọja devo lẹ.” Nawẹ nulẹ wá yì do? Max dọmọ: “N’wá kudeji dọ Biblu yin gbigbọdo sọn Jiwheyẹwhe dè!”
6. Etẹwẹ a dona wà eyin a do ayihaawe, podọ etẹwutu?
6 Eyin taidi Max a jẹ ayihaawe tindo ji gando nugbo-yinyin nuhe Biblu dọ lẹ tọn go, ma dowhẹ dewe blo. Amọ́ a dona yí nude wà gandego. Ayihaawe tintindo gán yin yiyijlẹdo kòjijẹ nude tọn go. Eyin yè dovọ́na ẹn, vudevude e gán hẹn onú akuẹgegenu tọn de gble. Nado de kòjijẹ depope sẹ̀ sọn yise towe go, a na wà dagbe nado kanse dewe dọ, ‘Be n’kudeji dọ nuhe Bibu dọ gando sọgodo go lẹ na mọ hẹndi ya?’ Eyin a ma do nujikudo enẹ, e na biọ dọ a ni gbadopọnna dọdai Biblu tọn he ko mọ hẹndi lẹ. Nawẹ a gán wà ehe gbọn?
LEHE MÍ GÁN GBADOPỌNNA DỌDAI BIBLU TỌN LẸ DO
Nado dejido Jehovah go dile Daniẹli wà do, mí dona nọ yí whiwhẹ, sọwhiwhe po mẹwhinwhàn dagbe po do plọn dọdai Biblu tọn lẹ (Pọ́n hukan 7tọ)
7. Apajlẹ tẹwẹ Daniẹli zedai na nuhe dù dogbigbapọnna dọdai lẹ? (Daniẹli 12:10) (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)
7 Daniẹli ze apajlẹ dagbe dai na nuhe dù dọdai lẹ pinplọn. E nọ plọn dọdai lẹ po mẹwhinwhàn he sọgbe lọ po, enẹ wẹ nado yọ́n nugbo lọ. Daniẹli sọ yin whiwhẹnọ, bosọ yọnẹn dọ Jehovah na na nukunnumọjẹnumẹ mẹhe yọ́n ewọ bo nọ nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo wiwe etọn lẹ. (Dan. 2:27, 28; hia Daniẹli 12:10.) Daniẹli dohia dọ emi yin whiwhẹnọ gbọn jidide do alọgọ Jehovah tọn go dali. (Dan. 2:18) Daniẹli sọ nọ plọnnu po sọwhiwhe po. E nọ basi dodinnanu to Owe-wiwe gbọdo he tin-to-aimẹ to ojlẹ etọn mẹ lẹ mẹ. (Jel. 25:11, 12; Dan. 9:2) Nawẹ a gán hodo apajlẹ Daniẹli tọn gbọn?
8. Naegbọn mẹdelẹ nọ gbẹ́ nado yise dọ dọdai Biblu tọn lẹ yin nugbo, amọ́ etẹwẹ mí dona wà?
8 Nọ gbeje mẹwhinwhàn towe lẹ pọ́n. Be ojlo vẹkuvẹku nado yọ́n nugbo lọ wẹ nọ whàn we nado plọn dọdai Biblu tọn lẹ ya? Eyin mọ wẹ, Jehovah na gọalọna we. (Joh. 4:23, 24; 14:16, 17) Nudevo tẹwẹ gán whàn mẹde nado plọn dọdai lẹ? Mẹdelẹ gán wàmọ nado mọ kunnudenu he dohia dọ Biblu ma yin gbigbọdo sọn Jiwheyẹwhe dè. Gbọnmọ dali, yé nọ mọdọ owhẹ̀ emitọn gán whẹ́n nado ze nujinọtedo dagbe po oylan po tọn emitọn titi lẹ dai bosọ nọgbẹ̀ sọgbe hẹ yé. Amọ́, mí dona do mẹwhinwhàn he sọgbe lọ. Humọ, mí do hudo jẹhẹnu titengbe de tọn nado mọnukunnujẹ dọdai Biblu tọn lẹ mẹ.
9. Jẹhẹnu tẹ sin hudo mí do nado mọnukunnujẹ dọdai Biblu tọn lẹ mẹ? Basi zẹẹmẹ.
9 Yin whiwhẹnọ. Jehovah dopà dọ emi na gọalọna whiwhẹnọ lẹ. (Jak. 4:6) Enẹwutu, mí dona hodẹ̀ bo biọ alọgọ Etọn nado mọnukunnujẹ dọdai Biblu tọn lẹ mẹ. Mí sọ dona kẹalọyi dọ mí do hudo alọgọ asisa he e nọ yizan nado na mí núdùdù gbigbọmẹ tọn to ojlẹ sisọ mẹ tọn. (Luku 12:42) Jehovah yin Jiwheyẹwhe titojinọtọ de, enẹwutu e sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe dọ e ni yí asisa dopo gee zan nado gọalọna mí nado mọnukunnujẹ nugbo he to Ohó etọn mẹ lẹ mẹ.—1 Kọl. 14:33; Efe. 4:4-6.
10. Etẹwẹ a plọn sọn numimọ Esther tọn mẹ?
10 Nọ yí sọwhiwhe do plọnnu. De dọdai he a yiwanna de, bo basi dodinnanu do enẹ ji whẹ́. Nuhe mẹmẹyọnnu de he nọ yin Esther wà niyẹn. E tindo ojlo to dọdai he dọho gando wiwá Mẹsia lọ tọn go lẹ mẹ. E dọmọ: “Whenue n’do owhe 15, n’jẹ dodinnanu basi ji nado mọ kunnudenu he dohia dọ dọdai ehelẹ yin kinkan jẹnukọnna jiji Jesu tọn.” Nuhe e plọn whenue e hianu gando Owe-Hihá Ohù Kúkú tọn lẹ go na ẹn nujikudo. E doayi e go dọ, “delẹ to Owe-Hihá lọ lẹ mẹ ko yin kinkan jẹnukọnna jiji Klisti tọn, enẹwutu dọdai he to yé mẹ lẹ dona ko wá sọn Jiwheyẹwhe dè.” Esther yigbe dọmọ: “N’dona hia nudelẹ whlasusu nado mọnukunnujẹ yé mẹ.” Amọ́ homẹ etọn hùn dọ e dovivẹnu ehelẹ. Whenue e ko yí sọwhiwhe do gbadopọnna dọdai Biblu tọn susu godo, e dọmọ: “E họnwun na mi gblegede todin dọ nuhe Biblu dọ lẹ yin nugbo!”
11. Ale tẹwẹ mí nọ mọyi eyin mí hẹn míde kudeji dọ nuhe to Biblu mẹ yin nugbo?
11 Eyin mí mọ lehe delẹ to dọdai he to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ mẹ ko mọ hẹndi do, mí nọ wleawuna jidide mlẹnmlẹn to Jehovah po aliho he mẹ e to anadena mí te po mẹ. Humọ, dọdai Biblu tọn lẹ nọ gọalọna mí nado tindo pọndohlan he sọgbe gando sọgodo go, mahopọnna whlepọn depope he mí nọ pehẹ to egbehe lẹ. Mì gbọ mí ni gbadopọnna dọdai Daniẹli tọn awe he to hẹndi mọ to alọnu to kleun mẹ. Nukunnumimọjẹ yé mẹ gán gọalọna mí nado nọ basi nudide nuyọnẹn tọn lẹ.
NAWẸ AFỌ GÀNYUU PO OKÒ PO TỌN LẸ GANDO GOWE GBỌN?
12. Etẹwẹ afọ he yè yí ‘gànyuu he flusọ́ hẹ okò bibọ’ do basi lọ lẹ nọtena? (Daniẹli 2:41-43)
12 Hia Daniẹli 2:41-43. To odlọ he Daniẹli dọ tadena etọn na Ahọlu Nẹbukadnẹzali lọ mẹ, afọ boṣiọ he ahọlu lọ mọ lẹ tọn yin bibasi po ‘gànyuu he flusọ́ hẹ okò bibọ’ po. Eyin mí yí dọdai ehe jlẹdo devo lẹ he to owe Daniẹli po Osọhia po tọn mẹ lẹ go, mí gán wá tadona kọ̀n dọ afọ lọ lẹ nọtena États-Unis po Grande-Bretagne po he to azọ́nwa alọ to alọ mẹ bo yin Huhlọn Aihọn tọn he dohuhlọn hugan to ojlẹ mítọn mẹ. Daniẹli dọ gando huhlọn aihọn tọn ehe go dọ, “apadewhe ahọluduta lọ tọn na dohuhlọn bọ apadewhe na yin madogánnọ.” Naegbọn apadewhe etọn na yin madogánnọ? Na gbẹtọ paa he okò bibọ lọ nọtena lẹ na dekanpona nugopipe etọn nado yinuwa po huhlọn gànyuu tọn po. b
13. Nugbo titengbe tẹlẹ wẹ mí plọn na mí mọnukunnujẹ dọdai ehe mẹ wutu?
13 Mí mọ nugbo titengbe susu lẹ plọn sọn zẹẹmẹ he Daniẹli basi gando boṣiọ he e mọ to odlọ mẹ lọ go, podọ na taun tọn sọn afọ etọn lẹ mẹ. Tintan, Huhlọn Aihọn tọn he yin Anglo-Amérique ko do huhlọn etọn hia to aliho delẹ mẹ. Di apajlẹ, e yin tọ́ntlọ́ngbọ́n to otò he duto Wẹkẹ-Whàn tintan po awetọ po ji lẹ mẹ. Etomọṣo, gbemanọpọ he to tòvi etọn titi lẹ ṣẹnṣẹn ko dekanpona nuyiwadomẹji huhlọn aihọn tọn ehe tọn bo na gbẹsọ to mọwà. Awetọ, Anglo-Amérique wẹ na yin huhlọn aihọn tọn godo tọn he na dugán whẹpo Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn nido và ahọluduta gbẹtọvi tọn lẹpo sudo. Dile etlẹ yindọ to whedelẹnu, akọta devo lẹ gán jlẹte hẹ Huhlọn Aihọn tọn he yin Anglo-Amérique, yé ma na diọtẹnna ẹn. Mí yọ́n ehe na “zannu” he nọtena Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn lọ na hányán afọ lọ lẹ, yèdọ adà boṣiọ lọ tọn he nọtena Anglo-Amérique.—Dan. 2:34, 35, 44, 45.
14. Nawẹ nukunnumimọjẹ dọdai he gando afọ gànyuu po okò po tọn lọ lẹ go mẹ gán gọalọna mí nado nọ basi nudide nuyọnẹn tọn lẹ gbọn?
14 Be a kudeji dọ dọdai Daniẹli tọn gando afọ gànyuu po okò po tọn lọ go yin nugbo ya? Eyin mọ wẹ, enẹ na yinuwado lehe a nọ zan ogbẹ̀ towe do ji. A ma na nọ dín hihọ́ to agbasanu aihọn he na yin vivasudo to madẹnmẹ lọ tọn lẹ mẹ. (Luku 12:16-21; 1 Joh. 2:15-17) Nukunnumimọjẹ dọdai ehe mẹ nasọ gọalọna we nado yí nukun nujọnu tọn do pọ́n azọ́n yẹwhehodidọ po mẹpinplọn po tọn lọ. (Mat. 6:33; 28:18-20) To whenue a ko gbadopọnna dọdai ehe godo, naegbọn a ma na kanse dewe dọ, ‘Be nudide ṣie lẹ nọ dohia dọ n’kudeji dọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn na hẹn opodo wá na gandudu gbẹtọvi tọn lẹpo to madẹnmẹ ya?’
NAWẸ “AHỌLU AGEWAJI TỌN” PO “HÙWAJI TỌN” PO NỌ YINUWADO MÍ JI GBỌN?
15. Mẹnu lẹ wẹ yin “ahọlu agewaji tọn” po “ahọlu hùwaji tọn” po to egbehe? (Daniẹli 11:40)
15 Hia Daniẹli 11:40. Daniẹli weta 11tọ dọho gando ahọlu awe delẹ kavi huhlọn tonudidọ tọn he na whlẹnagbà hẹ yede nado paṣẹ do aihọn lọ ji go. Eyin mí yí dọdai ehe jlẹdo devo he to Biblu mẹ lẹ go, mí gán mọdọ Russie po otò he hopódona ẹn lẹ po wẹ yin “ahọlu agewaji tọn” bọ Huhlọn Aihọn Tọn He Yin Anglo-Amérique yin “ahọlu hùwaji tọn.” c
Mí gán hẹn yise mítọn lodo bo dapana nuhiha he ma yin dandan tọn eyin mí kẹalọyi dọ nukundiọsọmẹ sọn “ahọlu agewaji tọn” po “ahọlu hùwaji tọn” po dè to dọdai Biblu tọn lẹ hẹndi (Pọ́n hukan 16-18tọ)
16. Avùnnukundiọsọmẹnu tẹlẹ wẹ mẹhe to gbẹnọ to aṣẹpipa “ahọlu agewaji tọn” lọ tọn glọ lẹ to pipehẹ?
16 Omẹ Jiwheyẹwhe tọn he to gbẹnọ to gandudu “ahọlu agewaji tọn” lọ tọn glọ lẹ to akọndona homẹkẹn tlọlọ sọn ahọlu ehe dè. Delẹ to Kunnudetọ lẹ mẹ ko yin hihò bọ yè ze yé dlan gànpamẹ na yise yetọn wutu. Kakati ahun mẹmẹsunnu mítọn lẹ tọn ni gbàdo, nuyiwa “ahọlu agewaji tọn” lọ tọn lẹ hẹn yise yetọn lodo wẹ. Etẹwutu? Na mẹmẹsunnu mítọn lẹ yọnẹn dọ homẹkẹn he omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ to pipehẹ to dọdai he Daniẹli dọ lẹ hẹndi. d (Dan. 11:41) Enẹ yinyọnẹn gán gọalọna mí nado hẹn todido mítọn go bo nọte gligli masẹafọ.
17. Avùnnukundiọsọmẹnu tẹlẹ wẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ko pehẹ to gandudu “ahọlu hùwaji tọn” lọ tọn glọ?
17 To hohowhenu, “ahọlu hùwaji tọn” lọsu ko yangbé omẹ Jehovah tọn lẹ tọn to aliho tlọlọ tọn mẹ. Di apajlẹ, to daglamẹ owhe kanweko 20tọ tọn, mẹmẹsunnu susu lẹ wẹ yin súsú do gànmẹ na kadaninọ Klistiani tọn yetọn wutu, podọ ovi he yin Kunnudetọ delẹ yin yinyan sọn wehọ lẹ mẹ na whẹwhinwhẹ́n dopolọ wutu. Amọ́ to owhe agọe tọn lẹ mẹ, devizọnwatọ Jehovah tọn he to gbẹnọ to aṣẹpipa ahọlu enẹ tọn glọ lẹ ko pehẹ whlepọn lẹ to aliho devo he ma to tlọlọ lẹ mẹ, na yé yin nugbonọ na Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn wutu. Di apajlẹ, to nujijla vòbibla tọn lẹ whenu, Klistiani de gán yin whiwhlepọn nado nọgodona tonudọgbẹ́ kavi tonudọtọ de sọta devo. E gán nọma yì kaka jẹ obá lọ mẹ nado devò; amọ́ e gán nọ pipli de ji to ayiha po ahun etọn po mẹ. Lehe e yin nujọnu do sọ dọ mí ni nọ kada to whẹho tonudidọ tọn lẹ mẹ, e ma yin to nuyiwa mítọn lẹ kẹdẹ mẹ, amọ́ to linlẹn po numọtolanmẹ mítọn lẹ po mẹ ga!—Joh. 15:18, 19; 18:36.
18. Nawẹ mí nọ yinuwa gando nudindọn he to “ahọlu agewaji tọn” po “ahọlu hùwaji tọn” po ṣẹnṣẹn go gbọn? (Sọ pọ́n yẹdide lọ.)
18 Mẹhe ma tindo yise to dọdai Biblu tọn mẹ lẹ gán jẹflumẹ sinsinyẹn whenue yé mọ bọ “ahọlu hùwaji tọn” “jẹ azò sọ́” “ahọlu agewaji tọn” ji. (Dan. 11:40, Odò.) Ahọlu awe lọ lẹpo wẹ do awhànfunnu huhlọnnọ he yé gán yí do và mẹhe to aigba ji lẹpo sudo. Amọ́, mí yọnẹn dọ Jehovah ma na dike enẹ ni jọ. (Isa. 45:18) Enẹwutu, kakati nado to nuhà, nudindọn he to “ahọlu agewaji tọn” po “ahọlu hùwaji tọn” po ṣẹnṣẹn nọ hẹn yise mítọn lodo. E nọ hẹn mí kudeji dọ opodo titonu ehe tọn ko sẹpọ.
ZINDONUKỌN NADO NỌ PAYI DỌDAI LẸ GO
19. Etẹwẹ mí dona kẹalọyi gando dọdai Biblu tọn lẹ go?
19 Mí ma yọ́n lehe dọdai Biblu tọn delẹ na mọ hẹndi do. Yẹwhegán Daniẹli lọsu ma mọnukunnujẹ zẹẹmẹ nuhe e kàn dai lẹpo tọn mẹ. (Dan. 12:8, 9) Amọ́ e ma yin na mí ma mọnukunnujẹ lehe dọdai de na mọ hẹndi to gigọ́ mẹ do mẹ poun wẹ zọ́n bọ e ma na mọ hẹndi gba. Matin ayihaawe, mí gán deji dọ Jehovah na de nuhe mí do hudo etọn nado yọnẹn to ojlẹ he sọgbe pẹẹ lọ mẹ hia mí, dile e ko wà do wayi.—Amọ. 3:7.
20. Dọdai ojlofọndotenamẹ tọn tẹlẹ wẹ na mọ hẹndi to madẹnmẹ, podọ etẹwẹ mí dona zindonukọn nado to wiwà?
20 Nulila he gando “jijọho po hihọ́ po” go na yin bibasi. (1 Tẹs. 5:3) Bọdego, huhlọn tonudidọ tọn aihọn lọ tọn lẹ na diọnukunsọ sinsẹ̀n lalo bo và ẹ sudo. (Osọ. 17:16, 17) Enẹgodo, yé na yangbé omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn. (Ezek. 38:18, 19) Nujijọ enẹlẹ na klita do awhàn godo tọn he yin Amagẹdọni mẹ. Mí gán kudeji dọ nujijọ ehelẹ na wá aimẹ to madẹnmẹ. Kakajẹ whenẹnu, mì gbọ mí ni zindonukọn nado nọ do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia Otọ́ owanyinọ olọn mẹ tọn mítọn bo nọ payi dọdai Biblu tọn lẹ go bosọ nọ gọalọna mẹdevo lẹ nado wà nudopolọ.
OHÀN 95 Hinhọ́n lọ to Wunhọ́n Dogọ
a Mahopọnna lehe ninọmẹ aihọn lọ tọn to yinylan sọ, mí gán kudeji dọ sọgodo ayajẹnọ de to tepọn mí. Dọdai Biblu tọn lẹ pinplọn wẹ nọ gọalọna mí nado do nujikudo enẹ. Hosọ ehe na dọhodo whẹwhinwhẹ́n tangan delẹ ji he wutu mí dona nọ plọn dọdai Biblu tọn lẹ. Mí nasọ gbadopọnna awe to dọdai he Daniẹli kàn lẹ mẹ to kleun mẹ, bo pọ́n lehe mí gán mọaleyi do eyin mí mọnukunnujẹ yé mẹ.
b Pọ́n hosọ lọ “Jehovah De Nuhe ‘Dona Jọ to Madẹnmẹ’ lẹ Hia,” to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 15 juin 2012 tọn mẹ, huk. 7-9.
